Βιβλιοκριτική: "Αναζητήσεις" της Ευφροσύνης Γιαννακέλλη

Συγγραφέας: Ευφροσύνη Γιανακέλλη
ISBN: 978-618-00-5895-6
Ημερομηνία έκδοσης: Μάιος 2025

Σελίδες: 60

Αυτοέκδοση

Γράφει η Χρύσα Τσαμπίρα

Η Ευφροσύνη Γιαννακέλλη είναι μια ποιήτρια με αγάπη για το ωραίο, τη θάλασσα, τον ήλιο και την ιδιαίτερη πατρίδα της το νησί της Λέσβου. Βιώματα ωστόσο ανακαλύπτει ο αναγνώστης από μέρη όπου έζησε τη Ρόδο όπου σπούδασε αλλά και την πολύβουη Αθήνα. Τα ποιήματά της ανάλαφρα αλλά και ταυτόχρονα βαθυστόχαστα δεν γράφτηκαν μονομιάς αλλά αποτελούν μια συλλογή την οποία διατηρούσε και αποτέλεσαν την παρθενική της έκδοση σε ένα καλαίσθητο βιβλίο. Ταυτόχρονα, αποτελεί ένα παράθυρο στο χρόνο και στον χώρο και μια προσωπική διαδρομή προς την ωριμότητα και την αυτοολοκλήρωση. Μια πορεία που αποτυπώνεται πολύ εντυπωσιακά στο ποίημά της «Όνειρο στο λόφο με τις παπαρούνες» (2010).

Εκ πρώτης όψεως, μάλλον επιδερμικής, η ίδια δείχνει ευάλωτη, εύθραυστη και αθεράπευτα ρομαντική. Προχωρώντας, ωστόσο, με την ανάγνωση, επιτυγχάνει να αφήσει μια επίγευση χειραφέτησης, δυναμικότητας και πηγαίου αυθορμητισμού και φθάνοντας στα πιο «ώριμά» της ποιήματα -θα τολμούσα να πω- έκφρασης μιας μεστής ωριμότητας και άρνησης συμβιβασμού. Μιας ωριμότητας που επικοινωνεί, που αφουγκράζεται και που συμβουλεύει μέσα από τους δικούς της νοητούς σκοπέλους τον αναγνώστη πώς να ανέλθει στην ανηφόρα της αυτοπραγμάτωσης. Μιας ωριμότητας, ωστόσο, που μας εκπλήσσει… καθώς δεν έχει απολέσει την παιδική ανεμελιά και αγνότητα, εκείνη που βρίσκει κανείς μόνο στα αθώα παιδικά μάτια. Κι αυτό, πιστεύω έχει να κάνει με την προσφορά και τη συνεχή παρουσία στις σχολικές αίθουσες χάρη στην ιδιότητα της δασκάλας, της εκπαιδευτικού που αγαπάει αυτό που κάνει και το κάνει με μεράκι αλλά και της μητρότητας.

Διαβάζοντας τα ποιήματά της γίνεται σαφές στον αναγνώστη ότι πράγματι ο τίτλος ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο καθώς μέσα από τις σελίδες ανακαλύπτει κανείς πως η ποιήτρια αναζητά τον δικό της εαυτό τοποθετώντας τον περίτεχνα ωστόσο μέσα στην πραγματικότητα και τον προβληματισμό των βιωμάτων της με ένα τρόπο άμεσο και προσιτό, κατορθώνοντας να παραμένει επίκαιρη παρά τον χρονοδιάγραμμα γραφής που μετρά 20 έτη, λαμβάνοντας θέση στα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα με μια ματιά ευαίσθητη μεν μα… και γνήσια ταυτόχρονα. Μια αντίληψη των πραγμάτων που εξωτερικεύεται και που δεν φοβάται μη τυχόν και δεν γίνει αρεστή. Απόσπασμα από το ποίημα «Ζώντας σε μια απάνθρωπη κοινωνία»(2009):

Οι αριθμοί είναι φυλακή.

Νούμερα, υπόλοιπα, δεκαδικά ψηφία…

Είσαι και εσύ ένας αριθμός,

μια μικρή ανθρώπινη μονάδα,

που όμως σου φέρονται σα μηδενικό.

Ίσως γιατί είναι γεμάτα από αυτά οι καταθέσεις τους…

Παρόμοια επίγευση στον αναγνώστη αφήνουν τα ποιήματά της «Συλλαλητήρια»(2011), «Επαναστάτης με αιτία» (2011) και «Πλοίο η Ελλάς»(2011)

Από τα ποιήματά της δεν θα μπορούσε να λείψει και ο χιλιοτραγουδισμένος έρωτας. Γράφει η ποιήτρια στο «Έρωτας και θάνατος» (2009):

«… Όσα αγάπησες πήραν ένα τέλος

Η τρελή, ηδονική χαρά

από τον ενθουσιασμό των πραγμάτων

έγινε ανείπωτη θλίψη και θολή ανάμνηση

………………

Όλα κάποτε γεννιούνται

κι όλα κάποτε πεθαίνουν

Η δημιουργία και το τέλος της

Είναι όμως το τέλος πάντα η ολοκλήρωση

και η ψυχική ανάταση του δημιουργού;»

Με αυτή τη γλυκόπικρη ερώτηση, με αυτόν τον προβληματισμό και την τροφή για σκέψη αφήνει τον αναγνώστη να ανακαλύψει μόνος του το προσωπικό του ταξίδι στην ελπίδα και τους στόχους και επιλογές ζωής, να κατανοήσει πως το ταξίδι είναι τελικά πιο σημαντικό από το τέλος, να συνειδητοποιήσει την ανάγκη διατήρησης των αναμνήσεων γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο παραμένει ζωντανή και μεταδόσιμη η χαρά της δημιουργίας.

Άλλωστε οι αναμνήσεις για να παραμείνουν αναμνήσεις και να μην ξεχαστούν πρέπει να συνδέονται πάντα με συναισθήματα έντονα. Και ο συναισθηματικός πλούτος της ποιήτριας είναι τόσο μεγάλος ώστε μπορεί να κατανοήσει πως όλη μας η ζωή έχει γεύση πικραμύγδαλου – «Γεύση πικραμύγδαλου» (2008) και ο πρωταγωνιστής πολλές φορές είναι ψεύτης –«Ο ψεύτης πρωταγωνιστής» (2009).

Οι εμπειρίες της βιώνονται μέσα από το είναι της και γίνονται αντιληπτές με όλες τις αισθήσεις, μεταγλωττίζονται σε λόγο ποιητικό κυρίως ελεύθερο. Ο αναγνώστης διακρίνει την αγάπη της για τη θάλασσα, τον αφρό, τις ελιές για το πλατανόφυλλο καταμεσής του πελάγους: την ευλογημένη γη της Λέσβου που αγάπησε ο Ελύτης, αγάπησαν όλοι οι ποιητές, αγάπησε (και πώς να μην αγαπήσει! άλλωστε) και η Φρόσω Γιαννακέλλη καθώς είναι γνήσιο βλαστάρι της. Τα συναισθήματά της φανερώνουν πρόδηλα μια ποιήτρια με συναισθηματική νοημοσύνη και είναι αδύνατον να παραμείνουν στο μέσα της, θέλουν να εκτιναχθούν σαν πυροτεχνήματα να πλημμυρίζουν σαν ποτάμι και να λούσουν τον αναγνώστη. Με άλλα λόγια η ποιήτρια δεν γράφει απλά για να γράψει...με μια νόρμα επιτηδευμένη σε πολυεπαναλαμβανόμενα κλισέ. Ωθείται από μια εσωτερική δύναμη που της υπαγορεύει να εκφραστεί προκειμένου να εξωτερικεύσει τη σκέψη της, τις αναμνήσεις της, τα συναισθήματά της -θετικά ή αρνητικά-. Και παραμένει αν μη τι άλλο πρωτότυπη και γνήσια, κάτι που σαφέστατα εκλείπει στις μέρες μας.