Βιβλιοκριτική για το μυθιστόρημα "Ένας σκύλος" του Αλεχάντρο Παλόμας | Γράφει ο Κώστας Τραχανάς


Συγγραφέας: Αλεχάντρο Παλόμας
Έτος έκδοσης: 2022
Σελ.: 360
Εκδόσεις: Opera

Η οικογένεια είναι ένα «διηνεκές» από ναυάγια που σηματοδοτούν οι θάνατοι και οι γεννήσεις. Ανάμεσα σ΄ αυτά τα ναυάγια, ο χρόνος τρυπώνει και σπρώχνει , σμιλεύοντας την ιστορία. Γι΄ αυτό ,οικογένεια σημαίνει επίσης να έχεις κοινούς ζωντανούς και κοινούς νεκρούς, κοινές αναμνήσεις, να μοιράζεσαι κάτι που θα μπορούσε να γίνει αλλά δεν έγινε, συζητήσεις που έμειναν στον αέρα και που τις επαναλαμβάνουμε μεγαλόφωνα όταν είμαστε μόνοι, επιδιώκοντας να νιώσουμε ότι είναι κοντά μας εκείνοι που έφυγαν νωρίτερα. Είμαστε οικογένεια των απογοητεύσεων που έζησαν οι πρόγονοί μας, των επιτευγμάτων τους, των φαντασιώσεων και των ονείρων τους, κι επίσης είμαστε οικογένεια του ίχνους των ονομάτων, των προσώπων και των αναμνήσεων που καθένα απ΄ αυτά τα κοινά ναυάγια αφήνει πίσω του.

Σε αυτή τη σχεδία που ανήκει σε όσους από εμάς παραμένουμε ζωντανοί,  η μητέρα η Αμάλια, η Έμμα, ο θείος Εντουάρντο, η Σύλβια, ο Φερ, η σκυλίτσα Σίρλεϊ και ο σκύλος Ρ. Ανάμεσα σ΄ αυτούς που έφυγαν αλλά μετρούν ακόμα, είναι η γιαγιά Εστέρ και ο σκύλος ο Μαξ.

Μερικές  φορές τα ναυάγια έρχονται ξαφνικά : ένα μισόκλειστο παράθυρο ανοίγει αναπάντεχα, το παζλ που συναρμολογούσαμε όλοι μαζί για χρόνια σκορπίζει από μια ξαφνική ριπή ανέμου, κι αυτό που είχε αποκτήσει περίγραμμα γίνεται ξανά άνω-κάτω.

Ο καθένας από τους τέσσερις (η Αμάλια-η μαμά, η Έμμα, η Σύλβια και ο Φερ) έζησε πρόσφατα τη δική του μεγάλη στιγμή και είδε το δικό του παζλ να χαλάει από ένα βίαιο ρεύμα αέρος. Αυτό οφείλεται στις αντιδράσεις της οικογένειας από την απώλεια ενός σκύλου.

Στον γιο τον Φερ (Φερνάντο),τον μεταγλωττιστή και γκέϊ, το ναυάγιο ήρθε με  εκείνες τις κακές συμπτώσεις, καθώς συνέπεσαν τον ίδιο μήνα η εγκατάλειψη του συντρόφου του Αντρές  και του πατέρα του. Έπειτα ήρθε ο θάνατος του σκύλου του ,Μαξ και το ναυάγιο ήταν το χειρότερο,  επειδή τον εμπιστεύτηκε .Στο ναυάγιο του Μαξ δεν υπήρξε καν χρόνος για πένθος. Δεν υπήρξε αποχαιρετισμός , δεν υπήρξε θρήνος. Ούτε στάχτες.

Με τα χρόνια , τα σημάδια και τις δίνες, κατάλαβε ο Φερ ότι στη μικρή τους οικογένεια ( η μητέρα, ο γιος , οι δύο κόρες και τα τρία σκυλιά)  τα ναυάγια, είτε το θέλουνε είτε όχι , τους αφορούν λίγο-πολύ όλους. Αν και δε τους πόνεσαν το ίδιο, έχουνε πονέσει ταυτόχρονα και σταθήκανε ικανοί να τραβήξουνε κουπί εγκαίρως για να ξεφύγουνε από τις χειρότερες ξέρες. Γι΄ αυτό, όταν η καταιγίδα ξεσπάει και πάλι, η αυτόματη αντίδραση ήταν ν΄ αναζητήσουνε ο ένας τον άλλον για να μοιραστούνε το συναγερμό. Συγκεντρωνότανε στη μέση της σχεδίας και ζεσταίνουνε όπως μπορούνε ο ένας τον άλλον. Η σχεδία τους τους ενώνει και αποδεικνύει πως είναι πιο αδύναμοι και τους κάνει ,αυτό που είναι : ανθρωπίνως μικρούς και μεγάλους στη μικρότητά τους, δίχως να ξεχνάνε ότι η σχεδία επιπλέει επειδή επιπλέει η συντροφιά, καθώς ο καθένας τους παρακάμπτει τον πόνο με τον τρόπο του, κάποιοι τον αρνούνται, άλλοι τον αντιμετωπίζουν …αλλά όλοι τραβάνε κουπί, τραβάνε κουπί διαρκώς.

Έτσι παρέκαμψε η μητέρα την είδηση του τροχαίου του Ρ.

Όλοι αγωνιούν για τον Ρ ,που τον χτύπησε αυτοκίνητο και η  Έμμα και η Σύλβια και κυρίως ο Φερ. Είναι …ζωντανός ο Ρ;

Τον σκύλο Ρ τον άφησε ο Φερ στον κτηνίατρο και όλη η οικογένεια τώρα περνάνε δύσκολες ώρες…

Ο Φερ κατάλαβε πως, παρόλο που όταν ο σκύλος είναι δικός σου παύει να είναι σκύλος και μετατρέπεται σε όνομα, σε μάτια, σε αποκρίσεις , σε διαρκές παρόν και κοινή βιογραφία. Αυτή η μαύρη τρύπα συναισθημάτων μετατρέπει το θάνατο του σκύλου σ΄ ένα παράξενο καθαρτήριο του οποίου την ένταση δεν είναι εύκολο να μοιραστείς, επειδή όταν κλαίμε ένα σκύλο καλούμε αυτό που του δίνουμε απ΄ τον εαυτό μας, και μαζί του φεύγει και η ζωή που δε δώσαμε σε κανέναν άλλον, αυτές τις στιγμές που δεν είδε κανείς. Φεύγει ο φύλακας των μυστικών και μαζί του φεύγουν επίσης τα μυστικά, το μπαούλο, το παζλ που φυλάμε μέσα, κι επίσης το κλειδί, κόβοντας ένα μέρος της ζωής μας…

Κανείς δεν κοιτάζει σαν τον Ρ όταν κοιτάζει. Ο Ρ κοιτάζει για να πει κάτι.  Όταν δε λέει τίποτα, δεν κοιτάζει. Πάντοτε υπάρχει ένα μήνυμα σ΄ αυτό το βλέμμα…

Ο σκύλος Ρ είναι ένας σύμμαχος του Φερ, που δε θα τον προδώσει ποτέ. Ζουν δεμένοι μαζί...

Ο σκύλος Ρ είναι ένα μέλος της οικογένειας είναι κομμάτι του παζλ. Αν λείπει, το νοσταλγούμε. Αν όμως δεν υπάρχει νοσταλγία, αυτό συμβαίνει επειδή ήταν απλώς τμήμα, όχι μέλος…

Περιμένει όλη η οικογένεια  το τηλεφώνημα από τον κτηνίατρο. Αν η είδηση που φτάσει δεν είναι καλή, δεν θα την αντέξουνε. Αν το χρώμα είναι μαύρο, θα έχουνε στην οικογένεια ναυάγιο, κι όχι μόνο ναυάγιο του Φερ. Θα ναυαγήσει και η μαμά και οι αδελφές του. Δεν θέλουν να πεθάνει ο Ρ. Δεν θέλει ο Φερ να χρειαστεί να παρηγορήσει τη μαμά, να ζήσει μια ακόμα απουσία. Δεν θέλει άλλο πένθος. Δεν θέλει αυτόν τον πόνο τώρα. Δεν ήταν έλλειψη αγάπης. Ήταν υπερβολικός πόνος. Σκέφτεται ο Φερ πώς θα ζήσει όταν ο Ρ και η μαμά δεν θα υπάρχουν πια, τι θ΄ απομένει για να δεθεί στη σχεδία…

Ο χώρος με τις πρόωρες απώλειες του Φερ είναι γεμάτος (είχε χάσει και τον σκύλο Μαξ),αν χάσει και τον Ρ θα χαθεί ξανά… 

«Η μοναξιά ίσως είναι η πιο θορυβώδης στιγμή της ημέρας: σιωπούν οι απ΄ έξω, επιστρέφουν οι από μέσα…»

«Πρέπει να είσαι ηλίθιος για να αποφασίσεις ν΄ αγαπήσεις κάποιον που ξέρεις ότι θα πεθάνει πριν από σένα. Ακόμα κι αν πρόκειται για σκυλί…»

«Ο μοναδικός τρόπος για να μη χάσουμε κάτι , είναι να του δώσουμε ένα όνομα… Αν πεθάνει ο Ρ, θα χρειαστείς ένα όνομα για να τον αποχαιρετήσεις και για να τον νοσταλγήσεις. Κι αν ζήσει, θα το χρειαστείς για να μάθεις να ζεις περισσότερα μαζί του, να εμπιστεύεσαι περισσότερο…»

«Το όνομα είμαστε εμείς…»

Στο βιβλίο αυτό, του Ισπανού Αλεχάντρο Παλόμας, η απώλεια ενός σκύλου και το πώς κάτι τέτοιο διαμορφώνει τις σχέσεις των μελών μιας οικογένειας, ξεφεύγει από τα στενά πλαίσια μιας φιλοζωικής προσέγγισης και γίνεται προβληματισμός υπαρξιακών δομών…

Το μυθιστόρημα αυτό δεν αποτυπώνει μόνο τον συναρπαστικό δεσμό μεταξύ ενός άνδρα και του σκύλου του παρασύροντας τον αναγνώστη σε μια δίνη συναισθημάτων, αλλά ρίχνει και την ιδιαίτερη - τρυφερή και σκληρή συνάμα- ματιά του στο σύμπαν της οικογένειας αποτίοντας φόρο τιμής στην αγάπη σε όλες τις εκφάνσεις…

Πρόκειται για ένα βιβλίο για την ενοχή, τη σιωπή,  τον φόβο, το κακό,  τον πόνο της απώλειας, την απουσία, τη σκιά των απουσιών, την φυγή, τη ζωή, τη νοσταλγία, τις αναμνήσεις, τις επιθυμίες, την επαφή, τη θλίψη, το πένθος, το θάνατο, τη στενοχώρια με συντροφιά,  τη μοναξιά, το κλάμα, τα διλήμματα, τα μυστικά των οικογενειών, τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, το λάθος όνομα, το όνομα που θα κρατάει, την αμνησία, τα γηρατειά, την τρυφερότητα, την καλοσύνη, την ενσυναίσθηση, την πραγματικότητα, την μυθοπλασία, την αναμονή, την δέσμευση, την ανείπωτη αγάπη, την αφοσιωμένη αγάπη, την αφοσίωση των σκύλων, την συντροφιά των σκύλων, την παρέα των σκύλων, το ζεστό βλέμμα των σκύλων, τα χάδια των σκύλων, τα παιχνίδια των σκύλων, το κλάμα και ο πόνος για την απώλεια ενός σκύλου…  

Ένα βιβλίο για όλα τα σκυλιά του κόσμου, επειδή μιλούν με τα μάτια …

Ένα συγκλονιστικό φιλοζωϊκό  μυθιστόρημα.

Υπέροχο. Συναρπαστικό.

Ένα βιβλίο καταπέλτης, σκληρό και αμείλικτο. 

Μια γραφή που θέλει να τσακίσει. Και το πετυχαίνει. 

Πρόκειται για Αριστούργημα.

 

Ο Αλεχάντρο Παλόμας (Alejandro Palomas) γεννήθηκε το 1967 στη Βαρκελώνη. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και ολοκλήρωσε τις σπουδές του μ’ ένα Master in Poetics στο New College του Σαν Φρανσίσκο. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος και μετέφρασε έργα σημαντικών συγγραφέων όπως, μεταξύ πολλών άλλων, η Κάθριν Μάνσφιλντ, ο Όσκαρ Ουάιλντ, η Γερτρούδη Στάιν και ο Τζακ Λόντον. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες. Tο μυθιστόρημά του Ένας γιος, (opera, 2018) τιμήθηκε με το «Εθνικό Βραβείο Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας» της Ισπανίας.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια