Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "Μύθοι και Ήθη" του Άθου Χατζηματθαίου

Συγγραφέας: Άθως Χατζηματθαίου

Έτος έκδοσης: 2012

Σελ.: 32

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η ποιητική συλλογή του Άθου Χατζηματθαίου με τίτλο «Μύθοι και Ήθη» είναι ολόκληρη ένας μύθος, καθώς, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, η μυθοπλασία είναι εκείνη που βοηθάει τον ποιητή να ξεδιπλώσει τις ιστορίες του και να τις αναπτύξει ποιητικά. Κεντρικός πρωταγωνιστής ολόκληρου του βιβλίου είναι ο έρωτας, αυτός ο φτερωτός άγγελος, που άλλοτε, φορώντας τον μανδύα της αγάπης, χαμογελά κι άλλοτε, τυλιγμένος με ένα πέπλο μυστηρίου και εκδίκησης, τιμωρεί και εγκληματεί.

Τα ποιήματα της συλλογής είναι γραμμένα σε ελεύθερο στίχο, γεγονός που βοηθά απ’ τη μια τον ποιητή να αναπτύξει ευκολότερα τα μυθικά γεγονότα με τα οποία καταπιάνεται κι απ’ την άλλη τον αναγνώστη που τα κατανοεί καλύτερα βοηθούμενος από την αμεσότητα και τη γρήγορη ροή του λόγου.

Ο συναισθηματισμός δεν είναι προνόμιο μόνο των θνητών. Διαβάζοντας τους μύθους της συλλογής θα αντιληφθούμε πως και οι θεοί κυριεύονται από ανθρώπινες αδυναμίες και πάθη. Κι έτσι οι πράξεις τους οφείλουν να κατανοηθούν και να αιτιολογηθούν έχοντας ως γνώμονα αυτό. Δεν υπάρχει τελειότητα στο σύμπαν. Υπάρχει μόνο η αγάπη και ο έρωτας. Αποτέλεσμα αυτών των μεγάλων δυνάμεων είναι είτε η χαρά είτε η λύπη. Κι επειδή σε ένα μύθο δε μπορούμε να δώσουμε ένα τέλος λυπηρό και πένθιμο, για το λόγο αυτό και ο ποιητής επιλέγει να επιστρατεύσει τη φαντασία του δίνοντας σε κάθε ποίημά του ένα τέλος γαλήνιο.

Η Φυλλίδα δεν αντέχει τον πόνο που της προκάλεσε η φυγή του Δημοφώντα. Η απουσία του μοιάζει μαχαίρι που χτυπάει κατευθείαν στην καρδιά της. Οι θεοί δεν μπορούν να αντέξουν αυτή την αδικία. Κλέβουν από το θάνατο τη ζωή. η Φυλλίδα γίνεται το δέντρο της ελπίδας.

«Δεν σου ταίριαζε, αλήθεια, τέτοιο τέλος

το χώμα το κορμί σου να σκεπάσει.

Γι’ αυτό και σ’ έκαναν αμυγδαλιά,

το δέντρο της ελπίδας.» (Σελ. 10)

Ο Δημοφώντας όμως μετανιώνει κι επιστρέφει. Η αγάπη δε μπορεί να χαθεί όταν είναι αληθινή. Κι η μετάνοια φέρνει τη γαλήνη. Το δέντρο ανθίζει, όπως ανθίζει και η αγάπη όταν χαμογελά.

«κι η αγάπη του σου έδωσε ζωή

και τα γυμνά κλαδιά σου γιόμισαν μπουμπούκια» (Σελ. 11)

Ποιος είπε, όμως, πως ο έρωτας κρατά για πάντα; Αρκεί το μικρόβιο της ζήλιας για να προκαλέσει τον όλεθρο. Ζήλια δυναστεύει την ψυχή του Άρη, όταν η Αφροδίτη για χάρη του Άδωνη τον απαρνιέται. Κι εκείνος ζητά την εκδίκηση κόβοντας το νήμα της ζωής του.

«Βροχή στη διψασμένη γη

τα δάκρυά σου, Αφροδίτη.» (Σελ. 13)

Η αγάπη, φυσικά, και πάλι κάνει το θαύμα της. Η ζωή του Άδωνη επιστρέφει, καθώς γίνεται λουλούδι.

«Μια όμορφη ανεμώνη φύτρωσε εκεί..» (Σελ. 13)

Μα και η νύμφη Δάφνη μεταμορφώνεται σε δέντρο χάρη στον πατέρα της, τον ποτάμιο θεό Πηνειό, καθώς βλέπει το μίσος του Απόλλωνα, που δεν έλαβε ανταπόκριση από εκείνη η αγάπη του, να μεγαλώνει.

Και οι μύθοι στη συλλογή συνεχίζονται.

Η μικρή Αμαρυλλίς δεν καταφέρνει να συγκινήσει τον Αλταίονα. Γι’ αυτό και τρυπά την καρδιά της μ’ ένα χρυσό τόξο.

Η μικρή Για-Σεμί, από την άλλη, γίνεται βασιλοπούλα, επειδή το λουλούδι της καταφέρνει να υποτάξει με τη μυρωδιά του όλα τα όμορφα λουλούδια, αλλά και την ψυχή εκείνου, του αυτοκράτορα.

Συνεχίζουμε με την ιστορία της τουλίπας, το σύμβολο της απόλυτης αγάπης, αλλά και με την ιστορία της Ηώς, που, έχοντας πάρει τη μορφή της αγελάδας, έχει για τροφή της τη βιόλα.

«Ένα λουλούδι γλυκό και όμορφο

όπως τον έρωτα που ένωσε τους δυο.» (Σελ. 19)

Η αγάπη των θεών κάνει δέντρο και την Πλατανίδα, την όμορφη κόρη του Ποσειδώνα. Μα και ο Υάκινθος γίνεται λουλούδι από τον ίδιο τον Απόλλωνα, όταν, δυστυχισμένος, τον χάνει, εξαιτίας της εκδίκησης του Ζέφυρου, που ζήλεψε τον έρωτά τους.

Τέλος, ο Νάρκισσος γίνεται λουλούδι κι αυτός, την ώρα που τα δάκρυα της μάνας του σμίγουν με τα νερά της λίμνης, στην οποία πρωτοαντίκρισε καθρεφτισμένη την ομορφιά του.

Είναι φανερό πως όλοι οι μύθοι έχουν μια λουλουδένια κατάληξη. Η ομορφιά της φύσης δε μπορεί να μείνει αδιάφορη στα μάτια του αναγνώστη. Η δύναμή της είναι ισάξια με τη δύναμη της ζωής. Ανθεί όπου υπάρχει η ελπίδα, η διάθεση, το οξυγόνο, η συνέχεια.

Οι λουλουδένιοι μύθοι παραδίδουν τη σκυτάλη σε λουλουδένια χαϊκού. Ο ποιητής αφιερώνει στη συλλογή 17 χαϊκού, όσες και οι συλλαβές αυτής της ολιγόστιχης ιαπωνικής ποιητικής φόρμας, τα οποία μιλούν για τι άλλο, μα φυσικά για τα λουλούδια. Διαβάζουμε, λοιπόν, χαϊκού αφιερωμένα στο ρόδο, στη μαργαρίτα, στο νυχτολούλουδο, στο κυκλάμινο, στο γαρίφαλο, στη γαρδένια, στην παπαρούνα, στο χρυσάνθεμο, στο βασιλικό, στην τουλίπα, στο τριαντάφυλλο.

Ενδεικτικά διαβάζουμε:

"Νυκτολούλουδο

Χρυσό, γλυκό φως,

μιας ουράνιας λάμψης

στη νεκρή νύκτα." (Σελ. 26)

***

"Μικρή τουλίπα

Μικρή τουλίπα

σ' ένα σου χαμόγελο

άνθισε η γη." (Σελ. 30)

***

"Τριαντάφυλλο άγριο

Η ευωδιά σου

ένα όνειρο πάθους

που συγκλονίζει." (Σελ. 31)

Μια υπέροχη συλλογή πλημυρισμένη από έρωτα και λουλουδένια ομορφιά.

Η ποιητική συλλογή «Μύθοι και Ήθη» είναι και βραβευμένη, καθώς απέσπασε το Α’ Βραβείο Ποίησης στον Πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό "Σικελιανά 2010".

Ας είναι καλοτάξιδη!

Λίγα λόγια για τον λογοτέχνη Άθω Χατζηματθαίου

Ο Άθως Χατζηματθαίου γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Είναι απόφοιτος Σχολής δημοσιογραφίας και δημοσίων σχέσεων. Συνεργάστηκε επί σειράν ετών με διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης ηλεκτρονικά και έντυπα. Εργάστηκε στο χώρο της διαφήμισης ως κειμενογράφος και σύμβουλος εταιρειών. Αρθρογραφεί συχνά στον εγχώριο τύπο. Ασχολείται με την ποίηση, πεζογραφία, παιδική λογοτεχνία, θέατρο, τηλεοπτικό σενάριο και έμμετρο στίχο. Γράφει επίσης και κυπριακά θεατρικά μονόπρακτα και συνεργάζεται με το κρατικό κανάλι Ρ.Ι.Κ. Είναι αυτοδίδακτος ζωγράφος. Δουλειά του έχει συμπεριληφθεί σε εκδόσεις , ανθολόγια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου καθώς και του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Ελλάδας. Διατέλεσε κριτής σε διαφόρους Πανελληνίους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Είναι ο εμπνευστής και ο δημιουργός του Πανελλήνιου λογοτεχνικού διαγωνισμού της Πνευματικής Συντροφιάς Λεμεσού Κύπρου. O ιδρυτής των Πνευματικών Οριζόντων, εφαλτήριο, λόγου, τέχνης και πολιτισμού. Έχει βραβευτεί σε όλους του τομείς που υπηρετεί, σε διάφορους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα. Έχει τιμηθεί για την προσφορά του στα γράμματα και τον πολιτισμό από τον Δήμο Λεμεσού, για την προσφορά μου στην παιδική νεανική λογοτεχνία από τον Κυπριακό Σύνδεσμό Παιδικού Νεανικού βιβλίου και από άλλους πολιτιστικούς φορείς.

Έχουν εκδοθεί αρκετά έργα του σε όλα τα λογοτεχνικά είδη.