Η πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη θεατρική συγγραφέας, διηγηματογράφος και δοκιμιογράφος Νίνα Ράπη φιλοξενείται σήμερα στις Τέχνες σε μία άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη εφ' όλης της ύλης. Αφορμή αποτέλεσε το νέο της βιβλίο και συγκεκριμένα η συλλογή διηγημάτων της με τίτλο «Πεδίο Ροής» που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2025 από την «Kάπα εκδοτική».
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Ράπη, η συγγραφική σας δραστηριότητα είναι αρκετά έντονη και πολυποίκιλη. Μάλιστα, πολλά έργα σας έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ιταλικά, σλοβακικά, πολωνικά και γερμανικά. Πού οφείλεται το πάθος και η μεγάλη αγάπη που δείχνετε για τη συγγραφή;
Η συγγραφή είναι μια πηγαία αναγκαιότητα για μένα.
Τι σημαίνει για εσάς συγγραφή; Γιατί είναι τόσο σημαντική στη ζωή σας;
Σημαίνει μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, μια γενναιόδωρη δυνατότητα έκφρασης και επικοινωνίας, ένα καταφύγιο, μια πατρίδα. Χωρίς αυτές τις διεξόδους μένω άφωνη, δεν υπάρχω. Και φυσικά θέλω να υπάρχω. Θέλω να έχω φωνή.
Ασχολείστε με το διήγημα, με το θεατρικό έργο, αλλά και με το δοκίμιο. Προς τα πού κλίνετε περισσότερο και γιατί;
Και τα τρία είδη με ενδιαφέρουν, γι’ αυτό ασχολούμαι και με τα τρία. Το κάθε ένα εκφράζει και επικοινωνεί διαφορετικές καταστάσεις, τρόπους σκέψης, ανάγκες και πτυχές του εαυτού μου. Βέβαια κυριαρχεί η θεατρική γραφή για την αμεσότητα και κοινωνικότητα του, ακολουθεί σε μικρότερη συχνότητα το διήγημα για την εσωστρέφεια του και την άτομο-προς-άτομο απεύθυνση. Το δοκίμιο αν και πιο σπάνιο, έχει μια συνεχή παρουσία στο χρόνο και προσφέρει μία δίοδο για κριτική σκέψη.
Τα θεατρικά σας έργα έχουν βραβευτεί ή διακριθεί και όλα έχουν ανεβεί ή παρουσιαστεί σε χώρους όπως: Origin theatre, Νέα Υόρκη (European Theatre Season), Southbank Centre (London Literature Festival), Soho theatre studio, ICA, Riverside studios, Gielgud theatre (West End Shorts/New Play Festival), Λονδίνο. Στην Ελλάδα έχουν παρουσιαστεί σε χώρους όπως: Εθνικό θέατρο, Θέατρο Τέχνης, Θέατρο Πειραιά (Φεστιβάλ Αναλογίων), Στέγη Ιδρύματος Ωνάση & Θέατρο Βογιατζή (λιμπρέτο), Θέατρο Εμπρός (Queer Festival), Θέατρο Τ. Επίσης στο Simpkins Lee Theatre (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και στο BITS Festival (Πιράνι, Ινδία). Μάλιστα, η βραβευμένη πρώτη σας ταινία μικρού μήκους Stay still so you don't hurt προβλήθηκε σε διεθνή φεστιβάλ σε Νέα Υόρκη, Τόκυο, Ρώμη, Όσλο, Πράγα και Παρίσι. Είναι οι διακρίσεις και τα βραβεία σημαντικά και καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω εξέλιξη ενός δημιουργού; Στη δική σας περίπτωση πώς επιδρούν στη ζωή και το έργο σας;
Οι διακρίσεις και τα βραβεία σίγουρα σου δίνουν μια ικανοποίηση, μια αίσθηση επιβεβαίωσης αλλά δεν νομίζω ότι έχουν καθοριστική σημασία για την εξέλιξη σου σαν συγγραφέας. Αντιθέτως, μπορεί να λειτουργήσουν ανασταλτικά, να φέρουν ένα άγχος ή μια κάποια στασιμότητα, ένα μπλοκάρισμα. Αρκεί να τα βλέπεις στο σωστό πλαίσιο ότι δηλαδή είναι τελικά απλώς η γνώμη ενός ειδήμονα, καλό όταν θαυμάζει τη δουλειά σου αλλά δεν θα εξαρτηθούμε και από αυτή για το έργο μας.
Πέρα από τη συγγραφή βιβλίων, διδάξατε Δημιουργική/Θεατρική Γραφή στα Πανεπιστήμια του Λονδίνου και του Greenwich και διατελέσατε και Ιδρύτρια και Αρχισυντάκτρια του πρωτοποριακού περιοδικού Brand Literary Magazine. Τελικά, με πόσες δραστηριότητες καταπιάνεστε και πώς τα προλαβαίνετε όλα αυτά;
Όλα έχουν ένα πυρήνα: τη συγγραφή στις διάφορες εκφάνσεις της. Βασικά, τα θεατρικά, διηγήματα και δοκίμια είναι έργο ζωής. Καλύπτουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν έγιναν σε μια μέρα. Όσο για τη διδασκαλία, ήταν επιλογή μου να είναι μερικής απασχόλησης, ακριβώς για να έχω περισσότερο χρόνο για το γράψιμο. Το περιοδικό ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της διδασκαλίας, μια που εκπαιδεύαμε φοιτητές και φοιτήτριες και το Πανεπιστήμιο ήταν χορηγός.
Υπάρχουν βέβαια στιγμές που συμβαίνουν πολλά μαζί, χωρίς αυτό απαραίτητα να προκύπτει από σένα αλλά από ένα συγχρονισμό συνθηκών. Τότε έρχεσαι αντιμέτωπη με ψυχοφθόρο άγχος και αναζητάς μια ισορροπία. Και αντιθέτως, υπάρχουν φάσεις που κυριολεκτικά δεν κουνιέται φύλλο, οπότε παλεύεις την ανυπαρξία, την κατάθλιψη. Είναι ένα συνεχές εκκρεμές.
Πώς προκύπτει η έμπνευση στη δική σας περίπτωση; Παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε σχέση με τη μελέτη και την έρευνα ή εξαρτάται κάθε φορά με το είδος του έργου με το οποίο καταπιάνεστε;
Η μελέτη και η έρευνα ισχύει κυρίως για τα δοκίμια. Μερικές φορές ισχύει και για τα θεατρικά, όταν αναφέρονται σε καταστάσεις που δεν έχω βιώσει. Στα διηγήματα που είναι πιο προσωπικά και στα περισσότερα θεατρικά μου, η έμπνευση είναι συνήθως το βίωμα, η παρατήρηση, η φαντασία, η κοινωνική συνείδηση, το υποσυνείδητο.
Ποια συναισθήματα σας κατακλύζουν όταν το έργο σας γίνεται γνωστό σε πολλές χώρες του κόσμου;
Χαρά μεγάλη. Ικανοποίηση. Επιθυμία για ταξίδι.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο βιβλίο ή έργο σας από αυτά που έχετε γράψει μέχρι σήμερα;
Αν πρέπει να πω ένα θα είναι το θεατρικό Angelstate.
Τον Ιανουάριο του 2025 κυκλοφόρησε από την «Kάπα εκδοτική» η συλλογή διηγημάτων σας με τίτλο «Πεδίο Ροής». Πρόκειται, όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, για «ιστορίες –που διαδραματίζονται στην Αθήνα, στο Λονδίνο, σε μια συνοριακή πόλη– για τα όρια και τις αντοχές μας, τον φόβο και την τόλμη του διαφορετικού, τον έρωτα και την αγριότητά του, τις δύσκολες επιλογές και την ελπίδα για λίγο φως στα σκοτάδια που μας περιβάλλουν». Μιλήστε μας πιο συγκεκριμένα γι’ αυτές. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Ένα ερωτικό τρίγωνο παλεύει με τις αντιφάσεις του. Μια ομάδα ερευνητών αναζητεί την αλήθεια των ερωτικών σχέσεων. Δυο δίδυμα αδέλφια στην πιο κρίσιμη στιγμή τους. Ένας μαθηματικός καλείται να βρει τη σχέση τέχνης και επιστήμης. Μια καθηγήτρια χάνει την αίσθηση χώρου και χρόνου, όταν ενεργοποιείται ένα παλιό τραύμα. Μια επιμελήτρια παλεύει με την αποδοχή του διαφορετικού. Μια γυναίκα απομονώνεται σ’ ένα ερημοκλήσι για να διαχειριστεί το τριπλό πένθος της. Ένα ζευγάρι αναρωτιέται αν υπάρχει δυνατότητα επανένωσης μετά από τρία χρόνια απόστασης. Επίσης, δώδεκα μικρο-διηγήματα για τα όνειρα και τους εφιάλτες. Βασικά, είναι κυρίως ερωτικές ιστορίες αλλά μέσα από αυτές προκύπτουν θέματα εμπιστοσύνης/φόβου, ψυχικής υγείας, εξουσίας, απώλειας.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας; Τι υποδηλώνει;
Συνήθως οι τίτλοι μού έρχονται εύκολα αλλά ο τίτλος αυτού του βιβλίου με παίδεψε. Όταν μου ήρθε η ιδέα Πεδίο Ροής, αποφάσισα αυτό είναι. Πιάνει τη ρευστότητα που υπάρχει στις περισσότερες ιστορίες. Η πολύ βεβαιότητα οδηγεί σε στασιμότητα, είναι επικίνδυνη, πιστεύω. Και σε αυτή τη συλλογή ήθελα να συγκεντρωθώ στη ρευστότητα στις σχέσεις μας, την ίδια μας την ύπαρξη, που αν και μας δυσκολεύει, τουλάχιστον δίνει τη δυνατότητα για περισσότερη αλήθεια και ελευθερία.
Υπάρχει κοινός παρονομαστής στις ιστορίες που φιλοξενούνται στο βιβλίο σας; Τι τις συνδέει μεταξύ τους ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτό;
Η βαθιά ανάγκη για κάτι πέρα από το στεγανό, η επιθυμία για την αμεσότητα, την επαφή με το υποσυνείδητο, την ελευθερία σκέψης και πράξης.
Τι σας ενέπνευσε περισσότερο για να προβείτε στη συγγραφή των σύντομων ιστοριών που αφηγείστε;
Τα όνειρα κυρίως. Έχω πολύ έντονα όνειρα, σχεδόν βιωματικά και πολλές από αυτές τις ιστορίες πηγάζουν από όνειρα. Με ενδιαφέρει πολύ η θεωρία του Γιουνγκ για το συλλογικό ασυνείδητο και πως μπορείς να έχεις πρόσβαση σε ότι σοφία περιέχει, μέσα από τα όνειρα, το υποσυνείδητο. Η συλλογή κλείνει με μια μεγάλης φόρμας ιστορία για την απώλεια, όπου κατά κάποιο τρόπο τα όνειρα βοηθούν στο πένθος. Το θέμα απαιτούσε περισσότερο χώρο από τη μικρή φόρμα.
Οι ιστορίες σας είναι προϊόντα μυθοπλασίας αποκλειστικά ή στηρίζονται και σε αληθινά γεγονότα και πρόσωπα;
Και τα δύο. Στηρίζονται σε όνειρα, βιώματα, αληθινά πρόσωπα, ιστορίες που μου έχουν διηγηθεί αλλά εξελίσσονται σε μυθοπλασία.
Περνάτε μηνύματα μέσα από τις ιστορίες σας; Ποια είναι αυτά αν όντως υπάρχουν;
Μηνύματα όχι δεν θα έλεγα. Αφήνω ερωτήματα και καλώ σε διάλογο ναι.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Κυρίως ενήλικες αλλά πιστεύω ότι ένα ψαγμένο εφηβικό κοινό θα μπορούσε να το χαρεί.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι, την «Κάπα εκδοτική»; Θεωρείτε σημαντική και καθοριστικής σημασίας τη συμβολή του για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση του βιβλίου σας;
Νιώθω ευγνωμοσύνη για την Κάπα εκδοτική για τον ενθουσιασμό τους για το βιβλίο από την αρχή της συνεργασίας μας, τη φροντίδα, τη φιλικότητα, τον επαγγελματισμό τους.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε; Αν ναι, ποια είναι αυτά;
Αυτή τη στιγμή σκέφτομαι το καλοκαίριJ
Μια ευχή σας για το μέλλον, είτε το κοντινό είτε και το πιο μακρινό, που θα θέλατε οπωσδήποτε να πραγματοποιηθεί ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
Να δω μια πολύ καλή παραγωγή τού Angelstate σε χώρο και συνθήκες που το δικαιώνουν απόλυτα.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Ωραία, αυτό είναι ένα αυτοτελές διήγημα της ενότητας:
ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ
(Όνειρα και Εφιάλτες)
Σπηλιά αποπροσανατολισμού
Ταξίδευα με τη μητέρα μου σ’ ένα άγνωστο τόπο. Φτάσαμε σε μια γέφυρα.
Είδαμε μπροστά μας δύο Kένταυρους, φύλακες της γέφυρας, που μας μπλόκαραν το δρόμο. Συνεννοηθήκαμε σιωπηλά να περάσουμε δήθεν αδιάφορα να μην τραβήξουμε την προσοχή τους. Η μητέρα μου κατάφερε έτσι να διασχίσει τη γέφυρα. Προσπάθησα κι εγώ αλλά ο ένας φύλακας με άρπαξε απ’ το χέρι και με ακινητοποίησε. “Αγρίεψέ τον, ρίξε καμμιά πέτρα”, φώναξε η μάνα.
Προσπάθησα, αλλά φαινόταν αδύνατο. “Δεν θα βγάλουμε άκρη με αυτούς”, σκέφτηκα ενώ ταυτόχρονα τράβηξα αποφασιστικά το χέρι μου και ξέφυγα.
Έπεσα στο χώμα. Ο φύλακας απέναντί μου με κοίταζε θριαμβευτικά.
Τον κοίταξα άφοβα εκείνη τη στιγμή.
Χαμογέλασε σαν αυτό να περίμενε, μια αντίσταση δηλαδή, και με άφησε να περάσω.
Συνεχίσαμε το ταξίδι μας και βρήκαμε μια όμορφη σπηλιά.
Μπήκαμε μέσα.
Σύντομα όμως χάσαμε η μια την άλλη.
Βρέθηκα σ’ ένα φριχτό, εξαθλιωμένο τόπο.
Είδα ένα περίεργο πλάσμα, κάτι σαν τον Χάρο, κάτι σα σκιάχτρο πάνω σε πανύψηλα ξυλοπόδαρα, που βάδιζε αργά. Δεν με είδε γιατί ήταν απορροφημένο στον προορισμό του που ήταν στην αντίθετη κατεύθυνση από μένα.
Τι διάολο συμβαίνει, που βρίσκομαι, αναρωτήθηκα.
Έψαχνα για σημάδια και τότε είδα μπροστά μου μια σκουριασμένη πινακίδα που έγραφε: “Στον χώρο αυτό ίσως βιώσετε αποπροσανατολισμό. Άνθρωποι εδώ εξαφανίζονται ή δεν ανταποκρίνονται όταν τους ψάχνουν”. Δεν ήθελα να εξαφανιστώ. Συνέχισα να ψάχνω τη μητέρα μου και κατάφερα να βγω από την σπηλιά. Την είδα να κάνει βόλτα χαμογελαστή στον ήλιο, δίπλα στη θάλασσα. Έτρεξα και φώναξα “μαμά!”.
Αλλά δεν με άκουγε.
Ούτε με έβλεπε.
Κυρία Ράπη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια! Καλοτάξιδο το βιβλίο σας και καλοδιάβαστο!
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ!
Βιογραφικό:
Η Νίνα Ράπη είναι θεατρική συγγραφέας, διηγηματογράφος και δοκιμιογράφος.
Στα θεατρικά της συγκαταλέγονται τα εξής: Είχε η Περσεφόνη το σύνδρομο της Στοκχόλμης; What reality?, Splinters, Angelstate, (Α)βεβαιότητες, Άγριες Νότες, Kiss the Shadow, Reasons to Hide, Edgewise, Lovers, Dreamhouse, Dance of Guns, Ithaka και το λιμπρέτο Raven Revisited. Έργα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ιταλικά, σλοβάκικα, πολωνικά, γερμανικά.
Τα θεατρικά της έχουν βραβευτεί ή διακριθεί και όλα έχουν ανεβεί ή παρουσιαστεί σε χώρους όπως: Origin theatre, Νέα Υόρκη (European Theatre Season), Southbank Centre (London Literature Festival), Soho theatre studio, ICA, Riverside studios, Gielgud theatre (West End Shorts/New Play Festival), Λονδίνο. Στην Ελλάδα: Εθνικό θέατρο, Θέατρο Τέχνης, Θέατρο Πειραιά (Φεστιβάλ Αναλογίων), Στέγη Ιδρύματος Ωνάση & Θέατρο Βογιατζή (λιμπρέτο), Θέατρο Εμπρός (Queer Festival), Θέατρο Τ. Επίσης στο Simpkins Lee Theatre (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και στο BITS Festival (Πιράνι, Ινδία).
Η βραβευμένη πρώτη της ταινία μικρού μήκους Stay still so you don't hurt προβλήθηκε σε διεθνή φεστιβάλ: Νέα Υόρκη, Τόκυο, Ρώμη, Όσλο, Πράγα, Παρίσι.
Η προηγούμενη συλλογή διηγημάτων της Κατάσταση Φούγκας κυκλοφόρησε το 2014 από τις Εκδόσεις Κέδρος. Δοκίμια για τα έργα της από πανεπιστημιακούς, και δικά της δοκίμια για τη γραφή, την αισθητική και τη σεξουαλικότητα εκδόθηκαν από: Cambridge University Press, Cambridge Scholars Publishing, Routledge, Mimesis, Εκδόσεις Σοκόλη κ.ά.
Δίδαξε Δημιουργική/Θεατρική Γραφή στα Πανεπιστήμια του Λονδίνου και του Greenwich. Διετέλεσε επίσης Ιδρύτρια και Αρχισυντάκτρια του πρωτοποριακού περιοδικού Brand Literary Magazine.
Περισσότερες πληροφορίες: ninarapi.com
0 Σχόλια