Σήμερα στις Τέχνες έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε το συγγραφέα και Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βασίλη Μαστρογιάννη. Η συζήτησή μας επικεντρώνεται στην έκδοση του νέου του μυθιστορήματος που φέρει τον τίτλο «Ανυπότακτη ψυχή, Η ιστορία της μάνας» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Φίλντισι».
Ας δούμε τι έχει να μας πει...
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Μαστρογιάννη, οι περισσότεροι άνθρωποι σας γνωρίζουν εξαιτίας της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής σας καριέρας. Για ποιο λόγο αποφασίσατε να στρέψετε το ενδιαφέρον σας προς τη λογοτεχνία; Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμα που σας ώθησε προς αυτή την κατεύθυνση;
Έγραφα πάντα, είχα αρκετό υλικό το οποίο δεν έχω δημοσιοποιήσει και τώρα με αφορμή τον κορονοιό βρήκα το χρόνο που μου έλειπε τόσα χρόνια και σιγά σιγά τα ολοκληρώνω.
Εντοπίζετε κοινά στοιχεία ανάμεσα στο επιστημονικό και το λογοτεχνικό κείμενο; Εσείς ως επιστήμων δυσκολευτήκατε να προσαρμόσετε το ύφος της γραφής σας σε άλλες, πιο ανάλαφρες δομές του λόγου, προκειμένου να γίνετε αποδεκτός στο αναγνωστικό κοινό, αυτό που βλέπει το βιβλίο ως μέσο ψυχαγωγίας και όχι ως μέσο ενημέρωσης;
Υπάρχουν κάποια κοινά σημεία, αλλά σαφώς είναι άλλο εντελώς το επιστημονικό κείμενο κι άλλο το λογοτεχνικό. Άλλωστε, ένας άνθρωπος μπορεί να εκφράζεται με διάφορους τρόπους αρκεί να του δοθεί η ευκαιρία και να έχει ίσως εμπειρίες που εμπλουτίζουν ή στιγματίζουν τον εσωτερικό του κόσμο
Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένας τρόπος να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία του τόπου του;
Σαφέστατα είναι κι αυτός ένας τρόπος να γνωρίζει ο κάθε αναγνώστης την ιστορία γιατί αυτές οι μικρές ιστορίες, απλών ανθρώπων, καθημερινών που συμμετείχαν με τον τρόπο τους σε σημαντικά γεγονότα, φτιάχνουν κομμάτι – κομμάτι τη Μεγάλη Ιστορία.
Κινδυνεύει ο συγγραφέας να παραποιήσει την ιστορική αλήθεια και να κατηγορηθεί σκληρά γι’ αυτό του το εγχείρημα; Είναι σε θέση να αναλάβει ένα τέτοιο ρίσκο και να επωμιστεί τις ευθύνες που του αναλογούν στη σημερινή εποχή; Ή η εποχή μας δεν ενδιαφέρεται πλέον για την ορθότητα των πληροφοριών που εμμέσως διαρρέουν μέσα από τον λογοτεχνικό λόγο;
Πράγματι, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και μάλιστα στη σημερινή εποχή. Αν όμως πέραν της πλοκής και της λογοτεχνικής γραφής αναφέρονται τεκμηριωμένα γεγονότα και αυταπόδεικτα στοιχεία, όχι από μία πηγή, αλλά μέσα από πρωτογενείς αφηγήσεις αλλά και από τα κοινώς αποδεκτά ιστορικά ντοκουμέντα, ο κίνδυνος αυτός μηδενίζεται. Άλλωστε, άλλο ρόλο επιτελεί ένα ιστορικό μυθιστόρημα κι άλλο ένα επιστημονικό ιστορικό σύγγραμμα.
Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες των συγγραφέων που επιθυμούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία του τόπου τους; Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ικανοποιητική «εμπορική κίνηση», ώστε να ενθαρρύνονται με τη σειρά τους και οι εκδοτικοί οίκοι για την έκδοση μυθιστορημάτων ιστορικού περιεχομένου;
Γενικά το αναγνωστικό κοινό βαίνει μειούμενο στη Χώρα μας, δυστυχώς. Η μείωση δε του ενδιαφέροντος για την ιστορία του τόπου μας και την ελληνική γραμματεία οφείλεται νομίζω και στο σύστημα εκπαίδευσης και των προτεραιοτήτων που βάζει η κοινωνία μας και αυτές κατά τη γνώμη μου είναι προς τη λάθος κατεύθυνση. Όμως πιστεύω ότι πάντα θα υπάρχει ένα ενδιαφέρον από αρκετούς για να δημιουργούν τις προϋποθέσεις έκδοσης ιστορικών μυθιστορημάτων.
Θεωρείτε πως είναι χρέος του κάθε συγγραφέα να μοιράζεται το έργο του όταν το ολοκληρώσει; Εσείς στην προκειμένη περίπτωση, γιατί πήρατε την απόφαση να εκδώσετε το τελευταίο σας βιβλίο;
Χρέος με την έννοια της υποχρεωτικότητας όχι. Χρέος προς τον εαυτό του κυρίως αλλά και σε αυτό που επιτάσσει η συνείδησή του για να φανεί με κάθε τρόπο χρήσιμος στην κοινωνία και να προσφέρει ότι περισσότερο μπορεί ναι.
Το βιβλίο πραγματεύεται τη ζωή μιας κοπέλας που γεννήθηκε στο μεσοπόλεμο στα ορεινά χωριά της Οίτης. Η συμμετοχή της στην ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου, στη μάχη της Παύλιανης κι αλλού, είναι τα γεγονότα που τη σημάδεψαν και θετικά και αρνητικά.
Οι συνέπειες όλων αυτών των γεγονότων θα την κατατρέχουν για όλη της τη ζωή.
Ήταν ένα απλό κορίτσι του χωριού που η μοίρα τα έφερε έτσι που αναγκάστηκε να γίνει άντρας για να στηρίξει την πατρική οικογένεια και αργότερα, μάνα και πατέρας για να μεγαλώσει τα παιδιά της.
Είναι μια διδακτική ιστορία για τα γεγονότα της αντίστασης και του εμφυλίου, τις συνέπειες όσων βρέθηκαν στην πλευρά των ηττημένων, ανεξαρτήτως της ατομικής τους ευθύνης, είναι μια ιστορία για την ίδια τη ζωή, είναι μια ιστορία για τη γυναίκα, την αδελφή και τη μάνα, για τη θέση της στην κοινωνία και την οικογένεια. Ο αναγνώστης ταξιδεύει μέσα από τις εικόνες και τις παραστάσεις που περιγράφονται, ταυτιζόμενος με την πορεία της ηρωίδας.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής και τυχερός που κάποιες ΄΄σκέψεις΄΄ μου ντύθηκαν με την υπέροχη μουσική του μαέστρου Στέφανου Καρδιόλακα. Στον ψηφιακό δίσκο ακούγονται ΄΄στιγμές΄΄ από το βιβλίο, όπως το ομώνυμο ΄΄Ανυπότακτη Ψυχή΄΄ και η Ύβρις, αλλά και κάποια άλλα τραγούδια που προέκυψαν από τη συνεργασία μας.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για να κοσμήσει το εξώφυλλό του βιβλίου σας; Τελικά, μήπως πρόκειται για βιογραφία της μητέρας σας, έναν φόρο τιμής στο πρόσωπό της για τους δικούς σας προσωπικούς λόγους και όχι για ιστορικό μυθιστόρημα;
Ο τίτλος αντικατοπτρίζει τη ζωή και τα πάθη της ηρωίδας. Είναι σαφές ότι στο βιβλίο αποτυπώνονται πραγματικά γεγονότα, αλλά ιστορική είναι μία μυθοπλασία, που λαμβάνει χώρα σε μία ιστορική περίοδο πολύ πριν από την ώρα που γράφεται και στην οποία οι βασικοί ήρωες βρίσκονται στο επίκεντρο γεγονότων και διλημμάτων.
Η λογοτεχνική εξιστόρηση, συμβάλλει στην απόκτηση γνώσεων για την περίοδο που αναφέρεται καθώς το βιογραφικό και το ιστορικό στοιχείο αλληλοσυμπληρώνονται και μας δίνουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από την ιστορία σας αυτή;
Καταρχήν το γεγονός ότι ποτέ δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω, να μας καταβάλουν οι δυσκολίες, καθότι όλα τα γεγονότα της ζωής μας μπορούν να έχουν δύο όψεις, δύο ή πολλές αναγνώσεις. Το σημαντικό είναι όταν κάνουμε τον απολογισμό, η ζυγαριά να βαραίνει προς τα θετικά, προς αυτά που αποκομίσαμε, με καθαρά υποκειμενικό τρόπο, κατά τη διάρκεια του ΄΄ταξιδιού΄΄.
Επίσης από εκείνα τα χρόνια τα δύσκολα για την χώρα μπορεί να αποκομίσει κανείς πολλαπλά και ποικίλα οφέλη που έχουν να κάνουν με την ελπίδα, με την αξιοπρέπεια, με την αγάπη για την πατρίδα, με το δίκαιο, καθώς και συμβολικούς παραδειγματισμούς που αφορούν τις συνέπειες της διχόνοιας και του εμφυλίου .
Αυτό που αποτελεί ξεχωριστό ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι αφανείς ήρωες σημαντικών γεγονότων της πρόσφατης ιστορίας μας, παίρνουν εδώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο και μιλούν για τις δικές τους θυσίες, για τη δική τους δύσκολη ζωή.
Θα εντοπίσει ο αναγνώστης στους ήρωες σας στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας;
Πιστεύω ότι σε όλες τις ιστορίες υπάρχουν στοιχεία από την προσωπικότητα ή από τα βιώματα του συγγραφέα. Έτσι κι εδώ.
Είναι για όλες τις ηλικίες. Για τους μεγαλύτερους πιο πολύ, γιατί μπορεί να έχουν διηγήσεις από το οικογενειακό τους περιβάλλον με παρόμοια περιστατικά, αλλά και το εφηβικό κοινό μπορεί να το αγαπήσει γιατί είναι διδακτικό για τη ζωή, για τις δυσκολίες, για τις τραγωδίες που πέρασε η χώρα και ίσως να εκτιμήσει το σημερινό σαφώς καλύτερο επίπεδο στο οποίο ζει.
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές μέλλον;
Λόγω της πανδημίας η νέα παρουσίαση θα γίνει την Άνοιξη στην Αθήνα αλλά έχουν ήδη προγραμματιστεί και αντίστοιχες στην Επαρχία (Γιάννενα, Τρίκαλα), με αποκορύφωμα τον Γοργοπόταμο που θα εορταστούν τα 80 χρόνια από την ανατίναξη της Γέφυρας.
Οι δύο παρουσιάσεις που έγιναν στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη και στο πνευματικό κέντρο Γαλατσίου ήταν απολύτως επιτυχημένες και μας δείχνουν το δρόμο για να συνεχίσουμε.
Σε όλα τα βιβλιοπωλεία καθώς και στις εκδόσεις Φίλντισι.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να επιστρέψουμε σε κάποια κανονικότητα και να μην ξαναζήσει η νέα γενιά αυτόν τον υποχρεωτικό περιορισμό γιατί πρέπει να σκεφτούμε ότι πάμε για τρίτη χρονιά όπου οι άνθρωποι έπαψαν να αγκαλιάζονται, να γελούν , να κάνουν παρέες, να νιώθουν ελεύθεροι. Αυτό κοστίζει σε όλους αλλά περισσότερο στους νέους που χάνουν στιγμές από τη νεότητά τους τον αυθορμητισμό τους, και στο τέλος την ελπίδα τους.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο βιβλίο ΄΄η Βάνα άντεξε, έμεινε όρθια, γιατί ήθελε, γιατί μπορούσε, αλλά κυρίως γιατί δεν είχε άλλη επιλογή΄΄, καθώς και το συμπέρασμα μετά την ανατίναξη της γέφυρας ΄΄..μικρό δείγμα για το τι μπορούν να πετύχουν οι Έλληνες μονιασμένοι.΄΄
Κύριε Μαστρογιάννη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική, επαγγελματική και συγγραφική.
Σας ευχαριστώ κι εγώ πολύ να είστε καλά κι εύχομαι ολόψυχα καλή χρονιά με υγεία.
Βιογραφικό:
Ο Βασίλης Μαστρογιάννης γεννήθηκε στο Κουμαρίτσι Φθιώτιδας και διέμεινε διαδοχικά μέχρι την ενηλικίωσή του σε Γοργοπόταμο, Λαμία και Ν. Κρίκελλο. Σήμερα, ζει στην Αθήνα.
Εργάστηκε στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, (ΕΛ.ΑΣ.) σε διάφορες περιοχές της Επικράτειας και στην Αθήνα και διετέλεσε Διευθυντής του Π. Γ. του Αν. Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση.
Είναι Πτυχιούχος Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου. Κατέχει Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό Δίπλωμα στο Δημόσιο Δίκαιο.
Από το 2017 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και τα τελευταία 15 χρόνια στην Αστυνομική Ακαδημία. Διετέλεσε για τρία χρόνια Επικεφαλής του Συντονιστικού Κέντρου για την Εποπτεία της Αγοράς και την Αντιμετώπιση Παραεμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Συμμετείχε (2018) στην Επιστημονική «Επιτροπή Πανούση» για την Ίδρυση Πανεπιστημίου Στερεάς.
Έχει γράψει επιστημονικά άρθρα σε Ελληνικά περιοδικά, όπως την ‘Επιθεώρηση Δημοσίου Δικαίου’ και τον ‘Συνήγορο’, σχετικά με την Τοπική Αστυνόμευση, τις Μεταρρυθμίσεις στη Δημόσια Διοίκηση, το Παραεμπόριο κ.α. Αρθρογραφεί σε ειδησεογραφικές έγκριτες ιστοσελίδες και σε εφημερίδες.
Είναι παντρεμένος με την Αλεξάνδρα Παπαθωμά και έχουν μία κόρη τη Βάλια.
Άλλα έργα του ιδίου: -Δημοτική Αστυνόμευση 2019
-Το Ποτάμι της Σιωπής (μυθιστόρημα) 2018
-Με περίσκεψη 2020
0 Σχόλια