Βιβλιοκριτική: "ανίΝ" της Όλγας Πατσούρα Λένη

Όλγα Πατσούρα Λένη
ανίΝ
Σελίδες: 88, Τιμή: 12.72 ευρώ
ISBN: 978-618-5845-17-9
ΑΩ Εκδόσεις

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου, της ψυχοσύνθεσής του, της γενικότερης συμπεριφοράς του, των στοιχείων αυτών που καθορίζουν με τη σειρά τους το παρόν και το μέλλον του; Οπωσδήποτε όχι ο ίδιος ο άνθρωπος για τον οποίο γίνεται λόγος. Μεγάλο μερίδιο στη ζωή του και οπωσδήποτε το πιο σημαντικό, το πιο καθοριστικό και το πιο διαχρονικό ταυτόχρονα αναλογεί στην οικογένεια, αυτή που τον περιβάλει, που αγκαλιάζει ή όχι γλυκά την ύπαρξή του, που οριοθετεί τις ελευθερίες και το βήμα του, που χαράζει για λογαριασμό του συγκεκριμένη διαδρομή και κατεύθυνση για να τις ακολουθήσει ήδη από πολύ νωρίς. Η ποιότητα του χαρακτήρα της οικογένειας επηρεάζει και την ποιότητα του χαρακτήρα του κάθε μέλους της ξεχωριστά. Αν κάτι χωλαίνει εντός της, θα διοχετευτεί ως μικρό ή μεγάλο μικρόβιο στις φλέβες όλων και θα μολύνει είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα κάθε κύτταρο της ύπαρξής τους. Το κακό έχει ήδη συντελεστεί σ’ αυτή την περίπτωση και οι νέοι χαρακτήρες έχουν ήδη διαμορφωθεί χωρίς να διαθέτουν πια πολλά περιθώρια βελτίωσης ή θεραπευτικής αλλαγής.

Αυτό επιχειρεί να καταδείξει στο νέο της βιβλίο η ηπειρώτισσα συγγραφέας Όλγα Πατσούρα Λένη με τίτλο «ανίΝ» που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2024 από τις εκδόσεις «ΑΩ». Περιλαμβάνει τριάντα δύο σύντομες αφηγηματικές ιστορίες με κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα αγνώστων λοιπών στοιχείων. Οι ιστορίες αυτές αφηγούνται τη ζωή της όπως ακριβώς διαμορφώθηκε από τη στιγμή της γέννησής της και έπειτα, με άλλα λόγια από τη βρεφική, παιδική, εφηβική και νεανική ζωή της μέχρι και την περίοδο της ωριμότητάς της.

Το βιβλίο παρότι ολιγοσέλιδο, μόλις ογδόντα οκτώ σελίδες για την ακρίβεια, παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον ως προς το περιεχόμενό του, γι’ αυτό άλλωστε και διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί. Κι αυτό γιατί άλλοι λόγοι κρύβονται πίσω από μια φαινομενικά απλή αφήγηση μιας άγνωστης γυναίκας που γεννήθηκε, μεγάλωσε και έζησε με τον τρόπο που έζησε. Ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ερχόμενος σε επαφή μαζί της ότι δεν του είναι άγνωστη η γυναίκα αυτή. Αντίθετα, τη γνωρίζει και μάλιστα πολύ καλά. Είναι η γυναίκα που κάποτε είδε τον κόσμο με τα χρώματα της ψυχής της, με την αθωότητα των δικών της ματιών και τον αγάπησε. Γι’ αυτό άλλωστε και τον λάτρεψε, γι’ αυτό και τον εμπιστεύτηκε μέσα από τα καλοσυνάτα, γεμάτα αγάπη και ομορφιά μάτια της μητέρας της, που όμως τον φοβήθηκε αμέσως μετά μόλις έπεσαν πάνω της κάποια άλλα μάτια, αγριεμένα και απειλητικά, αυτά του πατέρα της κι άρχισαν πλέον να πλημμυρίζουν η σκέψη και η ψυχή της με αρνητισμό και σκοτεινιά.

Μέσα σε μια πατριαρχική ελληνική οικογένεια, όπου ο πατέρας αφέντης δεν επιτρέπει σε κανένα άλλο μέλος της οικογένειας το δικαίωμα της κρίσης και της επιλογής, πόσο μάλλον όταν τα υπόλοιπα μέλη αυτής είναι γένους θηλυκού, άρα ενός κατώτερου Θεού, σύμφωνα με τη δική του αντίληψη, η υπακοή, ο φόβος, η εξάρτηση δεσπόζουν εντός της για να προκαλέσουν φυσικά και αβίαστα, με μαεστρία και αυστηρό προγραμματισμό εις βάρος της την αίσθηση της συναισθηματικής ανικανότητας, της ανασφάλειας, της ψυχικής φθοράς κι αδυναμίας, της χαμηλής αυτοεκτίμησης και της πεποίθησης μιας άγραφης οφειλής στην υποταγή. Η γυναίκα οφείλει να υποτάσσεται στη βούληση του άντρα, να την υπηρετεί πιστά, να μην αντιδρά ούτε και να διαμαρτύρεται θεωρώντας χρέος της και ευλογία μαζί την άνιση συμβίωση μαζί του.

Η ηρωίδα του βιβλίου με το αθώο βρεφικό κι έπειτα παιδικό της βλέμμα εστιάζει εξαρχής στην ομορφιά του κόσμου. Στο πρόσωπο της μητέρας της η ομορφιά ευωδιάζει στοργή, αγάπη, νοιάξιμο, δοτικότητα, φροντίδα και ελπίδα. Με τον καιρό όμως το πρόσωπο αυτό βλέπει να χλωμιάζει αδικαιολόγητα. Αναγνωρίζει πάνω του μια έντονη θλίψη, οφειλόμενη, θα αισθανθεί, στον φόβο και στην απειλή της τιμωρίας, ακόμα κι αν δεν γνωρίζει ποια θα μπορούσε να είναι αυτή. Μια τιμωρία που βλέπει να πραγματοποιείται τελικά από τον πατέρα, τον αφέντη της οικογένειας, όπως πλέον συνειδητοποιεί κι η ίδια με τον καιρό. Κι εκεί το αθώο βλέμμα της γίνεται πλέον καχύποπτο. Σκοτεινιάζει επικίνδυνα και πληγώνεται αφόρητα. Τραυματίζεται σε κάθε ευκαιρία, κακοποιείται και υποτάσσεται στο άδικο ακόμα κι όταν τα χρόνια περνούν. Κι αυτό γιατί το πρότυπο του άντρα αφέντη και δυνάστη βλέπει να υπάρχει παντού στην κοινωνία. Κι όταν ο αδύναμος χαρακτήρας του κάθε υποταγμένου ανθρώπου επιτρέπει στον εαυτό του την ανοχή, την υπακοή, την καταπίεση, τη σιωπή είτε από φόβο είτε από συνήθεια, η συνθήκη αισθάνεται να τρέπεται για τον εαυτό του σε κατάρα που τον ακολουθεί μέχρι και τα βαθιά του γεράματα.

Η ηρωίδα του βιβλίου υποτάσσεται αμαχητί. Δεν αντιδρά στο κακό και το άδικο, δε διεκδικεί το καλό και το δίκαιο, δεν ονοματίζει τη συνθήκη κακοποιητική, ακόμα κι αν με τα χρόνια προκαλεί εντός της εφιάλτες, φοβίες και αμέτρητες ενοχές. Υπομένει το λάθος και την αβουλία της για να καταφέρει τάχα να επιβιώσει από τη σκληρότητα του κόσμου που την πνίγει και την καταπιέζει. Ως αντίδοτο στον πόνο καταφεύγει στην ομορφιά του μεταφυσικού. Ζωγραφίζει εικόνες στο μυαλό της που γαληνεύουν το μέσα της και ημερεύει την καταπατημένη, πληγωμένη σάρκα της ύπαρξής της.

Φαντασία και πραγματικότητα γίνονται ένα από ανάγκη επιβίωσης και ταυτόχρονα αγωνία και μόχθος για να σωθεί με κάθε τρόπο η καλή και ρομαντική πλευρά του ανθρώπου, αυτή που του θυμίζει στις μεγάλες του δυσκολίες κι απογοητεύσεις ότι παραμένει άνθρωπος ακόμα και δεν έχει εξελιχθεί εξολοκλήρου σε ένα άγριο κι ανεξέλεγκτο ζώο.

Η ηρωίδα τολμά στο τέλος, θα διαπιστώσει ο αναγνώστης. Παρότι ποδοπατημένη ψυχικά, πληγωμένη και αδικημένη, επιχειρεί να δώσει μία πρόσθετη ευκαιρία στον εαυτό της για να αγαπηθεί, όχι όμως από τους άλλους, μα πρώτα απ’ όλα από τον ίδιο της τον εαυτό. Αυτόν επιδιώκει να αποδεχτεί έστω και καθυστερημένα για να απαλύνει τις πληγές που χαράκωσαν το παρελθόν της, ώστε άφοβα πια να καταφέρει να τον αντικρίσει και να τον αναγνωρίσει με αγάπη κοιτάζοντάς τον στον καθρέφτη της ψυχής της.

Η ανίΝ, όπως μαρτυρεί και ο τίτλος του βιβλίου είναι το αποτέλεσμα αυτής της θαρραλέας πράξης. Η ηρωίδα του βιβλίου μόλις αντικρίζει τον εαυτό της στον καθρέφτη και διαβάζει το όνομά της ανάποδα. ανίΝ. Είναι η Νίνα και είναι καλά.

Γραφή απλή και κατανοητή, μεστή και περιεκτική, χωρίς υπερβολές και άσκοπους βερμπαλισμούς, πολλές φορές υπαινικτική και καταγγελτική, αφήνει έντονα το προσωπικό στίγμα της συγγραφέα ήδη από την αρχή της ανάγνωσης. Ίσως γιατί η αλήθεια που εκπέμπει ο λόγος της, η αμεσότητα των όσων επιθυμεί να περάσει ως νοήματα και λάθη ζωής στο πόνημά της απεικονίζουν με επιτυχία τη σκληρή και απάνθρωπη πολλές φορές όψη μιας άνισης και απόμακρης κοινωνίας, ωστόσο υπαρκτής και απόλυτα γνώριμης.

Το βιβλίο αποτελεί τροφή για βαθύτερη σκέψη και προβληματισμό. Η στοχοποίηση αρρωστημένων καταστάσεων που ακόμα υφίστανται οι άνθρωποι όχι μόνο στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία αλλά και παγκοσμίως προκαλείται επιτηδευμένα από τη συγγραφέα και με απόλυτη αίσθηση του βάρους και της ευθύνης που της αναλογεί, ώστε να ταρακουνήσει τον ευφησυχασμό του αναγνώστη προκειμένου να δοθούν εκ μέρους του άμεσα και δραστικά λύσεις προς αποφυγή νέων λαθών, κατάρριψη στερεοτυπικών αντιλήψεων και συνειδητή βελτίωση των συνθηκών της ζωής του.

Ένα βιβλίο κοινωνικού περιεχομένου, που δεν προορίζεται απλά για ψυχαγωγία, με πληθώρα νοημάτων, που αξίζει οπωσδήποτε να διαβαστεί.

Διαβάστε περισσότερα για το βιβλίο εδώ