Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "Έλα ξανά" της Στέλλας Πετρίδου

Ποιήτρια: Στέλλα Πετρίδου
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 96
Εκδόσεις: Βακχικόν

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Η ποίηση συντελεί στην καλαισθητική διαμόρφωση του ανθρώπου, στην ψυχική και πνευματική του ανάταση, στην αρμονία των αντιθέσεων, στο φως και στην αλήθεια , που μπορούν να προσδιορίζουν και, γιατί όχι , να καθορίζουν τη ζωή του καθενός.

Η ποίηση δε μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οι πράξεις μπορούν. Αλλά η ποίηση μπορεί ν΄ αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων, που αυτοί με τις πράξεις τους μπορούν ν΄ αλλάξουν τον κόσμο.

«Το κυνήγι του πόθου

μαστιγώνει τη ρουτίνα
της ανέκφραστης,
αψεγάδιαστης απραξίας.

Δειλία τη βάφτισαν

ευλαβικά
οι θαρρετοί καβαλάρηδες
των μεγάλων ονείρων».

Η ποιήτρια Στέλλα Πετρίδου έχει κατακτήσει δικαιωματικά ένα σοβαρότατο εκτόπισμα στο πεδίο των δραστήριων πνευματικών ανθρώπων του τόπου μας. Ασχολείται συστηματικά με την ποίηση. Τα ποιήματά της μελοποιούνται από αξιόλογους μουσικούς και τα άλμπουμ παρουσιάζονται ως ένθετα στις ποιητικές της συλλογές. Περιλαμβάνονται επίσης σε ανθολογίες, έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ για το έργο της, μουσικό και ποιητικό, έχει βραβευθεί και διακριθεί σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς. Είναι τακτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος και δημιουργός της ιστοσελίδας www.texnesonline.gr.

Η ένατη ποιητική συλλογή της Στέλλα Πετρίδου «Έλα ξανά» περιλαμβάνει 44 ερωτικά ποιήματα και 13 τραγούδια. Το βιβλίο περιέχει και το μουσικό CD «Έλα ξανά» .

Στο χωράφι του βιβλίου της φύονται 44 ποιήματα και 13 τραγούδια, μικρές ποιητικές ιστορίες, παραμυθένιες μαργαρίτες, οι οποίες συνθέτουν ένα χάρτινο μπουκέτο ενενήντα τεσσάρων σελίδων, προσφέροντας χρώμα μαργαριταρένιο στη γκρίζα καθημερινότητα , στη βαρεμάρα , στη συνήθεια, στην πλήξη.

Μας ταξιδεύει η ποιήτρια με μια έξοχης ευαισθησίας ποιητική συλλογή και μας φέρνει ήχους, μυρωδιές, αγγίγματα, νανουρίσματα, αγάπες και έρωτες, γόνιμη γη και την απέραντη θάλασσα του Αιγαίου.

Η ποίηση της Στέλλας Πετρίδου πηγάζει και ρέει αβίαστα μέσα από το βαθύ συναίσθημα, ανοίγοντας τον δρόμο σε ένα γοητευτικό ταξίδι στις λεπτές αποχρώσεις του έρωτα. Ο έρωτας είναι αιθέριος. Σχεδόν ίπταται πάνω από τις σελίδες. Απαλλαγμένος από κάθε σαρκική διεκδίκηση, παραιτείται από τη γήινη υπόστασή του, εκεί και ανυψώνεται στον ιδεατό κόσμο, εκεί όπου κατοικεί η αγάπη ως αράγιστη ένωση που αναβαπτίζει και νικά τον θάνατο.

«Δεν φοβάμαι το σκοτάδι , σου λέω./ Το σκοτάδι είναι φως στη σιγή./Κάθε βράδυ που απλώνει και ζει /κι εγώ αθόρυβα στα βάθη της πλέω,/την καρδιά μου ελεύθερη αφήνω/να βρει χώρο σ΄ αδούλωτη γη./Είναι κόμπος και ζάλη η μέρα/κι η αλήθεια της καημός στην ψυχή./Σαν τη λούζουν ο πόνος κι η οργή/κι η συνήθεια την πάει πιο πέρα ,/στα τραχιά της ψευτιάς μονοπάτια,/ απομένει στο τέλος ρηχή./Δεν φοβάμαι το σκοτάδι, σου λέω./Το σκοτάδι είναι φως λαμπερό./Κάθε σπίθα του ορμά στο μυαλό/κι εγώ πάνω απ΄ τα χνάρια της καίω,/ γιγαντώνω φωτιά για να ζήσω,/ν΄ αφεθώ στον δικό της καιρό./Κι αν με βια με τραβάει πιο πέρα /η αυγή κι απ΄ τα ωραία ξυπνώ,/παίρνω φόρα να χτίσω ουρανό/ με βοηθό τον δικό μου αγέρα./Μα΄ ναι μπόρα η λαχτάρα που νιώθω/κι ένα ψέμα με ρούχο στιλπνό./Δε φοβάμαι το σκοτάδι, σου λέω./Το σκοτάδι μου ταιριάζει πολύ./Μοιάζει μέρα, τ΄ ονείρου κραυγή,/μοιάζει θέλω του πόθου, γενναίο./Στο σκοτάδι αφήνομαι κύμα,/μια γλυκιά της σκιάς εκβολή./Γιατρικό στην ανάγκη μου η νύχτα,/η μεγάλη των άστρων πηγή,/που σκορπίζει στον πόθο ζωή,/όταν λέει στα δεινά καληνύχτα./Προσευχή να κρατήσει για πάντα/η χαρά που σιμά της ριγεί».

Το φως, είτε ως άμεση αναφορά είτε ως έμμεση, είναι ένας συμβολικός προπομπός του έρωτα και σηματοδοτεί την έλλειψη σκιών, τη διαφάνεια, την αποκάλυψη της ομορφιάς. Ό,τι δεν ζει μέσα στο ζωοφόρο φως του έρωτα υπόκειται στους νόμους της φθοράς, είτε πρόκειται για αντικείμενα είτε για αισθήματα. Είμαστε όλοι έκπτωτοι από τον παράδεισο. Γυμνοί από το αληθινό, βαδίζοντας προς ένα θάνατο προκαθορισμένο από την εγγενή αδυναμία μας να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Τα ποιήματα πάλλονται ανάμεσα σε αυτές τις δύο καταστάσεις.

Η ποιητική συλλογή σκιαγραφεί την ιδανική αγαπημένη-ο. Όχι ως ύπαρξη ή ως παρουσία, αλλά ως σύμβολο του χαμένου παραδείσου. Ως σύνδεση της ψυχής με το αληθινό. Η ποιήτρια δεν θρηνεί απλώς την απώλεια της αγαπημένης-ου αλλά την απώλεια της δικής της σύνδεσης με το αιώνιο. Ουτοπική, αγγελική, άπιαστη, άφθαρτη, η αιώνια αγαπημένη -ος ταυτίζεται με την ίδια την ποίηση και ζει σ΄ έναν άλλο χρόνο, στον χρόνο της ανέφελης εφηβείας, εκεί όπου ο έρωτας είναι η αρχή ενός ονείρου. Θέλει , αλλά δεν μπορεί η ποιήτρια να πιστέψει σε αυτό το όνειρο. Θέλει αλλά δεν μπορεί να επιστρέψει στα χρόνια εκείνα που δεν υπήρχε φθορά, πλήξη, μοναξιά. Νοσταλγικά κοιτά μέσα από την κλειδαρότρυπα της μνήμης, την αθωότητα των προσδοκιών που δεν επιβεβαιώθηκαν. Στο παράλληλο σύμπαν του έρωτα ο χρόνος φαίνεται να χάνει την υπόστασή του. Μέσα στην ποιήτρια ενυπάρχουν πολλαπλοί εαυτοί, ένας για κάθε στιγμή. Ο καθρέφτης μεγαλώνει, καθώς τα είδωλα κοιτάζουν από αντικριστές σελίδες το ένα το άλλο.

Τελικά είναι η απουσία της αγαπημένης-ου ή μήπως η απουσία της ποίησης που καταδυναστεύει την ποιήτρια; Είναι η απουσία της ύπαρξης ή μήπως η απουσία της αθωότητας;

Η Πετρίδου δεν ολοφύρεται, η ποίησή της, γνωρίζοντας το τέρμα της πορείας, αρπάζεται από τον κόσμο, αυτός που είναι, όπως είναι .Ο έρωτας, η αγάπη και η εγκατάλειψη πορεύονται χεραγκαλιά, η γη εγκυμονεί, πετάει φύλλα και χαίρεται καρπούς. Προτάσσει τη σωματική της σχέση με τη μνήμη. Ταριχεύοντας τη μνήμη και παρέχοντας χώρο στην απουσία, ώστε να αναπτυχθεί με τα δικά της φορτία, και τα σύνθετα-δύσκολα παιχνιδίσματα και τις ανταποκρίσεις της, αποσύρεται στη μοναξιά και στη διακριτικότητά της .

Η Στέλλα Πετρίδου είναι μια ποιήτρια που «γράφει με τα χέρια» «χειροποίητους στίχους». Συνδυάζει το γήινο με το ερωτικό, κινούμενη προς τη μνήμη ως ένα μετέωρο-καταφύγιο. Πρόκειται για ένα ταξίδι στην καρδιά της χαρμολύπης, που είναι πάντα αφανής, απροσδιόριστη, ασύλληπτη. Η περιπλάνηση, το αντίο, ο χωρισμός και η συνάντηση, οι Ιθάκες, ο πόνος, η μοναξιά, η φωτιά του έρωτα, το τραγούδι, ο στίχος, η ατομική εμπειρία διασχίζουν το τοπίο και τη γραφή.

Χειμώνας και Άνοιξη, φως και σκοτάδι, νύχτα και μέρα, δάκρυ και χαμόγελο, χωρισμός και συνάντηση, παρουσία και απουσία, τύχη και μοίρα, μνήμη και λήθη, στάλα και θλίψη, στάλα και δάκρυ, πλάνη και πόνος, αρχή και τέλος, σιωπή και αγκάθι, εγκατάλειψη και γυρίσματα, ευτυχία και δυστυχία, σώμα και ύλη, αγάπη και πάθος, οργασμός και πόθος κυριαρχούν ως κυριολεξία και μεταφορά.

Η Στέλλα Πετρίδου γράφει για την φωτιά του έρωτα, το όνομα της αγάπης, τα μηνύματα της καρδιάς, τις αρρωστημένες λέξεις, την κάλπικη ζωή, την δυστυχία των παθών, το ψυχικό τραύμα, το άκουσμα της μοναξιάς, το μικρό μηδενικό, την οδό της λήθης, το σάπιο τίποτα, το τέλος της σιωπής, το στιγμιαίο τέλος, τις πίκρες του αποχωρισμού, τον τυφλό εγωισμό, την ατέλειωτη προσμονή και τη μνήμη φαρμάκι. Έχει μια διαίσθηση και όσφρηση για τα ανθρώπινα, τη δυνατότητά της να βλέπει μέσα από τον Άλλο. Μας μαθαίνει να ενσαρκώνουμε σε πρόσωπο την Αγάπη, να υπερβαίνουμε το κέντρο μας και μας μαθαίνει τον τρόπο να μπορούμε ν΄ αγαπήσουμε -συγχωρώντας και ενίοτε ματώνοντας μέσα μας. Η θεματική αυτής της ποίησης είναι αιώνια, από την εποχή της Σαπφούς, του Ομήρου και του δημοτικού τραγουδιού, του Σολωμού και του Ελύτη, αγωνία, αναμονή, το θάμβος, το δάκρυ, ο οργασμός και ο ρόγχος μιας βιωματικής που τόλμησε να επιλέξει τη θνητότητα, περιφρονώντας την αθανασία, ένα δειλινό στον Παράδεισο και στους καρπούς του δέντρου, του απαγορευμένου.

Η γλώσσα απλή, στρωτή, ακαριαία και ποιητική και δαιδαλώδης. Εκφορά σωστή. Απουσία επιτήδευσης. Μουσικότητα ζωογονεί την αλάνθαστη πλαστική γλώσσα. Προσεκτικά επιλεγμένο λεξιλόγιο και κοφτή ρυθμική διατύπωση γεμάτη αποσιωπήσεις στα 44 ποιήματά της, μικρής έκτασης αλλά μεγάλης εσωτερικής έντασης. Εξαιρετικής ποιότητας στοχασμοί , σκληρές διαπιστώσεις εδραιώνονται με μαλακό τρόπο. Ένα φτερό χήνας μπορεί να γίνει εργαλείο για ερωτικό χάδι, γραφίδα που θα οδηγήσει το μελάνι στο χαρτί , αιχμηρή βελόνα που θα τρυπήσει τον ξαφνικά επιτιθέμενο ελλείψει άλλου τρόπου άμυνας.

«Στ΄ όνομα της αγάπης σ΄ απαρνούμαι,
σ΄ εκδικούμαι, σε πονώ.
Κι εσύ μια φλόγα γίνεσαι στάχτη
και μες στον άνεμο φτερό.

Στο όνομα της αγάπης σε προδίδω,
σε καταδίδω, σε φθονώ.
Κι έπειτα φεύγω, γίνομαι απάτη,
θάλασσας δάκρυ, αλαργινό ».

Πρόκειται για μια συναρπαστική, ερωτική και στοχαστική ποιητική συλλογή.

Μια συλλογή ζωντανή και βαθιά υφασμένη με τα υλικά μιας απλής ζωής.

Η Στέλλα Πετρίδου κατάγεται από το Σκουτάρο της Λέσβου. Είναι απόφοιτος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της σχολής Δ.Υ.Λ.Σ. Είναι εν ενεργεία Αξιωματικός του Λιμενικού και μητέρα τριών παιδιών.