Βιβλιοκριτική: "Η πωλήτρια" της Βέρας Φραντζή

Ημ/νία έκδοσης: 9 Οκτ 2025
Θεματική Κατηγορία: Κοινωνικό
Σειρά Ελληνική λογοτεχνία
Τύπος Μυθιστόρημα
Ηλικία: 18+
Σελίδες: 176
ISBN: 978-618-01-6120-5
Εκδόσεις Ψυχογιός

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Πολλοί κάνουν λόγο για την ελευθερία της έκφρασης και τα προτερήματά της. Μάχονται γι’ αυτήν και διεκδικούν το δικαίωμά τους να δρουν και να συμπεριφέρονται ελεύθερα, ακόμα κι αν δεν γνωρίζουν τα όρια του επιτρεπτού, μέχρι πού μπορούν να φτάσουν δηλαδή, μέχρι πού τους επιτρέπεται για την ακρίβεια, ώστε να μη θεωρηθούν καταχραστές της ελευθερίας τους, για να μη θεωρηθούν ενοχλητικοί και παράταιροι σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους, διαφορετικοί ίσως και επικίνδυνοι, αφύσικοι, αποκρουστικοί και επαναστάτες.

Ως γνωστόν, το διαφορετικό πάντα προκαλεί δυσπιστία στη θέα του και ένα είδος απέχθειας. Πόσο μάλλον, όταν αυτό αρνείται πεισματικά να μπει σε συγκεκριμένα καλούπια και να υπακούσει σε νόμους που άλλοι ορίζουν και θέτουν σε λειτουργία για λογαριασμό του, ακόμα και σε θέματα πιο προσωπικά, πιο ιδιωτικά, σε θέματα δηλαδή για τα οποία φαινομενικά δεν κρίνεται απαραίτητη μια τέτοιου είδους επέμβαση. Κάπως έτσι ξεκινούν τα προβλήματα που ταράσσουν την ισορροπία της κοινωνίας, δημιουργώντας εύλογους λόγους για βαθύτερη σκέψη και προβληματισμό.

Σ’ ένα ευάλωτο και εύθραυστο κοινωνικό περιβάλλον μεταφέρει τον αναγνώστη της η συγγραφέας Βέρα Φραντζή μέσα από το μυθιστόρημά της με τίτλο «Η πωλήτρια», που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2025 από τις εκδόσεις «Ψυχογιός». Πιο συγκεκριμένα, τον μεταφέρει στην Ελλάδα του 2009, λίγο πριν την έξαρση της οικονομικής κρίσης, αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής, που, θέλοντας και μη, μεγάλωσε ακόμα περισσότερο την οικονομική ανισότητα των κοινωνικών τάξεων της χώρας, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα από τα ήδη υπαρκτά και μη αμελητέα.

Κεντρική ηρωίδα του βιβλίου είναι μια νεαρή κοπέλα, η Λίνα Λάμπρου, η οποία εργάζεται ως πωλήτρια και εκπαιδευόμενη για τη θέση της υπεύθυνης σε ένα κατάστημα ρούχων μιας πολυεθνικής εταιρείας στην Αθήνα. Η εργασία της, παρότι δεν την ευχαριστεί ούτε την ικανοποιεί ως άνθρωπο, φαίνεται να ορίζει τον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς της, γεγονός το οποίο την εγκλωβίζει σε μια ρουτίνα που δεν αντέχει, ωστόσο υπομένει, γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά. Σε πρώτο πρόσωπο περιγράφει την ανιαρή καθημερινότητά της, την εργασιακή αλλά και την πιο προσωπική, ενώ παράλληλα εστιάζει κατόπιν κοπιαστικής παρατήρησης και στις γύρω της ανθρώπινες συμπεριφορές επιδιώκοντας να τις εξηγήσει, ίσως και να τις κατανοήσει παράλληλα και, γιατί όχι, να τις δικαιολογήσει.

Σκληροί και απρόσωποι εργοδότες, ανέραστα αφεντικά και προϊστάμενοι, φίλοι και σύντροφοι περιστασιακοί, μα καθόλα απαιτητικοί και εγωκεντρικοί, γίνονται οι εφιάλτες της δικής της πραγματικότητας που την επηρεάζει σε έντονο βαθμό. Η κατάληξή της σε ένα απλό και αναλώσιμο πιόνι ενός εργασιακού συστήματος που δεν επιτρέπει την πρωτοβουλία και την εξέλιξη, δεν ενδιαφέρεται για τις προσωπικές ανάγκες και προτεραιότητες των υπαλλήλων του, δεν ευαισθητοποιείται μπρος στα άγχη και τις αγωνίες τους είναι η φυσική συνέπεια μιας παρακμιακής κοινωνίας που την αγκαλιάζει επικίνδυνα μη ενθαρρύνοντάς την για προσωπικές επαναστάσεις και άμεσους τρόπους διαφυγής. Παράλληλα με την ακόμα πιο ρευστή προσωπική της ζωή, το ασυμβίβαστο του χαρακτήρα της και την άρνησή της για υποταγή σε μια ερωτική σχέση ρουτίνας είτε ετεροφυλική είτε ομοφυλική, τα όρια της αντοχής της φαίνεται να σπάνε και να της ζητούν επιτακτικά την επανάστασή της.

Πράγματι, η επαναστατική της διάθεση φαίνεται να βρίσκει τελικά τον τρόπο να εκδηλωθεί και να γίνει πράξη. Η συγγραφή είναι ο τρόπος που την οδηγεί στην εσωτερική της λύτρωση, το ταξίδι στο ανέφικτο, εκεί όπου επιτρέπεται στη φαντασία να πρωταγωνιστήσει, εκεί όπου το παράλογο δεν κατακρίνεται και η ψυχή βρίσκει επιτέλους την ελευθερία της για να ονειρευτεί αυτό που θέλει και λαχταρά διεκδικώντας άφοβα πια την ευτυχία και την πληρότητά της.

Το μυθιστόρημα της Βέρας Φραντζή είναι μια γερή γροθιά στο στομάχι, καθώς θίγει ανοιχτά αρκετά θέματα που μαστίζουν την κοινωνία του σήμερα και την ταλαιπωρούν. Στόχος της συγγραφέα είναι να καταδείξει τη σαπίλα του κοινωνικού γίγνεσθαι που υποδουλώνει την ανθρώπινη έκφραση, μετατρέποντάς την σε ένα άβουλο υποχείριο ενός σκληρού και απρόσωπου καταναλωτικού συστήματος που ισοπεδώνει ηθικές αξίες και ιδανικά και παραμερίζει τα ανθρώπινα συναισθήματα επιδιώκοντας να μετατρέψει τους πρωταγωνιστές τους σε μηχανές και σε άβουλα, αναλώσιμα και άψυχα όντα.

Αρκετά πλούσια στις περιγραφές της, με γλώσσα ωμή, απόλυτα ρεαλιστική και σκληρή ταυτόχρονα, η συγγραφέας καταφέρνει να καθηλώσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη για να τον συμπαρασύρει συναισθηματικά στον δικό της εσωτερικό προβληματισμό. Αν μη τι άλλο, στόχο έχει να αφυπνίσει τη σκέψη του ώστε να τον θέσει άμεσα προ των ευθυνών του.

Ένα βιβλίο μεστό, και καλογραμμένο, που αξίζει οπωσδήποτε να διαβαστεί.

Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο και τη συγγραφέα: εδώ