Βιβλιοκριτική: "παρανυχίδα" της Μαρίας Γεωργαλά - Καρτούδη | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Μαρία Γεωργαλά-Καρτούδη

παρανυχίδα

ISBN: 9786185748692

σελίδες: 60

μέγεθος: 14x21εκ

Εκδόσεις: Μετρονόμος

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η Μαρία Γεωργαλά - Καρτούδη εμφανίστηκε επίσημα στα γράμματα ως συγγραφέας βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας. Αργότερα τη γνωρίσαμε και ως δοκιμιογράφο. Πλέον, κυκλοφορώντας πρόσφατα την πρώτη της ποιητική συλλογή, προσθέτει μια ακόμα ιδιότητα στο βιογραφικό της, αυτήν της ποιήτριας. Έχοντας από πριν καταθέσει τα πρώτα δείγματα της ποιητικής της γραφής στο διαδίκτυο, προετοίμασε στην ουσία το έδαφος για το επόμενο ολοκληρωμένο συγγραφικό της βήμα. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη η στροφή της στην ποίηση. Άλλωστε, είναι απόλυτα δικαιολογημένη η επιθυμία για έναν δημιουργό να καταπιαστεί με περισσότερα του ενός λογοτεχνικά είδη και να δοκιμαστεί σε αυτά, αφήνοντας ελεύθερη την ψυχή του να αποτυπώσει στο χαρτί την αλήθεια του όπως ακριβώς την αισθάνεται. Αυτό είναι το νόημα της ελευθερίας εξάλλου, και οι δημιουργοί το γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους.

Ας μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα για το νέο βιβλίο της Μαρίας Γεωργαλά - Καρτούδη. Πρόκειται, όπως ήδη αναφέρθηκε, για ποιητική συλλογή, φέρει τον τίτλο «παρανυχίδα» και κυκλοφορεί από τον Ιανουάριο του 2025 από τις εκδόσεις «Μετρονόμος».

Τριάντα ένα ποιήματα απαρτίζουν την «παρανυχίδα», κάποια ολιγόστιχα και κάποια λίγο πιο εκτενή, γραμμένα όλα σε ελεύθερο στίχο, ακόμα και αυτά που προσεγγίζουν επιδερμικά τον έμμετρο, υπαρξιακού περιεχομένου, απόλυτα εξομολογητικού ύφους, στοχαστικού και βαθιά συναισθηματικού.

«Το τέλος δεν το φέρνει ο θάνατος./Ο φόβος το φέρνει.», γράφει στη σελίδα 7 του βιβλίου της η ποιήτρια και εισάγει τον αναγνώστη της στον δικό της ποιητικό κόσμο, τον σχολαστικά αποκαλυπτικό, που στόχο έχει να καταδείξει με επιχειρήματα και όχι με γενικότητες και άνοστες αοριστίες, την ανησυχία που ξεχειλίζει ανεξέλεγκτα στις μέρες μας από την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κοινωνία, από το αγκάθι της συναισθηματικής αποξένωσης, που σαν παρανυχίδα προκαλεί ταραχή και τρέμουλο στην εύρυθμη καθημερινότητά της. Όχι, δεν είναι εύρυθμη, θα παραδεχτεί παρατηρώντας την με προσοχή. Αιμορραγεί τακτικά, επιτίθεται απειλητικά εναντίον του, προκαλεί ανεξέλεγκτους υπαρξιακούς σπασμούς, με σκοπό την εσωτερική του αγανάκτηση και τον αβάσταχτο ψυχικό του πόνο. Επιδεινώνεται ανησυχητικά σε κάθε νέα του παρατήρηση, χωρίς προειδοποίηση κινδύνου, αρρωσταίνοντας τα πάντα γύρω του σαν ύπουλος εχθρός. Λύπη, φόβος, μελαγχολία και μαρασμός είναι η κατάληξη για όλους τους φιλοξενούμενους της γης. Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα ακόμα, παραδέχεται η ποιήτρια. Υπάρχει, αν προϋπάρξει βέβαια η ανάλογη φροντίδα για την επούλωσή της, το αληθινό ενδιαφέρον γι’ αυτήν, η στοργή, η ανθρωπιά, η ουσιαστική εστίαση στο πρόβλημα και η αγάπη. Μόνο τότε, ο φόβος τρέπεται αυτόματα σε ξεγνοιασιά και η ξεγνοιασιά με τη σειρά της σε ζωή. Μέχρι τη στιγμή φυσικά που σαν κύκλος ζωής που διαρκώς επαναλαμβάνεται στην πορεία του χρόνου εμφανίσει και πάλι την παρανυχίδα στο προσκήνιο της καθημερινότητας, το ίδιο απειλητική, το ίδιο απρόσκλητη και τρομακτική, το ίδιο ανυπόφορη στον πόνο και την όψη. Κι όλα θα κινηθούν μαζί της στον ίδιο απειλητικό ρυθμό της τρέλας ξανά και ξανά.

Τύψεις, δαίμονες, κυνηγητό ζωής και ψυχική ήττα η συνήθης συνθήκη κι η κατάληξη. Τίποτα δεν περνά απαρατήρητο, ακόμα κι αν αντιμετωπίζεται με σθένος. Η παρανυχίδα επιμένει να υπάρχει και να επιδρά αρνητικά στον άνθρωπο. Μήτε η μνήμη του παρελθόντος, όμορφων αλλοτινών στιγμών, μήτε η φαντασία και η πλάνη αυτών στο σκοτεινό παρόν βοηθά στην αντιμετώπισή της. Μια σκιά στέκεται μπροστά στο πρόβλημα κι έπειτα μια απέραντη λύπη. Μοναξιά το αποτέλεσμα και όχι άδικα.

«Ασυνόδευτες οι μέρες μου. / Αυτό νιώθω ότι είναι. / Ασυνόδευτες.», γράφει η ποιήτρια στο ομότιτλο ποίημα της συλλογής της, στη σελίδα 14 του βιβλίου. Το ίδιο και οι λέξεις, διαπιστώνει. Το ίδιο και οι μνήμες, παρατηρεί, όπως και η ίδια η ζωή. Εγκατάλειψη η νέα συνθήκη που επιβάλλει την παρουσία της στον κόσμο, με πολλά αναπάντητα ερωτηματικά που μαστιγώνουν τη σκέψη, καθώς δε βρίσκουν εμφανή διέξοδο στην αλήθεια. Θρήνος εμφανίζεται στο προσκήνιο ως αναμενόμενο επακόλουθο, έντονος θυμός και μια απειλητική έλλειψη οξυγόνου. Πόσο πονάει τελικά η αγριότητα της άγνοιας, αναρωτιέται;

Συμβολική η ποίηση της Μαρίας Γεωργαλά - Καρτούδη, καταγγελτική και μια καλή αφορμή για περισσότερη σκέψη, φιλοσοφική αναζήτηση και προβληματισμό, γροθιά στο στομάχι, ένας θόρυβος συναισθημάτων για την ακρίβεια. Μια διαρκής μελαγχολία λούζει το σύνολο των ποιημάτων της, ακόμα και των πιο ερωτικών, αυτών που σαν ανάσα δροσιάς συμπληρώνουν τους έντονους υπαρξιακούς προβληματισμούς της και χρωματίζουν την ομορφιά στο περιεχόμενο της κατά τα άλλα σκοτεινού περιεχομένου συλλογής της. Υπάρχουν λύσεις σωτηρίας από την απόλυτη κατάπτωση και αυτό επιδιώκει να σημειώσει με τον δικό της ποιητικό τρόπο η γράφουσα, περνώντας ξεκάθαρα το δικό της ξεχωριστό αισιόδοξο και ενθαρρυντικό συνάμα μήνυμα στον αναγνώστη.

«Να χάνεσαι στη στιγμή.

Να είσαι η στιγμή.» (Σελίδα 23)

Μέσα στην χαοτική θλιβερή πραγματικότητα, που διώχνει με βία το χαμόγελο από τα χείλη όλων μας, η ποιήτρια τολμά επίσης να κάνει την αυτοκριτική της.

«Είμαι κάτι.

Δεν ξέρω πώς αλλιώς να σε ονομάσω.

Κάτι, ανάμεσα και αντίθετα προς κάτι άλλο.

Κινούμαι χωρίς περιττούς κυματισμούς.

Κάποιες φορές συγκρούομαι τυχαία με κάτι άλλο.

Αποπροσανατολίζομαι.» (Σελίδα 29)

Η ποιήτρια δίνει έμφαση στον φόβο, τον μεγάλο ύπουλο εχθρό, τον εκδικητικό δυνάστη των ανθρώπινων ψυχών.

«Όταν οι άνθρωποι φοβούνται,

σταματούν να σκέφτονται.

Απ’ όλα τα λεξικά σβήνουν τη λέξη ελευθερία,

σαν να μην βιώθηκε ποτέ.

Όταν οι άνθρωποι φοβούνται,

όσοι τους προκαλούν τον φόβο εκστασιάζονται.

Μόνο η μοιρασιά κάνει τον άνθρωπο

να μη φοβάται.» (Σελίδα 35)

Το μοίρασμα λοιπόν είναι η λύση στο πρόβλημα της εξουθενωτικής μοναξιάς, σημειώνει η ποιήτρια, η αγκαλιά, η συντροφικότητα, η ανθρώπινη πλευρά του παρατημένου εαυτού, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, αυτή που γεννιέται στα δύσκολα, που δοκιμάζεται σε αυτά και που αν απαιτηθεί να πολεμήσει για το κοινό καλό δε χάνει ποτέ. Αντίθετα, καρποφορεί καλοσύνη και αγάπη.

Όχι, δεν είναι όλα καλά στην καθημερινότητά μας, συμπληρώνει. Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα καλυτέρευσης. Ο έρωτας είναι το μυστικό και η ιδανικότερη λύση, η ουσία της ύπαρξης, η γλυκιά πλευρά της ζωής, η ομορφιά του χαμόγελου, η στιγμή που σφραγίζει το σταμάτημα του χρόνου, η δημιουργία της μνήμης, το φάρμακο στη μοναξιά και στο πρόωρο γήρας, η αίσθηση της γλυκιάς μυρωδιάς που μένει για πάντα ανεξίτηλη εντός μας.

Αξιοσημείωτη είναι η εικαστική παρέμβαση της Αναστασίας Καρούση που όχι μόνο ντύνει όμορφα το εξώφυλλο της συλλογής, αλλά και κάποιες από τις εσωτερικές της σελίδες.

Πολλά συγχαρητήρια στην ποιήτρια Μαρία Γεωργαλά - Καρτούδη, που, αν και πρωτόλεια η ποιητική της συλλογή, με την εξαιρετική πένα της σφραγίζει άξια το προσωπικό απλό και κατανοητό ύφος της και το καθιστά μοναδικό. Ας είναι καλοτάξιδη η «παρανυχίδα» της και η αρχή ενός νέου συναρπαστικού ταξιδιού για την ίδια και τους αναγνώστες της.