Στεύη Τσούτση: "Το ταξίδι της γραφής είναι μονόδρομος για μένα"

 


Η Στεύη Τσούτση είναι ένα νέο κορίτσι, πολυτάλαντο, πολυπράγμων και με αμέριστη αγάπη για τις τέχνες. Ιδιαίτερή της αδυναμία η τέχνη της συγγραφής και ο μαγικός κόσμος του βιβλίου.  Είναι ένα κορίτσι που κάνει τις σκέψεις της λέξεις και αφήνει πάνω στο χαρτί με τον απόλυτα γλαφυρό της τρόπο ό,τι γυροφέρνει κάθε φορά στο μυαλό της. Σήμερα έχουμε την χαρά να την φιλοξενούμε στις Τέχνες για να την γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από τα όσα ενδιαφέροντα έχει να μας πει.

Συνέντευξη στη Βάσω Κανιώτη

Στεύη, καλώς βρεθήκαμε. Γνωρίζω ότι είσαι ένας πολυποίκιλος και πολυπράγμων άνθρωπος που αγαπά πολύ τις τέχνες και τα βιβλία. Θα ήθελες να μας συστηθείς λίγο περισσότερο, μιλώντας μας για σένα;

Είμαι η Στεύη, είμαι η μαμά του Σωτήρη κι αγαπώ τις λέξεις. Πάντα τις αγαπούσα, αλλά τα τελευταία χρόνια τις άφησα να μπουν ολοκληρωτικά στη ζωή μου. Εργάζομαι ως επιμελήτρια εκδόσεων και creative writing coach. Έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα με την υπογραφή μου, ένα παιδικό βιβλίο, «Το τραγούδι της Σεμέλης» κι ένα βιβλίο ενηλίκων, η «Αόρατη πληγή» από τις Εκδόσεις «Νίκας».

Θα ήθελα να μείνω λίγο στην ενασχόλησή σου με τον χορό και να μάθω κάποια πράγματα επιπλέον γι' αυτό. Πώς μπήκε ο χορός στην ζωή σου και πώς εξελίχθηκε με τα χρόνια;

Χορεύω από τα πέντε μου παραδοσιακούς χορούς. Είμαι «παιδί» του Λυκείου των Ελληνίδων κι έχω γαλουχηθεί με την αγάπη για τη λαογραφία και την παράδοσή μας. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια διδάσκω παραδοσιακό χορό σε παιδιά κι ενήλικες. Κάπου κάπου τραγουδάω κιόλας για τις ανάγκες κάποιας παράστασης.

Ο χορός, όπως και η γραφή, λειτουργούσαν πάντα μέσα μου ψυχοθεραπευτικά. Η γραφή είναι για τις μοναχικές ώρες, καλύπτει την ανάγκη της «απομόνωσης». Ο χορός, αντίθετα, σε θέλει κοινωνικό. Η δυναμική της ομάδας, ενωμένης στον κύκλο, είναι κάτι το μοναδικό. Έτσι πορεύομαι όλη μου τη ζωή και νομίζω πως όσο βαστούν τα χέρια και τα πόδια μου, αυτό θα κάνω. Θα γράφω με τα χέρια στο χαρτί όσα ζητά το μυαλό και η καρδιά μου και με τα πόδια στη γη αυτά που θέλει να πει η ψυχή μου.

Μια ακόμη σου δραστηριότητα, βασική θα μπορούσα να πω, είναι και η επιμέλεια κειμένων καθώς και οι μεταφράσεις βιβλίων των Εκδόσεων «Νίκας». Να συμπληρώσω επίσης ότι διεκδικείς την υποψηφιότητα του κρατικού βραβείου μετάφρασης. Μίλησέ μας για όλα αυτά.

Πριν 6 χρόνια μπήκα από καθαρή τύχη στην οικογένεια των Εκδόσεων Νίκας. Ξεκίνησα δειλά δειλά με επιμέλειες κειμένων και στη συνέχεια προχώρησα στη μετάφραση ξένων έργων. Ο επιμελητής αγαπά το έργο που αναλαμβάνει σαν να είναι δικό του. Επιθυμεί να το δει να τελειοποιείται, καμαρώνει με το τελικό αποτέλεσμα κι ας μην είναι ο συγγραφέας του έργου, ας μην «καρπώνεται» αυτός τη φήμη. Είναι υπέροχο συναίσθημα, αληθινά. Όσο για τις μεταφράσεις, ποτέ δεν πίστευα ότι θα έκανα κάτι τέτοιο. Όταν μου πρότεινε ο εκδότης μου να δοκιμάσω να μεταφράσω κάποια διηγήματα του Edgar Allan Poe, η πρώτη μου σκέψη ήταν να γελάσω, η δεύτερη να αρνηθώ. Επικράτησε η τρίτη σκέψη τελικά και φτάσαμε σήμερα να μετράμε 4 μεταφρασμένες συλλογές και μια πολύ τιμητική υποψηφιότητα για το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης. Και μόνο η παρουσία μου ανάμεσα σε ονόματα που έχουν αφήσει ιστορία στη λογοτεχνική μετάφραση, είναι μεγάλο «βραβείο» για μένα.

Κι ερχόμαστε σιγά-σιγά και στον χώρο της συγγραφής, όπου κάνεις το ντεμπούτο σου με το παιδικό βιβλίο που φέρει τον τίτλο «Το τραγούδι της Σεμέλης». Γυρνώντας σε, λοιπόν, στο παρελθόν θα ήθελα να θυμηθείς και να μοιραστείς μαζί μας στιγμές από αυτό σου το εγχείρημα.

Αν μου έλεγε κανείς πως θα ξεκινούσα το συγγραφικό μου ταξίδι με παιδικό βιβλίο, θα τον έλεγα σίγουρα τρελό. Κι όμως, έτσι έγινε. Η ιδέα της Σεμέλης καρφώθηκε στο κεφάλι μου το καλοκαίρι του 2017. Ήθελα να μιλήσω για την ανάγκη αποδοχής της διαφορετικότητας από τον ίδιο τον διαφορετικό μα και τη σημασία ενός καλού φίλου στη ζωή μας. Κάπως έτσι προέκυψε η Σεμέλη και ο Ωρίωνας, οι δύο φίλοι ήρωες του βιβλίου μου.

Το βιβλίο παρουσιάστηκε με διάφορες δράσεις σε πολλά σχολεία ανά την Ελλάδα κι αγαπήθηκε από τα παιδιά. Μέσα στο παραμύθι μου, το κάθε παιδί έβρισκε αυτό που είχε περισσότερο ανάγκη: Άλλοτε την επιθυμία να πιστέψει στον εαυτό του, άλλοτε την ανάγκη του για έναν σωστό φίλο.

Το δεύτερο σου βιβλίο κυκλοφόρησε  πρόσφατα. Αυτή τη φορά επιλέγεις να εκδώσεις ένα βιβλίο ενηλίκων.  «Αόρατη πληγή» ο τίτλος αυτού, μια κυκλοφορία των εκδόσεων «Νίκας». Σύστησέ μας, αν θέλεις το δεύτερο συγγραφικό σου έργο.

Παραμένω πιστή στις Εκδόσεις «Νίκας», καθώς συνταγή που πετυχαίνει δεν την πειράζεις. 3 χρόνια μετά «Το τραγούδι της Σεμέλης» και 2.5 από τον γιο μου, έκρινα πως είχε έρθει η ώρα για το επόμενο βήμα. Κι αυτή τη φορά θα ήταν αυτό που το κοινό μου τόσα χρόνια στην αρθρογραφία, περίμενε: ένα βιβλίο ενηλίκων. Πρόκειται για 11 πληγές των ανθρώπων, δοσμένες μέσα από ισάριθμες ιστορίες. Είναι πληγές από την ασθένεια, τον θάνατο, την οικογένεια, την ενδοοικογενειακή βία, το απωθημένο, τον καθρέφτη, την άφαντη μητρότητα. Έφτιαξα ένα μωσαϊκό πληγών, προσπαθώντας να δώσω μια λεπτομερή εικόνα της ανθρώπινης ψυχής κι όσων αυτή κουβαλάει. Ελπίζω να τα κατάφερα…

Πρόκειται, λοιπόν, για μια συλλογή διηγημάτων, έντεκα στον αριθμό. Ποια ιστορία εσύ νιώθεις λίγο πιο «δική σου» και γιατί;

Όλες οι «πληγές» του βιβλίου είναι παιδιά μου και τις αγαπώ. Κάποιες τις έχω νιώσει κάποιες άλλες, ευτυχώς, όχι. Πάντως οι ήρωες και όσα περνούν είναι καθαρή μυθοπλασία. Δική μου είναι η φιλοσοφική προσέγγιση των πληγών…

Δυσκολεύομαι, πάντως, να διαλέξω ιστορία. Όλες έχουν κομμάτια μου. Έχουν την κοσμοθεωρία μου πάνω σε όλα αυτά που μπορεί να μας ταλαιπωρήσουν… Θα πω, όμως, «Το χρυσό κλουβί». Είναι η τελευταία ιστορία του βιβλίου κι αυτή που με «βασάνισε» περισσότερο. Ήθελα να γράψω για εκείνες τις γυναίκες που απαρνούνται τον εαυτό τους και τα θέλω τους στην ανάγκη τους να ταιριάξουν σε μια σχέση. Γίνονται σκιές του συντρόφου τους, χάνοντας τον δικό τους ίσκιο. Έτσι έγραψα «Το χρυσό κλουβί»…

Να υποθέσουμε ότι το κοινό στοιχείο ανάμεσα στους ήρωες είναι οι αόρατες πληγές που κρύβει ο καθείς μέσα του ή και κάτι άλλο;

Ο κοινός θεματικός άξονας των ιστοριών είναι ακριβώς αυτές οι αόρατες πληγές. Είναι αθέατες για τους πολλούς αλλά πλήρως χαρτογραφημένες για εκείνους που τις κουβαλούν. Άλλοι τις παραδέχονται και παλεύουν να τις κλείσουν. Άλλοι, πάλι, τις κουβαλούν για χρόνια ανοιχτές. Οι ήρωες του βιβλίου μου παλεύουν με τις πληγές τους. Προσπαθούν να βρουν το φως μες στα σκοτάδια.

Η πηγή απ' όπου άντλησες την έμπνευσή σου, ώστε να γραφτούν αυτές οι ιστορίες, ποια ήταν;

Η ζωή κι όσα έχω δει, ζήσει, ακούσει, Πάντα έχω ανοιχτές κεραίες. Όπως λέω και στους μαθητές της δημιουργικής γραφής, τα θέματα είναι παντού, αρκεί να μπορείς να τα πιάσεις. Ένα λοξοκοίταγμα ενός ζευγαριού, ένας νευρικός αποχαιρετισμός σε μια στάση λεωφορείου, μια γυναίκα που φουσκώνει την κοιλιά της σα αν είναι έγκυος, μπορούν να γίνουν ιστορίες. Η «Αόρατη πληγή» έχει ιστορίες που συνέβησαν σε ένα βαθμό μα δε συνέβησαν σε έναν άλλο βαθμό. Ζωή και μυθοπλασία είναι έτσι μπλεγμένα που δεν ξέρεις πού σταματά η αλήθεια και πού ξεκινάει το ψέμα.

Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο βλέπουμε σε κάποιο από τα διηγήματά σου, στίχους, της ερμηνεύτριας Νατάσας Μποφίλιου. Βασισμένο, λοιπόν, το διήγημά σου σε αυτό, γεννήθηκε η «Δεμένη», σωστά;

Την αγαπώ τη «Δεμένη». Μιλάει για όλες εκείνες τις κόρες που θα έκαναν τα πάντα προκειμένου να φανούν τέλειες στα μάτια του ήρωα μπαμπά. Αλλά άτιμο πράγμα η τελειότητα. Δε σου κάθεται. Κι όσο πιο νωρίς το καταλάβεις, τόσο λιγότερο χρόνο θα χάσεις. Όπως λέω και στο βιβλίο: «Ζω και παλεύω για το καλύτερο. Όχι το τέλειο, έχει διαφορά. Θέλω το καλύτερο για μένα και το κυνηγώ. Ζω!»

Επουλώνονται εύκολα, πιστεύεις οι πληγές; Υπάρχει για όλες γιατρικό; Ορατές και αόρατες...

Από μικρή, όποτε με ρωτούσαν ποιος τα φταίει, έδειχνα το κεφάλι μου. Κι αυτό θα σου πω και τώρα. Η επούλωση των πληγών μας, αργή ή γρήγορη, επώδυνη ή ανώδυνη, είναι στο κεφάλι μας. Εμείς επιλέγουμε το πόσο θα αφήσουμε το κάθε τι να μας επηρεάσει. Στο βιβλίο, ακόμη και στα πιο βαθιά σκοτάδια άφησα μια χαραμάδα φωτός. Η ζωή δεν πιάνεται φίλη, δεν ξέρεις τι θα φέρει. Αλλά ακόμη κι αν φας τα μούτρα σου, οφείλεις να σηκωθείς και να πας παρακάτω… να ψάξεις το φως…

«Στη ζωή επιτρέπεται να λυγίζεις αλλά απαγορεύεται να σπας», γράφεις στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σου. Αυτή είναι μια ρήση που ενστερνίζεσαι απόλυτα;

Ναι. Λιτά κι απόλυτα ναι. 100 θα πέφτεις, 101 θα σηκώνεσαι. Θα μαζεύεις τα κομμάτια σου, θα τα συναρμολογείς στον δρόμο και θα πηγαίνεις παρακάτω. Το να λυγίσεις είναι ανθρώπινο. Δεν είμαστε πέτρες να μην καταλαβαίνουμε τίποτα. Το να σπας, όμως, απαγορεύεται. Είναι θέμα καθαρής αυτοπροστασίας…

Μάθαμε επίσης, ότι το συγκεκριμένο βιβλίο πρόκειται να ανέβει και στο θεατρικό σανίδι. Θα ήθελες να μας πεις λίγα παραπάνω γι' αυτό;

Πολλά ξέρετε, μου φαίνεται. Είναι αλήθεια πως η «Αόρατη Πληγή» θα ανέβει και στο σανίδι τον χειμώνα, σε σκηνοθεσία της χαρισματικής Έφης Μεράβογλου. Εδώ και κάποια χρόνια έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία. Αγαπώ τη ματιά της στο θέατρο και λατρεύω τις δουλειές της. Είναι τιμή μου που θα σκηνοθετήσει την «πληγή» μου. Λεπτομέρειες για το στήσιμο της παράστασης δεν μπορώ να μαρτυρήσω, αλλά δε θα αφήσει κανέναν ασυγκίνητο!

Φτάνοντας προς το τέλος θα ήθελα να σε ρωτήσω εάν υπάρχουν μελλοντικά σχέδια που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας.

Υπάρχει μια μετάφραση στα σκαριά καθώς κι ένα ακόμη βιβλίο, που θα είναι όμως συλλογική προσπάθεια και θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Έχω στα σκαριά και μια θεατρική διασκευή.  Είπαμε, το ταξίδι της γραφής δεν τελειώνει ποτέ. Όσο ζω, θα γράφω. Είναι μονόδρομος για μένα.

Σε ευχαριστούμε πολύ και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία.

Εγώ ευχαριστώ για τη θερμή φιλοξενία!

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:

Η Στεύη Γ. Τσούτση γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και για αρκετά χρόνια ασχολήθηκε με το αντικείμενο των σπουδών της.
Στο σημείο «μηδέν» της ζωής της, που άλλοι το λένε οικονομική κρίση αλλά αυτή το αναγνωρίζει ως «εσωτερική κρίση», αποφάσισε να δώσει χώρο και χρόνο στην καλλιτεχνική της φύση. Πλέον εργάζεται ως επιμελήτρια εκδόσεων.
Είναι ιδιοκτήτρια και αρχισυντάκτρια του www.ewoman.gr και αρθρογραφεί για διάφορες ιστοσελίδες και περιοδικά. Παράλληλα, γράφει σενάρια, θεατρικά έργα και παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής σε ενήλικες και παιδιά.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:
«Το τραγούδι της Σεμέλης», Απρίλιος 2018, Εκδόσεις Νίκας
«Santa Παραμύθια» (Συλλογικό), Δεκέμβριος 2020, Εκδόσεις Νίκας
«Αόρατη πληγή», Ιούνιος 2021, Εκδόσεις Νίκας

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ:
«Ο Μαύρος Γάτος κι άλλα διηγήματα», Edgar Allan Poe, Εκδόσεις Νίκας
«Ωγκύστ Ντυπέν: Τα εγκλήματα της οδού Μοργκ», Edgar Allan Poe, Εκδόσεις Νίκας
(Υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης – Βραχεία Λίστα)
«Γυναίκες», Edgar Allan Poe, Εκδόσεις Νίκας
«Ο χρυσός σκαραβαίος», Edgar Allan Poe, Εκδόσεις Νίκας

ΔΙΑΣΚΕΥΕΣ:
«Σελίδες της Επανάστασης», Μαξίμ Γκόρκι, Εκδόσεις Νίκας
(Διασκευή από την καθαρεύουσα)

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ:
«Συμμόρφωση», Ταινία μικρού μήκους σε παραγωγή του χώρου τέχνης 92Art


Επικοινωνία: 
email: stevy.tst@gmail.com         
fb page: Στεύη Τσούτση
instagram: @stevy.tsoutsi

 

 

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια