Βιβλιοκριτική: "Νεκρά κορίτσια" της Selva Almada

Κοινωνικό μυθιστόρημα
Α' έκδοση: 04/06/2025

Μετάφραση: Αγγελική Βασιλάκου
Σελίδες: 184
ISBN: 978-960-645-743-2

Εκδόσεις: Κλειδάριθμος

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Τρεις θάνατοι κοριτσιών στην επαρχία της Αργεντινής τη δεκαετία του 1980. Τρεις ατιμώρητοι θάνατοι. Τρεις δολοφονίες χωρίς ενόχους.

Ήταν η εποχή που αγνοούσαμε τον όρο γυναικοκτονία.

Δεν ξέραμε ότι μια γυναίκα μπορούσε να σκοτωθεί μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκα. Υπήρχαν όμως περιστατικά που δεν κατέληγαν πάντα στον θάνατο μιας γυναίκας, την καθιστούσαν όμως αντικείμενο μισογυνισμού, κακοποίησης και περιφρόνησης. Το να είσαι γυναίκα σήμαινε να είσαι θήραμα.

Μερικοί άνθρωποι το έβρισκαν ασφαλές να ζουν σε κλειστές κοινωνίες όπου όλοι γνωριζόντουσαν. Κάποια κορίτσια το έβρισκαν ασφυκτικό. Ως κορίτσια, ένιωθαν ότι δεν ήταν πουθενά ασφαλείς. Είχανε ήδη δει τα σημάδια:

Η γειτόνισσα που ξυλοκοπήθηκε από τον σύζυγό της, η έφηβη της διπλανής πόρτας που υπέμενε τα ξεσπάσματα του ζηλιάρη συντρόφου της, ο πατέρας που δεν άφηνε τις κόρες του να φορούν κοντές φούστες ή μακιγιάζ. Φέρανε τα κορίτσια αποκλειστικά την ευθύνη γι΄ αυτό που θα μπορούσε να τους συμβεί: αν μείνεις έξω μέχρι αργά, μπορεί να σε βιάσουν, αν μιλήσεις με αγνώστους μπορεί να σε βιάσουν, αν επιστρέψεις από έναν χορό μόνη, μπορεί να σε βιάσουν. Αν σε βίαζαν, πάντα έφταιγες εσύ.

Μπορούσαν να σε βιάσουν και στο σπίτι, αλλά κανείς δεν σε προειδοποιούσε γι΄ αυτό. Και αν συνέβαινε και έλεγε κάτι, πιθανότατα δεν θα σε πίστευε κανείς. Ο προστατευτικός οικογενειακός χώρος, μια υποκριτική χριστιανική έννοια που κανείς δεν αμφισβήτησε. Ίσως για αυτό οι δολοφονίες της Ανδρέα Ντάνε, της Μαρία Λουίσα και της Σαρίτα ήταν τόσο σοκαριστικές.

Αυτές τις γυναικοκτονίες ψάχνει αργότερα η γνωστή Αργεντινή συγγραφέας Σέλβα Αλμάδα. Η έρευνα (έγγραφα, συνεντεύξεις, τοπικές εφημερίδες της εποχής και εκτενής δουλειά με τη Σενιόρα, ένα μέντιουμ, μια γραμμή σύνδεσης με τα νεκρά κορίτσια) της πήρε τρία χρόνια. Το να γράψει το βιβλίο της πήρε τρεις μήνες. Η διαδικασία συγγραφής ήταν επίμονη και επώδυνη.

Την Αντρέα Ντάνες την μαχαίρωσαν στον ύπνο της ,στις 16 Νοεμβρίου 1986.Η Ανδρέα Ντάνε ήταν δεκαεννιά ετών, ξανθιά, όμορφη, επιθυμητή, με γαλάζια μάτια , είχε αγόρι και σπούδαζε ψυχολογία. Της κάρφωσαν ένα μαχαίρι στην καρδιά μέσα στο δωμάτιό της.

12 Μαρτίου 1988, η τελευταία μέρα που η Σαρίτα Μουνδίν εθεάθη ζωντανή. Η Σαρίτα ήταν όμορφη γυναίκα: λεπτή, με καστανά μαλλιά, μακριά και κυματιστά, πράσινα μάτια και ανυχτόχρωμη επιδερμίδα. Αγνοείτο τουλάχιστον έναν χρόνο. Τέλος η Δεκεμβρίου, ο γαλακτοπαραγωγός Ουμπάλδο Πέρες βρήκε στα κλαδιά ενός δέντρου, στις όχθες του ποταμού Τσαλαμοτσίτα, κοντά στη Βίγια Νουέβα, υπολείμματα ανθρώπινου σκελετού. Από την κατάσταση των υπολειμμάτων -γυμνά οστά- πιθανολογείται πως μάλλον δολοφονήθηκε τη μέρα που βγήκε με τον εραστή της Ντάντι Ολιβέρο, ένα παντρεμένο κι ευυπόληπτο επιχειρηματία, παρότι δεν προσδιορίστηκε ποτέ το πώς.

Η Μαρία Λουίσα Κεβέδο ή Τσίκι ζούσε στο Τσάκο και πήγαινε στη για δουλειά στο σπίτι της οικογένειας Κασούτσο, ως οικιακή βοηθός. Ούτε μάρτυρες ούτε η αστυνομική έρευνα κατάφεραν να προσδιορίσουν ποτέ τι ακριβώς συνέβη, ούτε που βρισκόταν η Μαρία Λουίσα από τις τρεις το μεσημέρι της Πέμπτης 8 Δεκεμβρίου 1983 που έφυγε απ΄ τη δουλειά ως το πρωί της Κυριακής 11 του μηνός που εντοπίστηκε το πτώμα της. Το πτώμα βρέθηκε σε μια αλάνα, την είχαν στραγγαλίσει με την δερμάτινη ζώνη που είχε βάλει το πρωί πριν φύγει για τη δουλειά.

Η λιτή, διαυγής πρόζα της Αλμάδα φέρνει στο επίκεντρο τρεις νεαρές γυναίκες που παύουν να είναι νεκρά κορίτσια και γίνονται ζωντανά πλάσματα. Κορίτσια που σπούδασαν ή ήταν περήφανα για τη δουλειά τους, κορίτσια που ήταν καλές κόρες, τρυφερές αδερφές, ικανές μητέρες. Κορίτσια που αγαπούσαν τους φίλους τους, που γελούσαν, χόρευαν και ονειρεύονταν, ώσπου κόπηκε αναπάντεχα το νήμα της ζωής τους.

Ένα μυθιστόρημα υπαγορευμένο από μια αίσθηση θυμού που σιγοβράζει κάτω από κάθε σελίδα.

Ένα από τα πιο δυνατά βιβλία της χρονιάς.

Η Σέλβα Αλµάδα (Έντρε Ρίος, 1973), σύγχρονη κλασική συγγραφέας της Αργεντινής, αναµετριέται µε συγγραφείς όπως ο Ουίλιαµ Φόκνερ κι ο Χουάν Ρούλφο, η Κάρσον Μακ Κάλερς κι η Φλάνερι Ο’Κόνορ. Έγινε διεθνώς γνωστή το 2015, µε τα βιβλία «Ο άνεµος που σαρώνει», «Ladrilleros» και «∆εν είναι ποτάµι». Το πρώτο της βιβλίο, «Ο άνεµος που σαρώνει» (Εκδόσεις Κλειδάριθµος), σάρωσε όχι µόνο τις πωλήσεις αλλά και τα εγκώµια των κριτικών, µεταφράστηκε σε 12 γλώσσες, µεταφέρθηκε στο θέατρο, στη µεγάλη οθόνη, έγινε όπερα στο Ρίο ντε λα Πλάτα και το 2019 τιµήθηκε µε το First Book Award Festival International of Edinburgh. Η συγγραφέας βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Tigre Juan µε το βιβλίο της « Ladrilleros», όπως επίσης και για τα βραβεία Rodolfo Walsh & Vargas Llosa µε το Chicas Muertas. Το «∆εν είναι ποτάµι» συµπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το ∆ιεθνές Βραβείο Booker 2024.