Βιβλιοκριτική: "Ανεπίδοτα" του Χρήστου Μιχάλαρου

ISBN: 9786185748319
Εκδόσεις: ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ
Χρονολογία Έκδοσης: Φεβρουάριος 2025
Σελίδες: 60

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Ο Χρήστος Μιχάλαρος είναι δημοσιογράφος ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών στην Κύπρο. Παράλληλα ασχολείται και με τη συγγραφή υπηρετώντας πολλά και διαφορετικά λογοτεχνικά είδη ταυτόχρονα πέρα από την αρθρογραφία, όπως ποίηση, στιχουργική και πεζογραφία. Παλιότερα τον συναντάμε με το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο Χρήστος Α. Μιχαήλ, ενώ πρόσφατα επιλέγει να μας συστηθεί εκ νέου με το πραγματικό του όνομα.

Μόλις τον Φεβρουάριο του 2025 κυκλοφόρησε τη νέα του ποιητική συλλογή, την τέταρτη κατά σειρά έκδοσης, από τις εκδόσεις «Μετρονόμος», με τίτλο «Ανεπίδοτα». Το βιβλίο του αυτό περιέχει στο σύνολό του τριάντα εννέα ποιήματα, που στην ουσία γράφηκαν στο παρελθόν για συγκεκριμένους παραλήπτες, μα που όμως δε διαβάστηκαν ποτέ από τους ίδιους. Είναι ανεπίδοτα, όπως μαρτυρεί και ο τίτλος του βιβλίου, γιατί πολύ απλά δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους για να διαβαστούν. Ο λόγος παραμένει άγνωστος. Ωστόσο, το γεγονός ότι πλέον βρίσκονται δημοσιευμένα σε τούτη εδώ την ποιητική συλλογή αποτελεί τόλμη και απόφαση ζωής για τον δημιουργό τους, μιας και με τη δημοσίευσή τους προσφέρονται προς ανάγνωση από όλους τους υποψήφιους αναγνώστες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων στους οποίους και αρχικά απευθύνονται.

Πιο ώριμη η γραφή του ποιητή, αυτή τη φορά αναμετράται με τον χρόνο, τον δυνάστη Θεό που κινείται διαρκώς κι ακούραστα προς τα εμπρός, χωρίς σταματημό και χωρίς έλεος. Αυτόν που αφήνει βαθιά κι ανεξίτηλα σημάδια πίσω του για να προκαλέσει τον πόνο και την ενοχή, για να διεγείρει τη μνήμη του παρελθόντος, την επίπονη πολλές φορές αναπόληση στιγμών που πλέον έσβησαν και δεν υπάρχουν στο παρόν. Για να μεγαλώσει το χάσμα που χωρίζει το σήμερα από το χθες, για να τονίσει πως το αύριο θα είναι πολύ πιο διαφορετικό κι απόμακρο από το σήμερα. Σκοπός του η ενδοστρέφεια και η περισυλλογή.

Ένα προσωπικό ημερολόγιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ποιητική συλλογή «Ανεπίδοτα», με πολλά αυτοαναφορικά στοιχεία. Ένα λεύκωμα στιγμών, στις οποίες καταφεύγει ο ποιητής για να ξαναθυμηθεί κομμάτια του εαυτού του που άφησε πίσω του ο χρόνος και που πια δεν υπάρχουν. Ολιγόστιχα ποιήματα τα περισσότερα, καταγράφουν συναισθήματα που άφησαν το αποτύπωμά τους στη ζωή που χάθηκε.

«Στο τέλος

σημασία έχει

μονάχα

αυτό που συμβαίνει» (Σελίδα 15)

Τα ποιήματα της συλλογής αυτής λειτουργούν και ως χρήσιμα αποφθέγματα. Στόχο έχουν να ξυπνήσουν συναισθήματα, να διεγείρουν τη σκέψη, να καταδείξουν την εγωπάθεια της κοινωνίας και την αναλγησία της εποχής και να οδηγήσουν τον νου σε βαθύτερο φιλοσοφικό και υπαρξιακό προβληματισμό, σε ολική αναθεώρηση των ηθικών αξιών, σε αντίδραση και ουσιαστικό επαναπροσδιορισμό των ανθρώπινων προτεραιοτήτων. Αν και γραμμένα όλα τους σε ελεύθερο και μοντέρνο στίχο, διακατέχονται στο σύνολό τους από μετρημένο λυρισμό και από μια βαθιά, δικαιολογημένη πάντοτε, μελαγχολική διάθεση.

«Θα περάσει κι αυτό

κι εμείς θα περάσουμε

και όλα

καθώς ο χρόνος

ακούραστα

κάνει απλά τη δουλειά του.» (Σελίδα 21)

Τα χρόνια που φεύγουν διδάσκουν τον άνθρωπο, συμπεραίνει ο ποιητής, καθώς τον οδηγούν βαθμιαία στη γνώση. Μαθαίνει από τα λάθη του στην πορεία της ζωής του εκείνος και τα αποφεύγει. Αποκτά στιγμές, καλές και κακές, κι έτσι μαθαίνει να ζει με την ανάμνηση αυτών γνωρίζοντας πως δεν είναι τέλειος. Ώσπου να επαναλάβει τα λάθη του αργά ή σύντομα για να οδηγηθεί και πάλι στο συμπέρασμα πως τίποτα δεν ορίζεται από τον ίδιο και τίποτα δεν εξαρτάται από τον ίδιο όσο κι αν το προσπαθεί.

«Το ίδιο λάθος

ξανά

και ξανά

έως ότου

πάψει

να είναι λάθος» (Σελίδα 27)

Εξομολογητική κατάθεση ψυχής, με δυο λόγια, η ποίηση του Χρήστου Μιχάλαρου, λιτή και κατανοητή, περιεκτική, άκρως συμβολική και αλληγορική, ευαίσθητη και ταυτόχρονα ανθεκτική, σκληρή και ρεαλιστική, σφραγίζει το προσωπικό ύφος του ποιητή και το καθιστά ιδιαίτερο. Είναι μια ποίηση που αναμετράται με τον χρόνο, με τα ανθρώπινα λάθη και παραστρατήματα, με τον ανείπωτο πόνο και την απώλεια, με την ανάμνηση των στιγμών και τη διαρκή τους νοσταλγία, με την απειρία και τη ματαιοδοξία της νιότης που με τα χρόνια τρέπεται σε εμπειρία, γνώση και ενοχή, με τη σκληρότητα του γήρατος που μεταφράζεται σε ενοχή και παραίτηση και τέλος με την απεραντοσύνη της μοναξιάς ανεξαρτήτως τόπου, χρόνου και φύλου. Είναι μια ποίηση που δίνει έμφαση στο νόημα των λέξεων και τη δυναμική τους παρουσία, γι’ αυτό άλλωστε έχει πολλά να δώσει και να πει στον αναγνώστη.

«Η μοναξιά δεν ήταν επιλογή

άσ' τους να λένε

η μοναξιά

ήταν πάντα

το τίμημα

για τις λευκές επιταγές

που καταφέραμε να εξαργυρώσουμε

ψυχή τε και σώματι

αγάπη μου» (Σελίδα 55)

Πολλά συγχαρητήρια στον ποιητή και γι’ αυτό το εξαιρετικό του βιβλίο που ευχόμαστε ολόψυχα να πολυδιαβαστεί και να εμπνεύσει!