Η πολυγραφότατη και αγαπημένη σε όλους συγγραφέας Φιλομήλα Λαπατά είναι η σημερινή φιλοξενούμενη των Τεχνών και ο λόγος φυσικά είναι η έκδοση του νέου της βιβλίου. Αναφερόμαστε στο μυθιστόρημά της με τίτλο «Η ξυπόλητη των Αθηνών», που κυκλοφόρησε αρκετά πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» για το οποίο θα μας μιλήσει σχετικά στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Λαπατά, δηλώνετε μόνιμη μαθήτρια της ζωής και παρατηρητής της πολυπλοκότητας των διαπροσωπικών σχέσεων. Δεδομένου ότι η συγγραφική σας δραστηριότητα αγγίζει πολλά από τα θέματα που σας απασχολούν κι εσάς την ίδια ως άνθρωπο, πόσο αυτό λειτουργεί θεραπευτικά στη ζωή σας; Είναι με δυο λόγια η συγγραφή μια διαδικασία αναζήτησης βαθύτερων σκέψεων και επιθυμιών σας και μια πολύ καλή αφορμή για να ανακαλύψετε ή και να εξηγήσετε πράγματα τα οποία ενδεχομένως δεν μπορείτε ή δεν επιθυμείτε να καταφέρετε με διαφορετικό τρόπο; Για πολλούς άλλωστε δημιουργούς κάπως έτσι λειτουργεί η συγγραφή στη ζωή τους, λυτρωτικά και απελευθερωτικά. Στη δική σας περίπτωση ισχύει το ίδιο;
Η συγγραφή είναι μια εσωτερική μου ανάγκη να εκθέσω τις σκέψεις μου και τα συναισθήματά μου. Ξετυλίγοντας τις ιστορίες των ηρώων μου πάνω στο χαρτί, κατορθώνω να πάρω τις σωστές αποστάσεις από διάφορες καταστάσεις οι οποίες με απασχολούν τη συγκεκριμένη περίοδο κατά την οποία γράφω το μυθιστόρημα, αλλά και να ξεκαθαρίσω θέματα τα οποία με προβληματίζουν, όπως (Η ΞΥΠΟΛΥΤΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ) ο θυμός, η οργή, το πείσμα, η πρώτη μας οικογένεια, οι πολύ προσωπικές μας σχέσεις, η αναζήτηση του νοήματος της ζωής, κλπ., πράγμα εξαιρετικά θεραπευτικό. Η συγγραφή ενός μυθιστορήματος είναι ένα ταξίδι πολύ προσωπικό. Εξάλλου το επισημαίνω συχνά στις παρουσιάσεις μου ότι πίσω από κάθε μυθιστόρημα που διαβάζουν οι αναγνώστες, υπάρχει η συναισθηματική ζωή του συγγραφέα κατά την περίοδο της συγγραφής του. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτόν τον κανόνα.
Ποια είναι η πηγή της έμπνευσής σας συνήθως; Δεδομένου ότι καταπιάνεστε με το ιστορικό μυθιστόρημα τις περισσότερες φορές, που σημαίνει χρόνια μελέτη, έρευνα, διάβασμα, ακρίβεια και προσοχή, αυστηρότητα, συνέπεια και πειθαρχία, τι ρόλο παίζουν τελικά ο αυθορμητισμός και το τυχαίο; Τι ρόλο παίζει και η φαντασία ως παράγοντας δημιουργίας, μιας και η μυθοπλασία είναι αναπόσπαστο κομμάτι ενός λογοτεχνικού πονήματος;
Το ιστορικό υπόβαθρο του μυθιστορήματος είναι καθόλα αληθινό. Δρόμοι, κτήρια, πλατείες, γειτονιές, ιστορικά γεγονότα της περιόδου, ημερομηνίες, πολιτικές καταστάσεις, όλα απολύτως αληθινά κατόπιν επίπονης και μακροχρόνιας ιστορικής έρευνας, αρχείων συμβολαιογραφικών και συνεντεύξεων από παλαιές αθηναϊκές οικογένειες. Η ιστορία, όμως, των ηρώων μου, τα συναισθήματά τους, είναι φρούτα της δικής μου φαντασίας. Αξίζει, βέβαια, να αναφέρω πως τις περισσότερες φορές εμπνέομαι από υπαρκτά πρόσωπα από το περιβάλλον μου και δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο η πραγματικότητα ξεπερνάει και την πιο αχαλίνωτη φαντασία.
Σας προκαλεί δημιουργικό άγχος ο συνδυασμός ιστορικών γεγονότων και μυθοπλασίας; Τι συμβαίνει όταν συναντάτε μπροστά σας ιστορικά αδιέξοδα ή και κενά και πώς καταφέρνετε να τα καλύψετε για να μην προκαλέσετε σύγχυση στη ροή των ιστοριών που πραγματεύεστε στα βιβλία σας;
Αδυνατώ να σας απαντήσω με τη λογική. Με συνεπαίρνει η ιστορική έρευνα. Πολλές φορές μού δημιουργούν άγχος όλες οι ιστορικές πληροφορίες που έχω συλλέξει και πώς θα τις χρησιμοποιήσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όμως, με έναν μαγικό τρόπο, όσα έχω μέσα μου -τα οποία συχνά με κρατούν ξύπνια το βράδυ προσπαθώντας να παραμείνω μέσα στα αυστηρά ιστορικά όρια της εποχής-, βγαίνουν την ημέρα σαν χείμαρρος πάνω στο χαρτί.
Σας ικανοποιεί η μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου; Είναι μια σημαντική επιβράβευση αυτή; Είναι ίσως η πιο σημαντική ανταμοιβή για έναν συγγραφέα η αγάπη των αναγνωστών του για τα έργα του;
Βεβαίως και με ικανοποιεί. Είναι σπουδαία ανταμοιβή για μας τους συγγραφείς η αγάπη των αναγνωστών. Μεγάλη κινητήριος δύναμη. Εγώ, προσωπικά, γράφω για τους αναγνώστες μου. Αν δεν ήταν έτσι και έγραφα μόνο για τον εαυτό μου, δηλαδή, όπως δηλώνουν κάποιοι συγγραφείς, θα κρατούσα τα χειρόγραφά μου στο συρτάρι, και δεν θα τα εξέδιδα.
Το νέο σας βιβλίο είναι και αυτό μυθιστόρημα και μάλιστα ιστορικό. Κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2025 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» και φέρει τον τίτλο «Η ξυπόλητη των Αθηνών». Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας που αναπτύσσετε σε αυτό; Σε ποιο ιστορικό πλαίσιο κινείται και πώς αυτό συνδυάζεται με το κομμάτι της μυθοπλασίας που αφορά τους πρωταγωνιστές της ιστορίας και τα βιώματά τους;
Η ΞΥΠΟΛΥΤΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ, Εκδόσεις Ψυχογιός, είναι ένα μυθιστόρημα με φόντο την κοσμοπολίτικη Αθήνα της Μπελ Επόκ (1890-1910) και είναι μια ιστορία γεμάτη… ιστορίες. Μια θυσία που προκαλεί ένα μεγάλο πείσμα κι ένα μεγάλο έρωτα. Στην Αθήνα του 1902, την «πόλη των πόνων» (όπως την αποκαλώ) μια γυναίκα απαράμιλλης ομορφιάς αναγκάζεται να παντρευτεί έναν Ζακυνθινό ταπεινής καταγωγής, αλλά ζάπλουτο, προκειμένου να σώσει την οικογένειά της από την οικονομική καταστροφή. Ξεκινάει τον γάμο της γεμάτη θυμό, οργή και πείσμα, αλλά στην πορεία αντιλαμβάνεται πως ενώ ο θυμός είναι υγεία, η οργή και το πείσμα εξασφαλίζουν να μην αλλάξει κανένα κακώς κείμενο στη ζωή της. Στο τέλος, βρίσκει τη δύναμη να αποδεσμευθεί από λανθασμένα πρότυπα και πεποιθήσεις και το κουράγιο να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές, αφήνοντας να μπει φρέσκος αέρας στις σχέσεις της και στη ζωή της. Και αυτή είναι η μεγάλη ανατροπή του μυθιστορήματος.
Όποιος διαβάζει την ιστορία του βιβλίου σας συνειδητοποιεί για ποιον λόγο επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος τίτλος του βιβλίου σας. Βέβαια, αυτό συμβαίνει προς το τέλος της ανάγνωσης, καθώς άλλη φαίνεται αρχικά ως η κεντρική ηρωίδα του και άλλη αποδεικνύεται στο τέλος. Είναι και αυτό μία έξυπνη τεχνική από μέρους σας να προκαλέσετε τον θαυμασμό του αναγνώστη και τη διατήρηση του ενδιαφέροντός του αμείωτη καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης;
Είναι αλήθεια πως πάντα προσπαθώ να κρατώ το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο μέχρι το τέλος. Δεν πρέπει να θεωρεί τίποτα δεδομένο. Κάποιες φορές αυτό το κάνω συνειδητά, άλλες, όπως στην ΞΥΠΟΛΥΤΗ, έρχεται μόνο του, με μαγικό τρόπο, δίχως να το επιδιώξω, σαν οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος να παίρνουν το πάνω χέρι και να με οδηγούν οι ίδιοι σε ανατροπές.
Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για την ολοκλήρωση της συγγραφής αυτού του βιβλίου, δεδομένου ότι μιλάμε για ένα βιβλίο που συνδυάζει ιστορία και μυθοπλασία μαζί, επομένως έρευνα και φαντασία, διάβασμα και ταυτόχρονα δημιουργική γραφή;
Χρειάστηκα σχεδόν δυο χρόνια. Όχι μόνο μελέτησα ιστορικά βιβλία για τη συγκεκριμένη εποχή, όχι μόνο μελέτησα δεκάδες φωτογραφίες της Αθήνας τις οποίες κρατώ στο Αρχείο μου, όχι μόνο μελέτησα παλαιά συμβολαιογραφικά αρχεία, αλλά επισκέφθηκα και κάποιες παλαιές αθηναϊκές οικογένειες, οι οποίες έβαλαν στη διάθεσή μου τα δικά τους οικογενειακά αρχεία. Ένα παράδειγμα σας αναφέρω: Οι απόγονοι του φωτογράφου Ρωμαϊδη, ο οποίος υπήρξε ο προσωπικός φωτογράφος του Ερρίκου Σλήμαν και τον ακολούθησε σε όλες του τις αρχαιολογικές ανασκαφές. Φαντάζεστε το ιστορικό και φωτογραφικό υλικό που είχα στη διάθεσή μου.
Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις των ανθρώπων που γνωρίζετε ότι έχουν διαβάσει το βιβλίο σας; Σας χαροποιούν; Τις λαμβάνετε υπόψη;
Εξαιρετικές. Και, ναι, με χαροποιούν υπέρμετρα. Σαφώς τις λαμβάνω υπ’ όψη μου. Θέλω να γνωρίζω τη συναισθηματική απήχηση που έχουν τα μυθιστορήματά μου στο αναγνωστικό κοινό. Εξάλλου, όπως ήδη σας ανέφερα, εγώ γράφω για τους αναγνώστες μου.
Άλλη μία όμορφη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Πώς αισθάνεστε που αποτελείτε εδώ και χρόνια μέλος αυτού του πολύ σημαντικού εκδοτικού οίκου;
Η συνεργασία μου με τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ ξεκίνησε το 2015. Ήταν μια από τις καλύτερές μου επιλογές της συγγραφικής μου πορείας. Είμαι πολύ ευχαριστημένη από τη συνεργασία μας.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σχέδιά σας για το μέλλον; Μπορείτε να μας τα αποκαλύψετε;
Βρίσκομαι σε περίοδο ιστορικής έρευνας για το επόμενο μυθιστόρημά μου. Αλλά, δυστυχώς είναι πολύ νωρίς ακόμα για να σας αποκαλύψω λεπτομέρειες.
Πείτε μας μια ευχή σας για το μέλλον που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί;
Εύχομαι σε όλους, αναγνώστες και συνοδοιπόρους ζωής, να έχουν καλή υγεία, ικανότητα να αγαπούν και να συγχωρούν, αγάπη να εισπράττουν από τους γύρω τους και να μπορούν να την ανταποδίδουν στο ακέραιο.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας.
(Κεφ. ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΕΝΟΣ ΓΑΜΟΥ, σελ. 277)
«Η Κατίγκω και η Μαργιόλα καθισμένες στον καναπέ πάλευαν με δυσκολία να κρατήσουν τα προσχήματα και, κάθε φορά που άνοιγαν το στόμα τους, οι λέξεις έφταναν πάνω στη Λάουρα σαν πέτρες. Ποτέ μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχαν και οι δυο αδερφές μιλήσει τόσο πολύ. Ειπώθηκαν όλες οι σαχλαμάρες, οι ψευτιές και οι σάλτσες, που μπορούσε να κατεβάσει το μυαλό των δυο γυναικών: πως ο Φίλιππος Ρώμας θα της πρόσφερε όλα τα καλά του κόσμου, θα την αγαπούσε, θα τη νοιαζόταν, θα τη λάτρευε, θα της έκανε τη ζωή εύκολη, θα είχε ό,τι επιθυμούσε η ψυχή της, δε θα της έλειπε τίποτα, θα έκανε ταξίδια μαζί του να γνωρίσει τον κόσμο, θα είχε κοσμήματα, πολυτελή ενδύματα, ωραίο σπίτι, θα είχε λεφτά να ξοδεύει για κάθε της καπρίτσιο, θα είχε υπηρετικό προσωπικό για τα πρακτικά του σπιτιού της κι εκείνη θα μπορούσε να ξυπνάει αργά το πρωί, όπως της άρεσε, θα μπορούσε να διαβάζει όσο της άρεσε να παίζει πιάνο… θα… θα… Και να μην ξεχνούσε πως ήταν ήδη είκοσι δύο χρόνων, πως σχεδόν όλες οι φίλες της ήταν παντρεμένες, πως τα χρόνια περνούσαν για όλους, ακόμα και για τις όμορφες, και πως οι κακές γλώσσες των γνωστών τους στοιχημάτιζαν το μέλλον της εδώ και καιρό. Είπαν πολλά, όμως καμιά τους δεν έθιξε τα συναισθήματα, δε μίλησε για το πώς θα ένιωθε η Λάουρα δίπλα σε κάποιον που δε θα αγαπούσε…. Όταν κάποτε τελείωσε το κατεβατό με τις παράλληλες απολαβές του γάμου με τον Φίλιππο Ρώμα –τύχη που μια φορά της χτυπάει την πόρτα-, οι δυο αδερφές έμειναν στον καναπέ λαχανιασμένες. Κοίταξε η μια την άλλη και σαν να ντράπηκαν. Κατόπιν κοίταξαν και οι δυο τη Λάουρα. Την είδαν σκοτεινή και απειλητική, την ένιωσαν δυστυχισμένη.
«Και ο έρωτας;» τις ρώτησε εκείνη με μια υποψία φωνής. «Πού τον έχετε καταδικάσει τον έρωτα;»
Πετάχτηκε τότε από τον καναπέ η Κατίγκω.
«Ο έρωτας είναι μόνο μια λέξη. Δεν τρώγεται! Δεν πίνεται! Δεν ντύνεται!» της είπε με σκληρότητα που άφησε όλους άναυδους.
Κυρία Λαπατά, σας ευχαριστώ πολύ που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμά μας και μας παραχωρήσατε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Σας εύχομαι από καρδιάς καλοτάξιδο το νέο σας βιβλίο και καλοδιάβαστο.
Σας ευχαριστώ για τις ευχές σας, κα. Πετρίδου, και τις άκρως ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας, και, πιστέψτε με, αυτό δεν είναι αυτονόητο.
Βιογραφικό:
Η ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι ο καρπός μιας Μακεδόνισσας κι ενός πολίτη του κόσμου. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα. Παραμένει, όμως, μόνιμη μαθήτρια της ζωής. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων την απασχολεί από πολύ παλιά, και αυτός ο προβληματισμός της αποτυπώνεται στα βιβλία της. Καθώς αγαπά την ποικιλία, ζει μεταξύ δύο κόσμων: της Ελλάδας και της Ιταλίας. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα μυθιστορήματα της τριλογίας ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ και Ο ΔΙΧΑΣΜΟΣ, η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ: ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ και ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ, και το μυθιστόρημά της ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ.
0 Σχόλια