Φώτης Μυλωνάς: Επιβάλλεται η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών για το καλό του παιδιού"

Ο Φώτης Μυλωνάς μαζί με τον Σπύρο Καραβία με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση μας παρουσιάζουν το βιβλίο τους, το οποίο ετοίμαζαν με κόπο αλλά και ενθουσιασμό εδώ και αρκετό καιρό.

Φέρει τον τίτλο «Εμπλοκή γονέων στην εκπαίδευση – Εποικοδομητική συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς» και είναι ένα χρήσιμο βοήθημα για εκπαιδευτικούς και γονείς, οι οποίοι αναζητούν τρόπους να κάνουν τη μεταξύ τους συνεργασία περισσότερο εποικοδομητική.

Ενσωματώνοντας στοιχεία από την πρόσφατη εμπειρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης λόγω του COVID-19 και χρησιμοποιώντας τη θεωρία των διαπραγματευτικών τεχνικών και τακτικών, όπως αυτή μπορεί να εφαρμοστεί στην εκπαιδευτική πρακτική, δείχνει τον δρόμο επίλυσης πιθανών προβλημάτων στη σχολική καθημερινότητα.

Ο Φώτης Μυλωνάς φιλοξενείται σήμερα στις Τέχνες για να μας μιλήσει για τι άλλο, μα φυσικά για το βιβλίο του.

Ας δούμε τι έχει να μας πει...

Συνέντευξη στην Άννα Ζανιδάκη

Τι σας οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου;

Ως εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, μαζί με τον Σπύρο Καραβία που υπηρετεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, παρατηρήσαμε μια έλλειψη στη μελέτη της επικοινωνίας εκπαιδευτικών και γονιών κατά την επαφή τους μέσα στο σχολικό περιβάλλον των παιδιών.

Καθώς φοιτούσαμε ακόμα στα έδρανα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής στα πλαίσια του μεταπτυχιακού μας διπλώματος διδαχθήκαμε για τις αρχές της διαπραγμάτευσης. Ένα γνωστικό αντικείμενο που στην Αμερική έχει μελετηθεί πολύ και έχει εισαχθεί σε πολλούς τομείς τόσο του επιχειρηματικού κόσμου, όσο και της διπλωματίας, της καθημερινότητας αλλά και της εκπαίδευσης. Φτάνοντας λοιπόν στο στάδιο για τη συγγραφή της διπλωματικής μας, αποφασίσαμε να παντρέψουμε τις έννοιες της διαπραγμάτευσης με την επικοινωνία εκπαιδευτικών- γονιών μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Κάναμε μια εκτεταμένη έρευνα με πάνω από 200 ερωτηματολόγια που μοιράσαμε οι ίδιοι σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς και σε γονείς που τα παιδιά τους φοιτούσαν στο σχολείο. Μετά το πέρας των σπουδών μας και με πρωτεργάτη τον Σπύρο Καραβία, ξεκινήσαμε τη συγγραφή του βιβλίου με σκοπό να εντάξουμε μελέτες, επιστημονικά ευρήματα και φυσικά τη δική μας έρευνα με σκοπό να παραδώσουμε ένα καινοτόμο έργο που να συμβάλει στην καλή επικοινωνία εκπαιδευτικών και γονιών και εν τέλει στην αναγκαία συνεργασία τους. Στην πορεία εντάξαμε κεφάλαια που μιλούν για τη γονική εμπλοκή στο σχολείο, αλλά και για την περίοδο που ζούμε με την πανδημία του Κορωνοϊού.

Πώς θα έπρεπε να συμπεριφέρονται οι γονείς; Γιατί πρέπει να είναι αμέτοχοι σε τυχόν διαφορετική προσέγγιση του καθηγητή/δασκάλου όσον αφορά την πρόοδο του παιδιού στο σχολείο;

Οι εκπαιδευτικοί ζώντας με τα παιδιά σχεδόν ολόκληρη τη μέρα έχουν μια τεκμηριωμένη άποψη για το συναισθηματικό και γνωστικό κομμάτι των μαθητών. Ο σκοπός της διδασκαλίας τους είναι η πολύπλευρη πρόοδος των παιδιών τους. Χρειάζονται από τους γονείς ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά που έχει η συμπεριφορά της μαθήτριας ή του μαθητή στο σπίτι και στις υπόλοιπες εξωσχολικές δραστηριότητες που μπορεί να συμμετέχει, αλλά και τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα κατά τη μελέτη των εργασιών στο σπίτι. Οι γονείς από την πλευρά τους χρειάζονται ενημέρωση για την εικόνα που έχει το παιδί στο μαθησιακό, στο συναισθηματικό, στο συμπεριφοριστικό κομμάτι, αλλά και στο κομμάτι της επιμέλειας. Κάποιες φορές οι απόψεις γονιών δεν ταυτίζονται με αυτές των εκπαιδευτικών. Η γνώμη μου είναι ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά επιβάλλεται η μεταξύ τους συνεργασία για το καλό του παιδιού. Αμφότεροι το αγαπάνε και θέλουν το καλό του. Με τη συνεργασία, όπως αναφέρεται και στο βιβλίο μας, αλλά και με την σωστή επικοινωνία ξεπερνιούνται τα εμπόδια έτσι ώστε το παιδί να συνεχίζει το σχολικό του βίο μέσα σε ένα υγιές γαλήνιο σχολικό περιβάλλον που έχουν συνθέσει οι εκπαιδευτικοί του και συνδράμουν σε αυτό και οι γονείς του.

Ευτράπελα που συμβαίνουν και κλονίζουν την εμπιστοσύνη των γονέων;

Ακόμα και ευτράπελα που μπορεί να συμβούν και να κλονίσουν την εμπιστοσύνη των γονέων, κατά τη γνώμη μου δε θα πρέπει να μεταδοθούν αρνητικά συναισθήματα στο παιδί. Το παιδί καθοδηγείται από τον δάσκαλό του και αν υπάρξει κάποιου είδους υπόνοια από τον γονιό ότι αυτή η καθοδήγηση είναι λάθος, το παιδί ίσως αντί να σκέφτεται το παιχνίδι του και τα μαθήματά του, να αρχίσει να αναρωτιέται ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, σκέψεις που δεν ανήκουν στην ηλικία του.

Πρέπει να υπάρχει ψυχολόγος στα σχολεία;

Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να υπάρχει σχολικός ψυχολόγος στα σχολεία, με σκοπό την ψυχική ενίσχυση όποιου μαθητή τη χρειαστεί. Η ύπαρξη σχολικού ψυχολόγου στα σχολεία είναι ένα αίτημα χρόνων από την ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα. Ένας θεσμός που στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έχει καθιερωθεί από πολύ παλιά.

Σε περιπτώσεις οικονομικής ανέχειας μαθητών τι κάνει η εκπαίδευση;

Υπάρχουν μαθητές που η οικογένειά τους δεν βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση. Οι εκπαιδευτικοί μέσω του σχολείου συνήθως προσπαθούν να ενισχύσουν αυτά τα παιδιά, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στη μαθησιακή διαδικασία με ίσους όρους. Τα δημοτικά σχολεία παρέχουν τρόφιμα, σχολικά είδη, καθώς και ρουχισμό σε συνεργασία με τους γονείς, τον δήμο και άλλους φορείς. Το δημοτικό σχολείο είναι πραγματικά ένα στήριγμα για αυτούς τους μαθητές.

Πώς χειριζόμαστε έναν επεμβατικό γονέα;

Ένας επεμβατικός γονέας δεν συμβάλλει στη δημιουργία ενός γαλήνιου περιβάλλοντος για το παιδί του. Ίσως δεν γνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που έχει ο γονιός στον σχολικό βίο μιας μαθήτριας ή ενός μαθητή. Αντί να είναι επεμβατικός, θα πρέπει να είναι ενισχυτικός, με απώτερο σκοπό να δυναμώσει ψυχικά και μαθησιακά το παιδί. Ίσως το άγχος και άλλα προβλήματα, να επηρεάζουν έναν γονέα και να τον οδηγούν στο να γίνει επεμβατικός. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να τον ενημερώνουν για τον σημαντικό του ρόλο και να τον συμβουλεύουν πώς να στέκεται αρωγός σε κάθε βήμα του παιδιού.

Ποιες είναι οι κριτικές για το βιβλίο σας; Σε τι θα μας ωφελήσει το διάβασμά του;

Από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε το βιβλίο μας, αγκαλιάστηκε με πολλή αγάπη από το αναγνωστικό κοινό. Οι θετικές κριτικές που ακούσαμε από την πρώτη στιγμή μας γέμισαν με χαρά και αισιοδοξία. Η κριτική ήταν από την αρχή ένα σημαντικό κομμάτι στην πορεία μας, καθώς είναι ένας τρόπος να αυτοαξιολογηθούμε. Πολλοί μας ανέφεραν ότι το βιβλίο κινείται εντός πραγματικότητας και αυτό το κάνει πιο συναρπαστικό. Άλλοι μας ανέφεραν ότι έχουν διαβάσει ξανά βιβλία ή εγχειρίδια που πραγματεύονται τις σχέσεις εκπαιδευτικών και γονέων, αλλά βιβλίο που να βασίζεται σε επιστημονικές μελέτες και έρευνες δεν είχαν ξαναπιάσει στα χέρια τους. Όλες αυτές οι κριτικές μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε τη συγγραφική μας διαδρομή.

Ποιος ο ρόλος των μαμάδων και των μπαμπάδων; Συμμετέχουν ως γονείς στην πορεία της προόδου του παιδιού τους;

Οι μητέρες έχουν σημαντικό κομμάτι στην σχολική πορεία του παιδιού. Συνήθως είναι εκείνες που στηρίζουν τα πρώτα βήματα του παιδιού στο Νηπιαγωγείο, όπως και τα πρώτα βήματα στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Τα τελευταία χρόνια οι πατεράδες συμμετέχουν όλο και πιο πολύ στην προετοιμασία και στη μελέτη των μαθημάτων των παιδιών, όπως και οι παππούδες τους.

Πώς σας φαίνεται που ακόμα και στα παιδιά του δημοτικού σχολείου γίνονται ιδιαίτερα μαθήματα;

Η μελέτη που πρέπει να γίνεται από τους μαθητές στο σπίτι, πολλές φορές δε συμπίπτει με τα εξοντωτικά ωράρια της εργασίας των γονέων. Επίσης τα πολλά διαζύγια που παίρνουν τα ζευγάρια τα τελευταία χρόνια είναι από τους κύριους λόγους που υπάρχουν τα ιδιαίτερα μαθήματα ακόμα και στα δημοτικά σχολεία.

Η αποχή των γονέων σαφώς και αποδίδεται στην πολύωρη εργασία τους. Οι γονείς πλέον δεν έχουν ούτε την υπομονή ούτε τη σύνεση για να διαβάσουν και να ασχοληθούν ουσιαστικά με τα παιδιά τους, σωστά;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, οι γονείς τα τελευταία χρόνια δουλεύουν με ωράρια που δεν τους αφήνουν πολλά περιθώρια για περαιτέρω μελέτη. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ζήσουν τους γονείς τους μέσα από το παιχνίδι τους, δραστηριότητες που μπορεί να κάνουν μαζί, ακόμα και βόλτες. Δυστυχώς η εργασία των γονέων δεν είναι κάτι που μπορεί να διακοπεί, είναι κάτι αναγκαίο. Τα δημοτικά σχολεία τα τελευταία χρόνια έχουν εντάξει το ολοήμερο πρόγραμμα. Αυτό γίνεται μετά το πέρας του πρωινού ωραρίου μέχρι τις τέσσερις το απόγευμα, όπου εκεί δίνεται η δυνατότητα σε όποιους μαθητές συμμετέχουν σ’ αυτό, να προετοιμάζουν τις εργασίες τους πριν γυρίσουν στο σπίτι.

Γίνεται περισσότερο εμφανής η υποτονικότητα ενός παιδιού σε περίπτωση διαζυγίου των γονέων;

Σε περίπτωση διαζυγίου των γονέων, ο εκπαιδευτικός είναι εκεί για να στηρίξει με πολλαπλούς τρόπους το παιδί και τον ψυχικό του κόσμο. Το δημοτικό σχολείο δεν είναι  μόνο μάθηση γνώσης. Είναι και οι φίλοι, είναι και το παιχνίδι, είναι και τα περιβαλλοντικά προγράμματα, τα προγράμματα προαγωγής υγείας, καθώς και τα πολιτιστικά. Ο εκπαιδευτικός αγκαλιάζει το παιδί και το προστατεύει από κάθε είδους αρνητικές σκέψεις.

Ποιες είναι οι βάσεις και τα θεμέλια για ένα σωστό κι επιμελή μαθητή λαμβάνοντας υπόψη και τον ελεύθερο χρόνο που κρίνεται αναγκαίος για το παιχνίδι τους;

Οι βάσεις και τα θεμέλια για έναν επιμελή μαθητή είναι να παρακολουθεί και να συμμετέχει στη μαθησιακή διαδικασία, αλλά και στις δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο σχολικό περιβάλλον. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και αναλόγως την ιδιοσυγκρασία του, ο εκπαιδευτικός και οι γονείς σε συνεργασία ενεργούν με στόχο την πρόοδό του. 

Υπάρχει άλλη μορφή εκπαίδευσης, και πόσο δύσκολο είναι να εφαρμοστεί και από την πλευρά των παιδιών αλλά και από την πλευρά των γονέων;

Τα τελευταία χρόνια μελετώνται κι άλλες μορφές εκπαίδευσης, όπως η περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μέσα από αυτή το παιδί βιώνει ένα διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης της διδακτέας ύλης και μέσα από μελέτες και έρευνες έχει φανεί η θετική της επίδραση. Με την πανδημία του Κορωνοϊού έχουμε και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που δεν αρέσει τόσο στα παιδιά, αφού πρέπει να βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη και να βιώνουν έναν απρόσωπο τρόπο μάθησης. Παρόλα αυτά, ακόμα κι εκεί, ένα παιδί αποκτά δεξιότητες, μέσα από τον ψηφιακό χειρισμό των ηλεκτρονικών συσκευών.

Τι πρέπει να λέμε στα παιδιά μας και πόσο αμέτοχοι να είμαστε;

Τα παιδιά μας θα πρέπει να τα καθοδηγούμε σωστά, να τα ηρεμούμε από τις τυχόν εντάσεις και ως εκπαιδευτικοί και γονείς να τα συμβουλεύουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες με καλοσύνη και ήθος.

Ποια η αξία και η σημασία της επικοινωνίας εκπαιδευτικού και γονέα;

Η επικοινωνία εκπαιδευτικού και γονέα είναι πολύ σημαντική. Στα πρώτα βήματα είναι αναγκαία. Οι γονείς πρέπει να αποζητούν τις συμβουλές και την καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος έχει κάνει σπουδές πάνω στην αγωγή των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται την ενημέρωση από τους γονείς για την εξωσχολική εικόνα του παιδιού. Η επικοινωνία είναι θεσμοθετημένη και όσο πιο εποικοδομητική είναι η συνεργασία τους, τόσο καλύτερη είναι η σχολική πορεία του παιδιού.

Οφείλουμε να προσεγγίζουμε την ψυχή του παιδιού ώστε να το πείσουμε να εμπιστευτεί και να δεθεί με το δάσκαλό του;

Το παιδί δένεται και εμπιστεύεται τον δάσκαλό του, καθώς βιώνει κάθε μέρες καινούρια πράγματα μαζί του. Ο δάσκαλος είναι πάντα το στήριγμα του μαθητή και του μεταλαμπαδεύει την αναγκαία γνώση για να ανοίξει τα φτερά του και να δημιουργήσει έναν καλύτερο κόσμο. Ο γονιός στηρίζει τον δάσκαλο του παιδιού και προσεγγίζει το δέσιμό τους με αγάπη και εμπιστοσύνη. Τα κέρδη είναι αμέτρητα, τόσο στο μαθησιακό κομμάτι, όσο και στο ψυχολογικό.

200 χρόνια πέρασαν από το 1821… Νιώθουμε λεύτεροι. Είμαστε;

Η ελευθερία είναι δικαίωμα. Η ελευθερία έρχεται μέσα από τη μάθηση και μέσα από την πρόοδο. Το 1821 η επανάσταση για την ελευθερία ξεπήδησε από τη φωτιά που άναψε η Αναγέννηση και Διαφωτισμός, μέσα από τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, της επιστήμης και της ιστορίας. Μεγάλα πνευματικά κέντρα δημιουργόντουσαν πριν την μεγάλη επανάσταση. Μεγάλοι δάσκαλοι του γένους άρχισαν να διδάσκουν. Έτσι και σήμερα για να βιώσουμε την απόλυτη ελευθερία, θα πρέπει να φέρουμε την ανάπτυξη των τεχνών και των γραμμάτων στην κοινωνία μας. Συνδετικός κρίκος όλων είναι το σχολείο.

Χάθηκαν το όνειρα; Τα σκοτώσαμε ή υπάρχει ακόμα ελπίδα;

Δεν μπορεί κανένας να μας στερήσει το δικαίωμα να ονειρευόμαστε. Πάντα θα αγωνιζόμαστε για κάτι καλύτερο. Η ελπίδα είναι τα παιδιά μας. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον.

Βιογραφικό:

Ο Φώτης Μυλωνάς γεννήθηκε το 1984 στην Αστυπάλαια της Δωδεκανήσου. Λίγα χρόνια αργότερα η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Νίκαια του Πειραιά, όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια κι έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Σπούδασε δάσκαλος στο Π. Τ.Δ.Ε. του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (2005), ενώ το 2020 ανακηρύχθηκε υποψήφιος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Είναι κάτοχος του Μεταπτυχιακού διπλώματος «Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων» του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (2019) και έχει εξειδικευτεί στην Ειδική Αγωγή αλλά και στην Εκπαίδευση Ενηλίκων μέσω επιμορφώσεων. Την περίοδο 2005-6 εργάστηκε ως δάσκαλος σε ιδιωτικό σχολείο, ενώ από το 2007 εργάζεται σε δημόσια δημοτικά σχολεία της Αθήνας και του Πειραιά.