Βιβλιοκριτική: "Στη σκιά του όρους Όχη" του Γιάννη Μακριδάκη

Συγγραφέας: Γιάννης Μακριδάκης
ISBN:13 9789600519624
Εκδόσεις: ΕΣΤΙΑ
Χρονολογία Έκδοσης: Απρίλιος 2025

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Σε ένα νησί του Αιγαίου, δεκαετία του ΄70, ήταν μια αγρότισσα η Βάσω Κανάτη αρσενικιά -αρσενικοθήλυκο-ανδρογύναικα (λέγανε ο κόσμος ότι μέσα στα σκέλια της είχε πουλί …). Κάτι το ανήκουστο και μη αποδεκτό για την συντηρητική και καθυστερημένη κοινωνία του νησιού, με τη βαθιά ριζωμένη ομοφοβία και τα πιο αντιδραστικά πατριαρχικά πρότυπα.

Φούντωσε η κοινωνική αναταραχή στο νησί.

Όταν όμως η Βάσω γίνεται Βάσος, μετά από εγχείρηση αλλαγής φύλου, ο διασυρμός και η διαπόμπευση της Βάσω από τον κόσμο ,σε μικρό διάστημα, μετατρέπεται σε αποθέωση: «Δόξα στον Βάσο/ κι όλοι εμείς στον άσσο!-Δόξα στον Βάσο/κι όλοι εμείς στον άσσο!».

Μια ιδιοτροπία της φύσεως ταλαιπωρεί από τότε που γεννήθηκε ένα κοριτσάκι στο νησί. Και ενώ ήταν αγόρι από παιδί, η φύσις τον έπλασε με πτυχές θήλεος γένους. Και ενώ καθ΄ όλα αισθανόταν σαν άνδρας, αναγκαζόταν χρόνια να φοράει φουστάνια. Μην αντέχοντας πια την κατάσταση αυτήν αποφάσισε να υποβληθεί σε εγχειρήσεις και να αποβάλει τα χαρακτηριστικά του θήλεος και να γίνει άνδρας. Η ιατρική διόρθωσε το λάθος της φύσης.

Ένα νησί που βρισκόταν στην τηλεοπτική σκιά του όρους Όχη της Εύβοιας, οπότε από τα δύο κανάλια ,το κανάλι 5 δεν το πιάνανε καθόλου. Ένα νησί που βρισκόταν στο σκοτάδι τηλεοπτικά και κοινωνικά.

Με την αλλαγή φύλου της Βάσω και με τον αναμεταδότη που έβαλε ο Αντώνης ο ηλεκτρονικός, όλο το νησί σαν να είχε βγει πραγματικά από τη σκιά της Όχης. Τη σκιά που ποθούσανε τόσα χρόνια να πετάξουνε από πάνω τους και που τους πλάκωνε όλα αυτά τα χρόνια…

Η τηλεοπτική σκιά του όρους Όχη, προσωπικές σκιές, συλλογικές σκιές…

Ο Αντώνης ο ηλεκτρονικός Σιβιτανιδείου, ο Στεφανής ο στοιχειοθέτης εφημερίδας, ο Σαράντος ο καθηγητής γυμνασίου, ο Γεράσιμος ο φωτογράφος και η γυναίκα του η Φρόσω. Όλοι τους αφηγούνται από διαφορετική γωνία, μέσα από τα δικά τους μάτια, μια παλιά ιστορία, της Βάσως που έγινε Βάσος, που συνέβη επί Χούντας, όταν οι πρώτες τηλεοπτικές μεταδόσεις ποδοσφαιρικών αγώνων συνένωναν τους πάντες, όταν οι τοπικές εφημερίδες γέμιζαν με σκανδαλώδη νέα από τις αθηναϊκές, όταν τα καρπούζια της Καλάμου είχαν περισσή γλύκα.

Κόρακες πέφτανε στα ωραία καρπούζια της Βάσως, μαύροι κόρακες οι δημοσιογράφοι των Αθηναϊκών εφημερίδων πέσανε για το θέμα της Βάσω….

Μπορεί η απονομή δάφνινων στεφάνων σε αθλητικούς αγώνες να οδηγήσει σε δημόσια διαπόμπευση; Πώς άραγε διορθώνονται τα λάθη της φύσης που οι άνθρωποι πασχίζουν να τα συγκαλύψουν; Τι σχέση έχει με την ιστορία ο Παττακός; Είναι αλήθεια ότι στις κηδείες βρίσκουνε νύφη πολλοί;

Η λαϊκή γλώσσα είναι μεγαλείο. Το Γιαννάκι, το Σταματιό, το Δημητρό, το Λενιώ, το Ελυσσώ, το Γιασεμώ, τότε όλα έτσι τα φώναζαν τα παιδιά όλη η γειτονιά και αυτά μεταξύ τους.

Τώρα τα μπλέξανε. Για αυτό έγραψε ο Γιάννης Μακριδάκης «στη σκιά του όρους Όχη» την ιστορία του ατόμου που είτε Βάσω το φωνάξεις είτε Βάσο είναι το ίδιο.

Επίσης τα προσωνυμία δεν είχαν αντιστοίχιση με το φύλο του ατόμου. Ήταν π.χ. ο Γιάννης η Μουτζάλια, ο Βασίλης η Νταΐνα και ο Ανέστης Δεληγιώργης η Περιστερού. Δεν ήταν ανάγκη να έχει αντιστοίχιση φύλου το υποκείμενο με το επίθετο…

Τα βιβλία του Γιάννη Μακριδάκη έρχονται πάντα σαν φρέσκα φρούτα εποχής, οι ιστορίες του είναι γεμάτες χυμούς, η έκτασή τους δεν σε μπουκώνει. Όμως ο Γιάννης Μακριδάκης έχει το χάρισμα να τα χωράει όλα στην αφήγησή του και να κρατάει τον αναγνώστη δέσμιο μέχρι την τελευταία σελίδα.

Ένα βιβλίο αψεγάδιαστης ομορφιάς.

Ένα βιβλίο που αναγνωρίζει, με βαθιά συγκινητικό τρόπο, την αξία κάθε ανθρώπινης ζωής.

Απολαυστικό.

Εξαιρετικό .

Καθηλωτικό.

Διαβάστε το.

O Γιάννης Μακριδάκης γεννήθηκε το 1971 στη Xίο και σπούδασε Mαθηματικά. Το 1997 ίδρυσε το Kέντρο Xιακών Mελετών «Πελινναίο». Έχει εκδώσει ιστορικές αφηγήσεις, μυθιστορήματα και νουβέλες: Aνάμισης ντενεκές, μυθιστόρημα (Eστία 2008· μτφ. στα τουρκικά: Bir buçuk teneke, Şenocak, 2009), Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι. Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή. Αφηγήσεις 1941-1946, μαρτυρίες (Κέντρο Χιακών Μελετών «Πελινναίο» 2006, Εστία 2010), 10.516 μέρες: Iστορία της νεοελληνικής Xίου 1912-1940, ιστορικό αφήγημα (Κέντρο Χιακών Μελετών «Πελινναίο» 2007), Η δεξιά τσέπη του ράσου, νουβέλα (Εστία 2009· μτφ. στα γαλλικά: Au fond de la poche droite, Cambourakis, 2018), Ήλιος με δόντια, μυθιστόρημα (Εστία 2010), Λαγού μαλλί, νουβέλα (Εστία 2010), Η άλωση της Κωσταντίας, μυθιστόρημα (Εστία 2011· μτφ. στα γαλλικά: La chute de Constantia, Sabine Wespieser, 2015), Το ζουμί του πετεινού, νουβέλα (Εστία 2012), Του Θεού το μάτι, νουβέλα (Εστία 2013), Αντί Στεφάνου, νουβέλα (Εστία 2015), Η πρώτη φλέβα, νουβέλα (Εστία 2016· μτφ. στα γαλλικά: La première veine, Cambourakis, 2021), Όλα για καλό, μυθιστόρημα (Εστία 2017), Οι βάρδιες των πουλιών, νουβέλα (Εστία 2019), Ενάμισι δευτερόλεπτο φως, νουβέλα (Εστία 2020), Τα απόνερα της Σοφίας, μυθιστόρημα (Εστία 2022).

Βιβλία του έχουν διασκευαστεί με επιτυχία για το θέατρο και τον κινηματογράφο.