Βιβλιοκριτική: "Ο κήπος των μικρών Θεών" της Σοφίας Βόικου

Ημ/νία έκδοσης: 20 Μαρ 2025
Θεματική Κατηγορία: Ιστορικό Μυθιστόρημα, Κοινωνικό, Αισθηματικό
Ηλικία: 18+
Σελίδες: 432
ISBN: 978-618-01-6054-3
Εκδόσεις: Ψυχογιός

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι αρκετά δημοφιλές στο αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα, μιας και συνδυάζει με απόλυτη μαεστρία ιστορία και μυθοπλασία μαζί, προσφέροντας έτσι στον αναγνώστη που θα το επιλέξει ως ανάγνωσμα ψυχαγωγία και παράλληλα πολύτιμη γνώση. Το ταξίδι πίσω στον χρόνο έχει συγκεκριμένο προορισμό, καθώς σκοπός του είναι να δώσει φως σε εποχές που σημάδεψαν τις ζωές των προγόνων μας και καθόρισαν είτε θετικά είτε αρνητικά την εξέλιξη του κόσμου σε όλα τα επίπεδα. Γι’ αυτό, άλλωστε, είναι και αναρίθμητα τα πνευματικά διαμάντια μεταφρασμένης αλλά και ελληνικής λογοτεχνίας για τα οποία με υπερηφάνεια κάνουμε λόγο μέχρι και σήμερα.

Ένα τέτοιο πνευματικό διαμάντι αποτελεί και το νέο ιστορικό μυθιστόρημα της πολυγραφότατης συγγραφέως Σοφίας Βόικου που κυκλοφόρησε μόλις τον Μάρτιο του 2025 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», με τίτλο «Ο κήπος των μικρών Θεών». Πρόκειται, πιο συγκεκριμένα, για ένα οδοιπορικό αφενός μεν στην πόλη του Φωτός, αφετέρου δε στη γοητευτική πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη των αρχών του 20^ου αιώνα, στην πόλη εκείνη όπου ζούσαν ειρηνικά μαζί Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι μέχρι και το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και την απότομη εισβολή αναρίθμητων αλλοδαπών στρατιών που αποτέλεσαν το λεγόμενο Μακεδονικό Μέτωπο. Τότε ακριβώς άλλαξαν τα πάντα.

Η συγγραφέας στο μυθιστόρημά της αυτό, παράλληλα με την πιστή ιστορική αποτύπωση της εποχής που περιγράφει, εστιάζει ταυτόχρονα και στην τέχνη της φωτογραφίας και τη δυναμική της επίδραση στις ζωές των ανθρώπων. Πράγματι, ως τέχνη η φωτογραφία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο σε μια περίοδο όπου φαινομενικά ήταν αχρείαστη. Όπως αποδεικνύεται μέσα από την ιστορία του βιβλίου αυτού όμως, η οποία στηρίζεται σε αληθινά γεγονότα και πρόσωπα, η φωτογραφία όχι μόνο δεν υπήρξε αχρείαστη, αντίθετα επηρέασε σημαντικά την ψυχολογία των ανθρώπων και κατά τη διάρκεια του πολέμου αλλά και μετά το πέρας αυτού. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Είναι Οκτώβριος του 1915 στη Θεσσαλονίκη, όταν η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, υπαρκτό πρόσωπο, όπως και τα περισσότερα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στην ιστορία που φιλοξενείται σε αυτό, η δεκαεξάχρονη Εβραία Ραχήλ, που έχει πάθος με τη φωτογραφία από μικρό παιδί και διδάσκεται την τέχνη της από το πρότυπό της, τον πατέρα της Τζέκο, το σκάει από το σπίτι της για να κατευθυνθεί στο λιμάνι και να φωτογραφίσει στα κρυφά τα γαλλικά πλοία που εκείνη την ώρα αγκυροβολούν ανενόχλητα, αποβιβάζοντας αναρίθμητους Γάλλους στρατιώτες στην περιοχή, προκειμένου να συμμετέχουν στο Μακεδονικό Μέτωπο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ώσπου η ματιά της συναντά τυχαία τη ματιά του Στεφάν, του άντρα που θα σημαδέψει το υπόλοιπο της ζωής της, παρά τα στερεότυπα της εποχής, τις άτυπες απαγορεύσεις και τα αβάσταχτα πρέπει.

Σε μια εποχή άκρως συντηρητική και πατριαρχική, όπου η γυναίκα είναι υποδεέστερη του άντρα, χωρίς βούληση και όνειρα και χωρίς φιλοδοξίες, η Ραχήλ θα ταράξει τις κοινωνικές ισορροπίες και θα κάνει την επανάστασή της. Ο ανείπωτος έρωτάς της με τον Στεφάν, παρότι αταίριαστος και χωρίς προοπτική, αποδεικνύεται αμφίδρομος, μιας και ο Στεφάν, χωρίς να το επιδιώξει, θα νιώσει για εκείνη ανάλογα συναισθήματα. Το τέλος του πολέμου, όμως, ο άγριος τραυματισμός του Στεφάν, η επιστροφή του στη Γαλλία, ο αταίριαστος γάμος της Ραχήλ με έναν πολύ μεγαλύτερό της, η μετακόμισή της στο εξωτερικό, η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης και οι πολιτικές αναταράξεις της πόλης θα δώσουν τέλος σε μια απαγορευτική ερωτική ιστορία που δεν πρόλαβε καν να ξεκινήσει. Πώς ακριβώς η φωτογραφία θα τους ενώσει και πάλι; Είναι το σημείο της αφήγησης στο οποίο η συγγραφέας εστιάζει στο δράμα όλων εκείνων των ανθρώπων που βίωσαν τα δεινά του πολέμου, ακόμα και μετά το πέρας αυτού. Εκείνων που έχασαν το πρόσωπό τους και την αξιοπρέπειά τους, παρόλ’ αυτά συνέχισαν να αγωνίζονται για να επιβιώσουν, συνέχισαν να κάνουν όνειρα για το μέλλον τους και να ερωτεύονται ως άνθρωποι ζωντανοί, αληθινοί και πλέον ελεύθεροι.

Μια άκρως καθηλωτική και συγκινητική ιστορία αγάπης, που παρουσιάζει με σεβασμό και ιστορική ακρίβεια όλα τα δεινά του πολέμου και τις επιπτώσεις του, την ολοκληρωτική καταστροφή μιας ολόκληρης πόλης, τον θάνατο αθώων ψυχών, τον ξεριζωμό απελπισμένων επιζώντων, ωστόσο χωρίς υπερβολές και χωρίς περιττές επεξηγήσεις. Ρομαντική ταυτόχρονα και ανθρώπινη, δίνει έμφαση στην ψυχοσύνθεση των ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν σε όλα τα δραματικά γεγονότα μιας τραγικής περιόδου της ιστορίας μας χωρίς να το θελήσουν προσωπικά και φυσικά χωρίς να το επιδιώξουν, που έκαναν όνειρα για το μέλλον τους, που τόλμησαν να αγαπήσουν τη ζωή τους όπως είναι, που πλήρωσαν σκληρά το τίμημα που γεννήθηκαν άνθρωποι με προσωπικές θυσίες και ψυχικά τραύματα, που ρίζωσαν βαθιά μέσα τους ακόμα και μετά το πέρας του πολέμου.

Η συμβολή των μικρών Θεών σε όλους τους αφανείς ήρωες της παγκόσμιας ιστορίας μας αποδεικνύεται μέγιστη και καθοριστικής σημασίας, αφού χάρισε μια δεύτερη ζωή σε όλους εκείνους που έχασαν πρόωρα την πρώτη.

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα Σοφία Βόικου για την εξαιρετική της γραφή, για τα πυκνά της νοήματα και για το άπλετο φως που ρίχνει σε μια περίοδο τραγική, σκοτεινή και πένθιμη.

Ένα βιβλίο ύμνος στη φιλία και στην αληθινή αγάπη που αξίζει οπωσδήποτε να διαβαστεί!