Όταν δεν προσποιείται ούτε τον καθηγητή θετικών επιστημών ούτε τον βιβλιοκινηματοφάγο παντός καιρού, παριστάνει περιστασιακά τον μπλόγκερ και τον συγγραφέα ιστοριών τρόμου/φαντασίας. Παρ' όλα αυτά, η πρώτη του επίσημη παρουσίαση στα γράμματα αναδεικνύει μια ακόμα ιδιότητά του, αυτή του ποιητή. Με αφορμή λοιπόν το βιβλίο του με τίτλο «Τυραννομυομαχία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές», ο συγγραφέας Βασίλης Καθάρειος φιλοξενείται σήμερα στις Τέχνες για να μας συστήσει ο ίδιος τον εαυτό του.
Ας δούμε τι έχει να μας πει...
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Καλώς βρεθήκαμε, και σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Είμαι ο Βασίλης, και τον Ιούνιο κλείνω τα 27. Φέτος ολοκληρώνω -επιτέλους- τις σπουδές μου στο ΕΜΠ, ενώ τα τελευταία χρόνια αρθρογραφώ στο διαδίκτυο και πειραματίζομαι συγγραφικά στα είδη του τρόμου και της επιστημονικής φαντασίας, κατά κύριο λόγο. Το αίμα μου είναι κάτι ανάμεσα σε μελάνι, καφέ και μπύρα, by the way, οπότε μη με δολοφονήσετε κοντά στις κουρτίνες.
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την ποίηση; Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμα που καθόρισε την συγγραφική σας πορεία;
Το πρώτο μου ποίημα δημοσιεύθηκε σε περιοδικό όταν πήγαινα τρίτη λυκείου, και αφορούσε την 25η Μαρτίου, θεματική όχι τρομακτικά πρωτότυπη. Η ανατροπή έγκειται στον σουρεαλισμό της υπόθεσης, που ήθελε τους νεκρούς ήρωες να εμφανίζονται στον γάμο του Χάρου και της Λευτεριάς ακριβώς όπως πέθαναν· μαχαιρωμένοι, αποκεφαλισμένοι, κοκ. Νομίζω λοιπόν ότι αυτό ακριβώς το κυνήγι της αντίθεσης είναι που με κινητοποιεί έκτοτε. Σκορπά τις ιδέες στο πάτωμα, κι εγώ τρέχω.
Ποίηση, διήγημα, νουβέλα, μυθιστόρημα, δοκίμιο ή θεατρικό; Προς τα πού θεωρείτε ότι κλίνετε περισσότερο;
Ασχολούμαι κατά κύριο λόγο με πεζογραφήματα και δοκίμια, αλλά επειδή ανήκω σ’ αυτή την κατηγορία γραφιάδων που χτενίζουν προσεκτικά κάθε πρόταση γράφω κυρίως διηγήματα. Άντε και καμιά νουβέλα, χωρισμένη αυστηρά σε μικρότερα μέρη. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο ερωτοτροπώ και με την ποίηση, αλλά μιλάμε για ένα απλό μικρό περιστασιακό φλερτάκι.
Δέχεστε επιρροές από άλλους αγαπημένους συγγραφείς ή ποιητές στα έργα σας ή δεν το θεωρείτε απαραίτητο;
Αν πω ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη θα ακουστεί λίγο κλισέ, σωστά; Θα παραφράσω ελαφρώς λοιπόν, και θα πω ότι κάθε υποσχόμενη νεογέννητη ιδέα χρειάζεται και μια ομάδα καλών γονιών για να εκπληρώσει τη δυναμική της. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο υιοθετώ τις επιρροές και τις μετατρέπω σε κάτι δικό μου. Ελπίζω να είμαι καλός πατέρας.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Κάτι που έτυχε να περάσει απ’ το μυαλό μου στις τέσσερις το ξημέρωμα, σε μέρα που δεν χρειαζόταν να φτιάξω τέταρτο καφέ κοντά στα μεσάνυχτα. Οι μεγάλες εμπνεύσεις έρχονται πάντα ξαφνικά, και ακολουθούνται πάντοτε από μετασεισμούς.
Θεωρείτε πως στην Ελλάδα της σημερινής εποχής υπάρχει αναγνωστικό κοινό που να στηρίξει τις προσπάθειες των υπηρετών της ποίησης;
Θεωρώ ότι η προσφορά και η ζήτηση είναι όροι μικροοικονομίας και όχι της τέχνης. Ένα ποτάμι δεν περιμένει κανέναν να πάει να πιει, για να μην πάει χαμένο. Απλά πηγαίνει να βρει τη θάλασσα. Νομίζω λοιπόν ότι η παραπάνω είναι η τελευταία ερώτηση που πρέπει να κάνει κανείς στον εαυτό του, αν νιώθει πραγματική επιθυμία να γράψει.
Το βιβλίο που κρατώ στα χέρια μου φέρει τον τίτλο «Τυραννομυομαχία» και κυκλοφόρησε αρκετά πρόσφατα, μόλις τον Μάρτιο του 2022, από τις εκδόσεις «Συμπαντικές Διαδρομές». Πρόκειται για μια συλλογή χάικου και ηρωικού έπους ταυτόχρονα. Θα ήθελα αρχικά να μας εξηγήσετε τον τίτλο του βιβλίου σας και γιατί επιλέξατε αυτόν για να κοσμήσει το εξώφυλλό του.
Κάθε φορά που σκεφτόμουν ότι το έργο μου είναι υπερβολικά μικρό για να χαρακτηριστεί «έπος» ερχόταν στο μυαλό μου εκείνη η μικρή παρωδία της Ιλιάδας, η Βατραχομυομαχία, που έχει μόνο περίπου 300 στίχους. Στο ποίημα δεν μιλάω για βατράχια, μιλάω όμως για ποντίκια, και απρόσωπους τυράννους. Με αυτό τον τίτλο λοιπόν τιμώ τους «από κάτω», τα ποντίκια, όπως κι αν προσδιορίζονται, όταν σηκώνονται τελικά και χτυπούν τους «από πάνω». Η διάρθρωση της πόλης που περιγράφω άλλωστε δεν είναι τυχαία.
Όπως αναφέρετε στο οπισθόφυλλο του, το βιβλίο σας «αναμετράται ταυτόχρονα με το εκτενέστερο και το συντομότερο είδος λογοτεχνικής έκφρασης· το ηρωικό έπος και το χάικου». Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Αυτό που γνώριζα εξ αρχής, ήδη απ’ όταν έκανα την απαραίτητη έρευνα πάνω στο είδος, ήταν ότι αυτό το πρώτο βιβλίο μου θα αφορούσε το μικροσκοπικό συμπυκνωμένο χάικου. Η ιδέα της συνύπαρξης με το εκτενές και αναλυτικό επικό ποίημα ήρθε αργότερα, αλλά νομίζω ότι μιλάμε ξεκάθαρα για σχέση ανταγωνισμού και όχι ευγενούς άμιλλας, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις τόσο διαφορετικές ιδιαιτερότητες του καθενός. Τα δυο αυτά είδη θα όφειλαν να παλέψουν πάνω στο χαρτί, για τα μάτια της όμορφης θεάς Αφήγησης.
Πάνω από τέσσερις εκατοντάδες χάικου, αν δεν κάνω λάθος, απαρτίζουν το έπος σας αυτό, που αντλεί αρκετά στοιχεία από τη φαντασία. Ηχώ φαντασιακής ραψωδίας σε μορφή χάικου χαρακτηρίζει άλλωστε το βιβλίο σας ο εκδοτικός σας οίκος. Συμφωνείτε μ’ αυτό;
482, συγκεκριμένα, και με τον υπότιτλο φυσικά και συμφωνώ, άλλωστε αποτελεί δική μου προσωπική πρόταση. Το έργο αποτελεί «ηχώ» ακριβώς επειδή η συνοπτική και αφηρημένη μορφή του χάικου μάλλον διασκορπίζει παρά συμπυκνώνει το νόημά του. Είναι μια «Ραψωδία» χάρη στη σύνδεση με την επική ποιητική φόρμα, που εκφράζει παράλληλα κάτι το φαντασιακό.
Υπάρχουν κάποια μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από το συγκεκριμένο σας έργο;
Η Τυραννομυομαχία αποτελεί πάνω απ’ όλα μια σπουδή στο ιδανικό της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης. Παράλληλα όμως εισάγονται και αρκετές παραφυάδες, όπως η γενναιότητα, η φιλία -ειδικά όταν ανθεί στις πιο αντίξοες συνθήκες- και η ανιδιοτέλεια.
Παρότι γράφετε και ιστορίες τρόμου και φαντασίας, ωστόσο, επιλέξατε με ποίηση να εισέλθετε στο χώρο του βιβλίου και μάλιστα ιαπωνικής μορφής. Γιατί αυτό;
Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής, και θα πω ότι βασική αφορμή για την επιλογή των χάικου αποτελεί η πρωτιά στην αντίστοιχη κατηγορία των Βραβείων Larry Niven 2019, που μου εξασφάλισε και την έκδοση. Από εκεί και πέρα όμως αντιμετώπισα αυτή την ευκαιρία σαν μια πραγματική πρόκληση, επιχειρώντας να κινηθώ όσο το δυνατόν πιο δημιουργικά και ριζοσπαστικά μέσα στα ιδιαίτερα πλαίσια του εγχειρήματος.
Θα εντοπίσουμε στα ποιήματά σας προσωπικά στοιχεία του γράφοντος;
Σε ένα ξεκάθαρα αλληγορικό επίπεδο, φυσικά. Ακόμη και η ίδια η επιλογή του υβριδικού αφηγηματικού είδους, του ύφους, της θεματικής και των εικόνων, στην τελική, αποτελεί απόσταγμα των εμπειριών που απέκτησα μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας.
Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο ποιητή που επιθυμεί να κάνει τα πρώτα του βήματα στον χώρο της λογοτεχνίας; Αξίζει η προσπάθεια;
Θα σας παραπέμψω στην παραπάνω ερώτηση για την πιθανή ύπαρξη ποιητικού κοινού στην Ελλάδα, σε πρώτη φάση. Σε μία δεύτερη, θα προσθέσω κάποιες αλληγορίες ακόμη· το βόρειο σέλας, ο καταρράκτης Άγγελος και ο αστερισμός του Ωρίωνα δεν βρίσκονται εκεί για να τα προσέξει κάποιος. Αυτό ακριβώς όμως είναι που τα καθιστά τόσο ξεχωριστά, αλλά και ανοιχτά στην παρειδωλία της ανθρώπινης φαντασίας. Το ότι δεν χρωστούν εξηγήσεις σε κανέναν.
Θα ξεκινήσω με το αυτονόητο, ότι συστήνεται για οποιονδήποτε αγαπά κάποιο από τα τρία βασικά είδη που φιλοξενούνται στις σελίδες του· το χάικου, την επική ποίηση και την επιστημονική φαντασία. Παράλληλα όμως μπορεί να ενδιαφέρει και όλους όσους συγκινούνται από έναν ιδιαίτερο αφηγηματικό πειραματισμό.
Στον πρώτο στίχο επικαλούμαι ολόκληρη διαστημική Μούσα· πώς θα μπορούσα να κάνω διαφορετικά; Έγραψα αποκλειστικά και μόνο όσα μου αφηγήθηκε, αν και θα προτιμούσε να είχα γράψει περισσότερα. Δεν πειράζει, την άλλη φορά.
Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι; Θεωρείτε πως ένας καλός εκδοτικός οίκος συμβάλει σημαντικά στην καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση ενός βιβλίου;
Εννοείται, και ο σχεδιασμός του εξωφύλλου, το υδατογράφημα πίσω απ’ το κείμενο και η σελιδοποίηση με άφησαν απόλυτα ικανοποιημένο. Η συμβολή του εκδοτικού αποτελεί φυσικά καθοριστικό παράγοντα, όπως φαίνεται άλλωστε και στο όνομά του· «οίκος».
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;
Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να διοργανωθούν και πάλι «Όψεις του Φανταστικού», ώστε να συμμετέχω σε παρουσίαση εκεί, καθώς ανάλογα φεστιβάλ αποτελούν μοναδική ευκαιρία για τους συγγραφείς να έρθουν σε πιο προσωπική επαφή με το αναγνωστικό κοινό. Η ερώτηση λοιπόν απευθύνεται μάλλον στους διοργανωτές.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να χάσει πολύ σύντομα η Τυραννομυομαχία το νόημά της. Ελλείψει κορωνοϊού, πολέμων, ολοκληρωτισμού και κοινωνικής καταπίεσης πλάσματος από πλάσμα δεν θα υπάρχει πια λόγος να αναζητήσουμε το ιδανικό της ελευθερίας στην τέχνη. Ακούγεται ουτοπικό, το ξέρω, αλλά μου ζητήσατε μια ευχή, και περιγράφω έναν ιδεατό κόσμο. Κάνω ήδη αρκετές εκπτώσεις στον πραγματικό.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας διαβάσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κύριε Καθάρειε, σας ευχαριστώ θερμά για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι καλή συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνετε.
Σας ευχαριστώ κι εγώ για την πολύτιμη ευκαιρία. Καλή συνέχεια και σε σας.
Ο Βασίλης Καθάρειος γεννήθηκε στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1995. Για πολλά πολλά χρόνια έκρυβε τον μεγάλο μπαμπούλα στην ντουλάπα του, καθώς ήταν αποφασισμένος να σπουδάσει φυσική, πράγμα που τελικά κατάφερε. Γύρω στο δεύτερο έτος όμως ο έγκλειστος βελζεβούλης τελικά απηύδησε, απαιτώντας μια καλύτερη φυλακή πίσω απ’ τα κάγκελα μιας σελίδας τετραδίου• έτσι ο Βασίλης ξεκίνησε να γράφει.
Έκτοτε το ακαδημαϊκό παρκούρ αποδείχτηκε ξέφρενο• όταν δεν προσποιείται ούτε τον καθηγητή θετικών επιστημών ούτε τον βιβλιοκινηματοφάγο παντός καιρού, παριστάνει περιστασιακά τον μπλόγκερ και τον συγγραφέα ιστοριών τρόμου/φαντασίας. Παράλληλα προσπαθεί να περάσει κάνα μικρό μικρούλι μαθηματάκι πίσω στο Ε Μου Που• αιώνιος φοιτητής γαρ.
Με λίγη επιείκεια παραπάνω ίσως καταφέρεις και να τον συμπαθήσεις. Αν παραβλέψεις, παραδείγματος χάρη, το γεγονός ότι κρατάει ακόμα έναν μπαμπούλα φυλακισμένο.
Instagram: eyes_of_the_cyclops
0 Σχόλια