Βασίλης Κυριλλίδης: "Η καλή λογοτεχνία δεν κάνει έναν καλύτερο κόσμο, κάνει καλύτερο τον κόσμο της λογοτεχνίας"

 


Η συγγραφή αποτελεί για τον ίδιο άλλοτε απελευθέρωση και άλλοτε τυραννία. Από τη μια τον εξυψώνει κι από την άλλη τον τραβάει απ' το γιακά. Όπως και να 'χει το λογοτεχνικό του έργο είναι σημαντικό και άξιο προσοχής. Μιλάμε για τον συγγραφέα Βασίλη Κυριλλίδη που σήμερα έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στις Τέχνες.

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου


Τι ήταν αυτό που σας έκανε να θέλετε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;

Νομίζω πως στη συγγραφή μάς στέλνει, μεταξύ των άλλων, μια αυταπάτη της παράτασης της ύπαρξής μας, κάτι, δηλαδή, που θα μείνει από μας, μετά από μας. Ίσως ξεκίνησα κάπως έτσι. Τώρα γράφω απαλλαγμένος από αυτή την αυταπάτη, κι είναι καλύτερα. Η όποια παράταση, αν υπάρχει, δεν θα είναι πολύ μεγάλη, μέσα στον ιστορικό χρόνο. Το έχω αποδεχτεί αυτό, βλέποντας πόσοι καλοί συγγραφείς είναι σήμερα ξεχασμένοι.  

Θεωρείτε ότι η συγγραφή σας απελευθερώνει ως άνθρωπο;

Είναι οι δυο όψεις του νομίσματος. Ναι, υπάρχουν στιγμές που με κάνει να αισθάνομαι πως είναι η μορφή έκφρασης που με εξυψώνει. Υπάρχουν άλλες που με τραβάει από το γιακά, και με υποχρεώνει στο βάσανό της. Απόλαυση και τυραννία, όπως της καπνίσει. Όταν υπάρχει η έμπνευση, υπερισχύει το πρώτο. Λυπάμαι κάθε συγγραφέα, του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου, μπροστά το διαβόητο μπλοκάρισμα. Ευτυχώς τελευταία δεν μου συμβαίνει, αλλά ξέρω πως πάντα καραδοκεί.

Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;

Ουρανοκατέβατες καταστάσεις. Γεγονότα που έχουν τη δύναμη να απαρτίσουν μυθιστορήματα περνάνε αναξιοποίητα, και άλλα, φαινομενικά ασήμαντα, σε κάνουν να γράφεις ατέλειωτες σελίδες. Είναι από τα μυστήρια της γραφής. Δεν έχω ιδέα τι θα εμπνεύσει το επόμενο μυθιστόρημά μου, αλλά ξέρω ότι κάτι θα βρεθεί.

Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή σας που νιώσατε την ανάγκη να το μεταφέρετε στο χαρτί;

Στη ζωή του καθενός υπάρχουν τέτοια, κι ο καθένας τα εκφράζει ανάλογα, ή προτιμά να τα κρατά για τον εαυτό του. Δεν θα έλεγα ότι η ενασχόλησή μου αφορά ένα και μόνο γεγονός. Είναι τα πολλά που συνδυάζονται, για να κάνουν τη μεγάλη εικόνα.

Ποιος θεωρείτε ότι, τελικά, είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας; Τι έχει να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο;

Πολλά από τα νεανικά μου πιστεύω, σήμερα μου φαίνονται καλοπροαίρετες αφέλειες. Η πραγματικότητα με έχει προσγειώσει, και διατηρώ επιφυλάξεις σ’ όλα τα βαρύγδουπα. Η λογοτεχνία μπορεί να προσφέρει μόνο σε όσους έχουν το ψυχικό και πνευματικό υπόβαθρο να δεχτούν και ν’ αξιοποιήσουν την προσφορά της. Η καλή λογοτεχνία δεν κάνει έναν καλύτερο κόσμο, κάνει καλύτερο τον κόσμο της λογοτεχνίας. Γι’ αυτό και πολλά βιβλία είναι καλύτερα από τον κόσμο μας.  

Γράφετε συγκεκριμένες ώρες;

Εδώ και μήνες, με την κατάσταση της καραντίνας, έχει επηρεαστεί κάθε πρόγραμμα που είχα, (γενικά είμαι προγραμματισμένος άνθρωπος), κάτι που επιδιώκω να το δω θετικά. Παλιά ήταν πιο συγκεκριμένες οι ώρες μου, τώρα υποψήφια για συγγραφή είναι κάθε ώρα της ημέρας. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις συγγραφικών υποχρεώσεων που μου έτυχαν φέτος, ως ώρες συγγραφής επιστρατεύτηκαν κι αυτές στις οποίες κανονικά θα έκανα κάτι άλλο.

Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι γενικότερα διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας; Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο που επιθυμεί ν’ ασχοληθεί με την συγγραφή;

Δε νομίζω ότι οι νέοι διαβάζουν όπως παλιά, έχω αντίθετες ενδείξεις. Υπάρχουν άλλα πράγματα που προσαρτούν το ενδιαφέρον τους, που δεν υπήρχαν παλαιότερα, ενώ η δύναμη της εικόνας είναι μεγάλη, κυρίως λόγω της ευκολίας της. Ωστόσο το βιβλίο δεν τα πάει άσχημα, παρ’ όλες τις απαισιόδοξες προβλέψεις, που θεωρούσαν ότι θα υποβιβαστεί σε βαθμό που δεν συμβαίνει. Τα βιβλία αντέχουν και θ’ αντέχουν, και η ύπαρξη του ιστοχώρου σας, είναι μια ακόμα απόδειξη γι’ αυτό.

Όσο για την συμβουλή προς νέους συγγραφείς. Πρώτο: Να μη βιάζονται, να μη βιάζονται, να μη βιάζονται. Περιέργως, όσο πιο νέος είσαι κι όσο περισσότερο χρόνο έχεις μπροστά σου, τόσο περισσότερο βιάζεσαι. Δεύτερο: Πολύ διάβασμα, τρία προς ένα η αναλογία διαβάσματος προς γράψιμο, για το νέο συγγραφέα. (Ο μεγαλύτερος έχει ήδη μια σημαντική παρακαταθήκη και μπορεί να το αλλάξει λίγο αυτό). Επίσης όχι διάβασμα μονάχα ενός είδους βιβλίων, είναι θανάσιμο αμάρτημα για ένα συγγραφέα. (όχι τόσο για έναν αναγνώστη). Τρίτο: Στρώσιμο με τις ώρες. Ακόμα και χωρίς έμπνευση, καλά είναι να κάθεσαι και να παιδεύεσαι μπροστά στις άδειες σου σελίδες. 

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Οι αγαπημένοι μου συγγραφείς, σκηνοθέτες, μουσικοί, αλλάζουν συνεχώς, πολλές φορές επανέρχονται οι ίδιοι. Η παράθεση των αγαπημένων μου συγγραφέων, πλην των γνωστών κλασικών, πιθανότατα θα έχει αλλάξει, από τη στιγμή που απαντώ στις ερωτήσεις σας, μέχρι τη δημοσίευση αυτής της συνέντευξης. Αγαπημένοι μας είναι αυτοί που μας αγγίζουν κάπου τη συγκεκριμένη στιγμή. Οι πιο πρόσφατοί μου, πάντως, είναι αυτοί που διάβαζα τις προάλλες, ο απόλυτα και δικαιολογημένα αμφιλεγόμενος και μηδενιστής Michel Houellebecq και ο πιο αποδεκτός Pascal Bruckner. Στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας βλέπω ότι αντέχουν ως λογοτέχνες του είδους και με συγκινούν σταθερά, ο Ray Bradbury και ο Stanislaw lem. Την απάντηση αυτή τη δίνω με πλήρη επίγνωση πως αδικώ εκατό συγγραφείς, που με ψυχαγώγησαν, προβλημάτισαν και επέδρασαν πάνω μου.

Μιλήστε μας λίγο για το μέχρι τώρα συγγραφικό σας έργο.

Ξεκίνησε από ένα βραβείο διηγήματος επιστημονικής φαντασίας, και συνέχισε με την έκδοση του πρώτου βιβλίου μου «Αναστρέψιμα Υλικά», το 2001, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Μεσολάβησαν δυο ακόμα μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας, ένα αστυνομικο-πολιτικό θρίλερ κι ένα βιβλίο αθλητικού περιεχομένου, συγκεκριμένα για το τρέξιμο, που έγινε και πολύ δημοφιλές στο χώρο. Υπήρξε μια μακρόχρονη παύση, πάντως, στην οποία έκανα πράγματα για τα οποία δεν μετανιώνω, αλλά άφησαν πολύ πίσω το συγγραφικό μου έργο. Τώρα προσπαθώ να αναπληρώσω το κενό.

Πού ακριβώς στοχεύετε ως συγγραφέας μέσω των βιβλίων σας, στην ψυχαγωγία, στον προβληματισμό, στη διαπαιδαγώγηση του αναγνώστη ή σε κάτι άλλο;

Αυτό που λέγεται διαπαιδαγώγηση είναι κάτι στο οποίο αποτυγχάνουν σε μεγάλο βαθμό ακόμα και οι γονείς και το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δεν έχω τέτοιες υπέρμετρες φιλοδοξίες. Το να περάσει κανείς λίγες συναρπαστικές κι ευχάριστες ώρες με το βιβλίο μου μού είναι αρκετό, μολονότι στα μυθιστορήματά μου στοχεύω στον προβληματισμό τού αναγνώστη.

Έχετε αδυναμία σε κάποιο από τα βιβλία σας;

Έχω σε ένα, αλλά προσπαθώ να μην έχω. Το να είσαι περήφανος για ένα βιβλίο σου, σημαίνει πως δεν προσπάθησες το ίδιο και στα υπόλοιπα.

Η κρίση αναμφίβολα έχει επηρεάσει σημαντικά την τέχνη και φυσικά τη λογοτεχνία. Μπορεί σήμερα ένας συγγραφέας να βιοποριστεί από τα έργα του;

Αν ο συγγραφέας ξεκινάει προϋποθέτοντας ότι θα βιοποριστεί από τα βιβλία του, τον περιμένουν μεγάλες απογοητεύεις, κι αυτό είναι κάτι που ίσχυε και πριν από τις καταστάσεις που αναφέρετε. Ελάχιστοι είναι αυτοί που το καταφέρνουν κι όχι πάντα οι καλύτεροι. Πρέπει να βρεις έναν τρόπο το λύσεις το βιοποριστικό σου, έστω και μέσω μιας δουλειάς που δεν αγαπάς, για να μπορέσεις ν’ ασχοληθείς με την ησυχία σου μ’ αυτό που αγαπάς.

Και πάμε τώρα στο τελευταίο σας βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Πρόκειται στην ουσία για επανακυκλοφορία, καθώς η πρώτη έκδοσή του ήταν το 2001. Γιατί πήρατε την απόφαση να το εκδώσετε ξανά;

Για δυο λόγους. Πρώτος, ότι είναι εξαντλημένο ή δυσεύρετο. Λυπάμαι πολύ όταν παραγγέλνω βιβλία από το διαδίκτυο, και μ’ ενημερώνουν ότι, παρόλο που εμφανίζονται στις προθήκες, δεν υπάρχουν. Πολλά καλά βιβλία δεν βρίσκονται πια, γνωρίζω περίπτωση συγγραφέα που έχει εκδώσει οκτώ βιβλία και σήμερα δεν μπορείς να βρεις κανένα του. Επανεκδίδοντας, λοιπόν, το βιβλίο μου, του ξαναδίνω νέα ζωή. Ο δεύτερος λόγος είναι πως, όσο καλό κι αν σου φανεί όταν το βγάζεις, λίγα χρόνια μετά ανακαλύπτεις αρκετές ατέλειες στο βιβλίο σου. Η επανέκδοση με βοήθησε να βελτιώσω ό,τι θεωρούσα πως χρειαζόταν, από την αρχική του έκδοση.  

Ποια ιστορία πραγματεύεται;

Σε κοντινό μελλοντικό χρόνο, οι τρεις πρωταγωνιστές της ιστορίας μου, έρχονται αντιμέτωποι με μια νέα και άγνωστη πραγματικότητα, την οποία αγωνίζονται να ερμηνεύσουν. Ταυτόχρονα αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανό όποιον κι ό,τι στον κόσμο αγαπούν. Κάθε μυθιστόρημά μου επιστημονικής φαντασίας, είναι ταυτόχρονα και ιστορία που αναφέρεται σε πολύ πραγματικές ανθρώπινες καταστάσεις. Θα έλεγα ότι γράφω μυθιστορήματα φαντασίας μ’ όσο περισσότερο ρεαλισμό μπορεί να δοθεί στο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι δυο συγγραφείς ε.φ. που ανέφερα παραπάνω, μάλλον δεν είναι τυχαία οι αγαπημένοι μου. Το Σολάρις του Lem, για παράδειγμα, πέρα από τη φαντασία, είναι πάνω απ’ όλα ένα συγκλονιστικό υπαρξιακό δράμα.     

Μιλήστε μας για το νέο σας εκδοτικό σπίτι. Είστε ευχαριστημένος;

Είμαι νεοεισερχόμενος στο εκδοτικό μου σπίτι, ωστόσο, από αυτό το λίγο της επαφής μου με τον εκδότη Αχιλλέα Τριαντόγλου και τους συνεργάτες του, τον Βαγγέλη Ιωσηφίδη και τον Θεόφιλο Γιαννόπουλο, νομίζω πως έχω κάνει πολύ καλή επιλογή, και είμαι σίγουρος ότι θα συνεργαστούμε πάλι, στο σύντομο μέλλον. Προς το παρόν απολαμβάνω την γνωριμία και την άψογη συνεργασία μας.

Πού μπορεί κάποιος να βρει το βιβλίο σας;

Σας παραθέτω τον σύνδεσμο του εκδοτικού, αλλά φαντάζομαι ότι μπορεί να το ζητήσει και από οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο. 

Αναστρέψιμα Υλικά

κ. Κυριλλίδη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.

Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και για τα καλά σας λόγια. Μου δώσατε την ευκαιρία, μεταξύ των άλλων, να σκεφτώ κι εγώ, πάνω στο αντικείμενο των ερωτήσεών σας. 


 Βιογραφικό:


Ο Βασίλης Κυριλλίδης γεννήθηκε το 1958 και ζει στην Καβάλα. Ένα πρώτο βραβείο διηγήματος επιστημονικής φαντασίας, το μακρινό 2000, ήταν το κίνητρο για την ενασχόλησή του με το είδος. Το μυθιστόρημα ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΑ ΥΛΙΚΑ κυκλοφόρησε, στην πρώτη του εκδοχή, από τις εκδόσεις Καστανιώτης, το 2001. Στο ίδιο είδος ακολούθησαν, ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΑΕΡΑΣ, (πρώτη έκδοση, Άγκυρα, 2004, 2η έκδοση, Διάπλαση, 2018) , ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, (Άγκυρα, 2005), η συλλογή διηγημάτων, ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ ΜΕΡΑΣ, (Άγκυρα, 2008), και το αστυνομικό μυθιστόρημα ΟΙ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ, (από τις εκδόσεις Φιλελεύθερος, 2020). Πολλά διηγήματά του βρίσκονται διασκορπισμένα στις εκδόσεις Ανάτυπο, IWrite, Συμπαντικές Διαδρομές, και ίσως και κάπου αλλού που δεν θυμάται, και σκοπεύει κάποτε να τα συμμαζέψει και να τα κυκλοφορήσει σ’ ένα συγκεντρωτικό βιβλίο.

 

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια