Βιβλιοκριτική για το βιβλίο "Η χειραγώγηση στη ζωή μας" του Christophe Carré | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

 


Συγγραφέας: Christophe Carré
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 326
Εκδόσεις: Αρμός

                                                                             Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Είναι γεγονός ότι πολλά φαινόμενα που σχετίζονται με την χειραγώγηση στη ζωή μας εντοπίζονται απρόσκλητα στην καθημερινότητά μας σημαδεύοντας σημαντικά τον εσωτερικό μας κόσμο. Η χειραγώγηση ως συμπεριφορά ή πράξη, ηθελημένη ή μη, συνειδητή ή όχι, στοχεύει στο να κυριαρχήσει βαθμιαία πάνω σε ένα συγκεκριμένο άτομο ή σε μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων με τη χρησιμοποίηση πλάγιων μέσων, μπλοκάροντας επιδέξια τον μηχανισμό της αντίληψης (μέσω της πειθούς) ή προκαλώντας συναισθηματική ταραχή (όπως ντροπή, απαξίωση, θλίψη, φόβο).

Το βιβλίο με τίτλο «Η χειραγώγηση στη ζωή μας» του Christophe Carré που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός» εστιάζει ακριβώς στο ζήτημα που υποδεικνύει ο τίτλος του. Επιδίωξη του συγγραφέα είναι να το προσεγγίσει διεξοδικά, ώστε να καταφέρει έπειτα να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας ξεκινά τη μελέτη του επιχειρώντας να δώσει έναν εμπεριστατωμένο ορισμό για τη λέξη χειραγώγηση. Καθιστά σαφές ότι υπάρχουν πολλές μορφές με τις οποίες είναι δυνατόν να εκδηλωθεί, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέονται μεταξύ τους, μιας και αποσκοπούν σε διαφορετικά αποτελέσματα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ως φαινόμενο εντοπίζεται σχεδόν παντού στη ζωή του ανθρώπου, αυτό που πρέπει να μελετήσει κανείς και να προσέξει αυστηρά είναι με ποιον τρόπο θα καταφέρει να περιορίσει τις αρνητικές της συνέπειες και όχι να τις εξαφανίσει, μιας και αυτό κρίνεται παντελώς αδύνατον να συμβεί. Ο συγγραφέας επιχειρεί, τέλος, να δώσει απαντήσεις σε μια πληθώρα ερωτημάτων που απασχολούν τον άνθρωπο και αφορούν το ζήτημα της χειραγώγησης.

Συγκεκριμένα το βιβλίο του χωρίζεται σε τρία μέρη.

Το πρώτο μέρος φέρει τον τίτλο: «Αρετές και κακίες» της χειραγώγησης.

Στο μέρος αυτό ο συγγραφέας καθιστά σαφές ότι η χειραγώγηση σχετίζεται απόλυτα με την επικοινωνία. Αφού η επικοινωνία είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο που ζει σε μια οργανωμένη κοινωνία, είναι επόμενο να προκύπτει από την επικοινωνία αυτή κάποιου είδους χειραγώγηση. Και φυσικά, όταν δεν είναι καταστροφική, προτιμάται από κάθε είδους καταναγκασμό ή άσκηση βίας. Όλοι οι άνθρωποι, κατά συνέπεια, είναι χειραγωγοί κι ως ένα σημείο αυτό είναι επιθυμητό.

Ο συγγραφέας επιδιώκει να καταγράψει τα διάφορα πεδία εμφάνισης της χειραγώγησης στην κοινωνία και να περιγράψει λεπτομερώς τις διαφορετικές της μορφές. Δίνει έμφαση στην προσωπικότητα εκείνου που χειραγωγεί, σκιαγραφεί το προφίλ του, μελετά τα κίνητρα που τον οδηγούν στη χειραγώγηση κι έπειτα εστιάζει στα αποτελέσματα που προκαλούν οι πράξεις του. Φυσικά, σκιαγραφεί και την προσωπικότητα του θύματος το οποίο υφίσταται τη χειραγώγηση.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου φέρει τον τίτλο: « Οι μηχανισμοί της χειραγώγησης».

Εδώ ο συγγραφέας αναγνωρίζει αρκετές μορφές χειραγώγησης, οι οποίες είναι δυνατόν να εκδηλωθούν με διαφορετικούς τρόπους (χειραγώγηση εν αγνοία μας, ανέντιμη ή ιδιοτελής χειραγώγηση, χειραγώγηση με στόχο την καταστροφή και καλοπροαίρετη χειραγώγηση) τους οποίους και περιγράφει. Μελετά επίσης τις διεργασίες και τους παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά την άσκηση χειραγώγησης, ενώ παράλληλα εξετάζει και σε ποιους αυτοματισμούς στηρίζεται αυτή. Η μελέτη του συγγραφέα συνεχίζει με την παρουσίαση τεχνικών χειραγώγησης που έχουν αναδείξει οι ερευνητές της κοινωνικής ψυχολογίας.

Το τρίτο μέρος του βιβλίου φέρει τον τίτλο: «Δεν ανέχομαι πια, ενεργώ».

Εδώ ο συγγραφέας παρουσιάζει κάποια από τα εργαλεία που επιτρέπουν την ματαίωση της επίδρασης της χειραγώγησης και τον αποπροσανατολισμό μιας σχέσης που δεν ικανοποιεί τον άμεσα εμπλεκόμενο σ’ αυτήν. Σημαντική στην περίπτωση αυτή φαίνεται να είναι η γνώση που προκύπτει μετά από περισυλλογή. Ο άνθρωπος οφείλει να αναρωτηθεί για το αν είναι έτοιμος να χειραγωγηθεί, αν γνωρίζει σε ποιους επιτρέπει να τον χειραγωγούν, αν ξεχωρίζει και αν αναγνωρίζει τη σημασία της ύπαρξής τους, αν συνειδητοποιεί το μέγεθος της επιρροής που ασκούν επάνω του και αν μπορεί εφόσον το επιθυμήσει να αλλάξει εκείνους που θέλει να τον χειραγωγούν. Άλλα ερωτήματα που προκύπτουν στο μέρος αυτό του βιβλίου και στα οποία ο συγγραφέας απαντά με παραδείγματα είναι αν μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει τις τεχνικές χειραγώγησης για να βοηθήσει τους συνανθρώπους του να αλλάξουν προς το καλύτερο, τι πρέπει να προσέξει περισσότερο και άλλα.

Ο συγγραφέας, τέλος, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι οφείλουν να προστατέψουν όσο μπορούν τον εαυτό τους και να χρησιμοποιούν τις χειραγωγικές συμπεριφορές με τρόπο που να μη βλάπτει ούτε τους ίδιους ούτε φυσικά τον συνάνθρωπό τους. Τονίζει ότι οι συμπεριφορές αυτές είναι προτιμότερες από την άσκηση βίας, άμεσης απειλής ή καταπίεσης, αρκεί, βέβαια, να μην καταλήγουν σε διαστροφή, υποταγή, καταστροφή και υποταγή του ατόμου.

Ένας πολύ σημαντικός οδηγός για τον άνθρωπο, με πληθώρα παραδειγμάτων, σε απλή και κατανοητή γραφή, με συμβουλευτικό χαρακτήρα και ύφος προτρεπτικό, που οπωσδήποτε αξίζει να διαβαστεί.


Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Από αδεξιότητα, συμφέρον, διαστροφή ή καλοπροαίρετα η χειραγώγηση είναι παντού και καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο χώρο στην καθημερινότητά μας. Όλοι χειραγωγούν όλους!
▶ Γιατί αφηνόμαστε να μας χειραγωγούν;
▶ Ποιοι είναι οι άνθρωποι που χειραγωγούν;
▶ Ποιοι είναι οι τρόποι δράσης τους;
▶ Πώς να μην μπαίνουμε στο παιχνίδι τους και πώς να αποτρέπουμε τη χειραγώγηση των άλλων σ’ εμάς;
▶ Οι χειριστικές πρακτικές πάντοτε αμφισβητούνται;
Αυτό το βιβλίο διερευνά τους μηχανισμούς που ο καθένας από εμάς χρησιμοποιεί στη φιλία, στην αγάπη, στην εργασία, στις σχέσεις με τα παιδιά του… Ενσωματώνοντας την πολυεπίπεδη συνεισφορά των ανθρωπιστικών επιστημών και της κοινωνικής ψυχολογίας, αποτελεί ένα πραγματικό εργαλείο ανάλυσης των διαπροσωπικών σχέσεων.
Στα χειραγωγημένα άτομα, όπως και σε εκείνα που χειραγωγούν, ο Κριστόφ Καρέ υποδεικνύει τρόπους ώστε να καταφέρνουν να ματαιώνουν τις αρνητικές χειραγωγήσεις, θύματα των οποίων θα μπορούσε να είναι ο καθένας από εμάς, και ταυτόχρονα να μαθαίνουν να επικοινωνούν χωρίς να εξαπατούν.

Λίγα λόγια για το συγγραφέα Christophe Carré:

Ο Christophe Carré είναι διδάκτορας στις επιστήμες της επικοινωνίας και της πληροφόρησης. Συγγραφέας δέκα βιβλίων αναφοράς για τη διαπροσωπική επικοινωνία, τη διαχείριση κρίσεων, ειδικός στη διεπιστημονική προσέγγιση των συγκρούσεων και της βίας υπογράφει την παρούσα εμπλουτισμένη έκδοση του βιβλίου του με θέμα τη χειραγώγηση, το οποίο έχει κάνει τρεις εκδόσεις, έχει γίνει best-seller και έχει ήδη μεταφραστεί από την πρώτη κυκλοφορία του το 2007 μέχρι σήμερα σε 37 γλώσσες.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια