Ο σημερινός καλεσμένος των Τεχνών είναι ο χημικός και συγγραφέας Ιωσήφ Μανίκης. Θεωρώντας ότι η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά με τις περιγραφές της λογοτεχνίας και τη φαντασία, προέβη στα πρώτα αξιόλογα δείγματα της γραφής του. Το βιβλίο του «Επιστροφή στο λίκνο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πηγή», είναι το πρώτο του μυθιστόρημα για το οποίο και θα μας μιλήσει στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Μανίκη, πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Συνήθως παρουσιάζομαι στο αναγνωστικό κοινό ως χημικός, συγγραφέας.
Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Πάντα είχα την τάση να γράφω, αλλά όχι μυθοπλασίες. Πριν από λίγα χρόνια έκανα την αρχή με το πρώτο μου διήγημα, και από τότε δεν σταματώ, έρχεται μόνο του. Όπως σοφά έλεγε ο Μπόρχες, το γράψιμο δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κατευθυνόμενο όνειρο.
Εντοπίζετε κοινά στοιχεία ανάμεσα στις θετικές επιστήμες, τις νέες τεχνολογίες και τη λογοτεχνία; Δεδομένου ότι έχετε απασχοληθεί και στον ερευνητικό τομέα, δυσκολευτήκατε να προσαρμόσετε το ύφος της γραφής σας σε άλλες πιο ανάλαφρες δομές του λόγου, προκειμένου να γίνετε αποδεκτός στο αναγνωστικό κοινό, αυτό που βλέπει το βιβλίο ως μέσο ψυχαγωγίας και όχι ως μέσο ενημέρωσης και γνώσης;
Σίγουρα υπάρχουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους και πιστεύω ότι η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά με τις περιγραφές της λογοτεχνίας και τη φαντασία. Κατά τη γνώμη μου η προσαρμογή του ύφους στον κόσμο της λογοτεχνίας είναι μια πηγαία δημιουργική έκφραση. Θέλω να πιστεύω ότι οι ιστορίες μου ισορροπούν ανάμεσα στην επιστημονική ακρίβεια και στην ευκολία κατανόησης.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Τα πάντα είναι πηγή έμπνευσης. Μια κουβέντα μ’ ένα φίλο, μια ταινία που αγγίζει την ψυχή, ένα βιβλίο που σε καθηλώνει, μια απλή ματιά στον δρόμο, ένα λουλούδι που ανθίζει, το χαμόγελο ενός παιδιού. Περισσότερο απ' όλα, όμως, με εμπνέουν τα ταξίδια μου. Τα ταξίδια που μοιράστηκα με τη σύζυγό μου αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για το βιβλίο «Επιστροφή στο λίκνο». Κάθε τόπος που επισκεφτήκαμε μεταμορφώθηκε σε έναν χώρο δράσης, όπου οι ήρωες του μυθιστορήματος ξαναζωντάνευαν.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Καθένας από εμάς φέρει μέσα του τα βιβλία που τον διαμόρφωσαν, ως άτομο και ως συγγραφέα. Είναι αναπόφευκτο. Στο έργο μου "Επιστροφή στο Λίκνο", έχουν αναγνωρίσει επιρροές από συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας, όπως ο Ισαάκ Ασίμοφ και η Ούρσουλα Λεγκέν. Πέραν αυτών, θαυμάζω τους συγγραφείς Ανατόλ Φρανς και Τομ Ρόμπινς, αν και δεν πιστεύω πως επηρέασαν τη γραφή μου.
Είναι η φαντασία καθοριστικός παράγων για τη δημιουργία; Τι πιστεύετε;
Η φαντασία είναι απαραίτητη για να είμαστε δημιουργικοί σε πολλούς τομείς της ζωής μας, και ιδιαίτερα στην τέχνη, την επιστήμη, την καινοτομία και τη λογοτεχνία. Θα έλεγα ότι η φαντασία προσδίδει βάθος και ποικιλία στην ανθρώπινη εμπειρία, γιατί ο κόσμος της δεν έχει όρια.
Η ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου εμποδίζει την ανάγνωση βιβλίων στις μέρες μας;
Το διαδίκτυο προσφέρει άφθονες πηγές πληροφοριών και ψυχαγωγίας και μπορεί να απορροφήσει χρόνο, που ίσως θα μπορούσε να αφιερωθεί στην ανάγνωση βιβλίων. Από την άλλη, οι χρήστες του διαδικτύου έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν νέες και ενδιαφέρουσες συγγραφικές προτάσεις, τόσο στο έντυπο όσο και στο ηλεκτρονικό βιβλίο.
Τι παίζει σημαντικότερο ρόλο στην εμπορικότητα ενός βιβλίου, η θεματολογία του, το είδος του ή το όνομα του συγγραφέα που το συνοδεύει;
Κατά τη γνώμη μου, πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν το όνομα του συγγραφέα και ο εκδοτικός οίκος που το συνοδεύει. Το είδος και η θεματολογία του βιβλίου έχουν τη δική τους σημασία, γιατί πολλές φορές συνδέονται με ειδικό αναγνωστικό κοινό και τις τρέχουσες τάσεις της αγοράς.
Θεωρείτε χρέος του κάθε δημιουργού να μοιράζεται το έργο του όταν το ολοκληρώσει; Εσείς, στην προκειμένη περίπτωση, γιατί πήρατε την απόφαση να εκδώσετε το πρώτο σας βιβλίο;
Καλά είναι οι ιστορίες να μοιράζονται, να μην χάνονται. Ωστόσο, αυτό δεν το βλέπω σαν υποχρέωση. Χρέος για τον καθένα μας είναι να κάνει αυτό που αγαπά και υπαγορεύει η συνείδησή του. Δεν είναι απαραίτητο κάθε τι που γράφει κάποιος να το εκδίδει. Όλα θέλουν τον χρόνο τους και μόνο ο συγγραφέας μπορεί να αποφασίσει πότε θα μοιραστεί το έργο του με το κοινό.
Ας μιλήσουμε γι’ αυτό. Κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2022 από τις εκδόσεις «Πηγή» και φέρει τον τίτλο “Επιστροφή στο Λίκνο”. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα πολιτικής φαντασίας, όπως διαβάζουμε και στο εξώφυλλό του, το οποίο στην ουσία ωθεί τον αναγνώστη να επιστρέψει στο μεγάλο του όραμα που είναι η αναζήτηση και η εξασφάλιση ενός καλύτερου κόσμου, η Ουτοπία. Μιλήστε μας περισσότερο γι’ αυτό.
Πρόκειται για μια ιστορία πολιτικής φαντασίας του κοντινού μέλλοντος. Εβδομήντα χρόνια μετά την αναχώρηση τους για ένα χωροχρονικό ταξίδι στο Γαλαξία, τέσσερις αστροναύτες επιστρέφουν στη Γη. Η νιότη τους, διατηρημένη χάρη στη βαθιά νάρκωση και τη σχετικότητα. Ποιες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες θα βρουν στον πλανήτη που άφησαν; Θα βρουν, όντως, ένα καλύτερο μέλλον να τους περιμένει; Ή μήπως...;
Ένα ουτοπικό όνειρο γίνεται όραμα για όλη την ανθρωπότητα. Ο τίτλος του βιβλίου σας υποδηλώνει εν συντομία τη φράση που τον συνοδεύει;
Το κύριο θέμα του βιβλίου αντανακλάται στον τίτλο του. Οι ήρωες επιστρέφουν μετά από εβδομήντα χρόνια στη Γη, στον λίκνο τους. Το εξώφυλλο του βιβλίου απεικονίζει τη Γη ως λίκνο, σαν να τους περιμένει. Η φράση που συνοδεύει τον τίτλο του βιβλίου συνδέεται με το όνειρο των αστροναυτών για ένα όμορφο, ειρηνικό μέλλον. Ένα όνειρο που θα ήθελαν να γίνει το όραμα για όλη την ανθρωπότητα.
Πώς προέκυψε η συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
Μια μέρα διάβασα ένα βιβλίο που μιλούσε για ένα μέλλον που είχε ήδη έλθει και συνδύαζε τις επιστημονικές γνώσεις με αναφορές στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας των Ασίμοφ, Κλαρκ, Λεγκέν κλπ. Σαν να έγινε ένα κλικ μέσα μου. Σχημάτισα με το μυαλό μου μια όμορφη κοινωνία και τη συνδύασα με τις εικόνες ενός κοντινού επιστημονικού μέλλοντος. Εκείνη τη στιγμή, γεννήθηκε μέσα μου η ιδέα ενός λογοτεχνικού έργου που ήθελα να διαβάσω αλλά δεν το είχα βρει. Αποφάσισα να το γράψω.
Διαβάζουμε προς το τέλος του βιβλίου σας: «Τίποτα δε θα μας κάνει να θυσιάσουμε τις ελευθερίες μας για λίγη ασφάλεια. Αν το κάνουμε, δε θ’ αξίζουμε τίποτα από τα δύο». Τι εννοείτε μ’ αυτό;
Αυτή η φράση υπογραμμίζει τη σημασία της διατήρησης των πολιτικών και ατομικών ελευθεριών. Ουσιαστικά, μας υπενθυμίζει ότι αν μπούμε στον πειρασμό να θυσιάσουμε μερικές από αυτές για λίγη ασφάλεια, τότε δεν αξίζουμε ούτε την ασφάλεια ούτε τις ελευθερίες μας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η Γκονγκ, η κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος “Επιστροφή στο Λίκνο”, κάνει αυτή τη δήλωση λίγο μετά από μια νέα απόπειρα δολοφονίας της.
Η ιστορία του βιβλίου σας ενώ μοιάζει εκ πρώτης όψεως εξωπραγματική, στην ουσία καθρεφτίζει τις ιδεολογικές σας ανησυχίες και τις επιστημονικές σας γνώσεις τις οποίες και επιχειρείτε να εναρμονίσετε με το λογοτεχνική αφήγηση. Αυτό επιδιώξατε να παρουσιάσετε εξαρχής στον αναγνώστη;
Από τότε που όριζα τον εαυτό μου, είχα αδυναμία στα βιβλία πολιτικής φαντασίας, ιδιαίτερα τα διανθισμένα με επιτεύγματα του επιστημονικού μέλλοντος. Άνοιγαν τους ορίζοντες του μυαλού μου σε άλλα μήκη κύματος, έφερναν το απλησίαστο, πιο κοντά.
Το μυθιστόρημα “Επιστροφή στο Λίκνο” πραγματεύεται από φιλοσοφική και πολιτική σκοπιά την αναζήτηση της ουτοπίας. Αυτή είναι η καρδιά του βιβλίου. Αυτό που επιδίωξα να αναδείξω μέσα από τη μυθιστορηματική πλοκή είναι η σταδιακή συνειδητοποίηση ότι τίποτα δεν είναι τέλειο και αμετάβλητο, η ιστορία εξελίσσεται πέρα από ότι φανταζόμαστε.
Ποια μηνύματα θέλετε οπωσδήποτε να περάσετε μέσα από το βιβλίο σας αυτό;
Αν υπάρχουν μηνύματα που διαπνέουν το βιβλίο, θα ήθελα να είναι αισιόδοξα. Κατά τη γνώμη μου η “Επιστροφή στο Λίκνο” θέτει προβληματισμούς και βάζει ερωτήματα, με το κυριότερο: Η ουτοπία είναι ένα άπιαστο όνειρο ή μπορεί να γίνει πράξη, να γίνει ΕΥΤΟΠΙΑ, ο καλός τόπος, το εφικτό όνειρο;
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το βιβλίο σας;
Τώρα που το σκέφτομαι, συνειδητοποιώ πως δεν υπάρχει ηλικιακό όριο για το συγκεκριμένο βιβλίο. Ένας έφηβος αναγνώστης θα μπορούσε άνετα να διαβάσει το μυθιστόρημα “Επιστροφή στο Λίκνο” και να αναζητήσει τα νοήματά του. Εκτός αυτού, το επιστημονικό του περιεχόμενο θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμο.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Πηγή»;
Βεβαίως, είναι σημαντικό να έχεις στον πλευρό σου ανθρώπους που μοιράζονται το ίδιο όραμα με εσένα. Στα πλαίσια της συνεργασίας μου με τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή αναπτύχθηκε μια εξαιρετική συνεργασία με τη Λυδία Χατζημάρκου. Αρχικά, ανέλαβε την εικαστική επιμέλεια του εξώφυλλου και τη σελιδοποίηση του βιβλίου, και στη συνέχεια την προώθησή του.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Ένα άπιαστο όνειρο να γίνει πραγματικότητα!
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Ενώ η Αργώ ετοιμαζόταν για την προσεδάφιση, οι τέσσερις αστροναύτες έστεκαν αμίλητοι, κάνοντας παρέα στα σιωπηλά άστρα. Η σκέψη τους πήγε σε ό,τι άφησαν πίσω στη Γη και η αγωνία τους σε ό,τι θα έβρισκαν. Η αίσθηση της κίνησής τους στον χρόνο ήταν πέρα απ’ ό,τι ο καθένας μπορούσε να φανταστεί. Ο χρόνος κύλησε αργά γι’ αυτούς, διέπλευσε το κενό του σύμπαντος και διαπέρασε κάθε όριο ανθρώπινης εμπειρίας.
Επέστρεφαν ύστερα από εβδομήντα χρόνια και, φυσιολογικά, οι περισσότεροι συνομήλικοί τους θα είχαν πεθάνει. Η μοναδική διαδρομή για να ζήσει κανείς πολύ ήταν τα βαθιά γηρατειά, δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική. Οι ίδιοι, όμως, με τη βοήθεια της σχετικότητας φόρτωσαν μόνο δέκα χρόνια στην πλάτη τους. Στα τριάντα πέντε τους, δεν ήταν πια στην πρώτη νιότη, αλλά σίγουρα ήταν αρκετά νεότεροι από κάθε σύγχρονό τους.
Αυτά τα χρόνια μεγάλωσαν, το σώμα τους άλλαξε, ωστόσο ήταν χρόνια που δεν τα έζησαν. Ελάχιστους μήνες, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, δεν βρίσκονταν σε κατάσταση νάρκης. Η ζωή, όμως, ήταν μπροστά γι’ αυτούς, διατηρούσαν ακόμη ακέραιες τις ελπίδες και τα όνειρά τους. Έχασαν το παρελθόν, αλλά το μέλλον τούς ανήκε. Εύχονταν και προσδοκούσαν η κοινωνία να ήταν πιο ώριμη για να τους καλοδεχτεί.
Κύριε Μανίκη, σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτησή μας και σας εύχομαι καλή, δημιουργική και συναρπαστική συνέχεια.
Εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου δώσατε να μιλήσω για το βιβλίο μου. Ήταν πραγματικά μια πολύ όμορφη συζήτηση.
Βιογραφικό:
Ο Ιωσήφ Μανίκης γεννήθηκε στην Πρέβεζα, την πόλη της παιδικής κι εφηβικής του ηλικίας. Σπούδασε χηµεία στο ΑΠΘ κι έκανε µεταπτυχιακές σπουδές (ΜΒΑ) στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.
Στα πλαίσια της πολύπλευρης ενασχόλησής του µε το µέλι διετέλεσε διευθυντής της Μελισσοκοµικής και πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελµατικής των προϊόντων της κυψέλης. Συνεργάστηκε ερευνητικά µε το εργαστήριο µελισσοκοµίας του Α.Π.Θ και είχε αρκετές δηµοσιεύσεις σε επιστηµονικά περιοδικά, καθώς κι ένα βιβλίο για τις νέες τεχνολογίες στα προϊόντα µελιού.
Η αναγνωστική του αγάπη για τον χώρο της πολιτικής κι επιστηµονικής φαντασίας και το λογοτεχνικό του σαράκι τον ώθησαν να συνεργήσει σε τµήµατα δηµιουργικής γραφής, και στα πλαίσιά τους έγραψε το πρώτο του διήγηµα.
Είναι σινεφίλ, ερασιτέχνης φωτογράφος και µε τη σύζυγό του Εύα περιηγούνται στον κόσµο. Οι εικόνες και οι εµπειρίες των ταξιδιών αποτυπώνονται στο µυθιστόρηµά του «Επιστροφή στο λίκνο».
0 Σχόλια