Λέγομαι Δήμητρα
Παλαπάνη, γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κω, ένα νησί γραφικό με πολύ λιγότερη
τουριστική κίνηση και με όμορφους και φιλόξενους ανθρώπους τότε.
Είμαι άνθρωπος
της δράσης για αυτό και η ενασχόλησή μου με τον άνθρωπο και την κοινωνία από
μαθήτρια μέχρι και σήμερα είναι αδιάλειπτη και συνεχής… Σε μια κοινωνία που
συνεχώς αλλάζει και ταυτόχρονα συνταράσσεται από τόσα πολλά και διαφορετικά
γεγονότα, εσύ δεν μπορείς να μένεις στάσιμος και αμέτοχος. Δεν παρακολουθείς
απλά τις αλλαγές. Συμμετέχεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι και φροντίζεις να
βελτιώνεις τις συνθήκες της ζωής σου και των άλλων, υπερασπίζοντας δικαιώματα
και ανάγκες και αποβλέποντας σε ένα μέλλον ισότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και
αλληλεγγύης.
Κάπως έτσι κι εγώ...
Ένας εκπαιδευτικός είναι αν μη τι άλλο ανήσυχο πνεύμα. Διεισδύει στον χώρο του βιβλίου καθημερινά και προσδοκά μέσα απ’ αυτό να δυναμώσει την αγάπη και των μαθητών του γι’ αυτό, είτε πρόκειται για λογοτεχνικό βιβλίο είτε όχι. Ισχύει το ίδιο και στη δική σας περίπτωση; Πώς διαχειρίζεστε τις δικές σας ανησυχίες πλέον και τι ρόλο τελικά διαδραματίζει η συγγραφή στη ζωή σας; Γιατί είναι τόσο σημαντική, αν όντως είναι, και πώς ακριβώς σας λυτρώνει εσωτερικά;
Αλίμονο αν ένας δάσκαλος δεν επιδιώκει σε καθημερινή βάση να εντρυφεί και ο ίδιος και οι μαθητές του σε ό,τι αποσκοπεί στη δική του παιδεία και κατά επέκταση στην αγάπη των μαθητών του για την ωραία, δημιουργική και κριτική μάθηση. Τις ανησυχίες μου, οι οποίες τυχαίνει να είναι πολλές και ποικίλες δεν τις διαχειρίζομαι μόνο γράφοντας, τις επικοινωνώ, φροντίζω για την επανανοηματοδότηση και τη σύνδεσή τους με τα ζητούμενα της ζωής και προχωρώ. Όμως ,επειδή ο κόσμος μας είναι πολύ δύσκολος και ενίοτε άσχημος η συγγραφή γίνεται η βαθιά ανάσα μου, το ίαμα της ψυχής μου, ένας τρόπος να μεταμορφώνω τον κόσμο και να τον φέρνω πιο κοντά στα όνειρά μου!
Γιατί η αγάπη σας για τη συγγραφή επικεντρώνεται κυρίως στην ποίηση; Είναι το λογοτεχνικό είδος το οποίο σας αντιπροσωπεύει περισσότερο ως δημιουργό και αυτό που ξεδιπλώνει καλύτερα τις εσωτερικές σας σκέψεις και επιθυμίες;
Η ποίηση είναι ο εσωτερικός ρυθμός μου, είναι ένας όμορφος τρόπος να εκτιμήσω τη ζωή και να την επαναπροσδιορίσω, να σκάψω βαθιά στο μέσα μου, να χαϊδέψω την ψυχή μου και ενίοτε να επουλώσω τις πληγές μου. Μέχρι στιγμής αυτή με αντιπροσωπεύει. Αργότερα, δεν ξέρω...
Τι σας εμπνέει συνήθως και τι σας παρακινεί στη συγγραφή; Είναι κάτι συγκεκριμένο ή κάτι αόριστο, απροσδιόριστο και τυχαίο;
Μπορεί να είναι οτιδήποτε... Μια λέξη, ένα τραγούδι, μια σκηνή στο δρόμο ή μια σκηνή στο σινεμά, μια εικόνα, μια στιγμή του παρελθόντος ή μια ευχή για το μέλλον. Μπορεί να είναι όμως και τα τραύματα της εποχής μας ή τα γεγονότα του καιρού μας... Και η συγγραφή έρχεται να ελευθερώσει λέξεις, να συνθέσει εικόνες, να υπερβεί εαυτόν, να χτίσει συνειδήσεις και να αποκαλύψει έναν καλύτερο κόσμο!
Ποια είναι η προσδοκία σας ως υπηρέτρια της ποίησης; Η αναγνώριση, η καταξίωση, η εσωτερική απελευθέρωση ή κάτι νέο.
Δε θεωρώ ότι είμαι ποιήτρια ή τουλάχιστον όχι ακόμη. Υπάρχουν τόσοι μεγάλοι και σπουδαίοι που η απόδοση σε εμένα της έννοιας της ποιήτριας με κάνει να νιώθω τελείως άβολα. Πρωτίστως με ενδιαφέρει να εκφράσω το μέσα μου, να εμβαθύνω και να επαναπροσδιορίσω το καίριο και αληθινό, να δω ίσως τον κόσμο και με άλλη ματιά και ίσως και να τον αλλάξω. Αν σε αυτή την προσπάθεια βρω κοινωνούς, τότε σίγουρα το ταξίδι θα γίνει πιο όμορφο και ελκυστικό! Και ποιος αλήθεια δε θέλει στη ζωή συνταξιδιώτες;
Τον Αύγουστο του 2025 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή σας από τις εκδόσεις «Μετρονόμος» με τίτλο «Εκεί που στάζει η ζωή». Δώστε μας κάποιες πληροφορίες για το περιεχόμενό της. Με τι καταπιάνονται τα ποιήματά σας και ποια η κοινή τους γραμμή πλεύσης;
Είναι πενήντα
τρία ποιήματα χωρισμένα σε τρεις ενότητες και με τίτλους και αυτές. Τίτλους
έχουν και τα ποιήματα. "Εκεί που στάζει η ζωή" λοιπόν, γιατί όλα τα
ποιήματα είναι γεμάτα από σταγόνες ζωής που τις συναντάς παντού: στα
φύλλα του φθινοπώρου, στα παγκάκια, στους έρημους τοίχους του σπιτιού, στην
άκρη της ριγωτής βαλίτσας της Αμντάλλα, στην βάρκα της προσφύγισσας
Άμπλα, ακόμη και στα ερείπια της καταστροφής. Γιατί η Ζωή μπορεί να
αναγεννάται και μέσα από τις στάχτες μας, ακόμη και μέσα από τον θάνατο ...
Το "Εκεί που στάζει η ζωή " είναι μια προσωπική διαδρομή στο χρόνο και τη μνήμη, στη ζωή, τον έρωτα και την απώλεια, είναι μια διαδρομή στο χθες αλλά και στο τώρα. Το τώρα που εξελίσσεται στα ερωτηματικά του σήμερα, στα γεγονότα που μας σημάδεψαν και μας σημαδεύουν. τον πόλεμο, την προσφυγιά, την κοινωνική απομόνωση και τη γενοκτονία του αιώνα μας. Και είναι αυτή η σταγόνα ζωής που συνδέει τα μικρά και καθημερινά με το ατομικό και συλλογικό βίωμα και τραύμα.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για να κοσμήσει αυτό το ιδιαίτερο και αρκετά ενδιαφέρον ομολογουμένως εξώφυλλο της συλλογής σας;
Πρώτα γράφτηκαν τα ποιήματα μετά με βάσανο επιλέχθηκε ο τίτλος και στο τέλος ο εξαιρετικός πίνακας του ζωγράφου Βαγγέλη Παπαδόπουλου ήρθε να κοσμήσει το εξώφυλλο της συλλογής. Ήταν μια ευτυχής συγκυρία το δέσιμο της τέχνης του κ. Παπαδόπουλου με τα ποιήματά μου. Και τον ευχαριστώ πολύ για αυτό. Η επιλογή, βέβαια, ανάμεσα σε πολλούς πίνακες ήταν δική μου. Ίσως γιατί εικονίζεται μια γυναίκα άμορφη, η οποία μπορεί να είναι οποιαδήποτε από εμάς με δύο κόκκινες σταγόνες δάκρυα, δύο κόκκινες σταγόνες αίμα, δύο κόκκινες σταγόνες ζωής σαν αυτές που ρέουν στο μέσα μας και δίπλα μας. Ο πίνακας, λοιπόν, μίλησε στο είναι μου και εν τέλει η επιλογή ήταν ευτυχής!
Πόσα ποιήματα απαρτίζουν τη συλλογή σας και πόσες θεματικές ενότητες;
Είναι πενήντα τρία ποιήματα χωρισμένα σε τρεις ενότητες με τίτλο η καθεμία. "Για όλα και για ένα τίποτε" η πρώτη "Κοχύλια της αυγής σε ψάθινο καπέλο" η δεύτερη και "Άνθρωποι και ίσκιοι" η τελευταία.
Επιλέγετε το μονοπάτι της μοντέρνας ελευθερόστιχης ποίησης, αυτής δηλαδή στην οποία πρωταγωνιστεί ο συμβολισμός, ο μετρημένος ρομαντισμός δηλαδή, η έντονη εσωτερικότητα, η επιρροή των στοιχείων της φύσης, η μελαγχολική διάθεση και τα επιτηδευμένα δοσμένα στον αναγνώστη ασαφή νοήματα. Πώς προέκυψε αυτή η επιλογή του τρόπου γραφής στα ποιήματά σας; Γιατί δεν επιλέξατε την ποιητική έκφραση μέσω της έμμετρης ποίησης, αυτής δηλαδή που εμπεριέχει τον ρυθμό μέσα της και το παιχνίδισμα των στίχων;
Νομίζω ότι αν και επιλέγω την ελευθερόστιχη μορφή ποίησης εν τούτοις στα ποιήματά μου ρέει ένας εσωτερικός ρυθμός και λυρισμός. Αυτός είναι ο τρόπος μου, με αυτόν το τρόπο εκφράστηκα σε αυτή τουλάχιστον την ποιητική συλλογή. Η εικόνα είναι αυτή που με καθοδηγεί και με εικόνες αποδίδω και χτίζω τα νοήματα των ποιημάτων μου, τα οποία έχουν μεν έντονο τον συμβολισμό αλλά δεν νομίζω ότι αυτό τα κάνει ασαφή και ακατανόητα. Ναι, είναι αλήθεια ότι η φύση κυριαρχεί και στοιχεία της υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα ποιήματα, γιατί αυτά με συνδέουν με τον τόπο μου στο χρόνο της διαδρομής μου! Είναι τα λιθαράκια της ζωής μου. Και αυτή η διαδρομή είναι γήινη και αληθινή, είναι ένα ταξίδι στο φως και το σκοτάδι με πάντα αισιόδοξη, όμως, την κατάληξή της. Γιατί η ελπίδα για το καλύτερο είναι αυτή που πρέπει να καθοδηγεί το είναι μας, γιατί η ελπίδα είναι λύτρωση και ταυτόχρονα είναι και η ανάγκη μας να αλλάξουμε τον κόσμο μας.
Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα μηνύματα που επιδιώκετε να περάσετε μέσα από τα ποιήματά σας στον αναγνώστη; Ποια είναι αυτά αν όντως υπάρχουν;
Δεν μπορεί να υπάρξει ποίηση χωρίς μηνύματα, χωρίς νοήματα, αλλιώς θα ήταν βαρέλι δίχως βάθος! Στα ποιήματά μου κυριαρχεί ο άνθρωπος με το φως και τα σκοτάδια του, τα πάθη και τους φόβους του, τα διλήμματα και τις αυταπάτες του. Είναι ο άνθρωπος που παρά τον ζόφο της εποχής του, συνεχίζει να είναι όρθιος, να προχωρά μπροστά και να ελπίζει. Είναι όλες αυτές οι διαχρονικές αξίες που συνθέτουν το μεγαλείο της ζωής η αγάπη, ο έρωτας, η ειρήνη, η χαρά, η ομορφιά της φύσης, η δικαιοσύνη, η ισότητα, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, είναι, εν κατακλείδι, η ελπίδα και ο αγώνας για ένα καλύτερο αύριο.
Έχετε λάβει κριτική για το έργο σας; Τη λαμβάνετε υπόψη ή δε σας απασχολεί ιδιαίτερα η γνώμη των άλλων;
Ναι, έχω λάβει ήδη κάποιες κριτικές για τη συλλογή μου και είναι λογικό μιας και τα ποιήματά μου με την έκδοσή τους έχουν εκτεθεί στη σκαπάνη της αξιολόγησης και της κριτικής. Και όσο περισσότερο εκτίθενται τόσο περισσότερο θα δέχονται την αναπόφευκτη απόρριψη ή αποδοχή, την θετική ή λιγότερο θετική αξιολόγηση. Εννοείται ότι από τη στιγμή που ένας δημιουργός προβεί στη δημοσιοποίηση του έργου του, ασφαλώς και τον ενδιαφέρει να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες και μια θετική αποδοχή των κριτικών και των αναγνωστών θα του δώσει μια επιπλέον εσωτερική ευχαρίστηση και ασφαλώς την ώθηση για περαιτέρω δημιουργία. Βέβαια, γνωρίζουμε ότι στο παρελθόν και ασφαλώς και σήμερα πολύ σπουδαίοι λογοτέχνες, ποιητές και άνθρωποι της τέχνης δέχτηκαν τα πυρά της αμφισβήτησης και της απόρριψης πριν τελικά αναγνωριστεί η αξία τους και κάποιοι μάλιστα αφού λοιδορήθηκαν, στη συνέχεια τους αποδόθηκαν τιμές και αναγνώριση. Όμως ήταν αυτή η εσωτερική δύναμη και εμπιστοσύνη στο έργο τους που τους ωθούσε συνεχώς στη δημιουργία. Ευτυχώς...
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Άνετα μπορεί να απευθυνθεί και στο εφηβικό κοινό. Εξάλλου οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ εφηβικής και ενήλικης λογοτεχνίας σιγά σιγά εκλείπουν.
Η νέα γενιά είναι και έξυπνη και τολμηρή στα αναγνώσματά της... Και ξέρουμε από τη δική μας εμπειρία ότι οι έφηβοι παντός καιρού διάβαζαν και διαβάζουν και Σεφέρη και Ρίτσο και Καβάφη και... Έτσι αν διαβάζουν και κατανοούν αυτούς τους ωραίους και σπουδαίους τι θα τους εμπόδιζε να διαβάσουν κι εμένα, που ούτε καν στο πρώτο σκαλί της ποίησης δεν έχω ανέβει, εάν ασφαλώς έβρισκαν κάποιο ενδιαφέρον στην ποίησή μου... Και θα ήταν τιμή μου ασφαλώς… Μακάρι λοιπόν...
Είστε ευχαριστημένη από την πρώτη επίσημη συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι, τις εκδόσεις «Μετρονόμος»;
Ασφαλώς από την πρώτη επαφή και επικοινωνία. Εξάλλου οι Εκδόσεις Μετρονόμος είναι γνωστός εκδοτικός οίκος για την καλή συνεργασία του με τους δημιουργούς και την άψογη δουλειά του. Τρέφω εκτίμηση και σεβασμό στον εκδότη Θανάση Συλιβό για την εμπιστοσύνη του στο πρόσωπό μου, αγαπώ ιδιαίτερα την επιμελήτρια των εκδόσεων και ποιήτρια Ιωάννα Καραμαλή για τη φροντίδα της ακόμη και στον ελεύθερο χρόνο της, τον Δημήτρη Μπαλτά, διορθωτή των εκδόσεων και νομίζω ότι και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι αξίζουν την αγάπη μας και ας μην τους γνωρίζουμε!
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα για κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι το βιβλίο σας είναι αρκετά πρόσφατο;
Και βέβαια κάνω και είμαι ευτυχής για αυτό. Και ελπίζω να εκδοθεί η επόμενη συλλογή μου εντός του 2026.
Μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί, ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
Επιτέλους η ανθρωπότητα να καταφέρει να γράψει έστω ένα κεφάλαιο και να μην ταξιδεύει πια η γηραιά μας ήπειρος σαν θλιβερό ναυάγιο, παραφράζοντας λιγάκι, το αγαπημένο μου Τάσο Λειβαδίτη. Ένα μέλλον λοιπόν ισότητας, δικαιοσύνης, αλληλεγγύης για μας και ιδιαίτερα για τη νέα γενιά χωρίς πολέμους και παντός είδους διακρίσεις.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα ποίημα από το βιβλίο σας.
Εκεί που στάζει η ζωή, από την ομότιτλη ποιητική συλλογή Εκεί που στάζει η ζωή,Τύλιξε την ανάσα
με το άρωμα της φλαμουριάς.
Γέμισε το βλέμμα με το πράσινο του σχίνου.
Και κοίταξε μακριά, πολύ μακριά,
Πέρα από τα αποσιωπητικά
Πέρα από τα κλειδωμένα άρρητα του λόγου.
Εκεί που στάζει η ζωή στάλα στάλα.
Πάνω στη φθαρμένη άμμο
και στο καμένο βότσαλο.
Στη σκιά της κλαίουσας ιτιάς
και στο βρεγμένο κούτσουρο της ελιάς.
Δίπλα στο γδαρμένο κύμα του αναστεναγμού
και στο καπνισμένο τσουκάλι της ανέχειας.
Εκεί που κόκκινες λωρίδες σάρκας
αναπνέουν μες στου χρόνου την αλησμονιά.
Εκεί που οι άνδρες σέρνουν τους μπόγους
στα απόνερα της Δύσης.
Εκεί που οι μανάδες απλώνουν τα βρεγμένα ρούχα των παιδιών,
για να στεγνώσουν στα αποκαΐδια
της μεγάλης καταστροφής.
Και οι νιοι δρασκελούν
τους φράχτες της ερήμωσης
με σημαίνοντα τα δάκτυλα της νίκης.
Εκεί σφαλίζουν τα μάτια το φως της προσμονής.
Εκεί κι η ελπίδα αναθαρρεί.
ποτισμένη από την αλμύρα των δακρύων
και το λεβεντοανθό της αναστημένης γης.
Κυρία Παλαπάνη, σας ευχαριστώ πολύ για την αποδοχή της πρόσκλησης για την πραγματοποίηση αυτής της συνέντευξης και σας εύχομαι καλή επιτυχία σε κάθε δημιουργικό βήμα που κάνετε! Καλοτάξιδο το πρώτο σας βιβλίο και καλοδιάβαστο!
Κι εγώ σας
ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και πολλές ευχαριστίες για τις ευχές σας.
Βιογραφικό:
Η Δήμητρα Παλαπάνη γεννήθηκε στην Κω. Είναι απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ρόδου και της διετούς Μετεκπαίδευσης Δασκάλων. Σήμερα είναι συνταξιούχος δασκάλα και ζει στη Νίκαια. Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά. Το βιβλίο Εκεί που στάζει η ζωή είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή.
0 Σχόλια