Σήμερα στις Τέχνες φιλοξενούμε έναν πολυγραφότατο και αρκετές φορές βραβευμένο για το έργο του συγγραφέα, τον Μιχάλη Κ. Γριβέα. Αφορμή υπήρξε η νουβέλα του που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ελκυστής» και φέρει τον τίτλο «ΦΑΡΟΣ ΣΚΙΩΝ».
Ας δούμε τι έχει να μας πει...
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Γριβέα, διανύετε μια πολύ αξιόλογη πορεία στον χώρο των γραμμάτων την τελευταία δεκαετία. Ομολογουμένως, είστε πολυγραφότατος. Πώς προέκυψε τόσο έντονα στη ζωή σας αυτή η μεγάλη αγάπη σας για τη συγγραφή;
Ήρθε εκείνη την παράξενη ώρα. Η τέχνη. Χτύπησε την πόρτα μου. Τόσο απρόσμενα! Βρήκε μέσα τρείς παλιές ερωμένες μου. Την επιστήμη, την πολιτική, την φιλοσοφία. Χόρεψε όμως τον δικό της χορό. Τόσο όμορφο, τόσο διαφορετικό, τόσο ελεύθερο! Με «αποπλάνησε» το μαγικό της ταγκό…
Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας στις μέρες μας; Τι έχει να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο;
Η τεχνική έχει σκοπό... Η τέχνη τον υπερβαίνει!
Αν σας έλεγαν να διαλέξετε ανάμεσα στο μυθιστόρημα, τη νουβέλα ή το διήγημα, προς τα πού θα κλίνατε περισσότερο και γιατί;
Είναι ο Βασιλιάς, η Βασίλισσα και το Πριγκιπόπουλο της πεζογραφίας. Με τη σειρά που τα είπατε. Το σημαντικό είναι να χορέψεις μαζί τους. Όταν αυτό συμβεί δεν διαλέγω παρτενέρ, διαλέγω τραγούδι…
Έχει μεταφραστεί κάποιο από τα βιβλία σας; Θα σας ενδιέφερε να προωθηθεί το έργο σας στο εξωτερικό;
Το να μεταφραστεί κάποιο έργο χωρίς προϋποθέσεις δεν νομίζω ότι προσθέτει κάτι ουσιαστικό στην αξία του. Το σημαντικό είναι να βρει ανταπόκριση στον ξενόγλωσσο λαό ή λαούς. Αυτό συνήθως προαπαιτεί να έχει προηγηθεί η καταξίωσή του στην χώρα μας. Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως μέτρο της παραμένει κυρίως η εμπορικότητά του. Τα βιβλία μου μέχρι τώρα έχουν αξιοπρεπή κυκλοφορία. Όχι όμως τέτοια που να επιτρέπει την ξενόγλωσση επέκτασή τους. Αν στο μέλλον αυτό έρθει βεβαίως είναι καλοδεχούμενο.
Παρόλο που όλα σας τα βιβλία αποτελούν πνευματικά σας παιδιά, παίρνω το θάρρος να σας ρωτήσω αν τρέφετε ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιο από αυτά και γιατί.
Φυσικό είναι να αγαπώ ισόποσα όλα τα λογοτεχνικά παιδιά μου. Προσπαθώ όμως να είναι διαφορετικά. Να μην επαναλαμβάνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Να έχει καθένα τους αυτόνομη προσωπικότητα. Συνεπώς να προκαλεί έκαστο διαφοροποιημένα αισθήματα και συνειρμούς στους αναγνώστες. Σε αυτούς αφήνω να έχουν ελεύθερα τις προτιμήσεις τους…
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;
Το internet είναι μόνο ο προθάλαμος. Έχουμε μπει σε ένα κόσμο ραγδαίων και απρόβλεπτων εξελίξεων. Πιθανά αύριο να καταργηθεί το διάβασμα. Μεθαύριο η φωνητική επικοινωνία και αντιμεθαύριο ακόμα και η εικόνα. Ίσως λίγο αργότερα να επικοινωνούμε με απευθείας διάβασμα σκέψης… Ευτυχώς όμως στις μέρες μας το βιβλίο συνεχίζει να είναι θελκτικό και ερωτεύσιμο!
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Οι ιδέες υπερίπτανται. Ίσως όχι ακριβώς όπως λέει ο Πλάτωνας, σίγουρα όμως με τη σύγχρονη έννοια της διακειμενικότητας. Όσοι συγγραφείς δεν αντιγράφουμε, και θεωρώ ότι είμαι ένας από αυτούς, εμπνεόμαστε από τα διαβάσματά μας έστω και ασυνείδητα. Καμιά φορά μάλιστα συναντάμε στα δικά μας γραπτά, με ένα μαγικό τρόπο, τις ιδέες άλλων συγγραφέων που δεν τους έχουμε διαβάσει! Παρά τα παραπάνω που φυσικά περιλαμβάνουν και εμένα, θεωρώ ότι τα έργα μου έχουν πρωτότυπες, καινοφανείς, δικές μου ιστορίες. Αν όμως με ρωτάτε ποιο συγγραφικό ρεύμα που με αγγίζει περισσότερο, αυτό είναι ο μαγικός ρεαλισμός.
Ας μιλήσουμε τώρα για το τελευταίο βιβλίο σας, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ελκυστής» και φέρει τον τίτλο «ΦΑΡΟΣ ΣΚΙΩΝ». Όπως αναφέρεται στην πρώτη του σελίδα, αλλά και στο οπισθόφυλλό του, απέσπασε το Α΄ Βραβείο Νουβέλας από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών το 2017. Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό; Είναι, θεωρείτε, η επιβράβευση για έναν δημιουργό μια ακόμα ώθηση ώστε να συνεχίσει να γράφει;
Πάντα ένα Α’ βραβείο κρούει τις χορδές της καρδιάς ενός δημιουργού. Ειδικά όταν αποσπάται από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών η οποία ομολογουμένως διενεργεί από τους πλέον αξιόπιστους και εγνωσμένου κύρους διαγωνισμούς στο χώρο της λογοτεχνίας. Η έξωθεν καλή μαρτυρία, σε όλες της τις μορφές, πάντα αποτελεί κίνητρο για τους δημιουργούς. Ωστόσο η διαχείρισή της θεωρώ ότι πρέπει να ακολουθεί το «μέτρον άριστον». Αυτό είναι το προτελευταίο μου λογοτεχνικό βραβείο. Αργότερα, όταν άρχισα να συμμετέχω ως κριτής σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, σταμάτησα να λαμβάνω μέρος ως διαγωνιζόμενος.
Ποια είναι η γνώμη σας γενικότερα για τους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς; Θα ενθαρρύνατε έναν νέο δημιουργό να λάβει μέρος σε αυτούς; Κι αν ναι, γιατί;
Κυρία Πετρίδου θίγετε ένα σπουδαίο και περίπλοκο ζήτημα. Θα προσπαθήσω να σας απαντήσω περιεκτικά σε ένα θέμα που απαιτεί μεγάλη συζήτηση. Ας αρχίσουμε λοιπόν λέγοντας πως πράγματι οι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί είναι απαραίτητοι ειδικά στην πρώτη περίοδο ενός συγγραφέα. Όλοι έχουμε ανάγκη να πάρουμε κρίσεις πιο αντικειμενικές, πιο αμερόληπτες και πιο εξειδικευμένες από αυτές του προσωπικού μας κύκλου. Να κριθούμε, να αξιολογηθούμε, ακόμη και να συναγωνισθούμε. Αυτή όμως η διαδικασία πρέπει να έχει όρια και προϋποθέσεις. Να είναι σοβαρή, αξιόπιστη, διαφανής. Καταρχήν οι φορείς που διεξάγουν λογοτεχνικούς διαγωνισμούς οφείλουν να έχουν κάποια ελάχιστα προσόντα. Έχουμε δει να κάνουν λογοτεχνικούς διαγωνισμούς ακόμα και εστιατόρια… Επίσης θεωρώ πολύ σημαντικό να στελεχώνονται οι κριτικές επιτροπές από επώνυμους λογοτέχνες. Έχουμε δει ανώνυμους ή μονοπρόσωπους κριτές… Τέλος να έχουν την ελάχιστη αξιοπρέπεια και αξιοπιστία. Έχουμε δει διαγωνισμούς που «βραβεύουν» όλους ανεξαιρέτως τους συμμετέχοντες… Εν κατακλείδι καθένας ας καταθέτει με φειδώ και προσοχή τα έργα του ώστε να κριθούν εκεί μόνο που έχει κάποια αξία η αξιολόγησή τους. Στους νέους συναδέλφους συγγραφείς έχω να πω μόνο τα εξής: «Διαγωνιστείτε αλλά μην σπαταληθείτε… Να σκέφτεστε πάντα ότι η λογοτεχνική σας πορεία θα έχει και αύριο!».
Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας του βιβλίου σας.
Προτιμώ να σας απαντήσει, αντί για εμένα, ο κεντρικός ήρωας του έργου μου:
«Εγώ δεν ήρθα σε τούτον τον κόσμο για να διαβάσω απλά τους δεδομένους νόμους του. Ήρθα, για να τους αλλάξω! Θα πάλευα μονάχος για το καινούργιο, το άγνωστο. Έψαχνα μόνο τη νέα Γη, τη Γη των παιδιών μου. Σε αυτή μονάχα, τη Γη του μέλλοντός μου, έστρεφα τον οίακα του δικού μου σκάφους! Εκείνη τη Γη όπου θα καθόριζα εγώ τους νόμους της και όχι κάποιος θεός, τον οποίον ουδείς είχε δει ποτέ, για λογαριασμό μου».
Μιλάμε, επομένως, για μία νουβέλα που εντάσσεται στη σφαίρα του φανταστικού. Αφορά όπως θα διαβάσουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σας μια ιστορία παρανοϊκής καταδίωξης. Θεωρείτε πως η θεματική της, δεδομένου ότι είναι πρωτότυπη, αρκετά περιπετειώδης και συναρπαστική, σε συνδυασμό με το ότι απέσπασε το Α’ Βραβείο Νουβέλας κάποια χρόνια πριν, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη περισσότερο ώστε να θελήσει να το διαβάσει;
Κυρία Πετρίδου όταν γράφω εκφράζω πάνω στο χαρτί αυτά που με εμπνέουν, αυτά που με συγκινούν, αυτά που με προβληματίζουν, αυτά που με συνεπαίρνουν, όπως κάνει ο ζωγράφος στον καμβά ή ο μουσικός στο πιάνο. Την ώρα εκείνη δεν σκέφτομαι σε ποιους (ούτε πόσο) θα αρέσει το δημιούργημά μου… Η βράβευσή του από ειδικούς αποτελεί βέβαια μια έξωθεν καλή μαρτυρία. Όμως όταν το λογοτεχνικό έργο τυπωθεί σε βιβλίο αποσπάται από τον συγγραφέα. Ζωντανεύει, αποκτά δική του υπόσταση, γίνεται αυτόνομο. Τότε πλέον ανήκει στους αναγνώστες του και μόνο αυτοί δικαιούνται να το κρίνουν. Αναμένω και εγώ λοιπόν τις δικές τους κρίσεις!
Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή αυτού του έργου;
Κανένα ερέθισμα. Αναδύθηκε κάποια στιγμή από τις άγνωστες και πολυποίκιλες διεργασίες του μυαλού και της ψυχής μου. Πήρε σχήμα στη φαντασία μου και απέκτησε σάρκα και οστά στο χαρτί (υπολογιστή) μου.
Υπάρχουν συγκεκριμένα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από το βιβλίο σας; Θεωρείτε ότι θα γίνουν αντιληπτά από τον αναγνώστη στο τέλος της ανάγνωσης;
Μακριά από μένα ο διδακτισμός… Στόχος ενός συγγραφέα θεωρώ ότι δεν πρέπει να είναι να επιβάλει τα δικά του μηνύματα αλλά να γεννήσει αναζητήσεις, απόψεις, συνειρμούς στους αναγνώστες του. Όσο περισσότερες ερμηνείες λάβει ένα βιβλίο από τους αναγνώστες του - και μάλιστα όσο διαφορετικές είναι αυτές από εκείνες του συγγραφέα – τόσο μεγαλύτερη λογοτεχνική αξία έχει!
Τελικά, η ελπίδα των ανθρώπων είναι ουτοπία; Ο Φάρος σκιών ποιο ρόλο παίζει στη ζωή τους;
Θα σας απαντήσω με μια φράση του σπουδαίου αρχιτέκτονα και θεωρητικού του μοντερνισμού Le Corbusier:
«Η πραγματικότητα του σήμερα δεν είναι παρά η ουτοπία του χθες και η ουτοπία του σήμερα δεν είναι παρά η πραγματικότητα του αύριο»…
Δεν προκαθορίζει ο συγγραφέας το καλούπι του έργου του. Εκείνο, ζωντανεύοντας στη διάρκεια της γραφής, τον οδηγεί να χτίσει το κατάλληλο κέλυφος για την ιστορία του.
Είναι η δεύτερη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Ελκυστής». Θεωρείτε πως ένας καλός εκδοτικός οίκος συμβάλει σημαντικά για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση ενός βιβλίου;
Κυρία Πετρίδου το βιβλίο είναι ένα πνευματικό προϊόν. Όμως προϊόν… Φυσικά για την ποιότητά του ευθύνεται ο παραγωγός, στην προκειμένη περίπτωση ο συγγραφέας. Όμως η αναγνωσιμότητα και κυρίως η κυκλοφορία του υπόκειται στους νόμους της αγοράς… Συνεπώς κυρίως (για να μην πω μόνο) ο εκδότης ευθύνεται για την επιτυχημένη ή όχι προώθησή ενός (καλού) βιβλίου!
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;
Η 1η παρουσίαση του «Φάρου Σκιών» θα γίνει στο χώρο της πρώην οικίας του Μ. Καραγάτση στην Αθήνα στις 29 Μαΐου τρέχοντος έτους.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Είναι γνωστό ότι όταν οι άνθρωποι σχεδιάζουν ο θεός γελάει… Ωστόσο οι περισσότεροι ενεργοί συγγραφείς, μέχρι να εκδοθεί ένα βιβλίο, έχουμε στο συρτάρι μας και το επόμενο... Αυτή τη στιγμή έχω στη «φαρέτρα» μου δύο ακόμη ολοκληρωμένα, ανέκδοτα, έργα. Φυσικά δεν επαναπαύομαι σε αυτά. Γράφω τώρα ένα ακόμη νέο μυθιστόρημα. Ελπίζω να είμαστε όλοι καλά ώστε να δούμε και αυτά τυπωμένα σε βιβλία σε ένα κόσμο ειρήνης και πολιτισμού!
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κύριε Γριβέα, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.
Βιογραφικό:
Ο Μιχάλης Γριβέας του Κωνσταντίνου είναι συγγραφέας, μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Γεννήθηκε το 1955 στην Αθήνα και κατοικεί στην Αγία Παρασκευή Αττικής. Είναι παντρεμένος με τη Μανίνα Μπαζαίου και πατέρας του Κωνσταντίνου και της Χρυσάνθης.
Σπούδασε στο τμήμα Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Περιφερειακής Ανάπτυξης (χωροταξίας) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Εργάστηκε ως μελετητής Τοπογράφος Μηχανικός-Χωροτάκτης. Δραστηριοποιείται κοινωνικά από φοιτητής μέχρι σήμερα.
· 11 έργα του (2 μυθιστορήματα, 2 νουβέλες και 7 διηγήματα) έχουν βραβευτεί σε ισάριθμους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, αποσπώντας 4 Α΄ βραβεία.
· Έχει 4 θεατροποιήσεις λογοτεχνικών έργων του με βάση διηγήματα ή αποσπάσματα βιβλίων του.
· Ένα διήγημά του έχει γίνει Ραδιοφωνικό Audio.
· Έχει λάβει μέρος ως κριτής σε 6 λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.
Προηγούμενα βιβλία του:
1. Λίλιθ και Λασθινία, μυθιστόρημα, 2020, εκδοτικός οίκος «ΕΛΚΥΣΤΗΣ».
2. Ανελκύστε τη Σελήνη, συλλογή διηγημάτων, 2019, εκδοτικός οίκος «ΙΩΛΚΟΣ». Δεύτερη έκδοση 2021, εκδοτικός οίκος «ΑΤΤΙΚΟΣ».
3. Άκρον, μυθιστόρημα, 2016, εκδοτικός οίκος «ΙΩΛΚΟΣ».
4. Ο θεός της ρουλέτας, μυθιστόρημα, 2015, εκδοτικός οίκος «ΙΩΛΚΟΣ». Δεύτερη έκδοση 2018, εκδοτικός οίκος «ΙΩΛΚΟΣ».
5. Η γυάλα, μυθιστόρημα, 2014, εκδοτικός οίκος «ΙΩΛΚΟΣ».
0 Σχόλια