Αντώνης Μιμίδης: "Στη δουλειά μου ασχολούμαι και με την αγιογραφία, αλλά και με τη ζωγραφική"



Ασχολείται με τη ζωγραφική, αλλά και με την αγιογραφία. Αγαπά να κοσμεί τους τοίχους των εκκλησιών, αλλά παράλληλα και των σπιτιών. Μάλιστα οι οροφογραφίες του είναι συναρπαστικές. Αρκεί να αναφερθεί ότι είναι ο μόνος πια στο νησί της Χίου που ασχολείται επαγγελματικά μ' αυτές. Όμως ας μην πούμε άλλα. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από τη συνέντευξη που μας παραχώρησε για τις Τέχνες.


Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

Βιογραφικό
Ο Αντώνης Μιμίδης ασκεί το επάγγελμα του εργολάβου εκκλησιών και οικοδομών, του ζωγράφου και του αγιογράφου. Δεν έχει κάνει ιδιαίτερες σπουδές στη ζωγραφική, παρά μόνο ότι έχει μάθει από τον πατέρα του, από βιβλία και από σεμινάρια με δασκάλους στη Χίο και την Αθήνα. Έχει ασχοληθεί από πολύ μικρός με τις τεχνικές της οικοδομής και της ζωγραφικής των οροφογραφιών (ζωγραφική στις οροφές κατοικιών) μιας και είχε την τύχη από το νησί του, τη Χίο, να έχουν περάσει πολύ καλοί και ιδιαίτεροι τεχνίτες – ζωγράφοι, οι οποίοι το επισκέπτονταν για να κοσμήσουν τις οροφές κατοικιών. Το 1994-1995 άρχισε να τον κερδίζει και η αγιογραφία, μιας και βρισκόταν συνέχεια στο χώρο των εκκλησιών προκειμένου να τις επισκευάσει και να τις κοσμήσει με χρωματισμό και σχέδια, χρυσώματα κλπ. Έτσι ξεκίνησε την αγιογραφία με όσες συμβουλές και γνώσεις μπορούσε να του δώσει ο πατέρας του και στη συνέχεια με σεμινάρια, βιβλία κλπ . Το 2002 τελείωσε το στρατιωτικό του και από τότε μέχρι και σήμερα ασκεί αυτό το επάγγελμα, δουλεύει δηλαδή και φιλοτεχνεί ναούς και οροφές σπιτιών και οικοδομές. 

Διδαχτήκατε διαβάζουμε την τέχνη της αγιογραφίας από τον πατέρα σας. Αγιογραφούσε κι εκείνος ή απλά ζωγράφιζε;

Ο πατέρας μου πιο πολύ ζωγράφιζε, ναι. Αγιογραφούσε κιόλας, αλλά όχι πολύ. Την ζωγραφική σε οροφές και τον διάκοσμο στους ναούς, καθώς και την τέχνη της οικοδομής την διδάχτηκε κι εκείνος από τον πατέρα του. Κάποιες από τις τεχνικές  της αγιογραφίας τις είχε διδαχτεί  από έναν μεγάλο αγιογράφο, ο οποίος είχε φιλοτεχνήσει σχεδόν σε όλους τους ναούς της Χίου και ήταν ο Γιώργος Παναγιωτάκης. Κι αυτό έγινε, διότι όταν το συνεργείο του παππού μου και του πατέρα μου έφτιαχναν Σκαλωσιές για να χρωματίσουν και να διακοσμήσουν τον ναό, ο κ. Παναγιωτάκης έκανε τις αγιογραφίες.

Είχατε την τύχη να έρθετε σε επαφή με πολλούς τεχνίτες και ζωγράφους που πέρασαν κατά καιρούς από το νησί της Χίου; Αν ναι, πώς θα τους χαρακτηρίζατε; Ήταν πρόθυμοι να αποκαλύψουν τα μυστικά της τέχνης τους στους νεότερους ή κρατούσαν τα μεγαλύτερα απ’ αυτά για τον εαυτό τους;

Η εικόνα ίσως περιέχει: τον Αντώνης Μιμίδης, γένιΌχι, δεν είχα την τύχη να γνωρίσω πολλούς τεχνίτες της παλιάς σχολής, που λέμε , παρά μόνο τον πατέρα μου και τον πρώτο ξάδερφο του πατέρα μου,  τον Δημήτρη Μιμίδη, που έκανε κι εκείνος το ίδιο επάγγελμα με τον πατέρα μου κι είχαμε συνεργαστεί και πολλές φορές μαζί . Από ότι μου είχαν πει, η αλήθεια είναι ότι δεν έδειχναν πολλά πράγματα οι παλιοί τεχνίτες. Τα κρατούσαν σαν κόρη οφθαλμού κι αυτό για να το μεταδίδουν το επάγγελμα στα παιδιά τους και για να μην υπάρχουν πολλοί στο είδος τους. Από αγιογράφους έχω  γνωρίσει έναν Χιώτη τεχνίτη της αγιογραφίας, αγιογράφο δηλαδή, τον Νίκο Φράσκο, ο οποίος εκτός του ότι είναι ένας εξαίρετος αγιογράφος, είναι και  εξαίρετος στο να σου δώσει όλες του τις γνώσεις και να σε βοηθήσει σε όποια απορία κι αν έχεις. Την τύχη που λέτε την είχε ο πατέρας μου και ο παππούς μου που γνώρισαν, όπως προανέφερα, τον κ. Παναγιωτάκη στις αγιογραφίες και τον Γιάννη Φούντα στις οροφογραφίες. Ο Γιάννης Φούντας μάλιστα είναι αυτός που ευθύνεται και για την Τεχνοτροπία που έχουμε στην ζωγραφική των οροφογραφιών εδώ στην Χίο. 


Οι συμβουλές των δασκάλων σας, του πατέρα σας, τα σεμινάρια που κάνατε, αλλά και το διάβασμα, σας βοήθησαν να μάθετε καλά την τέχνη της αγιογραφίας. Όμως δε ζείτε απ’ αυτήν. Επαγγελματικά ασκείτε το επάγγελμα του εργολάβου εκκλησιών και οικοδομών, που είναι φυσικά κάτι παραπλήσιο από τη μεγάλη σας αγάπη, αλλά όχι ακριβώς αυτό. Η ενασχόλησή σας αυτή πηγάζει καθαρά και μόνο από την ανάγκη να βγάλετε  τα προς το ζην;

Η αγάπη που έχω για την αγιογραφία είναι ίδια με την αγάπη που έχω και για όλες τις άλλες εργασίες που κάνω. Εάν έκανα αποκλειστικά το επάγγελμα του αγιογράφου, δε θα μπορούσα να κάνω και τα υπόλοιπα. Γι’ αυτό το λόγο και ασκώ το επάγγελμα του εργολάβου εκκλησιών και οικοδομών και παράλληλα κάνω και τις αγιογραφίες. Έτσι συνδυάζω και τη ζωγραφική, αλλά και την αγιογραφία, που χρειάζεται σε τοιχογραφίες ναών, καθώς και στη συντήρησή αυτών.

Θεωρείτε ότι προσθέσατε κάτι καινούριο στην τέχνη της αγιογραφίας;

Όχι, δε θεωρώ ότι πρόσθεσα κάτι καινούργιο στην αγιογραφία και αυτό γιατί η τεχνοτροπία της αγιογραφίας έχει να κάνει με την αντιγραφή του πρωτότυπου σχεδίου που έχουμε και αυτό το τηρούμε κατά γράμμα. Το ότι το τελικό αποτέλεσμα του ενός αγιογράφου είναι λίγο διαφορετικό από κάποιου άλλου, έχει να κάνει καθαρά με το χέρι αυτού. Δηλαδή για να σας το πω πιο απλά, όπως ο κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του γραφικό χαρακτήρα, το ίδιο συμβαίνει και με τους αγιογράφους στο θέμα της αποτύπωσης της αγιογραφίας, χωρίς όμως να παραβαίνονται οι κανόνες.

Μπορείτε να ξεχωρίσετε τεχνοτροπίες στις αγιογραφίες στους τοίχους και τα τέμπλα των εκκλησιών, ώστε να τα εντάξετε σε σχολές;

Ναι, φυσικά και μπορώ. Οι σχολές που έχουμε είναι, συνήθως, η κρητική και η μακεδονική σχολή, οι οποίες ανήκουν στην βυζαντινή αγιογραφία και υπάρχει και η αγιογραφία της αναγέννησης (δυτική σχολή ). Η διαφορά της κρητικής από τη μακεδονική είναι στα χρώματα. Δηλαδή η κρητική είναι πιο αυστηρή, ενώ η μακεδονική έχει πολύ πιο μεγάλη γκάμα χρωμάτων. Επίσης η κρητική είναι πιο γραμμική στα ρούχα και στα πρόσωπα, ενώ η μακεδονική είναι πιο ελεύθερη, με πιο πλατιές πινελιές και όχι τόσο αυστηρές και γραμμικές.  Επίσης η βυζαντινή ζωγραφική  είναι η τέχνη της απεικόνισης αγίων και θρησκευτικών θεμάτων, που έχει σκοπό να γεφυρώσει τον φυσικό με τον πνευματικό κόσμο. Στη ζωγραφική της αναγέννησης  (δυτική ζωγραφική)  η εικόνα έχει την απεικόνιση των ιερών μορφών της Εκκλησίας κατά τη φυσική πραγματικότητα, τα χρώματα είναι πολύ πιο ζωηρά και πιο φυσικά, κοντά στην πραγματική μορφή . Την Τεχνοτροπία αυτή εδώ στο νησί την τήρησαν σε κάποια μοναστήρια  (Αγ Κωνσταντίνο, Αγίους Πατέρες , Άγιο Μάρκο κλπ). Επίσης υπάρχουν και αρκετές φορητές εικόνες που κοσμούν διάφορες εκκλησίες με αυτήν την Τεχνοτροπία.
Οι δικιές σας αγιογραφίες θεωρείτε ότι ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη σχολή;

Εγώ ξεκίνησα με την κρητική σχολή, μετά έμαθα την μακεδονική και τέλος τη δυτική. Όχι, δε θεωρώ ότι ανήκω σε κάποια συγκεκριμένη σχολή κι αυτό γιατί, όταν φτιάχνω αγιογραφία για κάποιο ναό, προσπαθώ να συμβαδίζω με την τεχνοτροπία που υπάρχει ήδη μέσα στο ναό, δηλαδή στις εικόνες που ήδη υπάρχουν μέσα σ’ αυτόν. Αν οι εικόνες είναι κρητικής σχολής, τότε θα κάνω κρητική τεχνοτροπία, αν είναι μακεδονικής, θα πράξω ανάλογα.

Η εικόνα ίσως περιέχει: 2 άτομα, υπαίθριες δραστηριότητεςΠροσπαθείτε ιδιαίτερα, ώστε να ξεχωρίσετε τα πρόσωπα των αγίων στις Αγιογραφίες των ναών;

Όχι, δεν προσπαθώ ιδιαίτερα και αυτό, γιατί, όπως προανέφερα, όλες οι αγιογραφίες έχουν ένα συγκεκριμένο ρυθμό, τον οποίο σχεδόν όλοι οι αγιογράφοι το αντιγράφουν. Οπότε όταν δω μια εικόνα καταλαβαίνω απευθείας ποια είναι, χωρίς να την διαβάσω. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις εικόνων από κακούς τεχνίτες, που δυσκολεύομαι να καταλάβω, αλλά ευτυχώς είναι λίγες.

Η ενασχόλησή σας με την αγιογραφία σας επηρέασε καθόλου στον τρόπο ζωής σας;

Όχι, δε θα το έλεγα ότι με επηρέασε ιδιαίτερα. Δεν ξέρω βέβαια αν θα με επηρέαζε σε κάτι εάν μάθαινα την τέχνη σε μεγαλύτερη ηλικία.

Θεωρείτε ότι η πίστη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ασκήσει κάποιος την τέχνη της αγιογραφίας;

Νομίζω πως έχει να κάνει με τον άνθρωπο. Για εμένα θεωρώ πως ναι , χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι απαραίτητα όλοι οι ζωγράφοι - αγιογράφοι πιστεύουν ιδιαίτερα.

Η εικόνα ίσως περιέχει: 2 άτομαΈχω διαβάσει ότι παλιά οι αγιογράφοι, που ήταν συνήθως καλόγεροι, πριν την αγιογράφηση μιας εικόνας, απομονώνονταν και έκαναν αυστηρή νηστεία και προσευχή. Συμβαίνει αυτό στις μέρες μας με τους αγιογράφους;

Ναι, ίσχυε παλιά αυτό και το τηρούσαν κατά γράμμα, όχι μόνο οι καλόγεροι, αλλά όλοι οι αγιογράφοι. Στις μέρες μας, όμως, νομίζω πως είναι πια πολλοί λίγοι αυτοί που το τηρούν.

Υπάρχουν είπατε αυστηροί κανόνες στην αγιογραφία. Μπορεί, ωστόσο, ένας αγιογράφος να τους παρακάμψει; Κι αν το κάνει, θεωρείται αιρετικός;

Κανονικά δεν πρέπει να ξεφεύγει κανείς από τους βασικούς κανόνες.  Βέβαια, δε νομίζω ότι θεωρείται αιρετικός κάποιος που ξεφεύγει,  απλά πολλοί που το κάνουν, το κάνουν το κάνουν επειδή έμαθαν λάθος την τέχνη ή την έχουν μάθει ελάχιστα.

Χρησιμοποιούνται διαφορετικά υλικά στην αγιογραφία απ’ ότι στη ζωγραφική; Ποια η διαφορά των δύο αυτών τεχνών;

Τα υλικά στην αγιογραφία  μεταξύ της φορητής εικόνας και της τοιχογραφίας είναι διαφορετικά ως προς το μέσο σύνδεσης. Οι χρωστικές είναι σε μορφή σκόνης και το συνδετικό που βάζουμε στις φορητές είναι  το αυγό, ενώ στις τοιχογραφίες μια μορφή κόλλας (πρώτη ύλη). Στη ζωγραφική πάλι  εξαρτάται σε τι επιφάνεια θα δουλέψεις. Για παράδειγμα στις οροφογραφίες  βάζεις ότι και στις τοιχογραφίες. Στον διάκοσμο, ως συνήθως, το μέσο σύνδεσης είναι το λάδι, αλλά πάνω κάτω τα υλικά είναι τα ίδια . Δυστυχώς στις μέρες μας υπάρχουν τεχνίτες που δεν βάζουν τα παραδοσιακά υλικά και αυτό για να κερδίζουν χρόνο παραγωγής και κόστος υλικών. Έτσι βλέπουμε εικόνες  και διάφορα έργα που μέσα σε μια δεκαετία ξεθωριάζουν, χαλάνε και άλλα τέτοια.

Η εικόνα ίσως περιέχει: 1 άτομοΚάποιες εικόνες τις θεωρούμε θαυματουργές. Εσείς πιστεύετε σ’ αυτή τη θαυματουργική δύναμη των εικόνων;

Πιστεύω πως όλες οι εικόνες είναι το ίδιο. Η απεικόνιση μιας εικόνας σε έναν ναό, για παράδειγμα, είναι φτιαγμένη για να μας δείξει το πως ήταν η μορφή του Αγίου ή της Αγίας και κάποιες παραστάσεις για το πώς έγιναν κάποια πράγματα σύμφωνα με την πίστη μας.  Δε νομίζω πως υπάρχει διαφορά σε κάποια συγκεκριμένη εικόνα. Άλλωστε εμείς πιστεύουμε στην απεικόνιση και όχι στο ξύλο ή τον τοίχο που είναι η εικόνα.

Εκτός από αγιογράφος είστε και ζωγράφος. Προς τα πού κλίνετε περισσότερο;

Η εικόνα ίσως περιέχει: 1 άτομοΚλίνω και στα δυο το ίδιο. Προσπαθώ για το καλύτερο αποτέλεσμα και προσπαθώ να εξελίσσομαι και στα δυο όσο μπορώ πιο πολύ, μαθαίνοντας από τα λάθη μου και πάντα προσπαθώντας, όταν δημιουργώ, να διακρίνω και να εντοπίζω τα λάθη μου.

Πού μπορούμε να δούμε έργα σας;

Έργα μου σε οροφογραφίες υπάρχουν σε πολλά σπίτια στη χώρα της Χίου, στον Βροντάδο , στον Κάμπο, αλλά τα πιο πολλά βρίσκονται στο εσωτερικό τους και είναι λίγο δύσκολο να τα δείτε . Από εκκλησίες, έχω δουλέψει σχεδόν σε όλες τις εκκλησίες της Χίου και λίγες που μπορώ να σας αναφέρω για να πάρετε μια γεύση, είναι η Αγία Μαρίνα η Καλοπλύτου, ο Ταξιάρχης των Μεστών , τα Εισόδια της Θεοτόκου στο Νεοχώρι, η Αγία Μαρκέλλα , η Αγία Παρασκευή στο Καστέλο και άλλες πολλές.

Υπάρχει κάποιος από την οικογένειά σας που θέλει να συνεχίσει την παράδοση της αγιογραφίας; Εσείς θέλετε να τη διδάξετε σε κάποιον;

Έχω δυο γιους ηλικίας 5 και 11 χρόνων. Και οι δυο θέλουν. Ειδικότερα, όμως, ο μεγάλος μου γιος ακολουθεί τα ίδια βήματα με εμένα και γι’ αυτό προσπαθώ να του μάθω ό,τι γνωρίζω. Εύχομαι και ελπίζω να με ακολουθήσουν και οι δυο μου γιοι και να συνεχιστεί η τέχνη μου, μιας κι εγώ είμαι τώρα η τρίτη γενιά που συνεχίζω. Μου έχουν κάνει προτάσεις πολλές φορές να κάνω μαθήματα , αλλά, δυστυχώς, λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας, δεν έχω χρόνο. Εύχομαι κάποτε να το καταφέρω και να μεταφέρω τις γνώσεις μου σε νέους και νέες, διότι η τέχνη πρέπει να μεταδίδεται και να γίνεται όσο πιο σωστά κατά την παράδοση έτσι, ώστε να μπορέσει να συνεχιστεί.
Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.
Ας κλείσουμε τη συνέντευξη με μια ευχή σας.

Εύχομαι να έχουμε υγεία και να γινόμαστε όλο και καλύτεροι άνθρωποι για τον εαυτό μας, αλλά και για τον συνάνθρωπό μας και να ζηλεύουμε όσο μπορούμε πιο λίγο. Κι αυτό που λέω συνέχεια είναι πως ότι κάνουμε στην ζωή μας, να το κάνουμε με αγάπη  και όχι με το ζόρι, γιατί εάν δεν το αγαπάμε, δε  θα πετύχει ποτέ.