Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν με την επιστημονική του ιδιότητα. 'Ομως, πέρα από αυτή, υπάρχει και η λογοτεχνική. Αναφερόμαστε στο Ομότιμο Καθηγητή Τεχνητής Νοημοσύνης Ιωάννη Κόντο, που σήμερα, με αφορμή το νέο του βιβλίο, έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στις Τέχνες.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Βιογραφικό:
Ο Ομότιμος Καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης Ιωάννης Κόντος έχει λάβει B.Sc. Ηλ/Μηχ του Strathclyde University της Γλασκώβης, Ph.D. in Computers του Πανεπιστημίου του Μπίρμινχαμ και Υφηγεσία του Ε.Μ.Π. Υπηρέτησε στο Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και κατά το 2000-2004 στο Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε. του ΕΚΠΑ. Κατά το 1988-2000 διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Τεχνητής Νοημοσύνης και το 2012 βραβεύθηκε για το επιστημονικό έργο του από τους Alumni του Strathclyde University.
Έχει διδάξει τα μαθήματα: Μεταγλωττιστές, Τεχνητή Νοημοσύνη, Τεχνητή Νοημοσύνη για Διεπαφές Φυσικής Γλώσσας, Επικοινωνία Ανθρώπου-Μηχανής, Τεχνολογία Γλώσσας Επιστημών Υγείας και Μηχανική Μάθηση.
Διηύθυνε τα ερευνητικά προγράμματα: 1969-1970 Κατασκευή του πρώτου Ελληνικού ψηφιακού υπολογιστή ΠΡΩΤΕΥΣ, 1974-1975 Κατασκευή του πρώτου Ελληνικού υπολογιστικού συστήματος διευθύνσεως πυρός πυροβολικού, 1988-1989 Ελληνικό πρόγραμμα EUROTRA της EEC, 1992 -1994 πρόγραμμα STRIDE/ HOLIST της EEC και την ομάδα Εξαγωγής Γνώσης από Επιστημονικά Κείμενα του ίδιου προγράμματος, 1998-2000 Μεταπτυχιακό Γνωσιακής Επιστήμης εκ μέρους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1998-1999 το Μεταπτυχιακό Πληροφορικής Υγείας εκ μέρους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1999- 2000 Πρόγραμμα ΔΕΙΚΤΗΣ του ΕΠΕΤΙΙ, 1999-2000 Προγράμμα ΜΙΤΟΣ του ΕΠΕΤΙΙ εκ μέρους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1999-2000 Πρόγραμμα ΕΛΕΥΣΗ του ΕΠΕΤΙΙ, 2003-2006 Πρόγράμμα ΑΔΑΜ του ΕΠΑΝ και 2003-2006 Πρόγραμμα ΠΛΑΣΜΑ του ΕΠΑΝ.
Έχει δημοσιεύσει σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων πάνω από 100 εργασίες και 7 βιβλία με τα εξής θέματα: Νευρωνικά Δίκτυα, Υπολογιστές στην Μαγνητο-υδροδυναμική, Αναλογο-ψηφιακοί Υπολογιστές, Υπολογιστές στην Πνευμονολογία, Απάντηση Eρωτήσεων, Εξαγωγή Γνώσης από Κείμενα, Υπολογιστές στην Ιστορία και Μηχανική Συνείδηση.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σας διαπιστώνω τη μεγάλη σας πορεία στον επιστημονικό χώρο. Τα βιβλία και οι εργασίες που μέχρι τώρα έχετε δημοσιεύσει αποτελούν τεκμηριωμένες μελέτες πάνω στο αντικείμενο της ενασχόλησής σας. Η ποίηση από την άλλη έρχεται να ταράξει τα νερά αυτής της πορείας σας και να σας δείξει έναν άλλο δρόμο, αυτόν της ψυχής. Με ποιον τρόπο σας παρέσυρε;
Η επιστημονική μου πορεία ΔΕΝ διαταράχθηκε. Μπορείτε να το διαπιστώσετε από το γεγονός ότι μετά το 1984 περίπου, που ξανάρχισα να γράφω ποίηση, έπειτα από 30 χρόνια διακοπής, η επιστημονική μου παραγωγή δεν σταμάτησε. Το πως αναδύεται ένα ποίημα δεν το γνωρίζω.
Το ότι είστε πολυγραφότατος ως επιστήμονας είναι εμφανές. Όμως, ακόμα και ως λογοτέχνης, στη νέα σας ποιητική συλλογή βλέπουμε να κατηγοριοποιείτε τα ποιήματά σας σε περιόδους, στα «πρώιμα» και στα «ώριμα». Το γεγονός αυτό μας αποδεικνύει ότι η ποίηση που μας παρουσιάζετε καλλιεργείτο μέσα σας εδώ και χρόνια. Τι πιστεύετε πως ήταν αυτό που σας ενέπνευσε τόσο πολύ, ώστε να σας ωθήσει να το αποτυπώσετε στο χαρτί;
Η «Εξελισσόμενη Εφηβεία» είναι η τέταρτη συλλογή μου που εκδίδεται και το μεγαλύτερο μέρος είναι επιλογές από τις 3 προηγούμενες, με προσθήκη λίγων νέων ποιημάτων. Για την αιτία της έμπνευσης δεν ισχύει κάτι γενικό. Κάθε ποίημα έχει την δική του ιστορία. Π.χ. το πρώτο ποίημα, μετά την διακοπή δηλαδή, οι Περιπτερούδες προέκυψε, όταν για διάφορους λόγους τηλεφωνούσα από περίπτερα. Την εποχή εκείνη τα περίπτερα διέθεταν τηλέφωνα για την εξυπηρέτηση των πελατών.
Γιατί θελήσατε να εκδώσετε ένα μη επιστημονικό βιβλίο αυτή την περίοδο της ζωής σας; Νιώσατε την ανάγκη για κάποιο λόγο να το κάνετε; Το θεωρήσατε ως «λύτρωση»;
Καθόλου «λύτρωση». Δεν την έχω ανάγκη, γιατί είμαι πολύ καλά με τα επιστημονικά μου. Απλώς είναι μια ακόμη πνευματική δραστηριότητα, που βασίζεται περισσότερο στο ασυνείδητο από ότι ο προγραμματισμός υπολογιστών, παρόλο που και αυτός έχει ένα ασυνείδητο τμήμα.
Θεωρείτε πως η επιστημονική σας ιδιότητα ευθύνεται για την καθυστέρηση της έκδοσης της πρώτης σας ποιητικής συλλογής;
Σίγουρα. Η πρώτη του 2014 εκδόθηκε μετά την συνταξιοδότησή μου.
Δέχεστε ερεθίσματα ως ποιητής από τον εργασιακό σας χώρο;
Μερικές φορές ναι. Τα ερεθίσματα ποικίλουν πολύ.
Ο κάθε δημιουργός δίνει τον δικό του ορισμό στο τι ακριβώς είναι η ποίηση. Ο δικός σας ποιος είναι;
Τον ψάχνω. Με απασχολεί ειδικά το φαινόμενο της μετατροπής ενός πεζού κειμένου σε ποιητικό. Δεν έχω ολοκληρώσει την έρευνά μου και ίσως κάποτε δημοσιεύσω το αποτέλεσμα δίκην επιστημονικής εργασίας. Περιορίζομαι τώρα στην αναφορά μερικών χαρακτηριστικών, όπως η χρήση μεταφορών, εικόνων, συναισθηματικών «κλειδιών», οξυμόρων, παραδοξολογιών, παραβιάσεις επιλογικών περιορισμών και δημιουργία αλληγοριών. Όλα αυτά καθιστούν πολύ πολύπλοκο τον ορισμό της ποίησης, καθώς κάποια από αυτά εμφανίζονται ακόμη και στον επιστημονικό λόγο. Ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο είναι η αναδυόμενη ποιητικότητα από τον συνδυασμό τελείως πεζών προτάσεων σε μια ιδιάζουσα κειμενική δομή. Π.χ. τα δικά μου «οι γάτες μου» και «οι μηχανικοί αυτοκινήτων».
Θεωρείτε ότι η ποίηση σας «απελευθερώνει» ως άνθρωπο;
Κάποιους που το χρειάζονται μπορεί. Εγώ δε την χρειάζομαι για το σκοπό αυτό. Απλώς ηδονίζομαι με την διαδικασία της γραφής που φαίνεται πως παράγει ενδορφίνες. Αυτό, όμως, μου συμβαίνει και όταν προγραμματίζω υπολογιστές.
Μιλήστε μας λίγο για την πρώτη σας επαφή με την ποίηση.
Από παιδί διάβαζα ποίηση αλλά και πεζογραφία. Κάποια στιγμή, όντας έφηβος, μου ήρθε, χωρίς να το καταλάβω, να αρχίσω να γράφω απλά ποιήματα, όπως τα «πρώιμα».
Πιστεύετε ότι η ποίηση χρειάζεται το χρόνο της για να ωριμάσει;
Αν εννοείτε ένα συγκεκριμένο ποίημα, εμένα δεν μου συμβαίνει. Πολύ λίγο χρόνο διαθέτω μετά την πρώτη γραφή ενός ποιήματος. Αρκετές φορές και μηδέν.
Έχετε δεχθεί επιρροές από άλλους ποιητές;
Γενικώς και ασυνείδητα. Παράδειγμα συλλογής που μου άρεσε είναι η «Τέταρτη Διάσταση» του Ρίτσου και κάποια ποιήματα της Δημουλά. Ο Νικολαΐδης νομίζω με επηρέασε στην ονοματοποιία, δηλαδή την εύρεση ανύπαρκτων λέξεων, που αποκτούν πολυσχιδές νόημα από τα συμφραζόμενα.
Τι θέματα πραγματεύεστε στην «Εξελισσόμενη Εφηβεία»;
Πάρα πολλά, όπως κοινωνικά, ερωτικά, φιλοσοφικά και ιστορικά.
Τι προσδοκάτε να εκλάβει ο αναγνώστης από εσάς διαβάζοντας το βιβλίο σας;
Πνευματική ηδονή.
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ελληνική ποίηση;
Για το μέγεθος της χώρας μας είναι εντυπωσιακή. Δεν είναι λίγα 2 Νομπέλ και ένα Σοβιετικό βραβείο στον Βάρναλη. Πάσχουμε όμως από μετάφραση.
Τι να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον; Κάποια ίσως νέα ποιητική συλλογή;
Ναι. Ήδη γράφω ένα μεγάλο ποίημα. Κάτι σαν το μέγεθος του «Άξιον Εστί». Δεν ξέρω αν θα μου βγει. Αν το καταφέρω, ελπίζω να το μάθετε από το Φίλντισι, που, επί τη ευκαιρία, το ευχαριστώ για την θαυμάσια συνεργασία μας.
Θα ήθελα να κλείσουμε τη συνέντευξη με ένα ποίημά σας, αλλά και με μια ευχή σας για το μέλλον.
Σας δίνω ένα θλιβερό, με την ευχή η Πατρίδα μας να πάψει να ζει παρόμοιες καταστάσεις:
Ο ΓΔΑΡΜΕΝΟΣ
Χθες το πρωί για πρώτη μου φορά
το τεχνητό μου δέρμα φόρεσα.
Κινιόμουν δύσκολα σαν άρχισα
αλλά σιγά-σιγά συνήθισα.
Το φυσικό μου δέρμα
είχε γδαρθεί μετά την Επανάσταση.
Οι κατακτητές με νόμιζαν νεκρό
αλλά των ανταρτών ο διαστημικός σταθμός
ήταν το καταφύγιό μου.
Από ψηλά παρατηρούσα
μια μάχη με ρομπότ στην Σιβηρία.
Χθες βράδυ ξαναμπήκα
στο ειδικό κουβούκλιο συντήρησης
αφήνοντας το τεχνητό μου δέρμα στο ψυγείο.
Σήμερα το πρωί μου είπαν πως
το τεχνητό μου δέρμα συρρικνώθηκε
και πρέπει στον τρισδιάστατο εκτυπωτή
καινούργιο να κατασκευασθεί.
Και τώρα μένω στο κουβούκλιό μου
με άγνοια της μέρας επαναφοράς μου
στην κίνηση εκτός αυτού.
