Βιβλιοκριτική για τη συλλογή διηγημάτων "Ψωμί" του Χρίστου Ρ.Τσιαήλη | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

 


Συγγραφέας: Χρίστος Ρ. Τσιαήλης
Έτος έκδοσης: 2017
Σελ.: 128
Εκδόσεις: Γκοβόστη

                                                                             Γράφει ο Κώστας Τραχανάς


Δεκατέσσερις απλές ιστορίες με επίκεντρο όμως βαθιές ανθρώπινες αξίες και ιδέες. Ανθρώπινες καταστάσεις με το προσωπικό τους φίλτρο, ατόφιο συναίσθημα, αληθινή ευαισθησία, που αγγίζουν το μυαλό και την ψυχή του αναγνώστη.

Με ανατροπές σε δεδομένες παραδοχές, βαθιές τομές που αιμορραγούν πάνω σε συναισθήματα, που άλλοτε παρηγορούν κι άλλοτε απελπίζουν. Με φράσεις συχνά μη αναμενόμενες, με χαρακτήρες που αποφεύγουν τον άπλετο φωτισμό, με ελάχιστα στοιχεία που θα κατέγραφαν κάτι το επαναστατικό.

Δεκατέσσερις αφηγήσεις με υπόγειες διασυνδέσεις που εκκινούν από την προσωπική εμπειρία,  το βίωμα και τις αναμνήσεις. Από εκεί, οι αφηγητές αρχίζουν να ξεγυμνώνουν την ψυχή τους γλιστρώντας σε ταξίδια στη σκέψη, σε προσωπικούς και φανταστικούς κόσμους, σε οδυνηρές ενδοσκοπήσεις, σε δαιδαλώδεις ψυχολογικές και νοητικές διαδρομές. Υπερευαίσθητοι οι αφηγητές σε χρώματα, εικόνες και μυρωδιές που αναδεύουν τη μνήμη τους, αδυνατούν να γευτούν την ίδια τη ζωή και να διασχίσουν την απόσταση, που τους χωρίζει από τον «άλλο», ακόμα και αν παρεμβάλλεται μόνο ένα τζάμι ή ένας καθρέφτης…

Με ματιά λοξή, κάποτε με ιδιόρρυθμες διατυπώσεις και φράσεις, οι αφηγητές χάνονται σε επιθυμίες και σε φαντασιώσεις και σε σκέψεις καταπνιγμένες και καταχωνιασμένες στα βάθη της ψυχής τους, που ξεπηδάνε, ξεχύνονται, πολλές φορές στρεβλές και παραμορφωμένες, δημιουργώντας καταστάσεις όπου το έκκεντρο αιφνιδιαστικά ενώνεται με το «κανονικό» για να το υπονομεύσει και να το αποσυνθέσει.

Διηγήματα με ελάχιστη πλοκή που αναδίδουν μια διάχυτη μελαγχολική ατμόσφαιρα, ιστορίες που κινούνται στο ημίφως, σε μια ασαφή και θολή επικράτεια που βρίσκεται μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, μεταξύ φαντασίας και ρεαλισμού, μεταξύ παραίσθησης και διαύγειας ή μάλλον σε μια επικράτεια που είναι όλα αυτά ταυτόχρονα: κόσμοι που μοιάζουν με ένα παιχνίδι με πολλαπλά κάτοπτρα μεταξύ μνήμης, πραγματικότητας, φαντασίας , μυθοπλασίας: τίποτα δεν εκπλήσσει, τίποτα δεν βρίσκεται εκτός της υποκειμενικής πραγματικότητας των αφηγητών του Τσιαήλη.

Ο Χρίστος Τσιαήλης ορίζεται ως συγγραφέας του φανταστικού, αν και ο ορισμός αυτός ίσως τον αδικεί, διότι πρόκειται για ένα «ελεύθερο σκοπευτή» που διαφεύγει από κάθε είδους κατηγοριοποίηση και χαρακτηρισμό.

Ο καλλιτέχνης είναι ένα παράξενο άτομο. Δεν υπάρχει καλλιτέχνης νορμάλ. Η τρέλα και η τέχνη είναι ομόαιμες αδελφές, έλεγε ο Φουκό. Ο καλλιτέχνης είναι ένα παιδί «διαστροφικά πολύμορφο» έλεγε ο Φρόυντ . Ένας νάρκισσιστικά παντοδύναμος τύραννος όπου οι άλλοι υπάρχουν ή έχουν γεννηθεί για να ικανοποιούν αμέσως τις επιθυμίες του. Τι αντίφαση, η τέχνη που θεραπεύει, που ελαφρύνει τη ζωή μας από το βάρος της ζωής, να εμψυχώνεται και να ενσαρκώνεται με την καταστροφή της σάρκας και της ψυχής του άλλου. Όχι, οι άνθρωποι αυτοί οι καλλιτέχνες δεν είναι αφύσικοι.  Το ότι είναι και τα δύο, δαίμονας και άγγελος, είναι ακριβώς και το πρόβλημα: δεσμοφύλακας στο Άουσβιτς - λάτρης του Σούμαν. Μα, αυτό ακριβώς δεν έλεγε η Άρεντ , ότι το κακό είναι, μέσα στον συνηθισμένο άνθρωπο…

Οι δεκατέσσερις Ιστορίες του βιβλίου  δείχνουν τον ψυχροπολεμικό φόβο του ξένου, του «άλλου», τον ρατσισμό προς καθένα και κάθε τι που διαφέρει από εμάς, τις μικρές και μεγάλες απαγορεύσεις, τα σκοτάδια του πνεύματος, την δύναμη της υποβολής, τον πλήρη έλεγχο του DNA όλων μας από το Σύστημα και τον έλεγχο των κινήσεων μας μέσω των μικροτσίπ της τεχνοφασιστικής ελίτ, την απόλυτη ολοκληρωτική  αλλοτρίωση της γλωσσικής ικανότητας, τον διακτινισμό των ανθρώπων, την δημιουργία μετανθρώπων και την δημιουργία σύγχρονων Φρανκεστάιν μιας μετανιωμένης Μαίρης Σέλλεϊ,   περιγράφουν αυτές οι αφηγήσεις την απολυταρχική εξουσία που θέλει μιζέρια, φτώχεια, δειλία και υποταγή, τον αγώνα του κοινού ανθρώπου, του «ανθρωπάκου», να επιβιώσει σ΄ έναν κόσμο ανισοτήτων και χρεοκοπίας όλων των ηθικών αξιών, μέσα στο πανδαιμόνιο και το χάος ενός κόσμου που καταρρέει και σε μια εποχή που δεν μπορεί να του προσφέρει καμιά ελπίδα και καμιά προοπτική, άνθρωποι που επιλέγουν να καίγονται καθημερινά αντί να σκουριάζουν, εξουσίες που σκοτώνουν τα όνειρα και τις ελπίδες των παιδιών μας, να επιστραφεί η ιστορία μας και η ψυχή μας από αυτούς που τις κατέκλεψαν,  ανθρώπους που φοβούνται τη σιωπή, ένα κόκκινο μολύβι επίμονο, βαρύ  και παντοδύναμο, που ανήκει στους διοικούντες και έτσι υπέβαλλαν όλα όσα έγραφε ο ανθρωπάκος, η μανία για καταναλωτικά αγαθά που επέβαλλαν οι πολυεθνικές και τα σουπερμάρκετ, η δημιουργία πλαστών αναγκών και ελπίδων από τα ΜΜΕ και  από τους κρατούντες την εξουσία, τα όρια συνειδητότητας στα ένζωα όντα και στα άζωα αντικείμενα,  οι σατανάδες που χωρίσανε το μυαλό και την ψυχή μας στα δύο, το καταραμένο Σύστημα που το ψηφίζουμε γιατί μας υποσχέθηκε μια καλύτερη τάχα ζωή και φρούδες ελπίδες, ο χρόνος που είναι όπλο και ο διπλωμένος χρόνος, ο δισταγμός που σε σπρώχνει να αντικρίσεις κατάματα την αλήθεια, το φως που έσβησε παντού και επικράτησε το απόλυτο σκοτάδι ,όπως η Τύφλωση του πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου, το φως μέσα μας και έξω που θα βρούνε μόνο οι δίδυμοι, η διπλή συνείδηση και η επαναδιαπραγμάτευση και τελικά  δημιουργείται μια σκοτεινή, σχεδόν νουάρ, ατμόσφαιρα, γεμάτη ψυχαναλυτικές αναφορές και σιωπηλή απόγνωση.

Το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φωτιά που πρέπει να ν΄ ανάψει, λέει ο Πλούταρχος. Να τα ακούσουμε. Γιατί τα «φωτισμένα» μυαλά που τα πυρπολεί η δίψα για ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, γνώση και προκοπή είναι η «ομορφιά που θα σώσει τον κόσμο»…

Η γραφή του Χρήστου Τσιαήλη είναι στοχαστική και στιβαρή, άμεση και τρυφερή, μας χάρισε κάποια κείμενα σπάνιας δύναμης και ομορφιάς.

Στη γραφή του Τσιαήλη βρίσκουμε τη ρευστότητα ενός τοπίου μεταφυσικού, τη λυρική συνομιλία του με τις σκιές μέσα σε αποθήκες, σε πιθάρια και στο στόμιο του Ερέβους, την ύπαρξη του (άφαντου) Θεού, την παντοδυναμία του Συστήματος και μας αποκαλύπτει γιατί η ψυχή νυχτώνει, τι προσδοκούν οι απολελυμένοι και πότε και πώς θα γκρεμιστεί το χάος και η άβυσσος του Συστήματος.

Ο συγγραφέας σωριάζει στο χαρτί όλα τα  κατεπείγοντα διλήμματα του σύγχρονου ανθρώπου.

Ένα αιχμηρό, επίκαιρο, καθηλωτικό, ιδιόμορφο, ιδιαίτερο, ασυνήθιστο βιβλίο.

Διαβάστε το, θα σας καταπλήξει.


Ο Χρίστος Ρ. Τσιαήλης είναι καθηγητής αγγλικών και υποψήφιος για μεταπτυχιακό στη Θεατρολογία. Η πρώτη του συλλογή διηγημάτων εκδόθηκε το 2010. Στο ενεργητικό του έχει 4 βιβλία, ενώ ποιήματα και διηγήματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευτεί σε διάφορες γλώσσες για λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες σε χώρες όπως Η.Π.Α., Ην. Βασίλειο, Αυστραλία, Συρία, Ην. Αραβικά Εμιράτα, Μεξικό, Ελ Σαλβαδόρ, Περού, Κένυα, Ινδία, Ιαπωνία, Ουζμπεκιστάν και πολλές άλλες. Ο συγγραφέας μεταφράζει λογοτεχνία, αρθρογραφεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και υπηρετεί το θέατρο στη θέση του δραματουργού και του βοηθού σκηνοθέτη.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια