Η Ελένη Πουλημένου είναι καθηγήτρια φιλόλογος. Παράλληλα, ασχολείται και με τη συγγραφή βιβλίων, καθώς μεγάλη της αγάπη ήταν και παραμένει η λογοτεχνία. Σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες με αφορμή την έκδοση του νέου της βιβλίου με τίτλο «Ταξίδι στο κόκκινο» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελκυστής».
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Πουλημένου, είστε φιλόλογος στο επάγγελμα. Παράλληλα όμως διαγράφετε και μια αξιόλογη συγγραφική πορεία. Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; Τι ήταν αυτό που σας ώθησε και προς αυτήν την κατεύθυνση;
Σας ευχαριστώ πολύ. Στη συγγραφή με ώθησε η αγάπη μου για τη λογοτεχνία και τη λογοτεχνική γραφή, η οποία ξεκίνησε πολύ πριν να γίνω φιλόλογος.
Η επαγγελματική σας ενασχόληση επηρεάζει τον τρόπο σκέψης και γραφής σας; Τι πιστεύετε;
Σίγουρα επηρεάζει τη γραφή μου το επάγγελμά μου. Έρχομαι καθημερινά σε επαφή με λογοτεχνικά κείμενα που με συγκινούν, όσες φορές κι αν τα διαβάσω και τα συζητήσω στην τάξη. Επίσης, η καθημερινή μου επαφή με εφήβους είναι καθοριστική. Επηρεάζει τον τρόπο που σκέφτομαι και ζω, άρα και τον τρόπο που γράφω.
Η ίδια πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Θα έλεγα «Γεια σας, είμαι η Ελένη Πουλημένου. Δηλαδή, η Ελένη». Αυτό. Τα υπόλοιπα τα συνθέτει μόνο του το κοινό.
Από τη μέχρι τώρα πορεία σας στο χώρο του βιβλίου, θεωρείτε πως υπάρχει συνταγή για τη συγγραφή μιας καλής ιστορίας; Κι αν ναι, τι είναι αυτό που τη χαρακτηρίζει ως καλή;
Η συνταγή είναι μία, η παλιά και παραδοσιακή: ανθρωπιά, μεράκι, αγάπη. Για να την εμπλουτίσουμε με νέους όρους θα πρόσθετα: έμπνευση, συναίσθημα, ενδοσκόπηση και έκφραση. Μια καλή ιστορία είναι καλή γιατί συγκινεί τον αναγνώστη βάζοντάς τον σε οποιαδήποτε συναισθηματική κατάσταση, ανοίγοντάς του κι άλλο μονοπάτι στη ζωή του. Όπως καταλαβαίνετε, είναι προσωπική εκτίμηση του κάθε αναγνώστη ο χαρακτηρισμός «καλή ιστορία» ή «καλό βιβλίο».
Μπορεί να υπάρξει δημιουργία χωρίς έμπνευση; Εσείς ως δοκιμασμένη στα γράμματα δημιουργός, πιέσατε ποτέ τον εαυτό σας να δημιουργήσει μια ιστορία κατά παραγγελία;
Χωρίς έμπνευση, δημιουργία δεν υπάρχει. Το ενδιαφέρον εδώ θα ήταν να δούμε τι σημαίνει «έμπνευση» … εδώ, νομίζω, θα γράφαμε ένα νέο βιβλίο!... Όχι, δεν με πίεσα για να δημιουργήσω μια ιστορία κατά παραγγελία, αλλά, για να είμαι ειλικρινής, πίεσα κάποιον για να μου μαρτυρήσει στοιχεία από τη ζωή του για να γράψω την ιστορία μου (!)
Πέρα από τη συγγραφή τρέφετε μεγάλη αγάπη και για το θέατρο. Μάλιστα κάποιες από τις ιστορίες των βιβλίων σας έχουν ανέβει και στη θεατρική σκηνή. Θεωρείτε ότι η προσωπική επαφή με το κοινό κάνει τις ιστορίες αυτές περισσότερο ενδιαφέρουσες και καθηλωτικές;
Ναι, νομίζω πως η ανάγνωση και το θέατρο είναι δύο αλληλεξαρτώμενες συνθήκες έκφρασης και δημιουργίας και είναι κατεξοχήν φυσικές συνθήκες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος, δηλαδή, στο κείμενο και στο θέατρο βρίσκεται στον φυσικό του χώρο. Άρα, ναι, το θέατρο, δραματοποιώντας την ιστορία την κορυφώνει και την προσφέρει αισθητικά στον θεατή. Χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι και η ανάγνωση δεν μπορεί να κάνει το ίδιο πράγμα, εδώ ο πρωταγωνιστής είναι ο αναγνώστης και το βιωματικό υπόβαθρο του αναγνώστη είναι αυτό που σκηνοθετεί το κείμενο. Και εδώ βέβαια έχουμε αισθητική κορύφωση που την πετυχαίνει μόνος του ο αναγνώστης, κατά την παράσταση της προσωπικής του ανάγνωσης.
Ποια είναι η γνώμη σας για την εκδοτική πραγματικότητα στην Ελλάδα; Υπάρχει αναγνωστικό ενδιαφέρον και αξιοσημείωτη εμπορική κίνηση, τέτοια ώστε ένας δημιουργός να ζήσει αποκλειστικά από το έργο του εφόσον το θελήσει;
Η εκδοτική πραγματικότητα στην Ελλάδα θα μπορούσε να ήταν καλύτερη. Πιστεύω πως στο μέλλον θα βελτιωθεί και θα σταθεί ορθότερα και δικαιότερα απέναντι στους αναγνώστες και τους συγγραφείς. Ο σεβασμός στον συγγραφέα δείχνει και το επίπεδο σεβασμού που υπάρχει απέναντι στο αναγνωστικό κοινό. Αν δεν σεβαστείς τον συγγραφέα, τότε δεν υπηρετείς το βιβλίο και το αναγνωστικό κοινό. Σαφέστατα δεν ζει κανείς συγγραφέας από τις εκδόσεις. Πρέπει να επαγγέλλεται κάτι για να βιοπορισθεί. Γιατί; Γιατί η ελληνική εκδοτική πραγματικότητα, με πρωτοβουλία της πολιτείας, εκμηδενίζει την απολαβή του συγγραφέα. Υπάρχει η αντίληψη: «Τι είναι αυτός; Έγραψε βιβλίο; Ε, και;» και δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, είναι μια γενικότερη απαξιωτική στάση απέναντι σε κάθε ηθικοπνευματικό αγαθό… Το πόσο γρήγορα θε βελτιωθούμε σε αυτόν τον τομέα, εξαρτάται από εμάς, αναγνώστες και συγγραφείς, όλους μας.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για σας;
Τα πάντα, αλλά κυρίως το απλό και καθημερινό, που είναι τόσο απλό και καθημερινό ώστε το προσπερνάμε γρήγορα, χωρίς καν να το κοιτάξουμε.
Το βιβλίο που κρατώ στα χέρια μου αποτελεί την τελευταία εκδοθείσα συγγραφική σας προσπάθεια. Πρόκειται για μία νουβέλα που φέρει τον τίτλο «Ταξίδι στο κόκκινο» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Ποιο υπήρξε το βασικό σας ερέθισμα για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
Το βασικό μου ερέθισμα ήταν ο πυρήνας της ζωής μου σε μια κομβική για εμένα περίοδο. Υπήρξαν κι άλλα ερεθίσματα αλλά το βασικό ήταν αυτό.
Το εξώφυλλο του βιβλίου σας είναι αρκετά κόκκινο όπως ακριβώς και ο τίτλος του. Θεωρείτε πως η πρώτη ματιά, η εξωτερική εμφάνιση δηλαδή, είναι σημαντική για ένα βιβλίο, καθώς είναι το πρώτο πράγμα που αντικρύζει ο αναγνώστης σε αυτό;
Ζούμε στην εποχή όπου η εικόνα διαμορφώνει την ουσία. Ε, αυτό δεν ισχύει στον χώρο του βιβλίου! Σίγουρα ένα όμορφο εξώφυλλο τραβά το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προσελκύει να ξεφυλλίσει το βιβλίο ή να το αγοράσει. Σίγουρα, επίσης, ένα όμορφο εξώφυλλο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αισθητικής του βιβλίου. Δεν πιστεύω, όμως, πως το ωραίο εξώφυλλο καθορίζει την πορεία ανάγνωσης του βιβλίου από τον αναγνώστη ούτε και αν τελικά θα διαβάσει το βιβλίο ή θα του αρέσει πραγματικά. Εγώ, χαίρομαι για τα εξώφυλλα που έχουν φιλοτεχνήσει εξαίρετοι δημιουργοί για τα βιβλία μου γιατί όλα τους αποδίδουν την κεντρική ιδέα του βιβλίου, χωρίς να την προδίδουν, και αυτό είναι ένας βασικός ρόλος του εξωφύλλου κατά τη γνώμη μου. Αυτό έγινε και με το εξώφυλλο στο «Ταξίδι στο κόκκινο».
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το εξώφυλλο του βιβλίου σας;
Γιατί απέδιδε την βαθύτερη ιδέα μου, ότι η πορεία μας στη ζωή είναι ένα ατέρμονο ταξίδι στο κόκκινο που θέτουμε ως στόχο σε κάθε φάση της ζωής μας. Ταξιδιώτες είμαστε στη ζωή μας και ως ταξιδιώτες δεν χρειάζεται να έχουμε ακριβή προορισμό (την Ιθάκη ή τη Μύκονο) αλλά όραμα-το κόκκινό μας!
Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας σας.
Η ηρωίδα από μικρή έχει ένα διαμορφωμένο όραμα ζωής, το κόκκινο, το οποίο από διαβρωτικές κοινωνικές και ψυχολογικές συνθήκες, τής νερώθηκε κι έγινε ροζ στην πορεία της ζωής της. Έτσι έρχεται , περίπου στο μέσο της διαδρομής της, να αντιμετωπίσει την πρόκληση να αποδράσει από το βόλεμα του ροζ, να διεκδικήσει και πάλι το κόκκινο, να παλέψει για αυτό και, βγαίνοντας νικήτρια μέσα από την πάλη, να το αναθεωρήσει και να το φιλοσοφήσει βρίσκοντας τον εαυτό της.
Το βιβλίο σας παρότι μυθιστόρημα, εγώ προσωπικά θα το χαρακτήριζα ως ένα βιβλίο αυτογνωσίας, καθώς παρουσιάζει την αγωνιώδη προσπάθεια της κεντρικής ηρωίδας του να εντοπίσει στη ζωή της αυτό που από μικρή επιθυμεί, το απόλυτο κόκκινο, τα αληθινά θέλω της δηλαδή, και όχι αυτά που εξαιτίας των δυσκολιών της ζωής την οδηγούν στο συμβιβασμό, στη φθορά και τελικά στην απελπισία. Πώς θα το χαρακτηρίζατε εσείς προσωπικά ως δημιουργός του και τι μήνυμα θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη μέσα από αυτό;
Έχετε δίκιο, μπορεί να θεωρηθεί και βιβλίο αυτογνωσίας. Εξαρτάται από το προφίλ του κάθε αναγνώστη, το πώς θα το εκλάβει ο καθένας προσωπικά. Το ταξίδι στο κόκκινο πάντως είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας αλλά όχι με την έννοια της αυτοκριτικής. Είναι ένα ταξίδι αγάπης για τον εαυτό μας, αυτοσεβασμού. Αυτό ήταν το μήνυμά μου προς τον αναγνώστη.
Η ιστορία του βιβλίου σας πριν καν γίνει βιβλίο παρουσιάστηκε σε μουσική θεατρική σκηνή από θεατρική ομάδα, σε σκηνοθεσία της Αντιγόνης Νέτα, ως ανατρεπτικό θεατρικό αναλόγιο. Μάλιστα είχε εκπληκτική απήχηση. Πού θεωρείτε ότι οφείλεται η επιτυχία της;
Η απήχηση που είχε με αιφνιδίασε κι εμένα, δεν το περίμενα. Όταν είδα, στο τέλος, στο χειροκρότημα, τα κοκκινισμένα πρόσωπα των θεατών και τα κοκκινισμένα μάτια, τότε κατάλαβα. Κατάλαβα ότι δεν ήμουν μόνο εγώ. Είμαστε όλοι ταξιδιώτες στο κόκκινο.
Υπάρχει κάποιο από τα πρόσωπα του βιβλίου στο οποίο καθρεφτίζονται στοιχεία του εαυτού σας;
Εύκολη ερώτηση: Στην ηρωίδα θα βρείτε πολλά μου στοιχεία!
Το βιβλίο σας απευθύνεται μόνο σε ενήλικες ή και σε έφηβους;
Η ανάγνωση δεν σχετίζεται με τη χρονολογική ηλικία, κατά τη γνώμη μου, αλλά με την συναισθηματική μας ηλικία και την αναγνωστική μας ετοιμότητα. Αν κάποιος έφηβος έχει και τα δύο, καλό θα ήταν να το διαβάσει, κάτι θα του πει το βιβλίο. Διαφορετικά, ας το αφήσουμε για τους ενήλικες!
Είστε ικανοποιημένη από το εκδοτικό σας σπίτι;
Πρώτη φορά με ρωτάνε κάτι τέτοιο, χαχαχα! Χαίρομαι που ρωτάτε γιατί μόνο καλά λόγια έχω να πω για το εκδοτικό μου σπίτι στις εκδόσεις Ελκυστής! Είμαι χαρούμενη που συνεργάζομαι μαζί τους!
Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση βιβλίου σας το επόμενο διάστημα;
Ναι, θα κάνουμε την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου την Παρασκευή 24 Μαρτίου στις 19:30 στο La Ronda στον Βύρωνα, όπου θα συνδυάσουμε την ανάγνωση με το θέατρο, όπως λέγαμε και πριν, σε σκηνοθεσία Αντιγόνης Νέτα!
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας.
«Έμαθα. Έμαθα πως δεν είμαι μόνη. Το ταξίδι στο κόκκινο μπορεί να γίνει παρεΐστικο ταξίδι. Να σε παρασύρει με κόκκινα πανιά σε θάλασσες και μικρά σοκάκια με πηγάδια. Και εκεί μπορείς να μην είσαι μόνος. Υπάρχουν πολλοί που ψάχνουν το κόκκινο. Και αποτυγχάνουν. Και συνεχίζουν. Και χαράζουν μια νέα κοκκινοπορεία. Αυτές οι κοκκινοπορείες δεν είναι ανεξίτηλες. Αντιθέτως. Είναι για να σβήνονται. Για διόρθωση –και αυτόματη διόρθωση– και για πλήρη ανακατασκευή. Οποιαδήποτε στιγμή. Όταν σβηστεί μια κοκκινοπορεία ή κι αν εσύ τη σβήσεις, δεν είναι για να στενοχωριέσαι. Είναι για να χαράξεις άλλη. »Πολλές φορές χειρότερη. Αλλά είναι άλλη! »Κι αυτό δείχνει ότι, ακόμα και αποτυχημένα, δημιουργείς. Τον εαυτό σου. Δε στέκεσαι στην αποτυχία. Στέκεσαι στον εαυτό σου. Για αυτό ταξιδεύεις.»
Κυρία Πουλημένου, σας ευχαριστώ πολύ για την αρκετά ενδιαφέρουσα συζήτησή μας. Να είστε καλά και πάντα πολυπράγμων και δημιουργική.
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ! Να είστε καλά και να ταξιδεύετε στο δικό σας κόκκινο!
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
Η Ελένη Πουλημένου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας κατά τα έτη 1996-2000. Από το 2000 και μετά άρχισε να εργάζεται ως καθηγήτρια φιλόλογος. Από το 2007 έως και σήμερα εργάζεται ως φιλόλογος καθηγήτρια σε σχολείο.
Το 2015 συνέγραψε ένα πρωτότυπο μουσικοθεατρικό έργο, την “Παραμυθάδα με Καντάδα”, την οποία ανέβασαν με μεγάλη επιτυχία στη θεατρική σκηνή της Λεοντείου Σχολής Νέας Σμύρνης τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2016 με τη συνεργασία ταλαντούχων μαθητών και εξαίρετων φίλων-συναδέλφων.
Το 2020 ολοκλήρωσε ένα μυθιστόρημα για παιδιά-εφήβους με τίτλο “Ο αλγόριθμος της ζωής”, το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Πατάκη τον Φεβρουάριο του 2021.
Το 2021 έγραψε ένα νέο μυθιστόρημα, το “Χρόνος… ’22”, το οποίο εκδόθηκε τον Μάιο του 2022 από το Ίδρυμα Νεότητας & Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Το 2018-2019 έγραψε τη νουβέλα “Ταξίδι στο κόκκινο”. Τον Σεπτέμβριο του 2019 παρουσιάστηκε σε μουσική θεατρική σκηνή από θεατρική ομάδα, σε σκηνοθεσία της Αντιγόνης Νέτα, ως ανατρεπτικό θεατρικό αναλόγιο. Είχε εκπληκτική απήχηση.
Το 2021 διασκεύασε το “Ταξίδι στο κόκκινο” σε μυθιστόρημα.
Το “Ταξίδι στο κόκκινο” είναι ένα έργο ζωής για την ίδια, το οποίο γράφτηκε σε μία κομβική περίοδο για τη ζωή της. Στόχος της είναι να εκδοθεί και να υπάρχει στα ράφια των βιβλιοπωλείων για τον κάθε αναγνώστη που θέλει να κάνει ένα ταξίδι στο κόκκινό του και να το βρει γιατί, τελικά, πρόκειται για μια αναζήτηση ζωής που μας αφορά όλους!
0 Σχόλια