Βιβλιοκριτική: "Οι νύχτες του Ραμόν – Ένα ραδιοφωνικό νυχτολόγιο" του Νίκου Μοσχόπουλου

Συγγραφέας: Νίκος Μοσχόπουλος
ISBN: 978-618-5748-75-3

Χρονολογία έκδοσης: Απρίλιος 2025
Σελίδες: 118
Εκδόσεις: Μετρονόμος

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η ρουτίνα πολλές φορές οδηγεί στην αγανάκτηση τους ανθρώπους. Μια άνοστη καθημερινότητα γίνεται τρόπος ζωής, αδιάφορη της περισσότερες φορές, μα και τόσο εθιστική, αυτονόητη, δεδομένη και αναγκαία. Ίσως γιατί η σιγουριά που εξασφαλίζει η παρουσία της, σαν μια ασφάλεια της επανάληψης και της διαρκούς τριβής μαζί της δοσμένη απλόχερα ως δώρο επιβίωσης, δύσκολα ανατρέπεται, δύσκολα αντικαθίσταται αφού σχεδόν ποτέ δεν επιδιώκεται μια τέτοια μεγάλη αλλαγή. Δεν υπάρχει λόγος γι’ αυτήν άλλωστε, όταν τίποτα δεν εξασφαλίζει την πρόοδο και φυσικά την επιτυχία. Παρά την απέχθεια που ενδεχομένως προκαλεί η απραγία, η ατονία της δράσης με δυο λόγια που απαγορεύει την οποιαδήποτε κίνηση προόδου, η ρουτίνα αποτελεί τελικά τη μόνη σταθερά στη ζωή που επιτρέπει τη συνέχεια, έστω κι αν αυτή επιθυμεί ενδόμυχα τη διεκδίκηση του ονείρου όποιου κι αν είναι αυτό.

Τι συμβαίνει όμως όταν η σταθερά αυτή, η ανυπόφορη κατά τα άλλα ρουτίνα της καθημερινότητας ανατραπεί τελικά, χάσει την ασφάλεια της και οδηγηθεί σε μια εντελώς διαφορετική, άγνωστη και σκοτεινή, επικίνδυνη σαφώς και καταστροφική κατάσταση; Φόβος και τρόμος κυριεύει τη λογική, στοιχειώνει τη σκέψη και παραλύει κάθε κίνηση ανάκαμψης, κάθε σκέψη και πράξη αποκατάστασης. Όχι άδικα. Γιατί δεν είναι πάντα εφικτή μια τέτοια ενέργεια.

Τρανταχτό παράδειγμα των τελευταίων ετών αποτελεί η ραγδαία εκδήλωση του κορονοϊού στον κόσμο τέλη του 2019, αρχές του 2020, και ο καθολικός αναγκαστικός εγκλεισμός που επέβαλε με βίαιο τρόπο η απρόσκλητη παρουσία του. Απειλή, τρόμος, επιφυλακτικότητα, ανασφάλεια, αποστροφή, περισσότερη απομόνωση, απαγόρευση, ποινή, τρέλα, αγανάκτηση, μελαγχολία, μοναξιά, απώλεια και θάνατος μαζί, είναι μερικές από τις συνέπειες που αυτός δημιούργησε στο πέρασμά του προκαλώντας πάνω απ’ όλα αθεράπευτο πόνο και μαρασμό ψυχής. Ο άνθρωπος απομονώθηκε από τους ανθρώπους, έχασε το νόημα της ύπαρξής του, το αυτονόητο αίσθημα της αγκαλιάς και του μοιράσματος. Η αμφιβολία και η καχυποψία στοίχειωσαν το μέσα του και τον αγρίεψαν. Ο θάνατός σου η ζωή μου, όρισε η νέα συνθήκη που απαίτησε να μετατραπεί σε νέα του ρουτίνα. Μα ποια ρουτίνα μπορεί να αντικαταστήσει την ομορφιά της προγενέστερης, αυτής που κινδύνεψε για μεγάλο χρονικό διάστημα να χαθεί εντελώς και να αποτελέσει παρελθόν;

Μια μικρή αλλά ταυτόχρονα μεγάλη και σημαντική παρηγοριά των ανθρώπων τον καιρό της καραντίνας αποτέλεσε η φωνή από το πουθενά, η απρόσωπη παρουσία που τους γλύκαινε τακτικά τα σκοτάδια της μελαγχολίας και της λύπης, το ραδιόφωνο. Με την ομορφιά μιας άλλης εποχής επιχείρησε συνειδητά να συντροφεύσει τις μοναχικές ψυχές τους και να τις ταξιδέψει με μελωδίες και λόγια ζεστά και ανθρώπινα σε κόσμους διάφανους, περισσότερο αληθινούς και οικείους, περισσότερο υγιείς και ελπιδοφόρους. Μερικά από αυτά τα ταξίδια ψυχής φιλοξενεί στο νεοεκδοθέν βιβλίο του ο πρώην εκπαιδευτικός και νυν αρθρογράφος, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός Νίκος Μοσχόπουλος με τίτλο «Οι νύχτες του Ραμόν» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μετρονόμος».

Ένα ραδιοφωνικό νυχτολόγιο αποτελεί το σύνολο του έργου του, μια γραπτή αποτύπωση των ραδιοφωνικών ταξιδιών του που σχεδίασε με τόσο επιμέλεια και αγάπη προς τον συνάνθρωπο η φωνή της ψυχής του. Στόχος του να καλύψει το κενό της μοναξιάς στις απομονωμένες υπάρξεις, στις απεγνωσμένες υπάρξεις που θέλησαν να μοιραστούν τη μοναξιά τους μαζί του. Πιο συγκεκριμένα, όπως εξομολογείται και ο ίδιος ο συγγραφέας, τα κείμενα του βιβλίου του είναι γραπτές απόπειρες ενός ραδιοφωνικού παραγωγού που ακούστηκαν στις εκπομπές των ραδιοφώνων της Θεσσαλονίκης που τον στέγασαν.

Μα γιατί νύχτες, θα αναρωτηθεί κανείς; Γιατί πολύ απλά τις νύχτες γράφηκαν τα όσα γράφηκαν, τις στιγμές που το σκοτάδι πέταγε από πάνω του τη βιασύνη της μέρας και την τρέλα της, το γυαλιστερό προσωπείο της τελειότητάς της και τον σχεδόν ρομποτικό καθωσπεπισμό της για να ελευθερώσει τη γυμνή κι ανέγγιχτη αλήθεια του, να την εκφράσει με λέξεις απαλλαγμένες από ντροπή, φόβο, δειλία, ψέμα και πλάνη, συμβατική αυταπάτη και αιώνιο άγχος αποδοχής. Τις νύχτες γράφηκαν τα όσα γράφηκαν για να διεκδικήσουν μια θέση στο όνειρο, για να αισθανθούν την ομορφιά της ελευθερίας της έκφρασης και την ικανοποίηση της εξωτερίκευσης των παθών της ψυχής με σκοπό την αποδέσμευσή τους από το βάρος της σιωπής που επιβάλει ερήμην τους το φως της ημέρας. Τις νύχτες τα κείμενα αυτά του βιβλίου ακούστηκαν στις ραδιοφωνικές εκπομπές του συγγραφέα για να προσφέρουν συντροφιά στη μοναξιά, τότε που κανείς άλλος δεν μπορούσε να προσφέρει ακόμα κι αν το επιδίωκε. Και ήταν πολλές αυτές οι νύχτες, εφιαλτικές, απόκοσμες, άχρωμες και παγερές, ίδιες με τον θάνατο. Ήταν οι νύχτες του απόλυτου εγκλεισμού, που κουβαλούσαν μια αβεβαιότητα και μια αοριστία στις πλάτες τους. Τι θα γίνει μετά; Πόσο θα διαρκέσει ο εφιάλτης αυτός; Πόσο ο άνθρωπος θα ζει μακριά από τους ανθρώπους, θα ανασαίνει μακριά από τους ανθρώπους, θα πεθαίνει μακριά από τους ανθρώπους;

Κι ο Ραμόν; Ποιος είναι ο Ραμόν που επιθυμεί το μοίρασμα και την επικοινωνία; Ένα δημιούργημα της νύχτας είναι, θα διαπιστώσει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλίο, ένας ταξιδευτής του κόσμου που αποφασίζει να ταράξει με τη φωνή της φαντασίας του και των τολμηρών του ονείρων την τραγικότητα της σιωπής. Ο Ραμόν σαν πλάσμα της νύχτας και των σκιών της τολμά να παντρέψει μύθο και πραγματικότητα για να διεκδικήσει το ανέφικτο, το ουτοπικό, μα ταυτόχρονα τόσο αναγκαίο και ελκυστικό που από μόνο του καθίσταται ιδανικό και συναρπαστικό. Στα ταξίδια του ο Ραμόν συνομιλεί με δράκους και μάγισσες, με νεράιδες και ξωθιές, με ήρωες και αντιήρωες. Ταξιδεύει στον ουρανό, στα αστέρια, στο φεγγάρι, στις έρημες πόλεις του κόσμου, στους άδειους δρόμους του πουθενά, στους μήνες και τις εποχές που έρχονται και φεύγουν για να ξανάρθουν και πάλι στην ώρα τους, στις θάλασσες και τα λιμάνια του κόσμου που κάτι συμβολίζουν κάθε φορά και κάτι διδάσκουν, στους παλλόμενους δρόμους του χθες και του σήμερα, στις μοναδικές ξεχωριστές στιγμές που υπήρξαν ανθρώπινες, στους τόπους συνάντησης του πεπρωμένου, στη δύσβατη διαδρομή της ψυχής και αλλού.

Γραφή μεστή, καλοδουλεμένη, ταξιδιάρικη, ποιητική, ζεστή και γλυκιά σαν μελωδία που εστιάζει στα θέλω της ψυχής και τα υπηρετεί με αγάπη, πλούσιο ρομαντισμό και αφοσίωση. Με συχνές αναφορές σε ποιήματα και τραγούδια γνώριμα κι αγαπημένα, συμπαρασύρει ευχάριστα τον αναγνώστη του στο ονειρικό ταξίδι που του υποσχέθηκε εξαρχής μέσα από τη συχνότητα του ραδιοφώνου, που αν μη τι άλλο είναι διάχυτο από εικόνες, γνώση και εμπειρίες ζωής.

Ένα βιβλίο διαφορετικό από όλα τα άλλα, μα οπωσδήποτε ευχάριστο, άκρως ενδιαφέρον, εθιστικό και ευκολοδιάβαστο που συστήνεται ανεπιφύλακτα προς ανάγνωση. Ας είναι καλοτάξιδο!

Περισσότερα για το βιβλίο: εδώ