Βιβλιοκριτική για το βιβλίο "της επανάστασης" του Νίκου Σταθόπουλου | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Συγγραφέας: Νίκος Σταθόπουλος

Έτος έκδοσης: 2021
Σελ.: 234
Εκδόσεις: Αρμός

Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Η ελευθερία είναι πολύτιμο αγαθό για τον άνθρωπο, αν όχι το πολυτιμότερο. Η στέρησή της θέτει σε κίνδυνο κάθε είδους ισορροπία που υπάρχει στον κόσμο σε κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και συναισθηματικό επίπεδο, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό της ζωής, που μοιάζει να κρέμεται από ένα τεντωμένο και γδαρμένο σκοινί που ανά πάσα στιγμή ενδέχεται να σπάσει. Για το λόγο αυτό και η διασφάλισή της επί μονίμου βάσεως αποτελεί ιερό καθήκον, αδιαπραγμάτευτη συνθήκη για τους φανατικούς και συνειδητοποιημένους υπερασπιστές της.

Δυστυχώς, η ιστορία αμέτρητες φορές μας έχει διδάξει πως στην αντίπερα όχθη της ελευθερίας βρίσκονται οι εχθροί της, οι εν συνειδήσει μονόφθαλμοι, αυτοί που αρνούνται να σεβαστούν την αξία της, υπερτιμούν τις δικές τους δυνάμεις και προκαλούν γενική καταστροφή. Μιλάμε για τις περιόδους πολέμου, στις οποίες το προσωπικό συμφέρον δεσπόζει, ο δειλός, πλην εκλεκτός επιφανειακά, γίνεται προδότης κι ο ανάξιος πολεμιστής φονιάς, ενώ αντίθετα ο ταπεινός και καταφρονεμένος της κοινωνίας, επιχειρώντας να αντισταθεί στην άδική του μοίρα, θεριεύει, ορθώνει το ανάστημά του και προσφέρει θαρραλέα το σώμα και το βιος του, όποιο και να ’ναι αυτό, για το κοινό καλό, αυτό που δεν είναι άλλο από την ελευθερία της πατρίδας του.

Ο συγγραφέας Νίκος Σταθόπουλος, στη δεύτερή του συγγραφική απόπειρα, επιχειρεί να ζωντανέψει μια δύσκολη και θλιβερή περίοδο της ελληνικής ιστορίας, κατά την οποία η ελευθερία αποτελεί όνειρο ζωής για τους μαχητές της, μιας και η στέρησή της οδηγεί πολλούς αιχμαλώτους των δεινών της στην ανταρσία, στο ξεσηκωμό και στην επανάσταση. Τίτλος του βιβλίου του είναι «της επανάστασης» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός». Κι όπως πολύ σωστά αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, το περιεχόμενό του σχετίζεται με την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Ο συγγραφέας σκιαγραφεί το προφίλ συγκεκριμένων ηρώων που ο ίδιος επέλεξε για να τιμήσει τη μνήμη τους. Πρόκειται για τους ήρωες εκείνους που παραμέρισαν το προσωπικό τους συμφέρον και τις προσωπικές τους φιλοδοξίες για να υπερασπιστούν με κάθε δυνατό τρόπο το συμφέρον της πατρίδας τους, που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν η απελευθέρωσή της από τον τουρκικό ζυγό. Και πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο; Μα με την επιστράτευση του θάρρους και της τόλμης τους, της οικονομικής τους προσφοράς και της αυτοδιάθεσής τους.

Οι ήρωες για τους οποίους κάνει λόγο ο συγγραφέας δε γεννήθηκαν ήρωες. Οι συνθήκες ήταν εκείνες που επέδρασαν καταλυτικά επάνω τους, ώστε να προκαλέσουν την άμεση αντίδρασή τους, να δυναμώσουν κι άλλο την αγάπη τους για την πατρίδα και να τους οδηγήσουν στον ξεσηκωμό. Και φυσικά, πρόκειται για ήρωες που όλοι μας γνωρίζουμε, καθώς έχουμε διαβάσει είτε στο σχολείο είτε από άλλες ιστορικές πηγές τη ζωή και τη δράση τους. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, η αναφορά στην προσωπικότητά τους γίνεται από άλλη οπτική γωνία και, φυσικά, με άλλη διάθεση του συγγραφέα. Επιδίωξή του, μια εντελώς αφηγηματική αποτύπωση της ζωής των ανθρώπων εκείνων που πρώτα απ’ όλα υπήρξανε άνθρωποι με αδυναμίες, προβλήματα, προσδοκίες και όνειρα και που έπειτα η ολοένα και αυξανόμενη απειλή του εχθρού δεσμώτη αντάριασε την ψυχή τους και ενίσχυσε τον επαναστατικό τους αγώνα.

Πρόκειται, επομένως, όπως ήδη ειπώθηκε και πρωτύτερα, για έναν φόρο τιμής στους ήρωες εκείνους που θυσίασαν το βιος τους, αλλά και την ίδια τους τη ζωή για την διεκδίκηση της ελευθερίας του τόπου τους.

Δεκαπέντε καλογραμμένες και ευκολοδιάβαστες βιογραφίες ηρώων που μας ταξιδεύουν πίσω στα θλιβερά γεγονότα του επαναστατικού αγώνα και σκιαγραφούν τον χαρακτήρα των πρωταγωνιστών του. Συγκεκριμένα, αφορούν τους Ρήγα Βελεστινλή, Μητροπολίτη Λάρισας Διονύσιο, Κωνσταντίνο Κανάρη, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, Γρηγόριο Δικαίο, Παναγιώτη Καρατζά, Αθανάσιο Διάκο, Γεώργιο Καραϊσκάκη, Νικήτα Σταματελόπουλο (Νικηταρά), Μάρκο Μπότσαρη, Αντώνη Οικονόμου, καπετάν Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη, παπα-Θύμιο Βλαχάβα, Μαντώ Μαυρογένους και Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. 

Άνθρωποι, άλλοι απλοί και βιοπαλαιστές, άλλοι γραμματιζούμενοι και εκλεκτοί, όλοι τους όμως υπερήφανοι που γεννήθηκαν  Έλληνες και κουβαλούν τον ελληνικό πολιτισμό στις πλάτες τους.

Ένα βιβλίο που επιθυμεί να διατηρήσει άσβεστη την ιστορική μνήμη στον αναγνώστη, να ενισχύσει την περηφάνια του για την ένδοξη καταγωγή του, να τον παραδειγματίσει με εικόνες, γεγονότα και τεκμήρια και, αναμφισβήτητα, να τον διδάξει, αν αυτό είναι εφικτό, σε ορισμένα σημεία με τρόπο φυσικό, αλλά καθόλου κουραστικό και εκπαιδευτικό.

Στις εσωτερικές του σελίδες φιλοξενούνται προσωπογραφίες και σχέδια των ηρώων των εικαστικών Ελένη Κουτσογιαννοπούλου, Θεοφάνη Αδαμτζιλόγλου, Έφης Καμπιώτη, Σουσάνας Κλάψη, Κυριακής Λεμπέση και Γιώργου Παπαδάκη.

200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση και ο αναγνώστης έχει μπροστά του ένα πολύ ενδιαφέρον και αντιπροσωπευτικό βιβλίο της περιόδου αυτής για να ξαναθυμηθεί την ιστορία του και να τιμήσει το θάρρος, την ανδρεία και την τόλμη των προγόνων του.

Ας είναι καλοτάξιδο!

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Κάτι σαν λογοτεχνικοί «βίοι αγίων»… αγίων μιας πίστης στα συλλογικά ιδανικά της εθνικής κοινότητας…μιας «ηθικής της προσφοράς» που αφήνονται να «παρασυρθούν» από την, απρόσιτη στους πολλούς, ομορφιά της θυσίας και γίνονται ολοκαύτωμα χωρίς καμιά μεμψιμοιρία είτε μνησικακία… άνθρωποι όπως όλοι κατά τα άλλα, «πότε άγγελοι και πότε διάολοι» όπως έλεγε για τον εαυτό του ο Καραϊσκάκης, άνθρωποι ολοζώντανοι και ατελείς και τραγικοί όσο τραγικό είναι πάντα το πλάσμα που αποφασίζει να ξεκολλήσει από το χώμα και να σαλτάρει στον ουρανό… γιατί τέτοιο «σάλτο» ήταν το ’21 και το υπηρέτησαν κάθε λογής «τύποι» που, κι αν πολλοί ξεκίνησαν από «κακή στράτα», στην πορεία μεταμορφώθηκαν, τους ανάπλασε η βαθιά μοίρα της πατρίδας που αξίωνε να τη λυτρώσουν από τα δεινά της…

«Βιογραφίες», ας πούμε, σαν ελεγείες είτε σαν δοξαστικά εγκώμια, αλλά σε κάθε περίπτωση σαν συγκλονιστικά ανθρώπινα στιγμιότυπα στις μεγάλες μάχες για την υπεράσπιση του Καλού… γιατί δεν πρέπει να ξεχάσουμε αυτούς που ονειρεύτηκαν και «μαστόρεψαν» τη δική μας ελευθερία…

Και επειδή δεν χωράνε όλοι οι Ξεχωριστοί του Αγώνα σε έναν μικρό τόμο, έγινε μια μικρή επιλογή με κριτήρια, βασικά, είτε το «απίθανο» μιας ενέργειας είτε τον άρρητο προσωπικό πόνο ενώ χορεύουν έξαλλα ένα γύρο οι «νόμοι της Ιστορίας»….

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Νίκο Σταθόπουλο:

Ο Νίκος Σταθόπουλος γεννήθηκε αρχές του ’60 και έζησε πολλά χρόνια στην Αθήνα. Σπούδασε Βυζαντινό και Νεοελληνικό Πολιτισμό στο ΕΚΠΑ και Θεωρία των Σχέσεων Λογοτεχνίας και Γλώσσας στη Μεγάλη Βρετανία. Δραστηριοποιήθηκε στον ευρύτερο χώρο της ιδιωτικής παιδείας. Έχει εκδώσει επιστημονικές εργασίες εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος. Aρθρογραφεί τακτικά σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο με πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική και λογοτεχνική θεματολογία.

Σήμερα ζει στους Μολάους Λακωνίας έχοντας εγκαταλείψει ένα «συμβιωτικό παράδειγμα» που ακόμα και την ιερή πρωταρχικότητα της τέχνης την καταντά «δημοκρατία του ασήμαντου». Η πρώτη λογοτεχνική παρουσία του έγινε με τη συλλογή αφηγημάτων «Των εκλείψεων…» (εκδόσεις Αρμός), τον Ιούλιο του 2020.