Βιβλιοκριτική: "Η μαμά κάνει απεργία" της Λίτσας Ψαραύτη | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Συγγραφέας: Λίτσα Ψαραύτη
Ημ/νία πρώτης έκδοσης: 19 Οκτ 2009
Ηλικία: 7-8,9-11
Σελίδες: 80

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Τα παραμύθια συμβάλλουν σημαντικά στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Οι ιστορίες τους είναι πλούσιες από συμβουλές και ηθικά διδάγματα, ενώ τα πολύτιμα μηνύματά τους αναδεικνύουν φανερά τα υγιή πρότυπα της κοινωνίας μας, τα οποία και επιχειρούν να προβάλλουν στο έπακρο. Άραγε, συμβαίνει το ίδιο και με τις παιδικές ιστορίες, αυτές που απευθύνονται σε αναγνώστες μεγαλύτερης ηλικίας; Πόσο επηρεάζουν τα βιβλία που το περιεχόμενό τους δε μεταφέρει τον αναγνώστη σε κόσμους φανταστικούς και κατά βάση εξωπραγματικούς κι ονειρεμένους, αλλά σε κόσμους αρκετά γνώριμους, αληθινούς, καθημερινούς και εξαιρετικά οικείους; Σε αυτή την περίπτωση τίποτα δε μοιάζει ιδανικό στο τοπίο που περιγράφεται και φυσικά ούτε και οι ήρωες που πρωταγωνιστούν στις ιστορίες αυτές.

Η υπόθεση ενός παιδικού βιβλίου θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια συνηθισμένη ιστορία της καθημερινότητάς μας, μέσω της οποίας ο συγγραφέας επιχειρεί να περάσει τα δικά του μηνύματα στα παιδιά και φυσικά τα δικά του χρήσιμα ηθικά διδάγματα. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στο νεοεκδοθέν βιβλίο της Λίτσας Ψαραύτη, της βραβευμένης συγγραφέως με Κρατικό Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και με Έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών, υποψήφιας της χώρας μας για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν το έτος 2000 και για το Βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν το έτος 2006.

Το βιβλίο της έχει τον τίτλο «Η μαμά κάνει απεργία» και κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 2025 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Πρόκειται στην ουσία για τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου, μιας και η πρώτη του έκδοση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2009 από τις ίδιες εκδόσεις. Η θεματική του, ωστόσο, μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ. Ίσως, γιατί τίποτα στον πυρήνα της δεν έχει αλλάξει από τότε, ακόμα κι αν έχουν μεσολαβήσει 16 ολόκληρα χρόνια.

Αυτό που επιχειρεί ξεκάθαρα η συγγραφέας, όπως θα αντιληφθεί ο αναγνώστης διαβάζοντάς το βιβλίο της, είναι να καυτηριάσει εκ νέου θέματα και καταστάσεις που δυστυχώς επιμένουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της καθημερινότητάς μας και μαστίζουν ανεξέλεγκτα την κοινωνία του σήμερα σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Μιλάει συγκεκριμένα για μία προβληματική κοινωνία του τώρα, καθόλου ιδανική και παραμυθένια όπως την πρωτογνωρίζουν οι πολύ μικροί αναγνώστες στις δικές τους φανταστικές ιστορίες, άδικη τις περισσότερες φορές, εγωκεντρική, απαιτητική και φυσικά σκληρή και εξοντωτική. Δεδομένου, όμως, ότι το βιβλίο της δεν παύει να απευθύνεται σε μικρά παιδιά και συγκεκριμένα σε παιδιά ηλικίας οκτώ ετών και άνω, η συγγραφέας ως έμπειρη λογοτέχνιδα παιδικής λογοτεχνίας παρουσιάζει την ιστορία της όχι με απόλυτη αυστηρότητα, αλλά με μια ισχυρή δόση του χιούμορ, προκειμένου να μην προκαλέσει τον τρόμο και την απέχθεια των μικρών αναγνωστών, αλλά τον εύστοχο προβληματισμό τους. Γι’ αυτό και επιδιώκει να εστιάσει στο υπαρκτό πρόβλημα της κοινωνίας μας με έναν τρόπο έξυπνο και σαρκαστικό και παράλληλα απόλυτα συναρπαστικό και ενδιαφέροντα.

Πιο αναλυτικά, η ιστορία του βιβλίου έχει ως εξής: μια πιστή σύζυγος και μητέρα πέντε ανήλικων παιδιών, πρώην δικηγόρος και νυν νοικοκυρά, νιώθει να ασφυκτιά με τα νέα δεδομένα της ζωής της, καθώς βρίσκεται εγκλωβισμένη από τη γέννηση των παιδιών της και έπειτα σε μια ανιαρή σκληρή κι απαιτητική οικογενειακή ρουτίνα, η οποία την φθείρει όχι μόνο σωματικά, αλλά κυρίως συναισθηματικά. Πώς θα καταφέρει να δραπετεύσει από τα πολύ ισχυρά δεσμά της, τα οποία υπονομεύουν και σκοτεινιάζουν αφόρητα κάθε θηλυκή πλευρά του εαυτού της; Πώς θα πείσει και τα μέλη της οικογένειά της ότι χρειάζεται βοήθεια για να πάψει να νιώθει παραμελημένη και δούλα; Αφού πρώτα συνειδητοποιήσει την κατάντια στην οποία η ίδια οδήγησε τον εαυτό της με τα χρόνια, θέτοντας ασυναίσθητα στο περιθώριο τις προσωπικές της ανάγκες και επιθυμίες για να ικανοποιήσει πρωτίστως τις ανάγκες και τις επιθυμίες του συζύγου και των παιδιών της, αποφασίζει να επαναστατήσει συνειδητά και να διεκδικήσει από την αρχή τα δικαιώματά της. Πώς; Μα φυσικά κάνοντας απεργία μέσα στο ίδιο της το σπίτι.

Τα μηνύματα που περνάει η συγγραφέας μέσα από το βιβλίο της είναι πολλά. Για την εξασφάλιση της ευτυχίας και της αρμονικής συνύπαρξης μέσα σε μια οικογένεια, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατανόηση, η αλληλοϋποστήριξη, ο αλληλοσεβασμός και η αμοιβαία συνεργασία. Η μονόπλευρη κατάχρηση των δικαιωμάτων και η επιδεικτική απραγία εις βάρος του άλλου μόνο σύγχυση μπορούν να προκαλέσουν στις σχέσεις των ανθρώπων, ανασφάλεια, απογοήτευση, απομόνωση, δυστυχία και ποτέ θετικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό, άλλωστε, δε συνίστανται ούτε μέσα στα πλαίσια της οικογένειας ούτε και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, σχολικό, επαγγελματικό, φιλικό.

Ο ρόλος της νοικοκυράς από την άλλη, που τόσο γλαφυρά περιγράφεται μέσα στις σελίδες του βιβλίου αυτού, δεν είναι κατώτερος από τον ρόλο ενός εργαζόμενου πολίτη. Παρόλ’ αυτά, ο αναγνώστης θα αισθανθεί ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο στην πράξη, μιας και αποδεικνύεται περισσότερο απαιτητικός και εξαντλητικός, αφού δεν έχει συγκεκριμένες μέρες και ωράριο. Κι αν υποτιμάται πολλές φορές και θεωρείται μη εργασία από τους περισσότερους, στο τέλος διαψεύδεται παταγωδώς ως θεωρία σε κάθε πρόκληση και σε κάθε παραδειγματική αναμέτρηση.

Η ηρωίδα του βιβλίου, απογοητευμένη από την εικόνα του εαυτού της, τολμά και κάνει την επανάστασή της για να διεκδικήσει τη ζωή που της αξίζει. Κι όταν πια το καταφέρνει, νιώθει τους ανθρώπους που αγαπά και την αγαπούν πιο κοντά από ποτέ. Η συγγραφέας περνά άλλο ένα μήνυμα στους μικρούς αναγνώστες. Η μαμά δεν είναι ρομπότ, ώστε να μην κουράζεται και να μην παραπονιέται. Και φυσικά δεν είναι υπηρέτρια κανενός. Απαιτεί σεβασμό στη ζωή της, κατανόηση, αλλά και βοήθεια, ώστε να αφιερώνει έστω και λίγο χρόνο στην καθημερινότητά της για την ικανοποίηση των προσωπικών της αναγκών, για να νιώθει ισότιμη με τα άλλα μέλη της οικογένειάς της και κατά συνέπεια σημαντική, ευτυχισμένη και χρήσιμη. Πράγματι, όποιος λαμβάνει βοήθεια και αποδοχή, προσφέρει περισσότερα και με καλύτερη διάθεση. Όποιος στέκεται μετέωρος μπροστά σε ένα τείχος απραγίας, τότε πολύ σύντομα θα γίνει άπραγος κι ο ίδιος, είτε από εξάντληση είτε από αγανάκτηση και πίκρα.

Η επικοινωνία θεωρείται αυτονόητη μέσα σε μία οικογένεια, όμως δεν είναι. Γι’ αυτό και το βιβλίο «Η μαμά κάνει απεργία» είναι μία πολύ καλή αφορμή για να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι, πόσο σημαντική είναι η συνδρομή όλων μέσα στην οικογένεια για να λειτουργήσει σωστά και αποτελεσματικά, πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο σεβασμός στην προσπάθεια που καταβάλει μια μητέρα για να ανταποκριθεί σε πάρα πολλούς ρόλους, οι οποίοι τις περισσότερες φορές δε λαμβάνονται καν υπόψη, ενώ θα έπρεπε να εκτιμώνται στο έπακρο.

Μια σύγχρονη ιστορία καθημερινής οικογενειακής τρέλας, αρκετά ρεαλιστική και σχολαστικά περιγραφική, με πολύ άγχος και τρέξιμο στη θεματική της, απόλυτα καυστική και χιουμοριστική ταυτόχρονα, μα δυστυχώς εκνευριστικά αληθινή και καθόλου ουτοπική.

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα Λίτσα Ψαραύτη που για ακόμα μια φορά καταφέρνει μέσα από τη μεστή γραφή της και την έξυπνη πλοκή της ιστορίας που αφηγείται να ελκύσει το ενδιαφέρον των μικρών παιδιών, αγγίζοντας με σεβασμό σοβαρά θέματα κοινωνικού προβληματισμού, που επιβάλλεται να συζητηθούν ακόμα και στις μικρές ηλικίες, χωρίς όμως να φανούν ούτε υπερβολικά ούτε αδιάφορα ούτε και άστοχα.

Πολλά συγχαρητήρια και στην εικονογράφο του βιβλίου Ελίζα Βαβούρη για τα καταπληκτικά σκίτσα της που απεικονίζουν ακριβώς την τρέλα της πραγματικότητας της ηρωίδας μάνας, όπως ακριβώς την αφηγείται στην ιστορία της η συγγραφέας.

Συστήνεται ανεπιφύλακτα για ανάγνωση!

Βιογραφικό:

Η ΛΙΤΣΑ ΨΑΡΑΥΤΗ γεννήθηκε στη Σάμο. Η ομορφιά της φύσης, τα ταξίδια σε Ανατολή και Δύση, το ιστορικό παρελθόν της πατρίδας της, καθώς και τα προβλήματα του καιρού μας, που απασχολούν τους νέους αλλά και κάθε σημερινό άνθρωπο, της δίνουν ερεθίσματα και είναι οι πηγές έμπνευσης των έργων της. Τα βιβλία που έχει γράψει μέχρι σήμερα αγαπήθηκαν όχι μόνο από τους μικρούς αλλά και από τους μεγάλους. Η Ακαδημία Αθηνών έδωσε έπαινο στο ΑΥΓΟ ΤΗΣ ΕΧΙΔΝΑΣ. Το Υπουργείο Πολιτισμού βράβευσε με το Κρατικό Βραβείο ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΗΣ ΕΚΑΤΗΣ και ΤΗ ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΓΟΡΓΟΝΑΣ. ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ αναγράφηκαν στον Τιμητικό Πίνακα της ΙΒΒΥ και ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΤΑΞΙΔΙ τιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Είναι μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς καθώς και μέλος Δ.Σ. του περιοδικού «Διαδρομές». Ήταν υποψήφια της χώρας μας για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν το 2000 και για το βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν το 2006. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα βιβλία της ΠΕΝΤΕ ΔΩΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΪ-ΒΑΣΙΛΗ, ΤΟ ΣΑΚΟΥΛΙ ΜΕ ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ, ΟΤΑΝ ΓΕΝΝΗΣΕ Η ΜΑΜΑ, Ο ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΛΦΙΝΙ, ΤΟ ΜΩΡΟ ΜΑΣ Ο ΠΑΠΠΟΥΣ, ΤΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ και Ο ΘΩΜΑΣ.