Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Μάρακα, διανύετε αρκετά χρόνια στον χώρο των βιβλίων, μια και από το 1987 εργάζεστε ως μεταφράστρια. Πώς προέκυψε η παράλληλη αγάπη σας για τη συγγραφή;
Η συγγραφή και, πιο συγκεκριμένα, η ποίηση, σαν διάθεση και στάση απέναντι στα πράγματα, πρέπει να ήταν πάντα εκεί ή, τουλάχιστον, απ’ τη στιγμή που ήμουνα σε θέση να εκφραστώ μέσ’ από τις λέξεις. Σαν μορφή προσωπικής έκφρασης πρωτοεμφανίστηκε στα σχολικά μου γραπτά του Δημοτικού και στη συνέχεια στα ημερολόγια και στα ξεχωριστά σημειωματάρια/τετράδια που άρχισα να γεμίζω. Η αγάπη μου, λοιπόν, για το γράψιμο πρωτοεμφανίστηκε πολύ γρήγορα στη ζωή μου, σχεδόν παράλληλα με τη μεγάλη μου αγάπη για το διάβασμα.
Συστήνεστε για πρώτη φορά στο αναγνωστικό κοινό με την ιδιότητα της συγγραφέα και συγκεκριμένα της ποιήτριας. Πείτε μας δυο λόγια για εσάς προκειμένου να σας γνωρίσουμε καλύτερα.
Γεννήθηκα στις Σέρρες το 1964, αλλά τα περισσότερα χρόνια της ζωής μου τα έχω περάσει στην Κάτω Πεύκη. Ασχολούμαι με τους ήχους και τις λέξεις από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και από πολύ νωρίς εκδήλωσα μεγάλη αγάπη και έφεση προς τη μουσική, το χορό και το θέατρο. Oλοκλήρωσα τις μουσικές σπουδές μου το 1994 έχοντας πάρει πτυχίο πιάνου και αντίστιξης, και δίπλωμα κλασικού τραγουδιού. Παράλληλα, αποφοίτησα το 1987 από το φιλοσοφικό-παιδαγωγικό-ψυχολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής της Αθήνας. Eργάστηκα με την ιδιότητά μου ως μουσικού επί οχτώμιση χρόνια σε διάφορα ωδεία και μουσικές σχολές.
Aπό το φθινόπωρο του 1996 εργάζομαι στη Mέση Eκπαίδευση ως φιλόλογος και, παράλληλα, αναπτύσσω καλλιτεχνική δραστηριότητα στο χώρο, κυρίως, του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού. Το 2012 ολοκλήρωσα το πενταετές εκπαιδευτικό στη Σωματική Ψυχοθεραπεία στο χώρο της Βιοσύνθεσης και το 2022 ολοκλήρωσα το τρίτο επίπεδο (L3) της επαγγελματικής εκπαίδευσης συμβούλων του συστήματος ανθοθεραπείας Bach.
Το βιογραφικό σας σημείωμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Παράλληλα με τη συγγραφή και τη μετάφραση βιβλίων, είστε και εκπαιδευτικός, αλλά και μουσικός. Πώς συνδυάζονται όλα αυτά μεταξύ τους και το πιο σημαντικό, πότε προλαβαίνετε να ασχοληθείτε με όλα αυτά;
Νομίζω πως το κοινό στοιχείο ανάμεσα σε ό,τι έχει να κάνει με το λόγο (επομένως, τη συγγραφή, τη μετάφραση, και το επάγγελμα της φιλο-λόγου) και τη μουσική (πιο συγκεκριμένα, το τραγούδι) είναι η ιδιαίτερη ευαισθησία, που έχω εκδηλώσει από πολύ μικρή ηλικία, στην ηχητική-ακουστική διάσταση της αισθητικής απόλαυσης, όπως αυτή πραγματώνεται στη λογοτεχνία, την ποίηση και τη μουσική. Τώρα, σε σχέση με το πότε προλαβαίνω ν’ ασχοληθώ με όλ’ αυτά: Η συγγραφή υλοποιείται, κατά μία έννοια, σε καθημερινή βάση μέσ’ από τις ημερολογιακές καταγραφές (που, σ’ ένα δεύτερο και τρίτο χρόνο, αποτελούν την «πρώτη ύλη» του συγγραφικού μου έργου)· η δουλειά μου ως εκπαιδευτικού είναι αυτή που είναι και, σίγουρα, απορροφά τον περισσότερό μου χρόνο, γι’ αυτό και σκέφτομαι σοβαρά να συνταξιοδοτηθώ, μόλις αυτό είναι εφικτό· από την ενασχόληση με το τραγούδι, που τρέχει παράλληλα (με τη διοργάνωση καλλιτεχνικών εμφανίσεων, αλλά και μουσική στο δρόμο), αντλώ τόσο μεγάλη ευχαρίστηση, που δεν μπαίνει θέμα για μένα πώς προλαβαίνω. Αλλά υπάρχουν κι άλλα πράγματα με τα οποία ασχολούμαι παράλληλα… Νομίζω πως το μυστικό είναι το στοιχείο της ευχαρίστησης: Αν κάτι μ’ ευχαριστεί πραγματικά, βρίσκω το χρόνο και τον τρόπο ν’ ασχοληθώ μ’ αυτό.
Γιατί γράφετε; Ποια κινητήρια δύναμη ωθεί την πένα σας στην εξωτερίκευση σκέψεων, βαθύτερων συναισθημάτων και επιθυμιών;
Κατά βάθος, υπάρχει η ασυναίσθητη, σχεδόν, ανάγκη να βάζω τα πάντα σε λέξεις. Κατά περίπτωση, υπάρχει η διάθεση να συνομιλήσω με τον εαυτό μου και/ή με τους άλλους.
Οι ακαδημαϊκές σας σπουδές και οι επαγγελματικές σας ενασχολήσεις επηρεάζουν, θεωρείτε, τον τρόπο σκέψης και γραφής σας; Ποια η προσωπική σας γνώμη ως δημιουργός;
Είναι, πιστεύω, αλληλένδετα, αλλά, ταυτόχρονα, από ένα σημείο και πέρα σταματάει να υπάρχει αυτή η άμεση σύνδεση. Η ζωή είναι πολύ περισσότερα πράγματα, πέρ’ από τις σπουδές και τις επαγγελματικές μας ασχολίες.
Ποια η σχέση της μουσικής με την ποίηση; Στη δική σας περίπτωση η σχέση αυτή είναι δημιουργική;
Το πιο σημαντικό κοινό τους στοιχείο είναι, κατά τη γνώμη μου, το στοιχείο του ρυθμού, ο ρυθμικός τρόπος, δηλαδή, που οργανώνονται οι νότες και οι συλλαβές των λέξεων, αντίστοιχα, μέσα στο χρόνο. Γι’ αυτό κι ένα μεγάλο μέρος της ποίησης που γράφεται σε ελεύθερο στίχο δυσκολεύομαι να το αποδεχτώ ως ποίηση, αν απουσιάζει ο εσωτερικός ρυθμός. Ίσως κι αυτό ακριβώς να είναι που μου έχει προσφέρει περισσότερο η ενασχόλησή μου με τη μουσική: μια αυξημένη ευαισθησία απέναντι στη ρυθμική διάσταση της ποίησης – κάτι που γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό στον τομέα του τραγουδιού, όπου ακριβώς συναντιούνται ποίηση και μουσική.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς συνήθως ώστε να σας παρακινήσει, είτε συνειδητά είτε αυθόρμητα, στη συγγραφή;
Οτιδήποτε μπορεί ν’ αποτελέσει έμπνευση: κάτι που είδα ή άκουσα και μου τράβηξε την προσοχή, κάτι που συνέβη μες στη μέρα μου, μια σκέψη, μια ανάμνηση, ένα έντονο συναίσθημα, ένας στίχος, μια μελωδία… Οτιδήποτε μπορεί ν’ αποτελέσει έμπνευση, αλλά, για να συμβεί αυτό, χρειάζεται να συνυπάρξει στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή αυτό που ονομάζω «ποιητική διάθεση», μια διάθεση, δηλαδή, δημιουργίας και μετουσίωσης αυτού του «οτιδήποτε» σε κάτι που να προσφέρει αισθητική ευχαρίστηση – πάντα με όχημα τις λέξεις και την ηχητική τους διάσταση.
Δείχνετε ιδιαίτερη αγάπη για την ποίηση. Είναι αυτό το λογοτεχνικό είδος που σας αντιπροσωπεύει περισσότερο και γιατί;
Δεν είμαι ακόμα σίγουρη. Σίγουρα, πάντως, έχω μια προτίμηση στις σύντομες φόρμες, όπου κυριαρχεί το στοιχείο της πύκνωσης, κάτι που συμβαίνει, π.χ., στα χαϊκού και στα γνωμικά-αφορισμούς.
Γιατί επιλέξατε να κάνετε το λογοτεχνικό σας ντεμπούτο με ποίηση και όχι με πεζογραφία, δεδομένου ότι ελάχιστοι στις μέρες μας διαβάζουν ποιητικές συλλογές; Ποια είναι η προσδοκία σας ως δημιουργός;
Ήταν ένα «έτοιμο» υλικό, που αντιστοιχεί σε μια προηγούμενη, πλέον, εποχή της ζωής μου και ένιωθα την ανάγκη να δημοσιευτεί αυτό πρώτο, πριν από οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο, και το αμέσως επόμενο πράγμα που σκοπεύω να δημοσιεύσω θα είναι πάλι ποίηση, αλλά, αυτή τη φορά, αποκλειστικά, χαϊκού. Δεν μπήκε, λοιπόν, θέμα επιλογής, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχει στις αποσκευές μου και πεζογραφικό υλικό, το οποίο θα δημοσιευτεί, όταν θα είναι κι αυτό «έτοιμο».
Τον Μάρτιο του 2025 κυκλοφόρησε η πρώτη σας ποιητική συλλογή από τις εκδόσεις «Βακχικόν» με τίτλο «εσωτερικά τοπία». Πρόκειται, όπως μαρτυρεί και η συνέχιση του τίτλου, για ένα χρονολόγιο αισθημάτων, μια ημερολογιακού χαρακτήρα ποιητική καταγραφή των εσωτερικών της/σας διαδρομών σ’ ένα χρονικό διάστημα που καλύπτει τριάντα έξι χρόνια και εκτείνεται από το αρκετά μακρινό, πλέον, 1977 μέχρι το 2013, όπως εξηγείτε διευκρινιστικά στο βιογραφικό σας σημείωμα. Γιατί όμως μέχρι το 2013 και όχι το 2025; Να υποθέσουμε ότι θα προκύψει και δεύτερο μέρος του βιβλίου που θα φιλοξενεί ποιήματα που γράφηκαν το χρονικό διάστημα από το 2013 μέχρι και σήμερα;
Η απάντηση βρίσκεται λίγο παραπάνω, αλλά μπορώ να γίνω πιο συγκεκριμένη: Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, μέσα στα «εσωτερικά τοπία», τα περισσότερα ποιήματα που έχω γράψει από το 2005 και μετά υπηρετούν τη φόρμα και το περιεχόμενο των γιαπωνέζικων χαϊκού. Έχω, λοιπόν, στα σκαριά τα «χαϊκού για τις τέσσερις εποχές, 2005 – 2025», στα οποία θα περιλαμβάνονται όσα χαϊκού έχω γράψει από το 2005 μέχρι σήμερα.
Μιλήστε μας περισσότερο για το περιεχόμενο του βιβλίου σας. Τι συγκεκριμένα θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Είναι μια ποιητική συλλογή, που περιλαμβάνει όσα ποιήματα διάλεξα να συμπεριλάβω σ’ αυτή απ’ όσα είχα γράψει σ’ ένα διάστημα σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών: από την εποχή της εφηβείας μου, μέχρι λίγο πριν να κλείσω τα πενήντα. Ένα μεγάλο μέρος απ’ αυτά προέρχεται από σημειώσεις που κρατούσα στο ημερολόγιό μου, γι’ αυτό και τα περισσότερα έχουν στο τέλος τους κάποια ημερομηνία. Αποτελούν, λοιπόν, ένα χρονολόγιο αισθημάτων, μια καταγραφή των εσωτερικών μου διαδρομών σε όλο αυτό το διάστημα, και αντανακλούν τον τρόπο που ανταποκρινόμουν στα ερεθίσματα της εξωτερικής πραγματικότητας, καθώς και τους τρόπους που διάλεξα να τα μετουσιώσω σε ποιήματα.
Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο ως αντιπροσωπευτικό του βιβλίου σας; Τι σημαίνουν για εσάς τα εσωτερικά τοπία;
Είναι ξεκάθαρο ότι αναφέρομαι στον εσωτερικό μου κόσμο. Ίσως με τη λέξη «τοπία» υπονοείται πιο εμφατικά η στάση της παρατηρήτριας που έχω διαλέξει να παίρνω απέναντι στα πράγματα, γενικότερα.
Πώς νιώθετε που η αποτύπωση των στιγμών σας θα παραμείνει ανεξίτηλη στον χρόνο, μια και πλέον φιλοξενούνται σε βιβλίο και γίνονται κτήμα όλων;
Ομολογώ πως μέχρι πριν λίγη ώρα, που διάβασα το σχετικό ερώτημα, δεν το είχα ξανασκεφτεί αυτό. Είναι μια ευχάριστη αίσθηση, πάντως, ίσως και με μια απόχρωση ανακούφισης, έως και απελευθέρωσης… σα να έχει φύγει ένα βάρος από πάνω μου – δυσκολεύομαι να το εξηγήσω με τη λογική. Ίσως, χρειαζόταν να βγουν στο φως αυτές οι σελίδες από την περασμένη μου ζωή, προκειμένου ν’ αφήσουν περισσότερο ελεύθερο χώρο για τις επόμενες, τις ακόμα άγραφες.
Ποια στάθηκε η αφορμή για να προβείτε τώρα στην έκδοση του βιβλίου σας και όχι προγενέστερα;
Τα περισσότερα από τα ποιήματα της συλλογής βρίσκονταν στο συρτάρι εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η συγκρότησή τους σε συλλογή πραγματοποιήθηκε πριν από πάνω από δέκα χρόνια. Αφορμή για την έκδοσή τους στάθηκε το γεγονός ότι το Νοέμβριο έκλεισα τα εξήντα και αποφάσισα μέσα σ’ αυτή τη χρονιά ν’ αρχίσω να εκπληρώνω ένα-ένα τ’ ανεκπλήρωτά μου όνειρα.
Υπάρχουν μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από τα ποιήματά σας στον αναγνώστη;
Σε καμία περίπτωση!
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Ακόμα κάτι που δε με είχε απασχολήσει ξανά μέχρι πριν λίγη ώρα! Αν κρίνω από το περιεχομένο των βιβλίων για το μάθημα της Λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο, όπου διδάσκω ως φιλόλογος, τότε η απάντηση είναι ότι ναι, μπορεί ν’ αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό. Αλλά, όπως τα περισσότερα πράγματα, έτσι κι αυτό μένει ν’ αποδειχτεί στην πράξη.
Είστε ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας με το πρώτο σας εκδοτικό σπίτι, τις εκδόσεις «Βακχικόν»;
Ναι. Και θα ήθελα, με την ευκαιρία, να ευχαριστήσω όλα τα άτομα του εκδοτικού που έχουν εμπλακεί σ’ αυτή τη συνεργασία, αφού χωρίς αυτά δε θα μπορούσα να υλοποιήσω το πρώτο εκδοτικό μου εγχείρημα.
Μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Να προχωρήσω σύντομα στην έκδοση της επόμενης ποιητικής μου συλλογής, που θα έχει τίτλο «χαϊκού για τις τέσσερις εποχές (2005-2025)».
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα ποίημα από το βιβλίο σας.
Πολύ ευχαρίστως!
ΘΑ ’ΡΘΕΙ ΚΑΙΡΟΣ (στον Renzo)
θά ’ρθει καιρός
ξανά
που όλ’ αυτά
πάλι
δε θα μας αφορούνε
πια
σταθερά
θα επιστρέψουμε
στο ίδιο
και μοναδικό
σημείο εκκίνησης
αμέτρητες φορές
θα ξαναπιάσουμε το ίδιο νήμα απ’ την αρχή
ξανά και πάλι
πάλι και πάλι
θα γλιστρήσουμε απαλά
στις ίδιες απουσίες
θα τις αναζητήσουμε
και θα τις ξαναβρούμε
σταθερά παραλλάζοντας
πρόσωπα και τόπους
θά ’ρθει καιρός
ξανά
που όλ’ αυτά
πάλι
δε θα μας αφορούνε
πια
κι έτσι απαλά κι αθόρυβα
όπως όταν πρωτομπήκαμε
θ’ ανοίξουμε την πόρτα
και θα ξαναβγούμε
22-5-03
Κυρία Μάρακα, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική, επαγγελματική και συγγραφική. Καλοτάξιδο το βιβλίο σας και καλοδιάβαστο!
Κι εγώ σας ευχαριστώ, όχι μόνο για τις ευχές σας, αλλά και για την ευκαιρία που μου δώσατε ν’ απαντήσω σε κάποια ερωτήματα που δεν τα είχα ξανασκεφτεί μέχρι τώρα.
Βιογραφικό:
Η Καίτη Μάρακα γεννήθηκε το 1964. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Αθηνών κι έχει επιπλέον ολοκληρώσει μουσικές σπουδές. Γνωρίζει αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, γαλλικά, ισπανικά και από το 1987 εργάζεται ως μεταφράστρια βιβλίων. Από το 1996 υπηρετεί στη Mέση Eκπαίδευση ως φιλόλογος και, παράλληλα, αναπτύσσει καλλιτεχνική δραστηριότητα στο χώρο, κυρίως, του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού.
Τα εσωτερικά τοπία (χρονολόγιο αισθημάτων) 1977-2013, η πρώτη της ποιητική συλλογή, είναι ό,τι ακριβώς αναφέρεται μέσα στην παρένθεση: ένα χρονολόγιο αισθημάτων, μια ημερολογιακού χαρακτήρα ποιητική καταγραφή των εσωτερικών της διαδρομών σ’ ένα χρονικό διάστημα που καλύπτει τριάντα έξι χρόνια καιεκτείνεται από το αρκετά μακρινό, πλέον, 1977 μέχρι το 2013.
0 Σχόλια