Hypnagogia
Βαγγέλης Γκόκας | Αικατερίνη Γεγησιάν | Ράνια Εμμανουηλίδου | Μαρία Οικονομοπούλου | Αναστάσης Στρατάκης | Μανταλίνα Ψωμά
Ο αγωγός ύπνου, ή αλλιώς το σημείο μετάβασης μεταξύ ύπνου/ξύπνιου είναι η γκρίζα ζώνη που το συνειδητό δίνει βήμα στο ασυνείδητο και για αυτό αποτελεί συχνά πεδίο έρευνας για τη νευρολογική επιστήμη. H υπναγωγία συχνά συνυφασμένη με αποδέσμευση κυμάτων δημιουργικότητας και διαύγειας, έχει αποτελέσει αγαπημένο στάδιο για πολλούς καλλιτέχνες και επιστήμονες: από τον Thomas Edison στον Edgar Allen Poe, τον Vladimir Nabokov έως τον Albert Einstein.
Ο Βαγγέλης Γκόκας, η Αικατερίνη Γεγησιάν, η Ράνια Εμμανουηλίδου, η Μαρία Οικονομοπούλου, ο Αναστάσης Στρατάκης και η Μανταλίνα Ψωμά, μέσα από διαφορετικές τεχνικές και μέσα, αναδεικνύουν εκφάνσεις αυτής της στιγμής που ξυπνά το ασυνείδητο και δημιουργεί αφηγήσεις που άλλοτε στερούνται ρεαλισμού, ενώ άλλοτε μοιάζουν τρομακτικά οικείες.
Το Falling Tight της Αικατερίνης Γεγησιάν είναι μια σειρά φωτογραφικών έτοιμων ματιών που συλλέγονται από ένα ετερογενές σώμα υλικού, συμπεριλαμβανομένων των εικόνων των γυμναστών και των διαστημικών αποστολών, επιστημονικές απεικονίσεις της θεωρίας σχετικότητας του Αϊνστάιν, λουλουδιών και αυτοερωτικών εικόνων από αμφότερα τα σοβιετικά και δυτικά λευκώματα και περιοδικά. Στη σειρά, η αντιπαραβολή των
διαφόρων υλικών που βρέθηκαν δεν εκφράζεται ως παραδοσιακή στρωματοποίηση θραυσμάτων αλλά ως ένας τύπος απο-κολλαρίσματος. Η σειρά παναλαμβάνει τις προϋπάρχουσες εικόνες και διερευνά την κινηματογραφική λογική της κοπής, η οποία γίνεται ένας μηχανισμός που αντανακλά την κατασκευασμένη φύση των αναπαραστάσεων και αναδεικνύει μια σουρεαλιστική φαντασία.
Η σειρά Falling Tight φέρνει αντιμέτωπες μεταξύ τους δύο νοσταλγίες: τις ιδεολογικές συγκρούσεις του ψυχρού πολέμου και το παρελθόν της φωτογραφικής εικόνας. Αυτός ο διπλός αντικατοπτρισμός μεταφράζεται ως η διπλή κίνηση του γυναικείου σώματος, που ακολουθεί και κατεβαίνει στο διάστημα και κυμαίνεται μεταξύ διαφορετικών πόλων. Οι ποικίλες φωτογραφικές εικόνες που τοποθετούνται δίπλα-δίπλα συνδέουν το θηλυκό σώμα με μια σειρά από χώρους (από το εξωτερικό χώρο, στον φυσικό κόσμο και στο χώρο των ονείρων) και συνθέτουν μια συνεχή αίσθηση κίνησης που εκφράζει μια αποχώρηση και κατασκευάζει μια γυναικεία εμπειρία πέρα από την πολικότητα των φύλων.
Η Μαρία Οικονομοπούλου χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη στη δουλειά της εκδόσεις εφημερίδων. Αντλώντας το πρωτογενές υλικό από τα φύλλα της εφημερίδας «Η Καθημερινή» από την αρχή της κρίσης έως σήμερα, επεμβαίνει κεντώντας και δημιουργώντας μοτίβα. Νέα – Κρίση – Λαϊκή Τέχνη, τα έργα της Οικονομοπούλου εξορκίζουν τα άσχημα νέα με πολύχρωμα γεωμετρικά μοτίβα, μεταμορφώνοντάς τα σε φυλακτά.
Το έργο Hypnagogia της Ράνιας Εμμανουηλίδου πραγματεύεται την έννοια του υποσυνείδητου ως μέσου προσέγγισης του εαυτού και ενδοσκόπησης. Χρησιμοποιεί σύμβολα που αναφέρονται στο ζωικό ένστικτο, τα παραμύθια αλλά και στον κύκλο της ζωής. Αντλεί εικόνες από την ιστορία Τέχνης, τη μόδα κλπ προσπαθώντας να δημιουργήσει διαφορετικούς σημειολογικούς συμβολισμούς και έχει μια ερωτική ατμόσφαιρα που συνυπάρχει με βίαιους υπαινιγμούς με έντονες αναφορές στο Γερμανό καλλιτέχνη Hans Bellmer.
To έργο της Charlotte Sometimes έχει δανειστεί τον τίτλο του από το παιδικό βιβλίο της Penelope Farmer το οποίο αφορά το ταξίδι της ηρωίδας στο χρόνο και το παρελθόν. Το έργο πραγματεύεται την έννοια της ταυτότητας. Στο έργο αυτό που οι αρχετυπικοί συμβολισμοί είναι εμφανείς η Εμμανουηλίδου ασχολείται με τη λειτουργία του υποσυνείδητου (οι φιγούρες στο κεφάλι) και της δυαδικότητας, του αρσενικού και του θηλυκού.
O Βαγγέλης Γκόκας εμπνέεται από την πρώτη ταινία Vampire «Le Manoir du Diable» (Το Σπίτι του Διαβόλου) στα τέλη του 19ου αιώνα, παραγωγή της εταιρίας Star του Ζώρζ Μελλιέ. Πρόκειται για μια ταινία μικρού μήκους, διάρκειας μόλις τρεισήμισι λεπτών, η οποία από αρκετούς ιστορικούς του κινηματογράφου θεωρείται όχι μόνο η πρώτη ταινία τρόμου αλλά και η πρώτη ταινία που απεικονίζει έναν βρικόλακα όπως τον ξέρουμε σήμερα. Στους τίτλους ο συγκεκριμένος χαρακτήρας ονομάζεται Μεφιστοφελής, το όνομα του Διαβόλου στον «Φάουστ» του Γιόχαν Γκαίτε, αλλά πολλά στοιχεία του συγκεκριμένου χαρακτήρα, όπως η μεταμόρφωσή του σε νυχτερίδα, να υπνωτίζει ανθρώπους, και να καλεί πλάσματα για να τον υπηρετήσουν θεωρούνται στερεότυπα του μύθου των βρικολάκων τα οποία απεικονίζονται σε ταινίες μέχρι και σήμερα.
Ο Γκόκας χρησιμοποιεί τα τρία αυτά τυχαία καρέ και προτείνει μια παρατακτική διάταξη παρουσίασης. Από τη μία μιμείται τη διαδοχή των κινηματογραφικών καρέ χωρίς διάθεση όμως να αποδοθεί η σωστή χρονική σειρά της αφήγησης αλλά κυρίως με αφορμή τις ίδιες τις εικόνες (χρωματική/τονική τους ποιότητα, τις φθορές του αρνητικού, την μετατόπιση του φωτισμού) και επιχειρεί να συστήσει μια άλλου τύπου αφήγηση.
Η Μανταλίνα Ψωμά με το έργο της Living Room δημιουργεί το περιβάλλον ενός καθιστικού. Τα έργα της Ψωμά φαντάζουν βγαλμένα από ενσταντανέ κινηματογραφικής ταινίας. Οπαδός του ρεαλισμού, η ζωγραφική της διαπερνά τα όρια της «απλής απεικόνισης» και αγγίζει το σουρεαλισμό καθώς αποπνέει κάτι «ανοικείο» και «απόκοσμο». Η Ψωμά συλλέγει εικόνες, τις επεξεργάζεται μέχρι τη στιγμή που ο τρόπος που συνδέεται με αυτήν είναι σαν να εμφανίστηκε μπροστά της ένα ξεχασμένο όνειρο, ή μια παιδική ανάμνηση.Το έργο δουλεύεται μέχρι να επιβληθεί μια ατμόσφαιρα απειλητικής ηρεμίας, μια “ένταση που υπάρχει στις μεταιχμιακές καταστάσεις, λίγο πριν ή λίγο μετά την καταιγίδα, λίγο πριν ή λίγο μετά το σημαντικό”.
«Η αποκατάσταση της χρωματικής τελετής του Ολυμπιακού Φωτισμού κατά τη διάρκεια της Ελληνικής στρατιωτικής Χούντα (1967)» του Αναστάση Στρατάκη είναι ένα βιντεοσκοπημένο κομμάτι βασισμένο σε ένα υλικό της εκδήλωσης που περιγράφεται στον τίτλο – η τελετή φωτισμού των Ολυμπιακών Αγώνων του 1968, που κινηματογραφήθηκε στην Αθήνα την ελληνική δικτατορία του 1967-74. Το υλικό, αρχικά ασπρόμαυρο, έχει χρωματιστεί με προσοχή, χρωματίζοντας καθένα από τα πλαίσια του ένα προς ένα. Το αποτέλεσμα είναι μια κάπως ακατέργαστη, αμήχανη και τελικά λιγότερο ρεαλιστική τεκμηρίωση του γεγονότος. Ακόμη περισσότερο, όταν θεωρείται αποκατάσταση μιας αποκατάστασης, δεδομένου ότι η εθνική αισθητική και προπαγανδιστική εικονογραφία του καθεστώτος βασίστηκαν σε μια γκροτέσκα αναζωογόνηση του αρχαίου παρελθόντος της χώρας.
Βιογραφικά καλλιτεχνών
Βαγγέλης Γκόκας
Γεννήθηκε το 1969. Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ (1988-1994, εργαστήριο Β.Δημητρέα). Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Universitat de Barcelona, Facultat de Belles Arts (1995-1996) με υποτροφία της Ισπανικής κυβέρνησης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στο μεταπτυχιακό εικαστικών τεχνών με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (2006-2007). Από το 2011 διδάσκει ως αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων. Από το 2003 έχει παρουσιάσει οκτώ ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις.
Αικατερίνη Γεγησιάν
Η Αικατερίνη Γεγησιάν, ελληνικής-αρμενικής καταγωγής, ζει και εργάζεται μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελλάδας. Με βάση τη συμβολή της στο περίπτερο της Αρμενίας στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας (Χρυσό Λιοντάρι για την καλύτερη εθνική συμμετοχή το 2015), τα τελευταία τρία χρόνια έχει δημιουργήσει μία σειρά έργων όπου διερευνά το ρόλο των εικόνων στην κατασκευή της εθνικής ταυτότητας και της ταυτότητας φύλου. Κατά τη διάρκεια του 2019, ως ερευνήτρια στο Künstlerhaus Büchsenhausen στο Innsbruck, Αυστρία δημιούργησε τη μεγάλου μήκους ταινία-κολάζ, ‘Third Person (Plural)’.
Ράνια Εμμανουηλίδου
H Ράνια Εμμανουηλίδου, σπούδασε στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Είναι ιδρυτικό μέλος του Les Yper Yper, μιας υβριδικής πλατφόρμας έρευνας και διασύνδεσης της δυναμικής που αναπτύσσεται μεταξύ των τεχνών, της οπτικής επικοινωνίας και του design. Επιπλέον έχει ασχοληθεί με τη σκηνογραφία , την ενδυματολογία και το εικαστικό περιβάλλον σε θεατρικές παραστάσεις και performance. Έχει παρουσιάσει έξι ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργα της βρίσκονται σε συλλογές σε Ελλάδα, Σουηδία, Η.Π.Α., Αυστραλία, Τουρκία και Γαλλία.
Μαρία Οικονομοπούλου
Η Μαρία Οικονομοπούλου γεννήθηκε το 1961 στην Καλαμάτα. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μετακόμισε στην Ολλανδία το 1985 και συνέχισε τις σπουδές της στις Τέχνες. Αρχικά, σπούδασε στην ελεύθερη Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Χάγη για δύο χρόνια. Το 1991 αποφοίτησε από την Ακαδημία Willem de Kooning στο Ρότερνταμ (NL) από το τμήμα Γλυπτικής και Μνημειακής Τέχνης. Έχει δημιουργήσει έργα για δημόσιους χώρους στην Ολλανδία. Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί εκτενώς σε Βέλγιο, Ελλάδα και τις Κάτω Χώρες. Μέρος αυτής περιλαμβάνεται στις συλλογές του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) στην Αθήνα, του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, του Μουσείου Meermanno στη Χάγη, δημόσιων ιδρυμάτων στην Ολλανδία και πολλών ιδιωτικών συλλογών στην Ευρώπη και το εξωτερικό. Η Μαρία Οικονομοπούλου ζει στο Ρότερνταμ.
Αναστάσης Στρατάκης
Ο Αναστάσης Στρατάκης (γεν. 1985) ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπου σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Δουλειά του έχει συμπεριληφθεί σε διεθνείς ομαδικές εκθέσεις όπως: «Still Here Tomorrow», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Αθήνα (2019)· Les Rencontres Internationales, Louvre Auditorium, Centre Pompidou, Forum des images, Le Carreau du Temple, Cité internationale des arts, Παρίσι / Haus der Kulturen der Welt, Βερολίνο (2019/16)· «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος», Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Κίνας (NAMOC), Πεκίνο, σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2018)· «Abracadabra», 6 η Διεθνής Biennale Mόσχας Νέων Καλλιτεχνών, σε επιμέλεια Lucrezia Calabrò Visconti (2018)· «Epilogue», Kunstverein Herdecke, σε επιμέλεια Απόστολου Παλαβράκη (2017)· «The Equilibrists», σε οργάνωση New Museum, Νέα Υόρκη και Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, Αθήνα, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα, σε επιμέλεια Gary Carrion-Murayari και Helga Christoffersen με τον Massimiliano Gioni (2016)· 13 η Biennale της Λυών (2015)· 4 η Biennale Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (2014)· «Εκ Nέου: Μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών», Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2013) και έχει εκτεθεί σε χώρους όπως το MOMus Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (2017), το Musée d’art contemporain de Lyon (2016), το Fondazione Giorgio Cini, Βενετία (2015) και το MOMus Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2014). Έργα του Αναστάση Στρατάκη συμπεριλαμβάνονται σε σημαντικές ιδιωτικές και ιδρυματικές συλλογές μεταξύ των οποίων είναι η Συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα, του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, του Borusan Contemporary στην Κωνσταντινούπολη και η Συλλογή Michael Haas στο Βερολίνο. Το 2018 επιλέχθηκε από την ARTWORKS για το 1 ο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Μανταλίνα Ψωμά
Η Μανταλίνα Ψωμά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Από το 1985 μέχρι το 1992 σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου (Hochschule der Kuenste Berlin). Επέστρεψε στην Αθήνα το 2001. Χρησιμοποιεί στη ζωγραφική της γνώριμους εικονογραφικούς κώδικες για να μεταβεί σε πλασματικές, σχεδόν απόκοσμες πραγματικότητες. Τα έργα της, με τον ιδιόμορφο ρεαλισμό τους και τη σιωπηλή ατμόσφαιρά τους, διεισδύουν στον εσωτερικό κόσμο του θεατή και ανασύρουν εικόνες που ταυτίζονται με γνώριμα βιώματά του ή με προσωπικές συναισθηματικές φορτίσεις. Το 2002 επιλέχθηκε ως η μοναδική ζωγράφος από την Ελλάδα για να συμμετάσχει στον κατάλογο «Vitamin P, New Perspectives in Painting» της Phaidon Press, όπου συμπεριλαμβάνονται 114 από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους απ’ όλο τον κόσμο. Έχει κάνει μέχρι τώρα δώδεκα ατομικές εκθέσεις καθώς και πολλές ομαδικές στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στη Γερμανία. Έργα της υπάρχουν σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Από: 12/05/2020
Ωράριο: Τρίτη - Παρασκευή 11.00 - 17.30 & Σάββατο 11.00
- 15.00 και κατόπιν ραντεβού
Nitra Gallery - Athens, Αλωπεκής 34, Κολωνάκι
Είσοδος Ελεύθερη
Τηλ.: 2130436697 | www.nitragallery.com
