Η συγγραφέας Μαριλένα Παππά, αν και νέα σε ηλικία, έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, νουβέλες, διηγήματα και βιβλία για παιδιά. Σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες με αφορμή το νέο της βιβλίο που κυκλοφόρησε μόλις το Μάιο του 2022 από τις εκδόσεις «Βακχικόν» και φέρει τον τίτλο «Η μέρα του καρναβαλιού».
Πάμε να τη γνωρίσουμε καλύτερα...
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Είναι παράξενο, αλλά δεν υπάρχει καμία ανάμνηση του εαυτού μου που να μη συνδέεται με τη συγγραφή. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και διαλαλούσα ότι θα γίνω συγγραφέας έως και σήμερα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας λογοτεχνικό είδος και γιατί;
Αγαπώ πολύ την ποίηση. Είναι σύντομη, απλή, ελεύθερη. Μπορείς να τη διαβάσεις οπουδήποτε, για πολύ λίγο και για πάρα πολύ.
Θυμάστε πότε γράψατε το πρώτο σας κείμενο; Ποια ήταν η κατάληξή του; Τυπώθηκε ή έμεινε στο συρτάρι;
Τα πρώτα μου κείμενα ήταν σε ηλικία 7 ετών - μικρά ποιήματα. Κάποια τα έχει κρατήσει η μαμά μου!
Υπάρχει τελετουργία γραφής για εσάς, δηλαδή συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνθήκες ή μπορείτε οπουδήποτε και οποτεδήποτε να συγκεντρωθείτε και να γράψετε;
Ναι, υπάρχει. Προτιμώ να γράφω σε συγκεκριμένα μέρη που μου βγάζουν μία αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας. Είναι διάφορα καφέ. Στο σπίτι μου γράφω πλέον σπάνια.
Ποια ήταν η αντίδρασή σας όταν κρατήσατε στα χέρια σας το πρώτο σας βιβλίο;
Θα ήθελα να μπορούσα να πω κάτι πολύ όμορφο, αλλά ήταν κάπως άβολη και αμήχανη. Κάθε φορά μέχρι και πολύ πρόσφατα, αντιδρούσα πολύ παράξενα στην έκδοση κάθε βιβλίου. Φέτος μπορώ να πω ότι ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα να χαίρομαι και να συγκινούμαι με την έκδοση της ημέρας του καρναβαλιού.
Έχετε ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιο από τα έργα σας γενικότερα, εκδοθέντα ή μη;
Ναι, αγαπώ πολύ το πρώτο μου βιβλίο «Ο πλανήτης που χαμογελά». Έχουν περάσει 12 χρόνια από την έκδοσή του, το βιβλίο δεν κυκλοφορεί πλέον, αλλά πριν κάποιους μήνες καθόμουν σε ένα μαγαζί με την παρέα μου και η κοπέλα που δούλευε εκεί με ρώτησε αν ήμουν η συγγραφέας αυτού του βιβλίου. Πριν 12 χρόνια εκείνη ήταν 7 χρονών, εγώ 22 και είχα βρεθεί στο σχολείο της για να μιλήσουμε για το βιβλίο μου. Μου είπε ότι ήταν και είναι το αγαπημένο της βιβλίο. Ήταν πολύ συγκινητικό.
Έχει μεταφραστεί κάποιο από τα έργα σας; Θα σας ενδιέφερε να προωθηθεί η δουλειά σας στο εξωτερικό;
Η ματαιοδοξία που βράζει μέσα μου, σχεδόν ουρλιάζει αυτήν τη στιγμή ένα τεράστιο ΝΑΙ! Η συγγραφή είναι επικοινωνία κι εγώ έχω ανάγκη να επικοινωνήσω με όσους περισσότερους αναγνώστες μπορώ. Χωρίς όρια, όπου κι αν βρίσκονται.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και ποιο το αγαπημένο σας βιβλίο;
Πάντα λέω τη Βούλα Μάστορη και Το αυγουστιάτικο φεγγάρι. Πάντα θα το αγαπώ αυτό το βιβλίο.
Ποια είναι η γνώμη σας για την εκδοτική πραγματικότητα στην Ελλάδα;
Υπάρχουν καλοί και κακοί συγγραφείς, καλοί και κακοί εκδότες. Όμως έχουν κυκλοφορήσει εκπληκτικά βιβλία τα τελευταία χρόνια από Έλληνες συγγραφείς. Αυτό με κάνει πολύ χαρούμενη. Υπάρχουν άλλες φορές που απογοητεύομαι από τους εκατοντάδες που συναντάω που μου λένε «Αχ, εγώ δε διαβάζω βιβλία». Είναι σα να μου λένε «Αχ, εγώ δεν αναπνέω». Διχάζομαι με την εκδοτική πραγματικότητα στην Ελλάδα, διχάζομαι για τη δική μου θέση σε αυτήν την πραγματικότητα.
Πριν δύο χρόνια περίπου μετά την ολοκλήρωση του βιβλίου «Το τελευταίο εμπόδιο» που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Βακχικόν έλεγα συνέχεια ότι θέλω να γράψω ένα βιβλίο για την αγάπη. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ετών οι άνθρωποι που συνάντησα, οι ιστορίες που άκουσα, οι σκέψεις που έκανα, η εξέλιξη που είχα σαν άνθρωπος ήταν το υλικό που μάζεψα για να μπορέσω να μιλήσω με έναν ανορθόδοξο, μη αναμενόμενο κι εντελώς παράλογο τρόπο για την αγάπη. Καθόλη τη διάρκεια τη συγγραφής του βιβλίου έκανα προβολές πάνω στους ήρωές μου συγκεκριμένα πρόσωπα και συμπεριφορές. Ο χρόνος στο βιβλίο μου είναι πολύ σχετικός: Όλα γίνονται κατά τη διάρκεια μίας ημέρας κι από την άλλη ο πρωταγωνιστής μου, ο έφηβος, όλα αυτά τα χρόνια δε μεγαλώνει ποτέ. Αναλύοντας το πια από μία απόσταση αυτό δε συνιστά ένα τυχαίο γεγονός, καθώς ο χρόνος ως έννοια στο μυαλό μου είναι πολύ σχετικός. Η ενηλικίωση και η ωρίμανση που αντανακλάται στον έφηβο, αλλά και σε μια ολόκληρη κοινωνία δεν έχει χρόνο, δεν έχει όριο. Συμβαίνει τη στιγμή που το έδαφος είναι πρόσφορο. Αλλά και ο χώρος στο βιβλίο δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Όλα διαδραματίζονται σε ένα χωριό χαμένο στη ζούγκλα. Επειδή το βιβλίο είναι αρκετά βίαιο, αλλά ταυτόχρονα λυρικό και τρυφερό νομίζω ότι υποσυνείδητα θεώρησα ότι η ζούγκλα μου επιτρέπει να συνδυάσω αυτά τα αντίθετα στοιχεία με ρεαλισμό, όπως ακριβώς συναντώνται και στη φύση σε απόλυτη ισορροπία.
Πρόκειται για μια ακόμα νουβέλα σας που ταξιδεύει τον αναγνώστη στον κόσμο του υπερρεαλισμού. Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας σας.
Ένα μικρό χωριό ετοιμάζεται πυρετωδώς για το καρναβάλι. Οι κάτοικοι μεταφέρουν κλαδιά και φύλλα στο εσωτερικό της ζούγκλας, οι σιαμαίες αδελφές βοηθούν στην κατασκευή των αυτοσχέδιων αρμάτων κι ο έφηβος στέκει για λίγο και τους παρατηρεί. Ώσπου ο Ομάρ τον προστάζει να επισκεφθεί τον Προφήτη - κι εκεί θα έρθει για μια ακόμα φορά αντιμέτωπος με τη βάναυση αγριότητα της ανθρώπινης φύσης. Στη διάρκεια αυτής της μέρας, ο έφηβος θα κλονιστεί από τη βιαιότητα της κλειστής κοινωνίας και, βιώνοντας διαδοχικά τη φθορά, τον θάνατο και την αναγέννηση, θα παλέψει να διαφυλάξει ακέραιη τη μόνη αξία που αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να επανεκκινήσει τον κόσμο: την αγάπη.
Είναι πιθανό ολόκληρη η ζωή ενός ανθρώπου να αλλάξει μέσα σε μία μέρα; Ο έφηβος, που δεν μεγαλώνει ποτέ όλα αυτά τα χρόνια, θα καταφέρει να κάνει το άλμα ή θα παρασυρθεί από τη διεφθαρμένη μάζα που τον περιτριγυρίζει;
Υπάρχουν κάποια μηνύματα που θέλετε οπωσδήποτε να περάσετε μέσω του βιβλίου σας αυτού;
Αν και η ιστορία του βιβλίου θίγει αρκετά κοινωνικά ζητήματα όπως η κατάχρηση της εξουσίας, οι κατευθυνόμενες μάζες, η κοινωνική αναλγησία, οι ταξικές διαφορές, η φθορά μιας κοινωνίας που γερνά κι αντιστέκεται στην εξέλιξή της, για μένα θα είναι πάντα εκείνο το βιβλίο που εστιάζει στην αξία της αγάπης, σα κατευθυντήρια δύναμη, σαν ασπίδα που σε ατσαλώνει και σε βοηθά να επιβιώσεις, να παλέψεις και να νικήσεις. Ο έφηβος καταφέρνει να αντιληφθεί την αγάπη ανάμεσα σε δύο νεκρά διαμελισμένα κορμιά. Αυτή η σκηνή έχει ιδιαίτερη αξία για μένα, γιατί πιστεύω ότι μόνο η αγάπη είναι ικανή να νικήσει τον θάνατο και στο βιβλίο το κάνει.
Τελικά, πόσο δύναμη μπορεί να κρύβει η αγάπη ώστε να επανακκινήσει έναν κόσμο που οδεύει προς την καταστροφή;
Είναι η αγάπη που τον οδηγεί κι η αγάπη είναι δύναμη.
Θα εντοπίσει ο αναγνώστης στην ιστορία σας στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας;
Έχω ένα κοινό χαρακτηριστικό με τον έφηβο, τον πρωταγωνιστή αυτής της ιστορίας. Πολλές φορές στην καθημερινότητα στέκομαι απλός παρατηρητής σε όλα όσα μου συμβαίνουν, χωρίς να αντιδρώ άμεσα.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Είναι αρκετά σκληρό και βίαιο βιβλίο και για μένα οι έφηβοι είναι ακόμα παιδιά. Νιώθω πάντα ευθύνη απέναντι στους αναγνώστες γι’ αυτά που γράφω. Όταν το κοινό είναι παιδιά νιώθω την ευθύνη ακόμα μεγαλύτερη.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Η αλήθεια είναι ότι δουλεύω ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα και με έναν τρόπο ξετυλίγει και το δικό μου οικογενειακό κουβάρι. Για μένα εκτός από το συναισθηματικό φορτίο που φέρει αυτή η ιστορία, είναι και μία πρόκληση καθώς δε θυμίζει καθόλου τα μονοπάτια που έχω ακολουθήσει έως σήμερα.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Δημιουργία και φως.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Το βλέμμα του μαγνητίστηκε από την αδιάκοπη ροή των μυρμηγκιών. Ένιωσε ξαφνικά ότι δεν ήταν μόνος του στη ζούγκλα. Τα μυρμήγκια, τα πουλιά, τα νερά, η φύση κι αυτός ο ίδιος ήταν ψηφίδες μίας ενιαίας εικόνας. Ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι ποτέ δεν ήταν μόνος σε αυτήν τη ζωή. Κι όλες εκείνες τις ατέλειωτες νύχτες που ένιωθε μόνος κι αβοήθητος, στην πραγματικότητα ήταν κομμάτι μίας εικόνας, στην οποία συμμετείχαν, συνυπήρχαν και συνέβαλαν τόσα άλλα στοιχεία.
Παρατήρησε τα μυρμήγκια πασχίζοντας να ξεχωρίσει κάποιο απ’ όλα αυτά· παλεύοντας να διαπιστώσει αν θα μπορούσε να γίνει φίλος με κάποιο απ’ όλα αυτά. Έβαλε το δάχτυλό του στη νοητή πορεία τους και την ανέκοψε εκτρέποντάς την στην παλάμη του. Και διαπίστωσε ότι στη ζωή τα πάντα είναι χωρισμένα και τα πάντα είναι ενωμένα ταυτόχρονα.
Αυτή η μικρή αλήθεια τον έκανε να σκεφτεί τη ζωή του στο χωριό. Η πορεία του ήταν ενωμένη με το κακό, αλλά και τόσο διαχωρισμένη από αυτό. Το κακό αλλά και το καλό ήταν πάντα δική του επιλογή. Θα μπορούσε τώρα, αυτήν τη στιγμή που όλα ήταν βαλμένα σε μια ισορροπία, να επιλέξει το κακό. Να επιλέξει με τη δύναμη που έχουν οι παλάμες του να λιώσει κάποια από τα μυρμήγκια που πάσχιζαν να φτάσουν στον προορισμό τους. Κανείς δεν θα τον τιμωρούσε, κανείς δεν θα αναζητούσε τα μυρμήγκια που πέθαναν, κανείς δεν θα ενδιαφερόταν αν ο έφηβος σήμερα σκότωνε κάποια μυρμήγκια. Ο έφηβος είχε πάντα την επιλογή να διαπράξει το κακό. Κι αυτό το μεσημέρι πριν από το καρναβάλι ο έφηβος επέλεξε συνειδητά να παραμερίσει λίγο για να μη σκοτώσει κάποιο απ’ αυτά άθελά του.
Κυρία Παππά, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συνέντευξη και σας εύχομαι να είστε πάντα δημιουργική.
Εγώ σας ευχαριστώ για την κουβέντα μας!
Η Μαριλένα Παππά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Σπούδασε Επικοινωνία και Δημοσιογραφία και Δημόσια Διοίκηση στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και τα τελευταία χρόνια εργάζεται στον χώρο της επικοινωνίας. Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, νουβέλες, διηγήματα και βιβλία για παιδιά. Το 2020 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν η νουβέλα της Το τελευταίο εμπόδιο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της: marilenapappa.com.
0 Σχόλια