Βιβλιοκριτική για το βιβλίο "Κλασσικά παραμύθια (για να μάθεις ποιος είσαι)" του Χόρχε Μπουκάι | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

 


Συγγραφέας: Χόρχε Μπουκάι 
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 235
Εκδόσεις: Opera

Το λαϊκό παραμύθι είναι μια αφήγηση χωρίς συγγραφέα, γι΄ αυτό και θεωρείται «ορφανό» είδος της λογοτεχνίας.

Η απλούστατη δομή και το απλό επαναλαμβανόμενο ύφος του το έκανε εύκολο στην απομνημόνευση, στην αφήγηση και στη μελοποίηση, διευκολύνοντας την προφορική του διαιώνιση.

Μόνο με την καρδιά βλέπεις καθαρά, γιατί το ουσιαστικό είναι αόρατο για τα μάτια.Το ουσιαστικό είναι ν΄ ασκηθούμε να βλέπουμε τη ζωή με την καρδιά ... Όχι μόνο με την καρδιά, αλλά και με την καρδιά. Και τα παραμύθια, ιδίως αυτά που μας αφηγήθηκαν στην παιδική μας ηλικία, προσφέρουν αυτό το διαβατήριο σε ό,τι πιο αυθεντικό και πολύτιμο φωλιάζει μέσα μας.

Σε αυτό το βιβλίο προσπάθησε ο Χόρχε Μπουκάι να διακρίνει μέσα στα παραμύθια ό,τι δεν είναι ορατό με την πρώτη ματιά, ό,τι η λογική από μόνη της δεν  του επέτρεπε να ανακαλύψει. Προσπάθησε να ανοίξει μια πόρτα διαφορετική, μια πόρτα που απελευθερώνει το συναίσθημα περισσότερο από τη σκέψη. Μπορούμε και εμείς οι αναγνώστες να συνεχίσουμε την προσπάθεια, με αυτά ή με άλλα παραμύθια, για να ανακαλύψουμε καινούργια πράγματα που γίνονται ορατά μόνο με ανοιχτή καρδιά.

«Δεν θα μπορούσαν οι άνθρωποι να μάθουν να ζουν κάτω από το νερό;» ρωτάει η μικρή γοργόνα τον Φιξ, τον κάβουρα, αν και μαντεύει ήδη την απάντηση.
«Όχι…» λέει ο Φιξ. «Αυτοί αναπνέουν αέρα, γιατί έχουν πνευμόνια που δεν ξέρουν να παίρνουν οξυγόνο απ’ το νερό.»
«Και δεν μπορούν να μάθουν;» λέει εκείνη με παράπονο.
«Εσύ, μπορείς να μάθεις να περπατάς;»
«Όχι, βέβαια… Δεν μπορώ.»
«Γιατί;»
«Γιατί δεν έχω πόδια. μια ουρά έχω» του λέει η Οντίνα.
«Ε, λοιπόν, κάτι τέτοιο συμβαίνει και μ’ αυτούς.»

Από το παραμύθι «Η μικρή γοργόνα»

 
Η περίφημη φράση ‘‘μια φορά κι έναν καιρό’’ με την οποία αρχίζουν τα παραμύθια, μας θυμίζει την άλλη περίφημη φράση, ‘‘άμπρα κατάμπρα’’, επειδή κάθε μία με τον τρόπο της μας βάζει σ’ έναν κόσμο μαγικό, σ’ έναν κόσμο συναισθημάτων, κι αυτό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και χρήσιμο στη διαδικασία εξέλιξης που ακολουθούμε ως άνθρωποι. Καταπέλτες μοναδικοί, μας ανοίγουν το δρόμο της γνωριμίας με τις αρχές, τις αξίες, τα πιστεύω, τα ήθη και τα έθιμα του πολιτισμού μας.  Η αρχική  ιδέα του συγγραφέα ήταν να εστιάσει λίγο παραπάνω σε καμιά δεκαπενταριά κλασικά παραμύθια, να τ’ αφηγηθεί εν συντομία με βάση την εξέλιξη και τις αλλαγές που έχουν υποστεί οι πρωτότυπες εκδόσεις τους, και μετά, σε μια δεύτερη ανάγνωση, να τα επεξεργαστεί ξανά. Έτσι, με αφετηρία την πεποίθηση ότι πάντα υπάρχει κάτι παραπάνω για να πάρουμε, θα συνεχίσουμε ν’ ανακαλύπτουμε την ουσία των ιστοριών. Όπως λέει και μια παλιά παροιμία, το σακί με τ’ αλεύρι, όσο και αν το τινάζεις, πάντα στο τέλος  θα βγάζει λίγη σκόνη.
 

Τα επτά παραμύθια του δεύτερου τόμου είναι :

 
Ο γενναίος ραφτάκος, Οι περιπέτειες του Πινόκιο, Χάνσελ και Γκρέτελ, Η μικρή γοργόνα,
 Τα ρούχα του αυτοκράτορα, Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι, Ο μύθος του Οδυσσέα.
 

 
Σε κάθε κεφάλαιο ασχολείται ο Χ. Μπουκάι με μια αφήγηση και επαναλαμβάνει συνεχώς την ίδια διαδρομή: Καταρχάς, μια σύντομη εισαγωγή που τοποθετεί τον αναγνώστη στο περιβάλλον του παραμυθιού, προσδιορίζοντας στο μέτρο του δυνατού την προέλευση και τον συγγραφέα του. Στη συνέχεια, το ίδιο το παραμύθι διατυπωμένο με τα δικά του λόγια, παραμένοντας λίγο-πολύ πιστός στην πρωτότυπη έκδοση που χρησιμοποίησε στην έρευνά του. Μετά περιγράφει εν συντομία το σύνηθες δίδαγμα, δηλαδή το μήνυμα που προκύπτει σχεδόν ξεκάθαρα από την υπόθεση, και το πώς χρησιμοποιείται παραδοσιακά το συγκεκριμένο παραμύθι προκειμένου να διδάξουμε τα παιδιά μέσω των παραδειγμάτων. Τέλος, αποτολμά μια δεύτερη ανάγνωση και ερμηνεία του παραμυθιού, σύμφωνα με τις δικές του ιδέες και ξεφεύγοντας λίγο από το θέμα. Αυτό το τμήμα ονομάζεται σε κάθε κεφάλαιο Η ΑΛΛΗ ΠΟΡΤΑ, σαφής αναφορά στη φιλοδοξία του να μπει μαζί μας στη μαγεία του παραμυθιού από διαφορετικό δρόμο.

 

 
Τα «Κλασικά παραμύθια (για να μάθεις ποιος είσαι) » αποτελούν ένα βιβλίο-κάλεσμα στους αναγνώστες που διαθέτουν δημιουργική φαντασία. Σε αυτούς ακριβώς τους αναγνώστες απευθύνεται ο Χόρχε Μπουκάι όταν μιλάει για «εποικοδομητική ανάγνωση» και τους προτείνει να επιλέξουν ένα οποιοδήποτε παραμύθι και:
 

Ν’ αλλάξουν το τέλος και την αρχή, να βρουν καινούργιους ήρωες, να ξαναφτιάξουν τους χαρακτήρες, ν’ ανακατέψουν ήρωες από διαφορετικά παραμύθια, να επινοήσουν διαλόγους, να προσθέσουν κάποιο κεφάλαιο. Ο αναγνώστης μπορεί ακόμα ν’ αλλάξει την εποχή στην οποία συμβαίνουν τα γεγονότα (να πάει πίσω, στο παρελθόν, ή μπροστά, στο μέλλον), να φανταστεί ότι παίρνει συνέντευξη από τον συγγραφέα ή τους ήρωες του έργου και —γιατί όχι;— να συντάξει ένα άρθρο με φανταχτερό τίτλο για μια υποτιθέμενη εφημερίδα:


Η γοργόνα του παραμυθιού μας είναι ένας απ’ αυτούς τους γυναικείους χαρακτήρες οι οποίοι, σε αντίθεση με τις περισσότερες πριγκίπισσες των παραμυθιών, δεν χρειάζεται ούτε περιμένει να τη «διασώσει» ο αγαπημένος της πρίγκιπας. Είναι μια γυναίκα που παίρνει τις αποφάσεις και τα ρίσκα της χωρίς να τρομάζει μπροστά στο τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει. Υπομένει στωικά τη μοίρα της και δεν μετανιώνει για όσα έκανε για την εκπλήρωση του ονείρου της. Το μήνυμα που μεταφέρει η ιστορία της «Μικρής γοργόνας» είναι ότι Οι άνδρες και οι γυναίκες δεν είμαστε ίδιοι. Ευτυχώς! Συμπληρώνουμε θαυμάσια ο ένας τον άλλον.

 

Καταπληκτική η ιδέα του Χ.Μπουκάι, χαρίστε και τους δύο τόμους αυτών των γνωστών παραμυθιών, στα παιδιά σας.

 

Ο Χόρχε Μπουκάι (Jorge Bucay) γεννήθηκε το 1949 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Γιατρός και ψυχοθεραπευτής της σχολής Γκεστάλτ, ειδικεύτηκε στη θεραπεία των νοητικών ασθενειών εργαζόμενος αρχικά σε νοσοκομεία και κλινικές και, εν συνεχεία, δίνοντας διαλέξεις σε ιδρύματα, κολέγια, θέατρα, καθώς και σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Μονίμως και παντού προσκεκλημένος, προσπαθεί να παρίσταται σε μαθήματα, σεμινάρια και συνέδρια στην Αργεντινή, την Ουρουγουάη, τη Χιλή, το Μεξικό, τις Η.Π.Α, την Ιταλία, την Ισπανία... Όταν αποφάσισε να ασχοληθεί και με τη συγγραφή, είδε περισσότερα από δώδεκα βιβλία του να μεταφράζονται σε —τουλάχιστον— είκοσι μία γλώσσες και να τοποθετούνται πρώτα στις λίστες των ευπώλητων κάθε χώρας. Εργάζεται ως ψυχοθεραπευτής ενηλίκων, ζευγαριών και κοινωνικών ομάδων. Ζει στα προάστια του Μπουένος Άιρες με τη γυναίκα και τα δύο του παιδιά.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια