Η Καλλίδα Ζαχοπούλου είναι συγγραφέας και ποιήτρια. Εργάζεται στον χώρο των εκδόσεων, αποτέλεσμα της προϋπάρχουσας αγάπης της για τη λογοτεχνία και τη συγγραφή, όπως παραδέχεται κι η ίδια. Το πρώτο της μυθιστόρημα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» και φέρει τον τίτλο «Όταν νυχτώνει στα στενά». Σήμερα, θα μας μιλήσει γι' αυτό στις Τέχνες, στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Ζαχοπούλου, παρότι νέα ηλικιακά, ασχολείστε αρκετά με τη συγγραφή. Τι σας γοητεύει σ’ αυτή;
Η δυνατότητα που σου δίνει η συγγραφή για παιχνίδι και εξερεύνηση είναι ιδιαίτερα γοητευτική και ικανοποιεί την έμφυτη περιέργειά μας για το άγνωστο. Μέσα από το γράψιμο μπορείς να δημιουργήσεις, να καταστρέψεις, να εξερευνήσεις χώρους του μυαλού σου που δεν θα άγγιζες διαφορετικά, να προσπαθήσεις να δεις από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες, να υπάρξεις πνευματικά σε συνθήκες που πιθανόν να μην υπάρξεις ποτέ σωματικά. Πέρα από τα πρακτικά οφέλη της για την αυτοκατανόηση, η συγγραφή είναι, επιπλέον, πολύ διασκεδαστική.
Τα τελευταία χρόνια ζείτε στην Αθήνα και εργάζεστε στον χώρο των εκδόσεων. Είναι και αυτός ένας από τους λόγους που σας παρακινούν στη συγγραφή;
Μάλλον το αντίθετο θα έλεγα. Ο λόγος που επέλεξα να ασχοληθώ με τον χώρο των εκδόσεων – θεωρώντας ότι η Αθήνα ήταν το καταλληλότερο μέρος για να ξεκινήσω αυτή την ενασχόληση – ήταν η προϋπάρχουσα αγάπη μου για τη λογοτεχνία και τη συγγραφή.
Έχετε γράψει μέχρι τώρα ποιήματα, διηγήματα, αλλά και μεγαλύτερης έκτασης πεζά έργα. Ποιο λογοτεχνικό είδος σας συναρπάζει περισσότερο και προς τα πού θεωρείτε ότι τελικά κλίνετε ως συγγραφέας;
Το κάθε είδος έχει τη γοητεία του και με συναρπάζει εξίσου. Το ποίημα είναι για μένα πιο κοντά στο υπερφυσικό, στο συναίσθημα, στη φιλοσοφία, στο σπάσιμο των κανόνων και του status quo. Είναι το άγγιγμα της λεπτομέρειας που συνθέτει την ανθρώπινη εμπειρία και την αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Το διήγημα είναι ένα έξυπνο παιχνίδι, μια μικρής φόρμας εξερεύνηση ενός συγκεκριμένου θέματος, είναι διασκεδαστικό και απαιτητικό, σαν πνευματική άσκηση. Το μεγαλύτερης έκτασης πεζό έργο είναι μια άσκηση υπομονής, ένα άνοιγμα του μυαλού και της καρδιάς για να χωρέσουν μέσα περισσότερα κομμάτια του κόσμου και της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Αν έπρεπε να αποφασίσω τώρα το προς τα πού θεωρώ ότι κλίνω, ίσως θα επέλεγα το πεζό. Παρ' όλα αυτά, πιστεύω ότι οι κλίσεις είναι ευμετάβλητες και κατευθύνονται από διάφορες εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Η μουσική, οι λεπτομέρειες που κρύβονται στο αστικό περιβάλλον, τη φύση, τους ανθρώπους και τα όνειρα, ένα άλλο ανάγνωσμα, οι σκέψεις μου όταν τις αφήνω να τρέχουν ανεξέλεγκτες.
Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Αναπόφευκτα! Η επιρροή δεν είναι συνειδητή. Παρόλο αυτά, είναι αδύνατο ένας συγγραφέας, και ειδικά ένας νέος συγγραφέας, να μείνει ανεπηρέαστος από τα αναγνώσματα που χτίζουν την αναγνωστική του «συνείδηση». Πιστεύω ότι η διαδικασία της συγγραφής προκύπτει από ένα «παστίς» κειμένων και εικόνων που μας έχουν κάνει εντύπωση –είτε για την αρτιότητά της φόρμας τους είτε για το ενδιαφέρον του περιεχομένου τους– και έτσι έχουν αποτυπωθεί στο υποσυνείδητό μας για μελλοντική χρήση. Η χρήση αυτή ύστερα μπορεί να τα αλλάξει, να τα μεταβάλει σε κάτι νέο που όμως μπορεί να θυμίζει το παλιό –ειδικά όταν ο συγγραφέας δεν έχει προλάβει ακόμη να χτίσει τη δική του, ξεχωριστή φωνή.
Ποιο βιβλίο καθρεφτίζει περισσότερο την προσωπικότητά σας;
Είναι δύσκολο να προσδιορίσω ένα μόνο βιβλίο. Πιστεύω ότι οι εσωτερικοί μας κόσμοι είναι ιδιαίτερα πολύπλοκοι για να αποτυπωθούν εξ ολοκλήρου σε μια ιστορία ή έναν χαρακτήρα, ειδικά εφόσον υπόκεινται συνεχώς σε αλλαγές και μικρο-τροποποιήσεις. Αν έπρεπε οπωσδήποτε να διαλέξω, ίσως για τώρα να επέλεγα το «Ένα δικό σου δωμάτιο» της Βιρτζίνια Γουλφ.
Ποιο το δικό σας αγαπημένο βιβλίο;
Αλλάζει κι αυτό ανάλογα με τη φάση ζωής στην οποία βρίσκομαι, τη διάθεση, τις σκέψεις... Ένα βιβλίο που διάβασα τελευταία και έχει αποτυπωθεί μέσα μου είναι το Betty της Tiffany McDaniel.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;
Η ανάγκη κατανάλωσης ενός αφηγήματος δεν τελειώνει. Μπορεί τα βιβλία να αλλάζουν μορφή –audiobooks, e-books, digital books– αλλά δεν παύουν να είναι βιβλία. Πιστεύω ότι το διαδίκτυο έχει βοηθήσει τον χώρο του βιβλίου από την άποψη ότι πολλά περισσότερα είδη από διαφορετικές αγορές έχουν γίνει προσβάσιμα σε περισσότερους ανθρώπους. Επίσης, περισσότεροι συγγραφείς έχουν μια παραπάνω ευκαιρία να ακουστούν, ακόμη κι αν προέρχονται από λιγότερο προνομιούχα πλαίσια. Έτσι, το βιβλίο δεν πεθαίνει, αλλά μεταμορφώνεται. Αν με ρωτάτε για την κλασική μορφή του τυπωμένου βιβλίου, ακόμη δεν νομίζω ότι έχει παρατηρηθεί κάποια σημαντική μείωση στις πωλήσεις ή το αναγνωστικό κοινό, παρότι κάτι τέτοιο πιθανόν να αλλάξει στο μέλλον λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας αλλά και για οικολογικούς λόγους.
Είστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα λογοτεχνική σας πορεία;
Είναι λίγο νωρίς να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, παρόλο αυτά νιώθω πολύ ευχαριστημένη που έχω στήριξη από τον εκδοτικό χώρο για να συνεχίσω να ασχολούμαι με αυτό που αγαπώ.
Το τελευταίο σας βιβλίο, κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2024 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Είναι το πρώτο εκδοθέν μυθιστόρημά σας και φέρει τον τίτλο «Όταν νυχτώνει στα στενά». Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας σας.
Το «Όταν νυχτώνει στα στενά» είναι ένα βιβλίο γεμάτο ειρωνεία, συναίσθημα και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Πρόκειται για ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με λυρική γραφή, που ακολουθεί τις ζωές –αλλά και τις σκέψεις– μιας παρέας νεαρών ενηλίκων στην σύγχρονη αθηναϊκή πραγματικότητα. Πιστεύω ότι μιλάει περισσότερο σε νέους ηλικιακά ανθρώπους που έχουν ζήσει ή ζουν παρόμοιες καταστάσεις, αλλά θέλω να ελπίζω ότι μπορεί να απευθυνθεί και σε διαφορετικό κοινό, σε οποιονδήποτε καταφέρει να ταυτιστεί έστω και λίγο με τις ανησυχίες που εκφράζονται μέσα του.
Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
Ο λόγος που ξεκίνησα να γράφω τη συγκεκριμένη ιστορία ήταν ένα γεγονός που συνέβη στην πραγματικότητα στην Ερεσού 15 και περιγράφεται αυτούσιο μέσα στο βιβλίο –το οποίο όμως δεν θα αναφέρω εδώ για να μην σας κάνω σπόιλερ. Αυτό το γεγονός με άγγιξε, με νευρίασε, με απογοήτευσε και με οδήγησε στο να θέλω να το αποτυπώσω και να το μοιραστώ με άλλους ανθρώπους. Στην πορεία το βιβλίο πήρε άλλη μορφή και έγινε κάτι διαφορετικό από την εκκίνησή του, οι χαρακτήρες απέκτησαν δική τους άποψη και κατηύθυναν την ιστορία σε άλλα μονοπάτια.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας;
Με τον τίτλο του βιβλίου ήθελα να αποτυπώσω το συναίσθημα που προκύπτει όταν περπατάς στα στενά της Αθήνας αρχές άνοιξης γύρω στις έξι με επτά το απόγευμα και οι πολυκατοικίες σκοτεινιάζουν τον δρόμο, τα κίτρινα φώτα ανάβουν, οι ταράτσες βάφονται ροζ και πορτοκαλί. Είναι επίσης ένας συμβολισμός για όλα αυτά που γίνονται ή μπορούν να γίνουν στα σκοτεινά στενά όταν κανείς δεν κοιτάζει.
Το βιβλίο σας περιγράφει μια ιστορία αρκετά αληθοφανή που, όπως γράφετε κι εσείς στον πρόλογό σας, ίσως να έγινε στην πραγματικότητα ίσως όμως και όχι. Τελικά, αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η απελευθέρωση του να γράφει κανείς για το οτιδήποτε είναι πολύ πιο λυτρωτική από την ίδια την εξιστόρηση των γεγονότων αυτή καθαυτή. Παρ΄όλα αυτά, τολμώ να πω ότι ως αναγνώστρια του βιβλίου σας με πείσατε για την ρεαλιστική αποτύπωση των εμπειριών που έζησαν οι πρωταγωνίστριές σας καθόλη τη διάρκεια της προσπάθειάς τους να επιβιώσουν σε έναν κόσμο αρκετά σκοτεινό και εχθρικό, προσδοκώντας να διατηρήσουν ακέραιη την ανεμελιά της εφηβικής τους ηλικίας, αλλά και την ελπίδα τους αλώβητη για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτός ήταν ο σκοπός σας εξαρχής; Ποια εμπόδια συναντήσατε στο δρόμο της συγγραφής του βιβλίου σας μέχρι να τα καταφέρετε;
Πολύ εύστοχες οι παρατηρήσεις σας. Νομίζω ότι πράγματι αυτός ήταν ο σκοπός μου, ήθελα η ιστορία να περιέχει δύσκολες αλήθειες και να δίνει φωνή σε σκέψεις που συνήθως δυσκολευόμαστε να εκφράσουμε δυνατά, αν και δεν νομίζω ότι κατά τη διάρκεια της συγγραφής είχα εντελώς συνειδητά αυτόν τον στόχο. Παρ' όλα αυτά πιστεύω ότι η ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουν και οι χαρακτήρες της ιστορίας έχει πέσει τα τελευταία χρόνια σε μια –απόλυτα δικαιολογημένη- αδράνεια που προκύπτει κυρίως από φόβο, απογοήτευση και διάσπαση προσοχής και η αναγνώριση αυτών των συναισθημάτων, η φανέρωσή τους, είναι το πρώτο βήμα για μια ενδεχόμενη αντιμετώπιση και αλλαγή. Γράφοντας αυτή την ιστορία, τα μεγαλύτερα εμπόδια που συνάντησα ήταν η προσπάθεια διατήρησης μιας γραμμικής πορείας στην πλοκή, η έκφραση της εσωτερικής πολυπλοκότητας όλων των χαρακτήρων και, στη συνέχεια, η επιμέλεια: η διαγραφή ολόκληρων περιττών παραγράφων και η προσθήκη καινούριων.
Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για την ολοκλήρωση της συγγραφής του μυθιστορήματός σας;
Η διαδικασία συγγραφής κράτησε περίπου πέντε μήνες. Προσπαθούσα να γράφω κάθε μέρα: τουλάχιστον 400 λέξεις τις καθημερινές μετά τη δουλειά και τουλάχιστον 1000 τα Σαββατοκύριακα.
Το βιβλίο σας απευθύνεται σε ενήλικες. Μπορεί όμως να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό ή είναι απαγορευτικό λόγω των βαθύτερων νοημάτων που απορρέουν από αυτό, αλλά και της βαθιάς μελαγχολίας που προκαλεί στον αναγνώστη η ανάγνωσή του; Τι πιστεύετε;
Πιστεύω ότι το εφηβικό κοινό είναι πολύ πιο έτοιμο να δεχθεί βαθύτερα νοήματα από ό,τι νομίζουμε. Μάλιστα, πιστεύω ότι καμιά φορά είναι περισσότερο έτοιμο να τα δεχτεί από έναν ενήλικα. Η εφηβεία είναι μια περίοδος στη ζωή μας που γεμίζουμε με συναίσθημα, πάθος, ιδέες, επιθυμίες: είμαστε ανοιχτοί σε νέες και τρομακτικές αλήθειες και πραγματικότητες, επιθυμούμε να νιώσουμε βαθιά, μας αρέσει να σοκάρουμε τον εαυτό μας και να δοκιμάζουμε τα όριά μας. Ελκυόμαστε από το απαγορευμένο, το δύσκολο, το επικίνδυνο. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό: χρειάζεται να περάσουμε από σκοτεινά σημεία για να μάθουμε να βγαίνουμε και πάλι στο φως. Βρισκόμαστε σε μια ενδιάμεση περίοδο γεμάτη πιθανότητες. Να, λοιπόν, η ευκαιρία μας να εξασκήσουμε τη σκέψη μας, να ελευθερωθούμε από συστημικά και κοινωνικά κουτιά, να αποβάλουμε ιδέες που έχουν αποτυπωθεί μέσα μας και μας εγκλωβίζουν. Τώρα είναι που αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε τι είμαστε και τι θέλουμε να είμαστε, γι’ αυτό είναι σημαντικό να τροφοδοτούμαστε με πολλά και ποικίλα αφηγήματα και όχι μόνο με ένα. Φυσικά, ο έφηβος αναγνώστης διανύει μια περίοδο ευαλωτότητας και η αναγνωστική του εμπειρία εξαρτάται από το αναγνωστικό του επίπεδο, επομένως δεν λέω «δώστε στα έφηβα παιδιά σας το βιβλίο». Λέω όμως ότι αν ένας έφηβος αναγνώστης το επιλέξει, μην του το πάρετε. Ίσως έχει δει μέσα σε αυτό κάτι περισσότερο από εσάς, κάτι που τον ενδιαφέρει, κάτι που ίσως για εκείνον να είναι πιο χρήσιμο από ό,τι για εσάς.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Ψυχογιός»;
Είμαι πολύ ευχαριστημένη με την επαγγελματική αντιμετώπιση και την εμπιστοσύνη που είχα μέχρι στιγμής από την ομάδα των Εκδόσεων Ψυχογιός και ανυπομονώ για τις επόμενες συνεργασίες μας.
Ετοιμάζετε κάτι νέο συγγραφικά αυτή την περίοδο ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Πάντα κάτι γράφω και κάτι ετοιμάζω!
Μια ευχή σας που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Προσπαθώ να αποφεύγω τις ευχές όπως και άλλες κακές συνήθειες (δηλαδή, χωρίς να έχω πάντα επιτυχία).
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Ώρες ώρες σκέφτομαι ότι όλη η ζωή διαδραματίζεται μέσα σε ένα κεφάλι. Όχι απαραίτητα το δικό μου. Ένα κεφάλι που σκέφτεται μανιωδώς, ακόμα κι όταν κοιμάται. Οι πράξεις είναι σκέψεις και τα γεγονότα είναι σενάρια και γίνονται όλα ταυτόχρονα, συνέχεια. Δεν υπάρχει χρόνος, ούτε και χώρος ακριβώς, πέρα από τον χώρο μέσα στο κεφάλι, έναν χώρο άπειρο με δισεκατομμύρια δρομάκια και στενά και πλατείες.
[...]
Σκέψου: πόσοι πλανήτες Γη μέσα σε όλους αυτούς τους γαλαξίες; Πόσοι άλλοι σαν κι εσένα που σκέφτονται… Οι γαλαξίες γίνονται αμέτρητοι και μακρινοί, σου θυμίζουν τα αστέρια που βλέπεις τη νύχτα όταν πηγαίνεις για ελεύθερο κάμπινγκ στο βουνό. Δεν μπορείς πια να συνεχίσεις το ταξίδι, γιατί αν το συνέχιζες, θα χρειαζόσουν μια αιωνιότητα και η αιωνιότητα είναι για σένα άγνωστο μονοπάτι, αφού δεν μπορείς με τίποτα να τη μετρήσεις.
Έλα λίγο πίσω.
[...]
Βγες έξω.
Το κεφάλι είναι εκεί, και σκέφτεται. Η ιστορία είναι ίδια. Κι εσύ την ξέρεις. Επιλέγεις να κάνεις πως τη βλέπεις πρώτη φορά.
Δεν πειράζει, καλά κάνεις.
Κυρία Ζαχοπούλου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο.
Κυρία Πετρίδου, σας ευχαριστώ πολύ κι εγώ για τη συνέντευξη και εύχομαι κάθε επιτυχία στη στήλη σας και στο www.texnesonline.gr!
Βιογραφικό:
Η ΚΑΛΛΙΔΑ ΖΑΧΟΠΟΥΛΟΥ γεννήθηκε το 1997 στη Λάρισα. Σπούδασε αγγλική γλώσσα και φιλολογία στη Θεσσαλονίκη. Προς το παρόν, ζει στην Αθήνα και εργάζεται στον χώρο των εκδόσεων. Έχει γράψει και εκδώσει μία ποιητική συλλογή με τίτλο Τελείες (α)τέλειες (Εκδόσεις Ανεμολόγιο, 2023), ενώ διηγήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους. Το ΟΤΑΝ ΝΥΧΤΩΝΕΙ ΣΤΑ ΣΤΕΝΑ είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.
0 Σχόλια