Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "ΛΥΡΙΚΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ" του Νίκου Βλαχάκη | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου


Ποιητής: Νίκος Βλαχάκης
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 60
Εκδόσεις: Βακχικόν

                                                                             Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η πιο σύντομη ποιητική φόρμα παγκοσμίως είναι τα χαϊκού. Παραδοσιακά αποτελούνται από τρεις στίχους των πέντε, επτά και πέντε συλλαβών αντίστοιχα, οι οποίοι περιγράφουν συνοπτικά μια εικόνα της φύσης, καθώς και στιγμιαίες σκέψεις και συναισθήματα του γράφοντος. Παρόλο που δημιουργήθηκαν και άνθισαν στην Ιαπωνία τον 16ο αιώνα μ.Χ., σήμερα τα συναντάμε σχεδόν παντού. Αμέτρητοι οι συνεχιστές τους, κάτι το οποίο μαρτυρεί και η δημοφιλία αυτού του είδους της ποίησης. 

Ο Νίκος Βλαχάκης επιχειρεί και ο ίδιος να δομήσει μια ποιητική κατά τα πρότυπα της ελάχιστης φόρμας των χαϊκού. Στο βιβλίο του, που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Βακχικόν», με τίτλο «ΛΥΡΙΚΑ ΕΛΑΧΙΣΤΑ», παρατηρούμε την επίδραση που δέχθηκε εμφανώς η τεχνική του από τη φόρμα αυτή. Παρόλ’ αυτά ο ποιητής δεν πειθαρχεί απόλυτα στους κανόνες της. Αντίθετα, ακολουθεί μια πιο ελεύθερη πορεία στον τρόπο έκφρασης, κυρίως σε ό,τι αφορά τον αριθμό των συλλαβών στους στίχους. 

Τα 101 τρίστιχα ποιήματά του γράφηκαν, όπως ο ίδιος μαρτυρεί στο ανάπτυγμα του βιβλίου του, «σε 101 μέρες σαν ιδεογράμματα σε νοτισμένα παράθυρα». Στο καθένα από αυτά επιχειρεί να συνοψίσει το νόημα που προσέφερε σε εκείνον διαδοχικά η κάθε του μέρα μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Έτσι, βλέπουμε να σχηματίζεται αβίαστα η ποιητική του σκέψη, που αφήνεται αδιάκοπα στην πορεία του χρόνου, ένας χρόνος που γίνεται αντιληπτό ότι κυμαίνεται ανάμεσα σε δύο εποχές, τον χειμώνα και την άνοιξη. 

Ο ποιητής εστιάζει αρκετά στην εικόνα της φύσης που αντικρίζει καθημερινά από το παράθυρο της σκέψης του και η οποία αλλάζει από στιγμή σε στιγμή. Άλλοτε στέκεται σε μια απλή περιγραφή της και άλλοτε αποτυπώνει την εικόνα της συνδυαστικά με τα κοινωνικά δρώμενα που τον απασχολούν και τον προβληματίζουν ως κοινωνικό και πολιτικό όν. 

Ο χειμώνας: 

«Μανιασμένες ριπές ανέμου 
που ορμά στις ακτές 
απατημένος εραστής της θύελλας.» (Σελ. 10) 

«Οι νεφέλες κάδρα του ουρανού’ 
Η χειμερία νάρκη 
Φωλιάζει ακόμη ολόγυρα.» (Σελ. 13) 

«Δευτέρα των αγέννητων ρόδων 
συνεύρεση των νεφελών και των χαρταετών 
γένεση της εαρινής ισημερίας.» (Σελ. 18) 

Η άνοιξη: 

«Δέκα δρομείς αγαλμάτινοι 
κρατούν τα γκέμια 
ενός Μαρτίου αχαλίνωτου.» (Σελ.25) 

«Έρωτες γεννιούνταν απρόσμενα 
από τα χείλη γυναικών 
που υποκρίνονταν την υποδοχή της άνοιξης.» (Σελ. 33) 

«Παρθένες αναφλέγονταν την ημέρα του Πάσχα 
αφού αμάρτησαν με Σιληνούς 
ούσης οψίας του Σαββάτου.» (Σελ. 42) 

Πέρα από την παρατήρηση της φύσης, η οποία καθημερινά αλλάζει την όψη της και εντυπωσιάζει, ο ποιητής βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει και για όσα τον προβληματίζουν ως άνθρωπο που ζει σε μια οργανωμένη κοινωνία, σε μια κοινωνία, όμως, που δεν είναι άσπιλη ούτε αμόλυντη. Πλήττεται από χιλιάδες προβλήματα, τα οποία φυσικά δεν περνούν απαρατήρητα από το βλέμμα του ποιητή. Κι έτσι κι εκείνος βρίσκει την ευκαιρία που ψάχνει και εντελώς επιγραμματικά, αλλά χρησιμοποιώντας τη δυναμική των λέξεων καυτηριάζει, καταγγέλλει, στοχοποιεί. 

«Η σιωπή φτερούγιζε στις στέγες 
αποδημητικό πουλί 
που καρτερεί το συνοδό του.» (Σελ. 26) 

«Κανείς δε στεκόταν παράμερα 
όταν ορμητικά ρυάκια συνέπαιρναν 
την ενοχή των πεπλανημένων.» (Σελ. 30) 

«Στάχτες κι αποκαΐδια 
στην πρωινή μαρμαρυγή 
της Ιστορίας που παραλύει.» (Σελ. 36) 

Ο ποιητής τολμά να κοιτάξει μέσα του και να αναζητήσει την ουσία της ύπαρξής του. Αναζητά τις αιτίες που ο κόσμος δεν αποκαλύπτει συχνά το αληθινό του πρόσωπο, αλλά κρύβεται πίσω από τη μάσκα της σιωπής του. Μιλά για ψευδαισθήσεις, για φρούδες ελπίδες που γεννούν οι εφιάλτες των στεναγμών και οι σκιές της λησμονιάς που δεν αντέχουν τη μοίρα τους και την απαρνιούνται για να επιβιώσουν. Μιλά για ενοχές και για σαπίλα, για υποκρισία και για πλάνη, για κατάρρευση και για θλίψη, για ήττα και για αδυναμία, για απόγνωση και για απομόνωση, για απελπισία και για νοσταλγία, για φτώχεια και για προσφυγιά. 

Η καταγραφή όλων όσων κρύβει μέσα της η σημερινή όψη των πραγμάτων οδηγεί στην απογύμνωση της σκέψης και επομένως στην ελευθερία της, κάτι που τόσο πολύ έχει ανάγκη η ψυχή για να γαληνέψει και να βρει την ισορροπία της. 

Στο τελευταίο του ποίημα ο ποιητής αφήνει ένα παράθυρο ελπίδας για να ανθίσει η Άνοιξη και να διεκδικήσει την ευτυχία της. Η εξομολογητική του διάθεση νικά τις άμυνες της σιωπής προκαλώντας εμφανώς την αναστάτωση στις λέξεις με σκοπό τον αναπροσδιορισμό του ρόλου της ανθρώπινης ύπαρξης. 

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Ανακεφαλαίωνα
τις σιωπές του ορίζοντα
στη νηνεμία νότιων θαλασσών
σαν αντήχηση της αιωνιότητας,
έτσι θαρρούσα…

Λίγα λόγια για τον ποιητή, Νίκο Βλαχάκη:

Ο Νίκος Βλαχάκης γεννήθηκε στο χωριό Βρύσες Μεραμπέλλου Κρήτης (Δημ. Αγ. Νικολάου) το 1967. Σπούδασε Φιλοσοφία, Δημόσια Διοίκηση και Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγική. Εργάζεται ως Σύμβουλος Δημόσιας Διπλωματίας στο Υπουργείο Εξωτερικών, έχοντας υπηρετήσει στις ελληνικές πρεσβείες, σε διάφορες πόλεις στο εξωτερικό (Τίρανα, Βρυξέλλες, Σόφια, Βουδαπέστη, Βερολίνο) με κάθε μια από τις οποίες έχει συνδέσει και κάποια ποιητική του συλλογή. Με την ποίηση ασχολείται από τα εφηβικά του χρόνια, έχοντας διακριθεί σε ποιητικούς διαγωνισμούς για νέους. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευθεί στα αγγλικά, βουλγαρικά, γερμανικά, γαλλικά, ισπανικά και αραβικά σε περιοδικά όπως το Literaturni Balkani της Σόφιας, στο γαλλόφωνο καναδικό περιοδικό Le Crachoir de Flaubert, στο περιοδικό του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης Variations 24 (συν-δημιουργία με τη Στέλλα Κόκκαλη) καθώς και στην αραβόφωνη εφημερίδα του Λονδίνου Al Araby Al Jadeed. Έχει λάβει μέρος στα διεθνή ποιητικά Φεστιβάλ του Medellin και του Pasto της Κολομβίας, ενώ έργο του συμπεριλήφθηκε στη διεθνή πολύγλωσση έκδοση για την προστασία των δέντρων του πλανήτη με τίτλο Arbolarium. Τα Λυρικά Ελάχιστα είναι η τέταρτη ποιητική του συλλογή και αποτελείται από 100+1 στιχουργήματα. Γράφτηκαν σε 101 μέρες σαν ιδεογράμματα σε νοτισμένα παράθυρα.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια