Είναι δάσκαλος και αγαπά πολύ τη λογοτεχνία. Για το λόγο αυτό και αρκετά πρόσφατα αποφάσισε να αφήσει το στίγμα του στα γράμματα παρουσιάζοντάς μας ταυτόχρονα δύο ακόμα πτυχές του εαυτού του, του συγγραφέα και ποιητή. Με αφορμή, λοιπόν, τα βιβλία του «Των στίχων πανσπερμία» και «Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα», που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές», έχουμε τη χαρά σήμερα να φιλοξενούμε στις Τέχνες τον κ. Ελευθέριο Πλουτάρχου σε μία άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε σχετικά πρόσφατα με την ποίηση, αλλά και με την πεζογραφία; Η ταυτόχρονη έκδοση των δύο βιβλίων σας ήταν κάτι που το προγραμματίζατε καιρό;
Παρόλο που μόλις πρόσφατα έχουν εκδοθεί τα δύο πρώτα μου βιβλία, η συγγραφή τους αποτελούσε στόχο που είχα θέσει εδώ και αρκετά χρόνια. Διάφορες συγκυρίες, οικογενειακές υποχρεώσεις, άλλες προτεραιότητες και ίσως η αναποφασιστικότητά μου γύρω από το συγκεκριμένο θέμα λειτουργούσαν ανασταλτικά στο να κάνω τα πρώτα μου συγγραφικά βήματα. Οι ιδέες για το πεζό αλλά και ορισμένα προσχέδια και αποσπάσματά του υπήρχαν εδώ και χρόνια κρυμμένα σε αρχεία του ηλεκτρονικού υπολογιστή μου, όπως επίσης και ο βασικός κορμός των ποιημάτων. Τη χρονιά που πέρασε ήρθε η κατάλληλη ώρα να πάρω τις απαραίτητες αποφάσεις κι έτσι ολοκλήρωσα το πεζό και συμπλήρωσα την ποιητική μου συλλογή. Για να είμαι ειλικρινής, στην αρχή πρόθεσή μου ήταν η έκδοση του πεζού και στη συνέχεια του ποιητικού. Στην πορεία όμως θεώρησα ότι η ταυτόχρονη έκδοση θα μου έδινε την ευκαιρία να συστηθώ στο αναγνωστικό κοινό και με την ιδιότητα του ποιητή, κάτι που αποτελούσε βέβαια ρίσκο, αλλά μου επέτρεπε να δείξω συγγραφικά και άλλες πτυχές του εαυτού μου.
Υπάρχουν κάποιοι λογοτέχνες που αποτέλεσαν πρότυπο για εσάς μέχρι τώρα κι αν ναι, μπορεί ο αναγνώστης να εντοπίσει στοιχεία τους στο δικό σας έργο;
Ως άνθρωπος είμαι γενικά δεκτικός και μελετώ διάφορα λογοτεχνικά είδη αλλά και λογοτεχνικά ρεύματα από διάφορους χώρους. Επομένως δέχομαι επιδράσεις από παντού. Προσπαθώ όμως να διαμορφώσω τον δικό μου τρόπο γραφής. Δεν μπορώ να πω πως έχω ταυτιστεί με κάποιους λογοτέχνες ή αποτέλεσαν κάποιοι πρότυπα που με έχουν επηρεάσει σε βαθμό που στοιχεία τους να εντοπίζονται φανερά στο έργο μου. Θεωρώ ότι τόσο το πεζό όσο και το ποιητικό έχουν αποκλειστικά την ξεχωριστή προσωπική μου σφραγίδα. Βέβαια, ο κάθε αναγνώστης που θα διαβάσει το έργο μου θα διαμορφώσει, σε σχέση με αυτά που ανάφερα, τη δική του άποψη, βάσει και της δικής του κριτικής και οπτικής θεώρησης.
Θεωρείτε πως στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο της σημερινής εποχής, υπάρχει αναγνωστικό κοινό που να στηρίζει τις προσπάθειες των υπηρετών της λογοτεχνίας;
Για την περίπτωση της Ελλάδας επιτρέψτε μου να μην απαντήσω, διότι δεν μπορώ να εκφέρω ολοκληρωμένη άποψη. Παρακολουθώ, βέβαια, όσο μπορώ τις εξελίξεις, τις νέες εκδόσεις και την ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού, αλλά λόγω απόστασης δεν έχω επαφή με την ελληνική κοινωνία και τον μέσο Έλληνα αναγνώστη. Για την περίπτωση της Κύπρου θεωρώ ότι υπάρχει αρκετά ικανοποιητική ανταπόκριση όσον αφορά στο παιδικό βιβλίο και στήριξη των λογοτεχνών αυτού τους είδους κι αυτό το διαπιστώνω με την επαφή που έχω με τα παιδιά, λόγω και της ιδιότητάς μου ως δάσκαλος. Υπάρχει ανταπόκριση και σε λογοτεχνικά έργα που απευθύνονται και για τις υπόλοιπες ηλικίες, αλλά σε μικρότερο βαθμό, ανάλογα και με το κάθε λογοτεχνικό είδος. Σίγουρα όμως χρειάζεται μεγαλύτερη στήριξη των λογοτεχνών και ειδικά των Κυπρίων.
Θεωρείτε πως είναι χρέος του κάθε δημιουργού, μετά την ολοκλήρωση του συγγράμματός του να το εκδίδει και να το μοιράζεται με το ευρύτερο κοινό;
Αν ο δημιουργός ενός συγγράμματος κρίνει ότι το έργο του έχει να προσφέρει και θεωρεί πως μπορεί να τον αντιπροσωπεύσει αξιοπρεπώς στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, τότε κατά τη γνώμη μου είναι χρέος του να το μοιραστεί με το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Το να το έχει μόνο για τον εαυτό του αυτό δεν εξυπηρετεί κάτι. Αυτός πιστεύω πως είναι και ο βασικός σκοπός συγγραφής ενός βιβλίου, δηλαδή η επικοινωνία του συγγραφέα μέσα από ιδέες, απόψεις, μηνύματα και συναισθήματα με το αναγνωστικό κοινό.
Από πού πηγάζει η έμπνευση για εσάς;
Η έμπνευση γενικά στη ζωή μας μπορεί να προκύψει από παντού αλλά και από το πουθενά και αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό ειδικά στην ποίηση. Σαφέστατα, βασικές πηγές έμπνευσης αποτελούν συνήθως τα συναισθήματα, οι εμπειρίες, οι απόψεις, οι γνώσεις, η συμβίωση με άλλους ανθρώπους, τα γεγονότα, οι καταστάσεις γύρω μας, η ιστορία αλλά και οι τρέχουσες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Αυτά ισχύουν και για τη δική μου περίπτωση. Επιπρόσθετα, ως εκπαιδευτικός, πηγή έμπνευση αποτελούν τα αντικείμενα των μαθημάτων που διδάσκω και η καθημερινή επαφή μου με τα παιδιά στο σχολείο.
Ας μιλήσουμε τώρα για την πρώτη σας ποιητική συλλογή που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2021 από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές» και φέρει τον τίτλο «Των στίχων πανσπερμία». Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτήν.
Η ποιητική μου συλλογή περιλαμβάνει σαράντα ποιήματα που διακρίνονται κυρίως για τον απλό, λιτό και χωρίς επιτήδευση στίχο, καθώς και την αμεσότητα των μηνυμάτων προς τον αναγνώστη, μέσα από δυνατές ποιητικές εικόνες. Η χρήση στον τίτλο της μεταφορικής έννοιας της λέξης πανσπερμία δεν είναι τυχαία. Αφενός αποτυπώνει την προσπάθειά μου να επικοινωνήσω ένα συνονθύλευμα σκέψεων και συναισθημάτων που προκαλούνται αναπόφευκτα από τα γεγονότα, τη συνύπαρξη και τις εμπειρίες. Αφετέρου εκφράζει την ποικίλη θεματολογία των ποιημάτων μου που είναι ενταγμένα σε πέντε ενότητες: Ενδοσκόπηση, Κοινωνικά, Μύθων Διδαχές, Προγόνων Γη και Ερωτικά. Πολλά από αυτά συνδυάζουν τη μοντέρνα και την παραδοσιακή ποίηση, κάτι που προσθέτει μια ιδιαιτερότητα την οποία δε συναντάς συχνά, κατά την ταπεινή μου άποψη, σε ποιητικές συλλογές.
Θα εντοπίσουμε στα ποιήματά σας προσωπικά στοιχεία του γράφοντος;
Τα πλείστα ποιήματά μου διαθέτουν προσωπικά στοιχεία, διότι έχουν προκύψει από προσωπικά συναισθήματα, βιώματα, σκέψεις και απόψεις και αυτό είναι αναπόφευκτο για κάθε ποιητή. Πιστεύω όμως πως είναι γραμμένα με τρόπο τέτοιο ώστε να εκφράζουν και τον μέσο αναγνώστη. Ο καθένας μπορεί να βρει σε αυτά κάτι δικό του, κάτι που να τον αγγίζει, μια δική του σκέψη, μια ανησυχία, μια δική του εμπειρία, κάποιο συναίσθημα που έχει βιώσει ή κάποιες ιδέες ή απόψεις που τον βρίσκουν σύμφωνο.
Οι ασπρόμαυροι πίνακες που κοσμούν κάποιες από τις εσωτερικές σελίδες της συλλογής αποπνέουν μια συγκρατημένη μελαγχολία για τον αναγνώστη-θεατή. Έχουν, μήπως, άμεση σχέση με το περιεχόμενο των ποιημάτων σας;
Τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής έχω την αίσθηση ότι δημιουργούν στο μυαλό του αναγνώστη έντονα διάφορες εικόνες. Επομένως ήθελα να υπάρχουν στο βιβλίο πίνακες. Έδειξα εμπιστοσύνη στη δημιουργική ομάδα των εκδόσεων να κάνει τις εισηγήσεις της και το αποτέλεσμα με βρήκε σύμφωνο, γιατί θεωρώ πως οι εικόνες που κοσμούν τις εσωτερικές σελίδες ταιριάζουν με το περιεχόμενο κάποιων ποιημάτων που αποπνέουν αυτή τη συγκρατημένη μελαγχολία, όπως εύστοχα έχετε παρατηρήσει.
«Λευκή νύκτα,
φωτεινό σκοτάδι,
ανάσα κρύα,
φύσημα που προστατεύει το σπασμένο κλαδί,
γυμνό κορμί
μα τόσο ντυμένο.
Ήλιος π’ ανατέλλει απ’ τη δύση,
ποτάμι π’ ανηφορίζει τον λόφο,
αόρατοι αριθμοί στ’ αλφαβητάρι της ύπαρξης.
Κι εσύ με τ’ αυτεξούσιο…»
(ποίημα «Άστοχοι Λογισμοί» της σελίδας 17 της συλλογής)
Ποίηση, ομολογουμένως, γεμάτη εικόνες, συμβολική και ταυτόχρονα υπαρξιακή. Ωστόσο, ο αναγνώστης, διαβάζοντας και τα υπόλοιπα 39 ποιήματα της συλλογής σας, θα εντοπίσει μέσα στο βαθύ σκοτάδι της θλίψης και του μαρασμού που κινούνται οι λέξεις σας (εξαιτίας της κατάντιας της σημερινής εποχής, που τείνει να ξεχάσει την ιστορία της και το ένδοξο παρελθόν της και να ισοπεδώσει και να συντρίψει τα πάντα), μια μικρή χαραμάδα ελπίδας. Είναι σημαντική, εν τέλει, η αισιοδοξία στον άνθρωπο; Οφείλει ο ποιητής να την ενισχύσει με τον λόγο του;
Ορθά έχετε αναφέρει πως εκφράζονται όλα αυτά στα ποιήματά μου. Τελικός στόχος μου είναι ο αναγνώστης μέσα από την κορύφωση των συναισθημάτων να κάνει αυτοκριτική και να προβληματιστεί. Λύτρωσή του αποτελεί η αισιοδοξία ή οποία διαφαίνεται, όπως έχετε επισημάνει, και σαφώς υπάρχει πάντα η χαραμάδα της ελπίδας. Εξάλλου, η ελπίδα και η αισιοδοξία είναι που μας δίνουν κουράγιο να συνεχίσουμε τη ζωή μας και να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που συναντούμε καθημερινά. Ο ποιητής μιλά στην καρδιά και στην ψυχή κάθε αναγνώστη και πάντα με ειλικρίνεια. Και εν τέλει, συμφωνώ απόλυτα μαζί σας, οφείλει να ενισχύσει την αισιοδοξία των ανθρώπων με τον λόγο του.
Το δεύτερο βιβλίο σας που κυκλοφορήσατε ταυτόχρονα με την ποιητική σας συλλογή είναι πεζογράφημα και μάλιστα αφιερωμένο στην Αρχαία Ελλάδα. Κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές» και φέρει τον τίτλο «Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα». Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό.
Το δεύτερο βιβλίο μου έχει ως ήρωα τον Λεωνίδα. Ένα δεκάχρονο παιδί που «ερωτεύτηκε» την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας και κατάφερε να ταξιδέψει με τον δικό του παράξενο και φανταστικό τρόπο, μαζί με τον καλύτερό του φίλο Περικλή, για δεκατέσσερις μέρες πίσω στον χρόνο. Με την αφήγησή του σε μορφή ημερολογίου μεταφέρονται μικροί και μεγάλοι αναγνώστες στα Γεωμετρικά, στα Αρχαϊκά, στα Κλασικά και στα Ελληνιστικά Χρόνια. Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους που διδάσκονται αυτή την ιστορική περίοδο στο σχολείο, σε εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το μάθημα της Ιστορίας και σε ανθρώπους κάθε ηλικίας που θέλουν να γνωρίσουν ή να θυμηθούν την ιστορία της Ελλάδας στα Αρχαία Χρόνια.
Σε σελίδα του ιστολογίου μου υπάρχει υλικό και ιδέες για αξιοποίηση του βιβλίου για εκπαιδευτικούς σκοπούς: https://elploutarchou.blogspot.com/p/blog-page_75.html
Η ιστορία σας ως θεματολογία απευθύνεται, όπως κι εσείς είπατε, και σε μικρούς και σε μεγάλους αναγνώστες. Επιδίωξή σας είναι να περάσετε κάποιο ηθικό δίδαγμα μέσα απ’ αυτήν, κι αν ναι, ποιο είναι αυτό;
Κατά την ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου επιθυμώ οι μικροί αναγνώστες να ταυτιστούν με τον Λεωνίδα και με τη φαντασία τους να ακούσουν, να δουν, να αισθανθούν και να κατανοήσουν, δηλαδή να βιώσουν αυτή την εποχή αλλά και να προβληματιστούν, όπως ακριβώς έπραξε και ο ήρωάς μου. Προσδοκώ να κρατήσουν τα μηνύματα και τα επιτεύγματα της ιστορίας της Αρχαίας Ελλάδας που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ελληνικού αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού. Το τελευταίο ισχύει ιδιαίτερα και για τους μεγάλους αναγνώστες του βιβλίου, διότι πολλές φορές ξεχνούμε αυτά τα μηνύματα και τα επιτεύγματα, για τα οποία πρέπει να αισθανόμαστε περήφανοι αλλά και να τα έχουμε πάντα υπόψη σε κάθε πρόκληση της σύγχρονης εποχής.
Είστε ευχαριστημένος από το εκδοτικό σας σπίτι;
Γενικά είμαι ευχαριστημένος που οι Συμπαντικές Διαδρομές εμπιστεύτηκαν τα κείμενά μου και μου έδωσαν την ευκαιρία να κάνω τα πρώτα που βήματα στον χώρο της πεζογραφίας και της ποίησης. Όπως είναι γνωστό ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος στηρίζει έμπρακτα εδώ και αρκετά χρόνια τους Κύπριους συγγραφείς. Παρόλο που οι συνθήκες λόγω της πανδημίας δημιούργησαν κάποιες πρακτικές δυσκολίες, υπήρξε μια πολύ καλή συνεργασία και τα βιβλία μου εκδόθηκαν και κυκλοφόρησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο Σωτήρχο και την εκδοτική του ομάδα.
Θα σας απαντήσω ευθέως. Παρόλο που αγαπώ και τα δύο βιβλία, δεν το κρύβω πως τρέφω ιδιαίτερη αδυναμία στο ποιητικό βιβλίο. Αυτό συμβαίνει διότι προτιμώ λίγο περισσότερο την ποίηση παρά την πεζογραφία και επειδή η ποίηση σου δίνει τη δυνατότητα να εκφράσεις πιο έντονα και πιο παραστατικά τον συναισθηματικό σου κόσμο.
Δεδομένου των συνθηκών που υπάρχουν στις μέρες μας πώς σκοπεύετε να προωθήσετε τα βιβλία σας; Έχετε σκεφτεί να τα παρουσιάσετε στους μικρούς σας μαθητές;
Τα βιβλία μου στην Ελλάδα προωθούνται από τον εκδοτικό οίκο. Στην Κύπρο έχουν προς το παρόν προωθηθεί από εμένα κυρίως διαδικτυακά σε εκπαιδευτικούς κύκλους. Υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από εκπαιδευτικούς, διότι το πεζό πέρα από λογοτεχνικό έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα και ήδη κάποιοι εκπαιδευτικοί το αξιοποιούν κατά τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας. Έχουν επίσης εγκριθεί και τα δύο βιβλία από το Υπουργείο Παιδείας Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου και μπορούν να ενταχθούν τόσο στη βιβλιοθήκη των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών στα δημοτικά σχολεία. Ακόμη έχω πραγματοποιήσει λογοτεχνικές δράσεις με το πεζό σε τάξεις του δημοτικού σχολείου στο οποίο εργάζομαι και τα παιδιά συμμετείχαν με ενθουσιασμό. Στο μέλλον και μέχρι οι συνθήκες να επιτρέψουν παρουσιάσεις σε αίθουσες δια ζώσης, η παρουσίαση του βιβλίου σε μαθητές άλλων σχολείων μπορεί να γίνεται διαδικτυακά, σε συνεργασία πάντοτε με τους εκπαιδευτικούς τους.
Η αλήθεια είναι ότι έχω ήδη αρχίσει να γράφω δύο ακόμα πεζά, τα οποία σχετίζονται με το πρώτο. Ταυτόχρονα έχω προχωρήσει αρκετά δύο ποιητικές συλλογές. Όμως ακόμη και αν είχα έτοιμο ένα νέο βιβλίο πιστεύω πως θα ήταν λίγο νωρίς για να εκδοθεί. Λαμβάνω υπόψη πολύ σοβαρά την κριτική αλλά και την ανταπόκριση στο έργο μου από το αναγνωστικό κοινό και περιμένω να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να εξάγω τα δικά μου συμπεράσματα για σκοπούς αυτοβελτίωσης και μετά να προχωρήσω σε επόμενες εκδόσεις βιβλίων.
Από πού μπορεί κανείς να προμηθευτεί το βιβλίο σας;
Στην Ελλάδα μπορεί να προμηθευτεί κάποιος άμεσα τα βιβλία μου από το βιβλιοπωλείο ΠΑΡ ΗΜΙΝ στην Αθήνα ή να τα παραγγείλει από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Συμπαντικές Διαδρομές. Το πεζό διατίθεται επίσης σε μορφή e-book. Στην Κύπρο πωλούνται άμεσα από τα βιβλιοπωλεία Parga σε Λευκωσία, Λάρνακα και Πάφο. Ωστόσο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο μπορεί να γίνει παραγγελία από οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο και τα βιβλία θα σταλούν σε λίγες μέρες.
Κύριε Πλουτάρχου, σας ευχαριστώ θερμά για την όμορφη συζήτηση που κάναμε και σας εύχομαι κάθε καλό στην προσωπική και συγγραφική σας πορεία.
Σας ευχαριστώ πολύ για τις ευχές αλλά και για τη δυνατότητα που μου έχετε δώσει με αυτή τη συνέντευξη να αναφερθώ στα βιβλία μου. Εύχομαι κι εγώ καλή επιτυχία στο δικό σας έργο προβολής των τεχνών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πολιτισμού μας.
Ο Ελευθέριος Πλουτάρχου γεννήθηκε το 1975. Κατάγεται από το χωριό Καλοπαναγιώτης και διαμένει στη Λευκωσία. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής–Δημοτική Εκπαίδευση, 1999) με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής–Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, 2012). Εργάζεται από το 1999 ως δάσκαλος σε δημοτικά σχολεία της Κύπρου. To 2021 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή «Των στίχων πανσπερμία» καθώς και το βιβλίο του «Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα: Ημερολόγιο από το Ταξίδι του Λεωνίδα» από τις Συμπαντικές Διαδρομές. Έχει μια κόρη κι έναν γιο.
0 Σχόλια