Βιβλιοκριτική: "Ο βιβλιοπώλης της Γάζας" του Rachid Benzine

Ημ/νία έκδοσης: 23 Οκτ 2025
Θεματική Κατηγορία: Κοινωνικό
Ηλικία: 18+
Σελίδες: 128
Μεταφραστής: ΚΟΛΑΪΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ISBN: 978-618-01-6322-3
ISBN: e-book 978-618-01-6323-0
Εκδόσεις: Ψυχογιός

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Μπορεί μέσα στα ερείπιά που προκαλεί η δίνη ενός πολέμου να επιμένει ακόμα να αντικρίζει το φως η ελπίδα, το όνειρο κι η αγάπη για τη ζωή; Το νέο βιβλίο του γαλλομαροκινού ισλαμολόγου, πολιτειολόγου, μυθιστοριογράφου και δραματουργού Rachid Benzine (Ρασίντ Μπενζίν) αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα μιας τέτοιας απόπειρας που λειτουργεί ως το φάρμακο σε όλες τις πληγές που προκαλούν στην ψυχή και το σώμα του ανθρώπου ο παραλογισμός, ο εγωκεντρισμός, το μίσος και η απάθεια. Ο λόγος φυσικά για το μυθιστόρημά του με τίτλο «Ο βιβλιοπώλης της Γάζας», που πρωτοκυκλοφόρησε στο Παρίσι το έτος 2025 και που στην Ελλάδα κυκλοφόρησε στα ελληνικά λίγους μήνες μετά, τον Οκτώβριο του 2025, από τις εκδόσεις «Ψυχογιός», σε μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη.

Παρότι ολιγοσέλιδο το βιβλίο του αυτό, μόλις 128 σελίδες για την ακρίβεια, περνά πολλά και σημαντικά μηνύματα στον αναγνώστη. Η εστίαση του ανθρώπου στο βιβλίο, δεν είναι μια κίνηση απομάκρυνσης από τη σκληρότητα της σύγχρονης πραγματικότητας. Είναι ένας τρόπος να κατανοήσει κανείς την πραγματικότητα στην ολότητά της. Αυτό επιδιώκει να καταστήσει σαφές και ο ήρωας της ιστορίας με τον οποίο θα έρθει σε επαφή ο αναγνώστης, τον οποίο και εν τέλει θα θαυμάσει για τη στάση ζωής του, παρά τα όποια βιώματα έχουν τραυματίσει την ψυχή του στο πέρας του χρόνου.

Η ιστορία του βιβλίου έχει περιληπτικά ως εξής:

Ο Ζυλιέν Ντεμόνζ είναι ένας Γάλλος φωτογράφος ο οποίος επισκέπτεται την κατεστραμμένη Γάζα, όπου και συνειδητοποιεί πόσο αποκαρδιωτικό και θλιβερό είναι το θέαμα που αντικρίζει, παρότι ήταν ήδη προετοιμασμένος γι’ αυτό. Μια γενική ερήμωση παντού, μια ερειπωμένη πόλη, σκόνη ατέλειωτη, καπνός και ερημιά. Τίποτα δε θυμίζει τη ζωή, τίποτα δεν είναι πια ζωή. Ένα χάος και μια γενική αταξία προδίδουν το αποτέλεσμα ενός άνισου πολέμου προγραμματισμένου από την αρχή να σπείρει παντού τον θάνατο. Μέσα στα συντρίμμια αυτά ωστόσο, κάπου ανάμεσα σε έναν πάγκο ενός αρτοποιού και ενός υποδηματοποιού, ο φωτογράφος εστιάζει το βλέμμα του σε μια βιτρίνα ενός καταστήματος το οποίο εκθέτει εκατοντάδες βιβλία, ενώ ένας ηλικιωμένος άνδρας κάθεται δίπλα σ’ αυτά και διαβάζει, διαβάζει ενώ γύρω του περιβάλλεται από τα ερείπια του πολέμου.

Ο Ζυλιέν επιθυμεί να φωτογραφίσει τον άντρα αυτόν που είναι και ο βιβλιοπώλης του καταστήματος. Εκείνος, προτού τον φωτογραφίσει όμως, τον καλεί να περάσει μέσα στο κατάστημα για ένα τσάι αλλά και για να του αφηγηθεί την ιστορία της ζωής του, η οποία, όπως φαίνεται στην πορεία της αφήγησης, αντιπροσωπεύει την ιστορία ενός ολόκληρου λαού, μιας ολόκληρης χώρας.

Παλαιστίνιος ο ίδιος, πρόσφυγας, φοβισμένος, καταπιεσμένος και εκδιωγμένος, ο γερό-Ναμπίλ Αλ Τζάμπερ, δεν έπαψε ποτέ του να διατηρεί την ελπίδα εντός του με τη βοήθεια των λέξεων που έβρισκε στα αμέτρητα βιβλία που τον πλαισίωναν. Αυτές οι λέξεις είχαν τη δύναμη, όπως φάνηκε, να τον συντροφεύουν για πάντα και να θεραπεύουν κάθε ανοιχτή πληγή του.

Παρότι σύντομο το βιβλίο αυτό, δίκαια θεωρείται ένας ύμνος αφιερωμένος στη δύναμη του ανθρώπου, τη μνήμη και την αντοχή του. Κι ενώ είναι γραμμένο σε απλό και λιτό ύφος, δεν παύει να προκαλεί πληθώρα συναισθημάτων στον αναγνώστη, έντονες συγκινήσεις και πολλές αφορμές για εσωτερικό στοχασμό και έντονο προβληματισμό. Η διαπίστωση της σκληρής πραγματικότητας ότι η συμφιλίωση Παλαιστινίων και Ισραηλινών αποτελεί όνειρο απατηλό για όποιον το πιστεύει προσγειώνει απότομα την ελπίδα του αναγνώστη για πιθανά επίγεια θαύματα.

Ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο αυτό έρχεται σε απευθείας επαφή με τον πόλεμο, καθώς τον γνωρίζει όπως ακριβώς τον βίωσαν οι πρωταγωνιστές του. Συμπάσχει, πονάει αλλά κι ονειρεύεται επίσης έναν καλύτερο κόσμο, αυτόν που τόσο όμορφα πλάθουν οι λέξεις των βιβλίων, αυτών που ακόμα ζωγραφίζουν το καλό και μάχονται για τη σωτηρία του κόσμου.

Ο βιβλιοπώλης της Γάζας είναι ο πόνος ζωγραφισμένος στο πρόσωπο ενός ανθρώπου που για εξήντα ολόκληρα χρόνια ελπίζει σ’ ένα καλύτερο μέλλον για τον λαό του. Είναι η ελπίδα που παίρνει δύναμη από τα βιβλία για να υπομένει και να ανέχεται το παράλογο και λυσσαλέο πρόσωπο του απάνθρωπου κόσμου.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι το βιβλίο αυτό πέρα από σύντομο και διδακτικό, είναι ευκολοδιάβαστο και καθηλωτικό, που σκοπό έχει να αναδείξει τη σημασία του διαβάσματος και την επιρροή του. Συνίσταται ανεπιφύλακτα για ανάγνωση.

Περισσότερα για το βιβλίο και τον συγγραφέα: εδώ