Ο Νίκος Κ. Καρράς, διαθέτει ένα πλούσιο βιογραφικό, άξιο θαυμασμού και συγχαρητηρίων. Και παρότι δε μας συστήνεται ως επαγγελματίας μεταφραστής, σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες με αυτή του την ιδιότητα. Αφορμή στέκεται το παραμύθι με τίτλο «Ο Βασιλιάς που δεν ήθελε να κάνει πόλεμο» της Lucia Giustini, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ε. Ρώσση» , σε δική του μετάφραση.
Κύριε Καρρά, θα θέλατε να μας συστήσετε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Αξιότιμη κυρία Πετρίδου. Το πάθος που είχα για την ξελογιάστρα Ιταλία και την ιταλική γλώσσα, που ξεκίνησα μόνος μου να την μελετάω από τα 15, και το πνίξιμο που ένιωθα λόγω χούντας με οδήγησαν στην Ιταλία στα μέσα του 1972, πριν καν κλείσω τα 18, χωρίς να δώσω Πανελλαδικές εξετάσεις. Ούτε κατάλαβα πώς, αλλά πριν ακόμα κλείσω τα 20, τελειόφοιτοι Έλληνες φοιτητές έγραφαν την πτυχιακή τους στα Ελληνικά και με παρακαλούσαν να την μεταφράσω στα Ιταλικά! Εννοείται πως αν διάβαζα τώρα εκείνες τις μεταφράσεις, θα... έφριττα! Στην Ιταλία έμεινα 1972-1981 και μετά το πτυχίο και τον στρατό το διάστημα 1983-1984. Στο μακρύ αυτό διάστημα ασχολήθηκα με αντιδικτατορικές οργανώσεις (1972-1974), με αισθηματική εμπλοκή, με κοινωνική συναναστροφή με πλήθος Ιταλών, ο Δήμος Φλωρεντίας μου έδωσε το στάτους του μόνιμου κατοίκου κ.ά. Είμαι πτυχιούχος γεωλογικών επιστημών του Πανεπιστημίου Φλωρεντίας (Απρ. 1981) και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών (1995). Το 1984 άρχισα επαγγελματική δραστηριότητα στην Ελλάδα ως καθηγητής ιταλικών, το 1986 ως γεωλόγος στα μεταλλεία Μπάρλου και την ίδια χρονιά ως γεωλόγος-παλαιοντολόγος στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), από το οποίο συνταξιοδοτήθηκα το 2022. Έχω εκπονήσει ή/και συμμετάσχει σε περίπου 50 επιστημονικές εργασίες σε διεθνή κυρίως περιοδικά, η διδακτορική διατριβή μου έχει εκδοθεί με χορηγία 2 μεταλλευτικών εταιρειών και αποσταλεί σε άνω των 100 πανεπιστημιακών γεωλογικών βιβλιοθηκών ανά τον κόσμο. Η διατριβή αυτή οδήγησε το Who is who in the world να μου ζητήσει να στείλω τη συμμετοχή μου για να με βάλει στην έκδοση του καταλόγου του για το millennium 2000, πράγμα που δεν έκανα από θεμιτή συστολή. Συμμετέχω από το 1988 σε ορειβατικές δραστηριότητες με τον ορειβατικό Αχαρνών και έκανα 3 θητείες στο ΔΣ του και 1 θητεία ως σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού ΚΟΡΦΕΣ. Στο περιοδικό αυτό δημοσίευσα 27 εκλαϊκευτικά άρθρα για θέματα φύσης, περιβάλλοντος, βιοηθικής κλπ. και ένα επιστημονικό παραμύθι για τη γενετική μηχανική. Το τελευταίο αναδημοσιεύτηκε στον ιστότοπο των βιολόγων biology4u. Συμμετέχω στο ΔΣ και το Γενικό Επιστημονικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) και είμαι σύνδεσμος της ΕΛΕΤΟ με την Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία (ΕΓΕ) ως συντονιστής του προγράμματος επεξεργασίας αγγλοελληνικού γλωσσαρίου γεωλογικών όρων. Είμαι παντρεμένος με τη φιλόλογο Δροσίδα Σπηλιωτοπούλου MSc φιλοσοφίας.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στο χώρο του βιβλίου και συγκεκριμένα στο χώρο της λογοτεχνικής μετάφρασης;
Δεν είμαι επαγγελματίας μεταφραστής, αλλά η παραπάνω αναφερθείσα πορεία μου, κάποια στιγμή έγινε γνωστή στην εκδότρια Ελένη Ρώσση, ώστε να μου προτείνει να μεταφράσω το παραμύθι αυτό.
Πότε θεωρείται επιτυχημένη η μετάφραση ενός έργου και τι πρέπει να προσέχει ένας μεταφραστής περισσότερο σ’ αυτήν;
Μία μετάφραση είναι επιτυχημένη όταν δεν μεταφράζει απλώς τις λέξεις, που ποτέ δεν έχουν πλήρη αντιστοίχηση, αλλά τα νοήματα. Όταν το μετάφρασμα προκαλεί τις ίδιες εικόνες, τις ίδιες ή αντίστοιχες σκέψεις, τα ίδια συναισθήματα.
Πόσο δύσκολη ή εύκολη είναι μια μετάφραση κατά τη γνώμη σας;
Στη λογοτεχνική μετάφραση έχεις πάντα τη δυνατότητα να δώσεις τις ίδιες ή έστω ισοδύναμες εικόνες. Στην επιστημονική τα πράγματα δυσκολεύουν όταν δεν υπάρχουν έτοιμοι επιστημονικοί ισοδύναμοι όροι. Στο παραμύθι μας όλα τα σημεία της μετάφρασης δίνουν την ίδια εικόνα, εκτός από το όνομα του ήρωα! Το όνομα Fiorenzo στα ιταλικά παραπέμπει ετυκολογικά και αισθητικά στα λουλούδια! Τα οποίο προκαλούν συναισθήματα ειρήνης! Ελληνικά όμως δεν μπορείς να πεις ούτε Φλορέντζος (κακόηχο), ούτε Λουλούδης (χαζοχαρούμενο), ούτε Ανθούλης (ομοίως). Όμως το Φλωρέντιος είναι γλωσσικά το απολύτως αντίστοιχο με το λατινικό Florentius και τον ιταλικό του επίγονο Fiorenzo. Η ετυμολογία του βέβαια είναι λατινική και στον Έλληνα αναγνώστη δεν παραπέμπει στα λουλούδια και τη γαλήνη τους! Παραπέμπει όμως στη Φλωρεντία, που για κάθε Έλληνα είναι συνυφασμένη με την Αναγέννηση, επομένως παραπέμπει στη γαλήνη της Τέχνης, άρα προκαλεί το ίδιο συναίσθημα. Το παιδάκι βέβαια δεν γνωρίζει ακόμα την ... Ιταλική Αναγέννηση, την γνωρίζει όμως ο γονέας που θα επιλέξει το παραμύθι..
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε αρχικά με τη λογοτεχνική μετάφραση παιδικής λογοτεχνίας;
Η μακρά ενασχόλησή μου με την παρουσίαση δύσκολων επιστημονικών πληροφοριών σε μη ειδικούς, με την παρουσίαση φυσικών διεργασιών σαν σε παραμύθι, μου άνοιξε τον δρόμο για τη λογοτεχνική μετάφραση παιδικής λογοτεχνίας. Κάποτε παρουσίασα σε δύο γεωργούς τη γένεση των ιζηματογενών πετρωμάτων με τα κατακάθια του καφέ που πίναμε, και την επακόλουθη ορογένεση, την έγερση των οροσειρών, με τις ζάρες της κουρελούς πάνω στην οποία καθόμασταν.
Σκέφτεστε το ενδεχόμενο να προβείτε στο μέλλον και στη μετάφραση ενός βιβλίου για ενήλικες;
Δεν έχω σχέδια, όπως τύχει!
Ας μιλήσουμε τώρα για το για το παραμύθι με τίτλο «Ο Βασιλιάς που δεν ήθελε να κάνει πόλεμο» της Lucia Giustini που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ε. Ρώσση» , σε δική σας μετάφραση. Πώς αισθανθήκατε πιάνοντας το βιβλίο για πρώτη φορά στα χέρια σας;
Μια μεγάλη γλύκα! Είναι αφοπλιστική η αίσθηση της παρουσίασης ενός λιονταριού, που είναι ο κατ’ εξοχήν ανηλεής θηρευτής, ως ένα τρυφερό γατάκι. Η επιλογή του ζώου αυτού δίνει το μήνυμα ότι «μπορεί εγώ να είμαι δυνατός να κάνω ότι θέλω, σε όποιον θέλω, κι όμως επιλέγω να μην πειράξω κανέναν»! Εδώ είναι το μεγάλο μήνυμα του παραμυθιού! Δεν είμαι καλός από αδυναμία! Είμαι καλός, αν και πολύ δυνατός!
Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενο του βιβλίου.
Το βιβλίο παρουσιάζει ένα φιλειρηνικό βασιλιά, που ενάντια στο ρεύμα της εποχής και ενάντια στις επίμονες συμβουλές των συμβούλων του να κάνει επεκτατικούς πολέμους, αυτός αρνείται να το κάνει. Θέλει το βασίλειό του ούτε μεγαλύτερο, ούτε μικρότερο από αυτό που είναι σήμερα. Θα βρεθεί σε πόλεμο, παρά τη θέλησή του! Θα συμβούν διάφορα! Στο τέλος της ιστορίας όμως....... Η συνέχεια επί του βιβλίου! Μην τα πούμε όλα εδώ!
Πώς προέκυψε η μετάφραση του βιβλίου;
Από την πρόταση της Ελένης Ρώσση.
Ποια μηνύματα περνά το βιβλίο αυτό στους μικρούς αναγνώστες;
Το μεγαλύτερο μήνυμα είναι ότι αν είσαι πραγματικά δυνατός, τη δύναμή σου δεν την χρησιμοποιείς για να γονατίσεις τους άλλους. Η πραγματική σου δύναμη είναι να νικήσεις τις σκοτεινές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα στον καθένα μας, ή τις κακές παροτρύνσεις που έρχονται από τον περίγυρό σου.
Ποιες οι εντυπώσεις των μικρών αναγνωστών από την ανάγνωση του βιβλίου; Τις λαμβάνετε υπόψη;
Όπως είπα παραπάνω, έλαβα υπ’ όψιν μου αυτό που διάβασα στα πρόσωπα των μικρανηψιών μου.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το βιβλίο;
Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά από τριών έως ... 99 ετών!
Για την αποδοχή της ιστορίας του παραμυθιού από το αναγνωστικό κοινό ως ένα μεγάλο βαθμό συμβάλετε κι εσείς ως μεταφραστής. Θεωρείτε μεγάλο το βάρος της ευθύνης που σας αναλογεί;
Τι να σας πω; Νιώθω ασφάλεια ότι τα συναισθήματα που γεννά το πρωτότυπο και το μετάφρασμα είναι ισοδύναμα.
Έχετε λάβει κριτική για την ποιότητα της μετάφρασής σας;
Θα δούμε στο μέλλον!
Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Ε. Ρώσση»;
Η κυρία Ρώσση είναι άψογη!
Ετοιμάζετε τη μετάφραση κάποιου επόμενου βιβλίου αυτό το διάστημα;
Όχι.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να σταματήσει ο πόλεμος εκεί που σιγοκαίει ακόμα...
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κύριε Καρρά, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συνέντευξη και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο μεταφραστικό σας έργο.
Κυρία Πετρίδου, κι εγώ σας ευχαριστώ για τις εύστοχες ερωτήσεις που σίγουρα βοήθησαν να παρουσιαστεί το αξιόλογο αυτό παραμύθι! Καλή συνέχεια στο πολύ χρήσιμο έργο σας!
0 Σχόλια