Βιβλιοκριτική για το βιβλίο "Η φιλία είναι και δεν είναι παντοτινή" της Μάρως Βαμβουνάκη | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

 


Συγγραφέας: Μάρω Βαμβουνάκη
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 256
Εκδόσεις: Αρμός

                                                                               Γράφει η Στέλλα Πετρίδου



«Συνταξιδιώτες προσωρινοί, με μια φιλία που μάλλον θα λήξει, όμως υπήρξε»

Μάρω Βαμβουνάκη

Πόσο δυσάρεστο κι επώδυνο συναίσθημα είναι αυτό που βιώνει στις μέρες μας ο άνθρωπος και μάλιστα σε υπερβολικά έντονο βαθμό; Κι εννοούμε, φυσικά, το συναίσθημα της μοναξιάς. Μα είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη η αυτοαπομόνωση; Είναι αποκλειστικά δική του επιλογή η στέρηση της επικοινωνίας του με τους άλλους ανθρώπους; Πολλά μπορούν να ειπωθούν γύρω από το θέμα αυτό, καθώς δε μπορεί να του δοθεί μια και μόνο μονοδιάστατη απάντηση.

Ο άνθρωπος από τη στιγμή που συνειδητοποίησε την υπεροχή της δύναμής του έναντι των άλλων οργανισμών, ξεκίνησε έναν ανελέητο αγώνα δρόμου για να αποδείξει πρώτα απ’ όλα στον ίδιο του τον εαυτό κι έπειτα σε όλους τους υπόλοιπους ότι μπορεί να καταφέρει τα πάντα, ότι μπορεί ακόμα να φτάσει και το άπιαστο. Κι ως ένα βαθμό τα κατάφερε. Συγκρίνοντας την εποχή μας με κάποια από τις παλαιότερες, θα διαπιστώσει κανείς το πόσο θεαματική είναι η εξέλιξή του έλλογου όντος και πόσα πολλά είναι τα επιτεύγματά του. Επιτεύγματα που δημιούργησε από το μηδέν, λόγω της αυξημένης ευφυΐας του και λόγω του διαρκούς του αγώνα, του πάθους του, της εργατικότητάς του και της επιμονής του. Δικαιολογημένα αισθάνεται υπερήφανος για όλα όσα τον οδήγησαν στην πρόοδο. Όμως, δε μπορεί να δικαιολογηθεί σε καμία περίπτωση η ολοένα και αυξανόμενη έπαρση που τον χαρακτηρίζει και η πεποίθησή του ότι είναι ανίκητος. Ανίκητος είναι μόνο ένας, ο πανταχού παρών, ο αιώνιος, άφθαρτος κι ελεήμων Θεός.

Κάθε φορά που ξεχνάει το πόσο ασήμαντός είναι απέναντί Του, οδηγείται στην ταπείνωση, στη φθορά και θέτει τον εαυτό του εκτός ελέγχου. Γίνεται εχθρικός με τους συνανθρώπους του, επιβλητικός, καταπιεστικός, καχύποπτος και εγωκεντρικός. Η εγωπάθειά του, ακόμα κι αν τεθεί υπό έλεγχο, δεν παύει να τον απομονώνει από το κοινωνικό του περιβάλλον, ακόμα κι από τον ίδιο του τον εαυτό. Στο ίδιο εφιαλτικό σημείο καταλήγει και εξαιτίας του φόβου του, της έλλειψης εμπιστοσύνης του προς τους άλλους, της συνεχούς μυστικοπάθειάς του και της αυξανόμενης ανασφάλειάς του. Κι έπειτα έρχεται να προστεθεί άλλος ένας καθοριστικός παράγων, ο πιο ισχυρός, για να του δώσει τη χαριστική βολή και να τον ωθήσει ακόμα πιο βαθιά, στο πηγάδι της απόλυτης μοναξιάς του. Ο χρόνος. Ο άνθρωπος γεννιέται, ζει και μεγαλώνει παλεύοντας διαρκώς με το χρόνο. Τρέχει να προλάβει το χρόνο, να ζήσει το χρόνο, να ξεζουμίσει το χρόνο, να απολαύσει το χρόνο, να ξεπεράσει το χρόνο και να τον νικήσει. Ώσπου στο τέλος καταλήγει εγκλωβισμένος στα δίχτυα του, μονάχος κι αβοήθητος, δίχως να μπορεί να συνειδητοποιήσει την αιτία που τον οδήγησε στην έλλειψη επικοινωνίας, στην αντικοινωνικότητα.

Φυσικά, οι εσωτερικές του φωνές δεν τον αφήνουν να καταρρεύσει. Ο άνθρωπος, είπαμε, δεν είναι από τους οργανισμούς που υποτάσσονται αμαχητί στα δεδομένα. Κι έτσι, αφού δε μπορεί να αντέξει το αβάσταχτο φορτίο της μοναξιάς του, εφευρίσκει και δημιουργεί υποκατάστατα που θα τον αποτρέψουν απ’ αυτήν. Ένα από αυτά τα υποκατάστατα είναι το ίντερνετ.

Η Μάρω Βαμβουνάκη με το τελευταίο βιβλίο της, που φέρει τον τίτλο «Η φιλία είναι και δεν είναι παντοτινή» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός», επιλέγει να εστιάσει τη σκέψη της σε αυτήν ακριβώς την κίνηση του ανθρώπου, να αντιμετωπίσει τον εφιάλτη της μοναξιάς του. Μια κίνηση που προέρχεται από την επιθυμία του να απαγκιστρωθεί απ’ αυτήν εφευρίσκοντας νέους, πιο σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας με τους συνανθρώπους του, χρησιμοποιώντας για το σκοπό αυτό υποκατάστατα της φυσικής τους παρουσίας. Κι έτσι κάνει λόγο για τον πιο πρόσφατο και δημοφιλή παγκόσμια τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων, τον διαδικτυακό. Το φέισμπουκ, που όλοι μας κατακρίνουμε, αλλά παρόλ’ αυτά όλοι μας έχουμε καθημερινή πρόσβαση σ’ αυτό, έρχεται να αντικαταστήσει την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, προκαλώντας παράλληλα και θετικές, αλλά και αρνητικές συνέπειες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Το ποιες συνέπειες υπερτερούν στον κάθε άνθρωπο, εξαρτάται από τον τρόπο που εκείνος αξιοποιεί το μέσο αυτό της επικοινωνίας, που ο ίδιος με την ευφυΐα του και την εφευρετικότητά του επινόησε.

Φυσικά και έχουμε ανάγκη να ενώσουμε τις αποστάσεις που μας χωρίζουν από τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Παλαιότερα την ανάγκη μας αυτή εξυπηρετούσε η αλληλογραφία, οι τηλεφωνικές κλήσεις και οι διά ζώσης επισκέψεις. Σήμερα, όμως, που οι ρυθμοί της ζωής έχουν γίνει απίστευτα γρήγοροι και οι απαιτήσεις της καθημερινότητά μας ακόμα περισσότερες και πιο αγχωτικές, το φέισμπουκ έρχεται να μας σώσει από την έλλειψη χρόνου και να μας δώσει λύσεις που πραγματικά μας εξυπηρετούν και μας διευκολύνουν. Ο άνθρωπος έχει πια τρόπο να έρθει πιο κοντά με τους συνανθρώπους του. Επικοινωνεί ευκολότερα και πιο γρήγορα, μαθαίνει νέα τους, ενημερώνεται, εξυπηρετείται.

Φυσικά, η κατάχρηση του μέσου αυτού, που του προσφέρθηκε άνευ περιορισμού, επιφέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα απ’ όλα τα παραπάνω που αναφέρθηκαν. Ο κίνδυνος να εκτεθεί δημοσίως είναι μεγάλος και γι’ αυτό σημαντικό μερίδιο ευθύνης φέρει ο ίδιος.

Ως χρήστρια του φέισμπουκ και η συγγραφέας Μάρω Βαμβουνάκη, επιλέγει να αναδείξει τη θετική πλευρά αυτού του διαδικτυακού μέσου και να παρουσιάσει στους αναγνώστες της το πόσο και το πώς το μέσο αυτό επέδρασε στη δική της περίπτωση, μέσω της δικής της χρόνιας προσωπικής χρήσης. Με αυστηρά μελετημένες και εύστοχες αναρτήσεις, που αφορούν προσωπικές της σκέψεις και συναισθήματα, εμπνευσμένα όλα από γεγονότα και εμπειρίες της καθημερινότητάς της, κατάφερε από το 2014, που εισήχθη στο χώρο του φέισμπουκ, να φέρει τον εαυτό της πιο κοντά στους αναγνώστες της, να μεγαλώσει το διαδικτυακό της περιβάλλον και να κάνει πολλές και σημαντικές «εικονικές» φιλίες. Η παρέα της αποτελεί για εκείνη μια μεγάλη οικογένεια που μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο, πολεμά το κενό της μοναξιάς και εξελίσσεται.

Το βιβλίο, επομένως, της Μάρως Βαμβουνάκη περιέχει τη δική της εμπειρία από το χώρο του φέισμπουκ, όλες δηλαδή τις σκέψεις που έκανε για χρόνια και μοιραζόταν με το κοινό της. Όπως γράφει και η ίδια, το βιβλίο της «περιέχει από όλα». «Πολύ περισσότερο περιέχει θετικά, εκπλήξεις ευχάριστες, καλοσύνες και ευγένεια, σοφίες καμιά φορά.» (Σελ. 27).

Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε, όπως άλλωστε και η ίδια το αποκαλεί και ως «ένα ημερολόγιο από τα χρόνια που πέρασαν». (Σελ. 27). Το αφιερώνει στους «εικονικούς» της φίλους του φέισμπουκ, γιατί, όπως εξομολογείται, «πολλοί απ’ αυτούς δεν είναι μονάχα εικονικοί» (Σελ. 28).

Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η συγγραφέας στο βιβλίο αυτό είναι πολλά. Μερικά απ’ αυτά είναι η φιλία, ο έρωτας, η αγάπη,  η ζωή, η αυτοεικόνα, η ευτυχία, η κριτική, η μοναξιά, η προδοσία, η απώλεια, ο φόβος, ο θάνατος, η μοίρα, η ελευθερία, η ενοχή, η σχέση ενημέρωσης και στοχασμού, η σχέση θρησκείας και ψυχοθεραπείας,  η σχέση ανδρών και γυναικών, η σχέση γονιών και παιδιών και πολλά άλλα.

Τις αναρτήσεις των θεμάτων αυτών τις κατηγοριοποιεί σε πέντε ξεχωριστά κεφάλαια για ευκολία του αναγνώστη. Τα κεφάλαια αυτά είναι:

-Ψυχολογία και ψυχή ή Βαδίζοντας στην άβυσσο

-Γονείς και παιδιά ή Η πιο μοιραία σχέση

-Προσωπικά σχεδόν

-Περί έρωτος

-Ό,τι εκ του περισσεύματος περίσσεψε

Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως με το νέο της βιβλίο η Μάρω Βαμβουνάκη καταφέρνει με απλό, κατανοητό και οικείο τρόπο να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, έχοντας ένα και μόνο σκοπό. Μέσα από τις δικές της προσωπικές ανησυχίες να μεταφέρει τον προβληματισμό της και σ’ εκείνον, απεγκλωβίζοντάς τον από τον κόσμο της απάθειας, της αδράνειας και της συνειδητής ή ασυνείδητης αποχής του από όλα όσα θα έπρεπε να τον απασχολούν σοβαρά και με υπευθυνότητα ως κοινωνικό και έλλογο ον.

Ένα βιβλίο που δε γράφηκε σε καμία περίπτωση για να διαβαστεί απνευστί, αντιθέτως αργά και με απόλυτη προσοχή. Αξίζει, αν μη τι άλλο, να διαβαστεί από όλους.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Αν κάθε φορά που λες ένα “όχι” 
αισθάνεσαι ενοχές, 
πρέπει να δουλέψεις αρκετά 
με τον εσωτερικό σου κόσμο.
Το θάρρος του “όχι” 
είναι ωριμότητα, 
ισορροπία, ακόμα και 
σεβασμός προς τον άλλον 
που απευθύνεται.
Ο άνθρωπος που 
αδιακρίτως λέει “ναι” 
μπορεί να βολεύει τους άλλους, 
να τον χρησιμοποιούν, 
όμως δεν τον εκτιμούν.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα, Μάρω Βαμβουνάκη:

Η Μάρω Βαμβουνάκη γεννήθηκε στα Χανιά και έζησε εκεί τα παιδικά της χρόνια. Στο τέλος του Δημοτικού ήρθε με την οικογένειά της στην Αθήνα, σπούδασε Νομικά και Ψυχολογία. Έζησε για έντεκα χρόνια στη Ρόδο όπου εργάσθηκε ως συμβολαιογράφος. Σήμερα ζει στην Αθήνα.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια