Βιβλιοκριτική για το μυθιστόρημα "Μια σκέψη μόνο" της Κυριακή Ν. Χερουβείμ | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

 

Συγγραφέας: Κυριακή Ν. Χερουβείμ
Έτος έκδοσης: 2021
Σελ.: 320
Εκδόσεις: Κέδρος

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Ο Έρωτας είναι πάθος, αισθησιακή έλξη, θελκτικά αισθήματα, σεξουαλική επιθυμία, ποίηση, Τραγούδι, καρδιοχτύπι, φωτιά, λυγμός, ονειροπόληση, μαχαιριά, χαμόγελο, σιωπή, τρέλα, τώρα, πριν, μετά, πάντα. Ο Έρωτας φουντώνει αν δύο σώματα ποθούν το ένα το άλλο. Ο Έρωτας ξέρει να ησυχάζει τον θάνατο, να τον κρατά σε καταστολή δίνοντάς του απόσταση. Όταν άστρα και φωτεινά σώματα συναντιούνται και ορισμένες φορές συγκρούονται στα ουράνια, είναι Έρωτας. Όταν στην αρχή της Άνοιξης ο χυμός φουσκώνει την καρδιά του δέντρου , είναι Έρωτας . Όταν δυο πλάσματα βρίσκονται μαζί κι αγκαλιάζονται, για μία ώρα, για μία ζωή, είναι πάντα Έρωτας. Πόσο θλιβερή θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτόν. Ο Έρωτας ήταν ο φτερωτός έφηβος που πολύ συχνά βλέπουμε, πάνω σε αγγεία, να πετάει πάνω στο μαύρο φόντο ενός ουρανού αβαρύτητας. Το γεγονός ότι ο Έρωτας βρίσκεται πάντα στον αέρα θέλει να πει ότι έχει την εξουσία να ελαφραίνει αυτό που βαραίνει τον άνθρωπο, κάνοντας πιο ανάλαφρη την καρδιά εκείνου που αγαπάει, κι εκείνου που αγαπιέται. Ο Έρως σύμφωνα με τον Σωκράτη δεν είναι θεός αλλά δαίμονας, ένα πλάσμα μεταξύ ουρανού και γης και θεού και θνητού. Ένας δαίμονας σε αιώνια αναζήτηση του ερωτικού αντικειμένου, που δεν έχει τίποτα το λεπτό ούτε το ευχάριστο όπως πολλοί σκέφτονται. Αντιθέτως, είναι «σκληρός και αιχμηρός και ανυπόδητος και άοικος, χαμαιπετής αεί ων και άστρωτος, επί θύραις και εν οδοίς υπαίθριος κοιμώμενος».

Αγάπη  είναι ο Έρωτας, αλλά ο ανιδιοτελής έρωτας, ο έρωτας που προσφέρει, καλωσορίζει και δέχεται. Η αγάπη προχωρεί πέρα από τη σεξουαλική έλξη κι επιθυμία. Η αγάπη επεκτείνεται στη φιλία, στην αδελφοσύνη, στη μυστική και δημιουργική συγγένεια. Η αγάπη γεννιέται κάθε φορά που δυο ψυχές ποθούν η μία την άλλη. Όταν ο έρωτας και η αγάπη συμπίπτουν, τότε ανθεί η μαγεία. Η αγάπη ανοίγει πάντα τον δρόμο της στις ζωές των ανθρώπων, αρκεί να της κάνουμε χώρο. Η αγάπη δεν χάνεται με ένα θάνατο, δεν μπορεί να χαθεί η αγάπη, έχει μάθει τον τρόπο να δραπετεύει, να ανασταίνεται, να ξαναζεί, να συνεχίζει…

Ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα ατελές, ανολοκλήρωτο, επιφανειακό, αδύναμο, κι επιπόλαιο, ανίκανο να εποπτεύσει τις επιθυμίες του,  να πει όχι στην ανάγκη του, με δυο λόγια να γίνει καλύτερος. Με τη διττή φύση της ανθρώπινης υπόστασης , ελλοχεύει ένας τερατώδης Άλλος. Μέσα στον καθένας μας όσο πολιτισμένοι κι αν είμαστε, ελλοχεύουν στοιχεία που πραγματικά θα προτιμούσαμε να μην αναγνωρίσουμε. Υπάρχουν μέσα μας δυσμορφίες και ουλές πάντοτε σημαντικές. Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να μην βλέπουν τον ελέφαντα στο δωμάτιο, χωμένοι στην ιδεοληψία τους. Την ποικιλομορφία και τη διαφορετικότητα της αγάπης που υπάρχει έξω στον κόσμο, την βαφτίζουν ανήθικη και μη φυσιολογική. Οι άνθρωποι προτιμούν να υποθέτουν παρά να γνωρίζουν. Προτιμούν να φαντάζονται παρά να διαπιστώνουν. Προτιμούν να κρατούν το μυαλό κλειστό και το στόμα ανοιχτό, ενώ θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο.

Ο Θεόδωρος Αξαόπουλος, που ζούσε την εφηβεία του, στη δεκαετία του ΄50, σε ένα μικρό νησί,  ήταν αγνός και τίμιος.  Δεκαοχτάχρονος τελειώνοντας το γυμνάσιο θα ερωτευτεί την Μαρίνα, που τελείωνε το δημοτικό, αλλά έμοιαζε με δεκατετράχρονη δεσποινίδα. Τι όμορφες μέρες τότε το Πάσχα στο νησί, την Πρωτομαγιά και του Κλήδονα, τις γλυκόπικρες εκείνες μέρες, τις σημαδεμένες από τον αγνό και ανιδιοτελή του έρωτα για τη Μαρίνα Αγαθόκωστα, το άγουρο κοριτσόπουλο, που πρόδωσε τόσο γρήγορα στην Αθήνα και χωρίς να το καταλάβει με κορίτσια ώριμα και τολμηρά,  φτιαγμένα για κάθε περίσταση.

 Εκείνα τα χρόνια της πληθωρικής ευλογίας, εκείνη την εποχή των πρώιμων αναζητήσεων βρήκε στο πρόσωπο της Μαρίνας τον ιδανικό τύπο της αρεσκείας του. Αυτός που ήταν ποιητής  βρήκε στο πρόσωπο της Μαρίνας τη Μούσα του, ένα θεϊκό πλάσμα, που τραγουδούσε πολύ όμορφα μελωδίες, με άκουσμα οξύ και κρυστάλλινο, με χρωματική ποικιλία και αρμονία. Ήταν προικισμένη η Μαρίνα με τέτοια φωνή, ικανή να κατασιγάσει τα μίση και να γιατρέψει τα πάθη των ανθρώπων. Την ένιωθε να δροσίζει και να ξεπλένει σαν καταρράχτης το είναι του προτού ανυψωθεί σαν πούπουλο και χαθεί μαζί της στο βιολετί στερέωμα. Και το αποτέλεσμα αυτής της μέθεξης και αλληλοσυμπλήρωσης του τρισδιάστατου κάλλους - του ποιητικού λόγου,  της φωνητικής ερμηνείας και της θεϊκής ομορφιάς -πράγματι συγκλόνιζε. Είναι ό,τι καλύτερο δικαιούται να περιμένει κανείς από την τέχνη: την πνευματική του εξύψωση, την προαγωγή της συναισθηματικής λειτουργίας του, τον εξανθρωπισμό του. Βρήκε σ΄ αυτήν ό,τι του χρειαζόταν να αξιωθεί το πρώτο δειλό κάλεσμα της πραγματικής αγάπης που σπάνια εκδηλώνεται με λόγια ,που γίνεται ευκολότερα καταληπτή από το βλέμμα, τη σιωπή ή τις πράξεις του φορέα της και που θεωρεί βέβηλο κάθε ολίσθημα από τον υψηλό ναό των ψυχών στις χαμηλές απολαύσεις των σωμάτων. Ίσως η απειρία του και οι περιορισμένες ικανότητές του να εκτιμήσει την αληθινή αξία τέτοιου αισθήματος να μην του επέτρεψαν να το διαφυλάξει στην καρδιά του ακέραιο για πολύ. Η μετακίνησή του στην Αθήνα το έβλαψε ανεπανόρθωτα. Το ξέφτισε. Το αφάνισε. Και μαζί με αυτό κατέστρεψε και ξεκλήρισε την αγνότερη περίοδο της ζωής του. Όμως, η ανάμνηση της εφηβικής πρώτης του αγάπης δεν τον εγκατέλειψε ποτέ.

 Η Μαρίνα μεγαλώνοντας και αφού έγινε δασκάλα, του έμεινε για πάντα πιστή και τον περίμενε. Αλλά εις μάτην…

Ο Θεόδωρος Αξαόπουλος θα γίνει στην Αθήνα ένας ελεύθερος ρεπόρτερ στην εφημερίδα «Καθημερινή Αλήθεια». Θα γίνει επίσης ένας αδιόρθωτος δον ζουάν. Η κύρια ασχολία του θα είναι ένα ασταμάτητο κυνήγι του ποδόγυρου. Παραδίνεται στις σαρκικές ηδονές με πάθος αχόρταγο και ζωώδες, με άγριο, πρωτόγονο αισθησιασμό. Όμως παρ΄ όλα αυτά ποτέ η ζωή του δεν του φάνηκε τόσο πληκτική και ανούσια, τόσο αφόρητα ξέπνοη και αδειανή, όσο τα τελευταία χρόνια. Τα αδιέξοδα τον συνέθλιβαν. Δεν είχε τη δύναμη να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με το εξωτερικό και το εσωτερικό του γίγνεσθαι. Ούτε το παρόν του χαιρόταν όπως ήθελε .Του το κατέτρωγαν δυο ξελιγωμένες λάμιες, η δουλειά και οι γυναίκες. Δεν τον άφηναν ν΄ αναπνεύσει. Αν είχε οικογένεια, όλα θα ΄ταν αλλιώτικα. Δε θα τριγύριζε αποδώ κι αποκεί σαν την άδικη κατάρα. Ούτε θα ΄πέφτε τόσο χαμηλά. Τα πάντα του έχουν κονιορτοποιηθεί κάτω απ΄ τη μυλόπετρα του ξεπεσμού του. Κι αυτός, που δεν ήταν από ατσάλι, τελικά έσπασε. Η ηθική συντριβή ήρθε σαν συνέχεια της φυσικής. Οι εφηβικές αναμνήσεις τον γεμίζουν ντροπή για τη σημερινή του ζωή …

Θα μπορέσει ο Θεόδωρος να αναχαιτίσει τα πάθη του;

Θα βάλει τέλος στις νυχτερινές του εφόδους στα ύποπτα μπαρ και στα δωμάτια των ποικιλώνυμων κυριών;

Θα μετριάσει το αλκοόλ και το τσιγάρο;

Θα πολεμήσει με λύσσα το μοναδικό του αντίπαλο ,τον εαυτό του;

Υπάρχει θεραπευτικό μέσο;

Μήπως η φυγή;  Η επάνοδος στη γενέτειρα, η επιστροφή στη φύση και στους απλούς ανθρώπους του χωριού του;  

Που μπορεί  να φτάσει κανείς για το μεγαλείο της αγάπης;

Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο με τόσο ελεύθερο πάθος, που διαβάζεται ως ένα ερωτικό μυθιστόρημα -τοιχογραφία. Η «Μια σκέψη μόνο» παραμένει μια σπουδή για τη βίαιη σύγκρουση που συντελείται ανάμεσα στη μνήμη και στην πραγματικότητα ,τον έρωτα και την αγνή αγάπη, τις επιθυμίες και τις διαψεύσεις τους.  

Μια ιστορία εσωτερικής αναζήτησης και πάλης. Μια συναρπαστική αφήγηση αναγέννησης και  καταστροφής  γραμμένη σε απαράμιλλο ύφος.

Οδυνηρό και ανθρώπινο που σφύζει σαν ανοιχτή πληγή.

Διαβάστε το.

Η Κυριακή Ν. Χερουβείμ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό Μονή της Νάξου. Το καλοκαίρι του 1970, μετά το τέλος της μέσης εκπαίδευσής της, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε δημοσιογραφία και δημοσιολογία στο ιδιωτικό Κέντρο Σπουδών Δημοσιότητος του «Ομήρου», καθώς και στο Μετεκπαιδευτικό Κέντρο Ελεύθερων Δημοσιολογικών Σπουδών και Ερευνών της ίδιας σχολής.

Το 1975 άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Ριζοσπάστης, από την οποία συνταξιοδοτήθηκε το 2002. Είναι τακτικό μέλος της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) από το 1985.

Ως συνταξιούχος δημοσιογράφος πλέον, μοιράζει τη ζωή της μεταξύ της ιδιαίτερης πατρίδας της και της ελληνικής πρωτεύουσας, χωρίς να εγκαταλείπει τη συγγραφή αλλά και την ανάπλαση των ανέκδοτων έργων της. Το 2018 εξέδωσε σ’ έναν τόμο (εκδόσεις Κέδρος) εφτά ποιητικές συλλογές με τίτλο Ρυθμών και μέτρων ήχοι (1967 - 2017) και το 2021 το μυθιστόρημα (εκδόσεις Κέδρος) Μια σκέψη μόνο.