Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "δόλιχος διαδρομή" της Βασιλικής Βλαστού

Συγγραφέας: Βασιλική Βλαστού

Έτος έκδοσης: 2020

Σελ.: 30
Εκδόσεις: Βακχικόν

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

«Αυτή η αμείλικτη σιωπή του μετά…

μετά το πόλεμο, μετά τη χαρά, μετά τον έρωτα·

τελειώνεις μαζί της μόνο όταν αναμετρηθείς»

Διαβάζοντας αυτούς τους τρεις στίχους στο οπισθόφυλλο της συλλογής «δόλιχος διαδρομή», ο αναγνώστης παίρνει μια πρώτη γεύση σχετικά με το ύφος και το περιεχόμενο των ποιημάτων που περιέχονται σ’ αυτήν. Ποίηση βαθιά υπαρξιακή, ποίηση προβληματισμού, ποίηση εσωτερικής αναζήτησης.

Η ποιήτρια Βασιλική Βλαστού μας συστήνεται μ’ αυτό εδώ, το πρώτο της βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Στο βιβλίο αυτό βλέπουμε να καταθέτει ουσιαστικά σταλάγματα της ψυχής της και να δίνει προτεραιότητα σε ζητήματα που εκείνη θεωρεί πως πρέπει να αναφερθούν αρχικώς ως τα πιο σημαντικά, ζητήματα που απασχολούν διαχρονικά την ίδια την ποίηση και χαρακτηρίζονται «κλασικά».

Η συλλογή στο σύνολό της αφιερώνεται στα ανθρώπινα συναισθήματα, στις μεγάλες προσδοκίες, στα αναρίθμητα όνειρα, στις οδυνηρές απογοητεύσεις, στις επίμονες ελπίδες, στις αισθητές χαραξιές του χρόνου και στις αμφιταλαντευόμενες συνέπειες αυτού.

«Όνειρα περίπλοκα, αδιέξοδοι δρόμοι

βουβές κραυγές τα θέλω μας

ποιος νοιάζεται γι’ αυτά…» (Σελ. 10)

Σε μια εποχή όπου ύψιστη αξία αποτελεί ο πλούτος και η δόξα, ποιος δίνει, αλήθεια, σημασία στο συναίσθημα; Ελάχιστοι οι ονειροπόλοι αυτού του κόσμου που ακόμα ελπίζουν σε ουτοπίες.

Τα αδιέξοδα των ονείρων πολλά, όπως και των αναρίθμητων θέλω μας, έρχονται να συγκρουστούν με τα ανυπόφορα πρέπει που, τελικά, ωθούν σε απομόνωση κάθε προσδοκία και παραλύουν όλες τις αισθήσεις του ανθρώπου. Κι εκείνος απομένει, ο δυστυχής, ένα άβουλο πλάσμα, μηχανικά κινούμενο, που μόνο οι πλάνες εικόνες των ονείρων του περιτριγυρίζουν τη σκέψη του για να του ενθυμίσουν αστραπιαία πως, έστω και ψεύτικα, ακόμα ζει.

Η ποιήτρια προβληματίζεται, προβληματίζει, αναπολεί, αγανακτεί, καταγγέλλει, συμπεραίνει, συγκινείται, παρασέρνοντας στον ίδιο συναισθηματικό λαβύρινθο και τον αναγνώστη.

Καμιά φορά αναρωτιέται για τις συνέπειες που προκάλεσαν τα περασμένα. Λάθος κινήσεις, λάθος επιλογές ή απλά απραξία;

Θα μπορούσε, άραγε, ο χρόνος να γυρίσει πίσω αλλάζοντας τη ροή των πραγμάτων; Άραγε, εμείς είμαστε ικανοί να προβούμε σε διορθώσεις; Είμαστε ικανοί να στηρίξουμε τις επιλογές μας; Ή είναι, εν τέλει, ο χρόνος τόσο δυνατός, ώστε να μας υποδεικνύει πάντα πως δεν υπάρχει απολυτότητα στη σκέψη μας, πως πάντα ο εαυτός μας θα μας αναιρεί και θα ανατρέπει τα πιστεύω μας; Κι εμείς ανάξιοι δραστικών αποφάσεων και ενεργειών θα εξακολουθούμε να στέκουμε με σκυμμένο το κεφάλι αδυνατώντας να αποδεχθούμε την ήττα μας;

Η σιωπή, σύμφωνα με την ποιήτρια, έρχεται να παίξει έναν πολύ καθοριστικό ρόλο, το ρόλο του κριτή. Γιατί είναι αφόρητη αυτή η σιωπή.

«Ουρλιάζει στους άδειους από κόσμο διαδρόμους

κι εσύ στέκεις αποκαμωμένη, παλεύεις με το θόρυβό της.» (Σελ. 14)

Εφιαλτική η ζωή που δεν ορίζεται. Και κάπως έτσι φτάνει στο τέλος της. Και αρκεί μονάχα ένα βλέμμα επάνω στο ρυτιδιασμένο πρόσωπό της για να καταλάβει κανείς αν τελικά νίκησε ή νικήθηκε.

«Τα γέρικα πρόσωπα να κοιτάς.» (Σελ. 15)

Η ποιήτρια αναπτύσσει ακόμα περισσότερο τους προβληματισμούς της. Ο άνθρωπος, αποπροσανατολισμένος από τις πραγματικές του ανάγκες, καταλήγει να γίνεται κάποιος άλλος, που ούτε κι ο ίδιος αναγνωρίζει. Ντρέπεται για την κατάντια του, μα δεν το δείχνει. Απομονώνεται στον ίδιο του τον εαυτό και μην έχοντας κανέναν δίπλα του για να μοιραστεί τις αδυναμίες και τους φόβους του, καταλήγει να κατακλύζεται από σκέψεις που τον πνίγουν. Εγωισμός καλείται η επιλογή του να μη μοιράζεται με κανέναν τα συναισθήματά του. Αντικοινωνικότητα και καταναγκαστικός εγκλεισμός του εαυτού στον ίδιο του τον εαυτό.

«Σκέψεις, πράξεις, δικά μου όλα

μην πέσουν σε λάθος χέρια και κριθούν και πληγωθούν.» (Σελ. 17)

Ο τίτλος της συλλογής είναι δανεισμένος από το ομώνυμο ποίημά της που περιέχεται στη σελίδα 19. Η ζωή ολόκληρη του ανθρώπου μια διαρκής διαδρομή, μια τεράστια διαδρομή, την οποία διακόπτουν σταθμοί και στάσεις. Όπως ακριβώς μια διαδρομή με το τρένο. Έξυπνη ποιητική ματιά, η οποία παρομοιάζει την απλή διαδρομή με τη διαδρομή της ζωής. Κάθε τέλος δεν είναι οριστικό. Πάντα υπάρχει έναρξη μετά τη στάση και μια νέα διαδρομή που θα διακοπεί με τη σειρά της από μια νέα στάση και πάει λέγοντας. Άλλοτε η διαδρομή είναι ευχάριστη και άλλοτε δυσάρεστη. Στο χέρι του ταξιδευτή είναι να την απολαύσει ή απλά να την υπομείνει.

«Με απλωμένα χέρια αιωρούμαστε

κι ότι προλάβουμε να κλέψουμε» (Σελ. 20)

Η ποιήτρια πέρα από διαπιστώσεις, προκαλεί με τη γραφή της τον αναγνώστη για να κινητοποιηθεί και να πάρει την κατάσταση στα χέρια του.

«Κάποτε πρέπει να σταθείς ψηλά.» (Σελ. 23)

Κι ίσως αρκεί μια γνώριμη στάση που να φωτίζει το κέντρο του, ώστε να μπορεί κάθε φορά είτε ανοίγοντας ορθάνοιχτα τα φτερά του είτε μπουσουλώντας διστακτικά ανακαλύπτοντάς του το γύρω γύρω, να επιστρέφει στη δική του φωλιά, σ’ αυτή που του παρέχει ζεστασιά και που τον προφυλάσσει από τις καταιγίδες.

«Με το παράθυρο ανοιχτό και το βλέμμα προς το σπίτι χάνομαι. Κοιτώ

πάντα προς τα μέσα, μάλλον εκεί βρίσκεται ο ουρανός μου..» (Σελ. 26)

Δεκαεπτά ποιήματα γραμμένα σε ελεύθερο στίχο και ένα πεζοποίημα. Ολιγόστιχα τα περισσότερα, πλημμυρισμένα από βαθιά και συμπυκνωμένα νοήματα. Κι όλα τους έχοντας ως κεντρικό άξονα τον άνθρωπο, τη σχέση του με τους άλλους ανθρώπους, τη σχέση του με το χρόνο, με τον έρωτα, ακόμα και τον θάνατο. Ποίηση με μετρημένη λυρικότητα, αινιγματική, περιεκτική και δωρική.

Η Βασιλική Βλαστού με το δικό της αυθεντικό ποιητικό ύφος, με το δικό της προσωπικό γραφικό χαρακτήρα, και τη δική της ξεχωριστή λογοτεχνική ταυτότητα, διεκδικεί επάξια μια θέση στη σύγχρονη ποίηση.

Ας είναι καλοτάξιδη η διαδρομή της!

Λίγα λόγια για την ποιήτρια, Βασιλική Βλαστού:

Η Βασιλική Βλαστού γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Από μικρή ηλικία διδάχτηκε κλασικό πιάνο, θεωρία και αρμονία της μουσικής και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της σε παραϊατρικό κλάδο δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον ιδιωτικό τομέα. Γράφει ποίηση και διηγήματα και η συλλογή δόλιχος διαδρομή είναι η πρώτη που εκδίδει.