Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "Γιατί το μέλλον μια μικρή κουκίδα" της Κούλας Αδαλόγλου | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς


Ποιήτρια: Κούλα Αδαλόγλου
Έτος έκδοσης: 2028
Σελ.: 72
Εκδόσεις: Σαιξπηρικόν


Πρόκειται για την καλύτερη ποιητική συλλογή, που διαβάσαμε τα τελευταία δέκα χρόνια.
Η ποιητική αυτή συλλογή συνιστά έναν σηματωρό, για την διαπορεία μας σε στοχαστικά και πνευματικά πεδία, που κατορθώνει να μας καταστήσει κοινωνούς σε ένα διανοητικό ταξίδι,  στο οποίο φανερώνονται οι εσώτερες όψεις της πνευματικής άνθησης και εμπειρίας  της Κούλας Αδαλόγλου.
Μετά από τριάντα έξι χρόνια συγγραφικής γραφής, η Κούλα Αδαλόγλου με την όγδοη ποιητική της συλλογή, «Γιατί το μέλλον μια μικρή κουκίδα», συνεχίζει την καλλιέργεια ενός ενιαίου, στο σύνολο του ποιητικού της έργου, κόσμου .
Στην ποιητική  αυτή συλλογή της Κούλα Αδαλόγλου, βλέπουμε: εμπειρία, οξυδέρκεια, πυκνότητα, αισθητική, σαφήνεια, κρυστάλλινα καθαρή έκφραση, εύστοχες επινοήσεις, σαφήνεια και πρωτότυπα ποιητικά σπαράγματα. Ποιήματα, όπου ο επαρκής αναγνώστης σταματά, στοχάζεται και νιώθει το νόημα της κάθε λέξης. Στα ποιήματά της μας συγκίνησε ο σύντομος και περιεκτικός τρόπος που η ποιήτρια υποτάσσει τις λέξεις με την αίσθηση του μέτρου. Δεν έχουν ίσκιο οι λέξεις της...
Στέρεα στοχασμού, με ποιητική δύναμη, η γραφή της «εισβάλλει» στο μυαλό μας με εναλλασσόμενες εικόνες. Δίνει βάθος στις υλικές και ψυχικές ρωγμές. Στα ποιήματά της δεν υπάρχει διαφυγή από τη μνήμη, μόνο μια ατελείωτη επανάληψη επιθυμιών, διαψεύσεων, παθών και φόβων. Και η λιτανεία του χρόνου συνεχίζει την αέναη πορεία της χωρίς αφετηρία, χωρίς προορισμό, αφήνοντας πίσω τα ποιήματα, που δείχνουν πως η έρημος είναι η άλλη πλευρά του καθρέφτη…
Η ποιητική συλλογή χωρίζεται σε δύο ενότητες, « Όλα μες στο σκοτάδι θα γίνουν» και «Γιατί το μέλλον μια μικρή κουκίδα».
Στα σαράντα εφτά ποιήματα της συλλογής με μικρο-στοχεύσεις και με την καλλιέργεια μικρο-περιστατικών, η ποιήτρια αναπαρθενεύει την αίσθηση του ανθρώπου για τα γήινα,  προετοιμάζει το άνοιγμα μιας ρωγμής που εκ των πραγμάτων οδηγεί σε ένα χάσμα, εξασκείται σε ένα ποιητικό κρυφτό φωτός- σκοταδιού, οι στοχασμοί της μας αφήνουν άλαλους, μας οδηγεί στην ονειρικότητα της ύπαρξης και της μνήμης και μας δίνει το μέγεθος της στιγμής του απείρου στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Το παρελθόν της Αδαλόγλου,  συναντιέται με το παρόν της μικρής εγγονής της, της Νεφέλης (στην οποία αφιερώνει την ποιητική συλλογή), καθώς η μικρή γίνεται το πρόσωπο ενός πολλά υποσχόμενου μέλλοντος.
«Γλώττα αέρος μάστιξ», έλεγε ο Αλκουίνος. Εχθροί των πραγμάτων υπήρξαν κάποτε οι λέξεις. Μεταξύ λόγου και ειδώλων αγών εσαεί. Ως ρήγμα στον κόσμο καμωμένο από το ανθρώπινο στόμα πρόβαλε ο λόγος κάποτε. Χαραματιά στον κόσμο ο λόγος μας, το στόμα μας ανεμοδόχος που ανοίγει διάκενα και μια ανατροπή στη δημιουργία. Τα μιλάμε τα πράγματα για να τα λυτρώσουμε από τη νεκρή την ύλη. Η γλώσσα υπεκφεύγει, διολισθαίνει, ξεγλιστράει, καταδιώκει, καταδιώκεται, δεν την αφήνουν σε χλωρό κλαρί κι εκείνη όλο ανοίγει. Περιορύσσει, αυλακώνει, γεωρυχεί: μια καβατίνα. Τότε εμφανίζεται ξένο και ενώπιον μας το πιο δικό μας σώμα: η γλώσσα. Πνευματική μας σάρκα, αίμα μας. Η έξοδος από το σώμα μας που γενναιόδωρα μας προσφέρουν ο έρωτας, η ποίηση, ο χορός, η μουσική, τα χρώματα, η τέχνη, ο πόθος, το όνειρο είναι η μόνη δυνατή ανακούφιση πάνω σε τούτη τη γη.
Πώς, λοιπόν, να βγάλει η Κούλα Αδαλόγλου απ’ το θνητό της σώμα τις βαμβακερές λέξεις που το κατοικούν, τις λέξεις που υπάρχουν μέσα της, που είναι καταχωνιασμένες, που είναι ένας χορός από λέξεις στο στόμα της, που ανακάτευε υφές αρώματα και γεύσεις ώσπου να γίνουν λέξεις και  που θα  σηκωθούν για να μιλήσουν; Να μιλήσουν για: το ανάπηρο ποίημα, το αλάτι του χρόνου, το μαγκωμένο στυφό αμφίβολο σήμερα, τα χλωμά πορτοκάλια, τα ιαματικά μάτια, το υγρό χόρτο, το σμάρι πολύχρωμες πεταλούδες, μια μονογραφία δρόμος, τους ιστούς της ομίχλης, την καστανόχρωμη ομίχλη, την υφή των ονείρων, την αναρρόφηση δακρύων, τις εναλλακτικές ελπίδες που επιμένουν, τα σύνορα που δεν ανθίζουν τα συρματοπλέγματα, τη βροντή ξερή και στείρα και τη μοναξιά που ούτε κι αυτή δεν είναι στα βουνά, που ξυπνούν κάτι λιμασμένοι εφιάλτες, που τα πιο βαθιά δεν μαθαίνονται. Που την άφησες, μου είπαν, αυτή τη σκέψη  σου εκεί έξω, τώρα δεν έχεις μυστικά, που το ουρλιαχτό  δεν τέμνεται με την έλευση του νέου χρόνου, την συνισταμένη στο ποίημα που δείχνει φως νύχτα μέρα, που ψάχνει στις σκιές παλιών φίλων, που γέμισε όλη την έρημο με παρθενική φωνή, που πάλι αίμα θα βοσκήσει η Ιστορία, για τις πνιγμένες βάρκες της απώλειας, για μια προοπτική ανατροπής των δεδομένων, για τις εικόνες, όπου το φως νικά το σκοτάδι, γιατί το μέλλον είναι μια μικρή κουκίδα χωρίς χρώματα χωρίς διαστάσεις.
Η Κούλα Αδαλόγλου είναι ένας λογοτεχνικός ογκόλιθος. Και μαζί μια προειδοποιητική πινακίδα που μας υπενθυμίζει, κόντρα στους καιρούς, τη ζωτικότητα της ποίησης, την έκτακτη ανάγκη της ανομοιοκατάληκτης ζωής και τελικά την ίδια την ποιητικότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Εξαιρετικά δείγματα γραφής:
Τσακισμένος λεπτοδείκτης
Να μην ορίζεις τον χώρο σου/Από μακριά οι ήχοι./Έρχονται όμως τις νύχτες της αγρύπνιας τ΄ αντικείμενα./Οι κατσαρόλες, πάνινες, έπαιρναν σχήματα στα χέρια μου./Βελούδινες κουτάλες/ανακάτευαν υφές αρώματα και γεύσεις /ώσπου να γίνουν λέξεις./ 

Γέμισε ο χώρος από λέξεις ήμερες και παραπονεμένες/που με καλούσαν να πατήσω πάνω τους,/μήπως και πάψω να αιωρούμαι/
τις μικρές ώρες πάνω σε τσακισμένο λεπτοδείκτη.

Συνομιλία
Αναρρόφηση δακρύων
Τα χλωμά πορτοκάλια που περιμένουν να γίνουν χυμός/μια πρέζα αλάτι παραπάνω/κι αυτός ο γαλαξίας στο κορμάκι σου-/αλλά  μη μου τραβάτε άλλο με το σχοινί τα μάτια προς τα μέσα/πνίγομαι/από αναρρόφηση δακρύων.
Άντε και post quem
II

Ανοίγω το φερμουάρ της τσάντας μου
μήπως βρω τα Χριστούγεννα
που δεν ήρθανε φέτος.
Μη βλέπετε αυτή που λέει πως είμαι εγώ
τριγυρνάει στο σπίτι μου
δήθεν στολίζει γιορτινά
μαγειρεύει δήθεν χριστουγεννιάτικα.
Ψέματα λέει.
Εγώ είμαι πεσμένη Ερμού 62
σ’ ένα παγωμένο πεζοδρόμιο
ουρλιάζω σαν τον λύκο
εις μάτην
το ουρλιαχτό μου δεν τέμνεται
με την έλευση του νέου χρόνου.

Με ταγεράκι και λουλούδια
Μύριζε άνοιξη/κι ας λέγαν τα μετεωρολογικά./ Σάββατο των ψυχών,/με μαύρο ταγεράκι και λουλούδια πήγαιναν./Εκεί στα σύνορα/

δεν ανθίζουν τα συρματοπλέγματα/ ό,τι κι κάνεις./
Κι ούτε μπορούν τα μάτια τους να τα τρυπήσουν/ όσο κι αν είναι έντονα τα βλέμματα./ Πάλι αίμα θα βοσκήσει η Ιστορία.


Η Κυριακή (Κούλα) Αδαλόγλου γεννήθηκε στη Βέροια το 1953. Σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πήρε μεταπτυχιακό στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και διδακτορικό δίπλωμα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων (1998-2007) και διευθύντρια του Καλλιτεχνικού Γυμνασίου Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης (2007-2011). Αποτελεί μέλος της συγγραφικής ομάδας των βιβλίων "Έκφραση /Έκθεση", που εισήγαγαν την επικοινωνιακή γλωσσική διδασκαλία στο Λύκειο. Επίσης, μέλος της ομάδας φιλολόγων "Δημιουργική έκφραση" που εκπόνησε το ψηφιακό έργο "Πολύτροπη γλώσσα", για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας. Η μελέτη της "Η γραπτή έκφραση των μαθητών. Προτάσεις για την αξιολόγηση και τη βελτίωσή της", εκδ. Κέδρος 2007, εστιάζει στο γράψιμο ως διαδικασία, μέσα από ποικίλα και διαφορετικά είδη κειμένων. Αφηγήματα και κριτικά σημειώματά της για σύγχρονους λογοτέχνες έχουν δημοσιευτεί σε γνωστά περιοδικά. Εξέδωσε οχτώ ποιητικές συλλογές. Επίσης, μία συλλογή διηγημάτων: "Βγήκε ένας ήλιος χλωμός", εκδ. Ταξιδευτής, 2012.

Άλλα έργα της:1982 "Καταγραφές", (ποίηση) Θεσσαλονίκη,
1992 "Στο μεταίχμιο", (ποίηση) Θεσσαλονίκη,
1996 "Δύο ελεγείες και μία ωδή", (ποίηση) εκδ. Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη , 2009 “Διπλή άρθρωση” (Ποίηση) εκδ.Ταξιδευτής Αθήνα , 2016 «Εποχή αφής» Εκδ. Σαιξπηρικόν, Θεσσαλονίκη κ.ά.