Πασχάλης Λαμπαρδής: "Η ψυχή οδηγεί την πένα του συγγραφέα και όχι η λογική"



Ο σημερινός καλεσμένος των Τεχνών πιστεύει ότι η τέχνη του λόγου έχει λυτρωτική δύναμη και ότι η πίστη μπορεί να κάνει μικρά και μεγάλα θαύματα στη ζωή μας. Στο πλούσιο λογοτεχνικό του έργο άλλωστε αυτό επιχειρεί να αποδείξει. Μιλάμε για τον πολυγραφότατο συγγραφέα Πασχάλη Λαμπαρδή, ο οποίος αρκετά πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Αρμός» το νέο του μυθιστόρημα με τίτλο «Πρόβα ζωής».

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου


Κύριε Λαμπαρδή, η πορεία σας στα γράμματα είναι πραγματικά αξιόλογη. Παράλληλα, όμως, σε επαγγελματικό επίπεδο ως κλινικός ψυχολόγος δε σταματάτε να ασχολείστε με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Πώς συνδυάζονται αυτές οι δύο ενασχολήσεις μεταξύ τους, επιστήμη και συγγραφή;

Τις συνδέει η αγάπη που τρέφω και για τις δύο ενασχολήσεις. Δεν τις βιώνω ως κάτι το διαφορετικό και ανεξάρτητη τη μία από την άλλη. Και με τις δύο διεισδύω στην ανθρώπινη ψυχή. Η μέρα ανατέλλει με τη συγγραφή και τελειώνει αργά το βράδυ με τη θεραπεία.

Το συγγραφικό σας ενδιαφέρον σχετίζεται με το αντικείμενο της ενασχόλησής σας; Υπάρχει μια κάποιου είδους αλληλεπίδραση της μιας ιδιότητάς σας με την άλλη;

Οι δύο ιδιότητές μου αλληλεπιδρούν και εναρμονίζονται η μία με την άλλη. Έρχομαι καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που βρίσκονται σε αδιέξοδο, αλλά και αφουγκράζομαι τα προβλήματα της εποχής που εμποδίζουν τους ανθρώπους να ζήσουν το θείο δώρο της ύπαρξής τους. Έτσι, ο στόχος μου μέσω της συγγραφής είναι να παρουσιάσω τα βήματα που χρειάζεται να κάνουν, ώστε να βρουν την έξοδο από τους λαβύρινθους του νου.

Εντοπίζετε κοινά στοιχεία ανάμεσα στο επιστημονικό και το λογοτεχνικό κείμενο; Εσείς, στην προκειμένη περίπτωση, δυσκολεύεστε να προσαρμόσετε το ύφος της γραφής σας σε μια άλλη, πιο ανάλαφρη δομή του λόγου, προκειμένου να γίνετε αποδεκτός στο αναγνωστικό κοινό, αυτό που βλέπει το βιβλίο ως μέσο ψυχαγωγίας και όχι ως μέσο μελέτης, ενημέρωσης και γνώσης;

Το επιστημονικό κείμενο παρέχει τις γνώσεις και αναφέρεται στη λογική, ενώ το λογοτεχνικό αφορά την αισθητική απόλαυση και απευθύνεται στο συναίσθημα. Εγώ επιδιώκω να τα συνδυάσω αυτά τα δυο στοιχεία. Τα βιβλία μου δεν είναι επιστημονικά ώστε να απαιτούν μελέτη, ούτε και αποβλέπουν μόνο στην ψυχαγωγία. Ο αναγνώστης μπορεί να απολαύσει τη μυθιστορηματική πλοκή των έργων μου, αλλά τελειώνοντας την ανάγνωση να νιώσει να πλαταίνει ο κόσμος του και ο ίδιος να ενδυναμώνεται στις σύγχρονες προκλήσεις της εποχής. Σήμερα είναι απαραίτητα τέτοιου είδους βιβλία, γιατί μπορούν να δώσουν απαντήσεις στα εναγώνια ερωτήματα και προβλήματα των ανθρώπων. Αρνούμαι να υποταχτώ σε ένα εμπορικό είδος, ώστε να γίνω αποδεκτός σε ένα κοινό που ζητά μόνο κάτι ανάλαφρο. Ένα βιβλίο οφείλει να έχει την ικανότητα να κινητοποιεί τη σκέψη των ανθρώπων και να προβάλλει αξίες απαρασάλευτες, θεμελιώδεις της ζωής τους.

Ως αναγνώστης, προτιμάτε κι εσείς να διαβάζετε βιβλία που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την ψυχοθεραπεία; Κι αν ναι, ποιο είναι το αγαπημένο σας;

Από τα λογοτεχνικά βιβλία αυτού του είδους θα ξεχώριζα το «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», του Ίρβιν Γιάλομ. Γενικότερα, όμως, διαβάζω βιβλία που έχουν τη δύναμη να μου μεταδώσουν κάτι βαθύτερο στη σκέψη και να νοηματοδοτήσουν τη ζωή μου.

Δέχεστε επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς στα πονήματά σας;

Δε θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Η συγγραφή συνδυάζεται με την ενδελεχή ανάγνωση. Χωρίς τους αγαπημένους μου συγγραφείς θα υπήρχε μεγάλη μοναξιά στη ζωή μου. Από νεαρή ηλικία διαβάζοντάς τους νιώθω τον παλμό και τη φλόγα τους, και σαφώς έχουν επηρεάσει και τη συγγραφική μου πορεία.

Πέρα από τον εργασιακό σας χώρο, τι άλλο μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;

Την έμπνευση τη συναντώ παντού. Υπάρχει σε κάθε βήμα μου. Ο κόσμος μας, πέρα από τα σκοτεινά του στοιχεία, βρίθει από φως και ομορφιά. Το καλό, το ωραίο και το αληθινό θα μένουν αναλλοίωτα. Αυτά είναι τα στοιχεία που μπορούν να με εμπνεύσουν. Ωστόσο, κάποτε είδα και τον χάρο με τα μάτια μου σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα και μετά απ’ αυτή την εμπειρία έμαθα να δίνω διαφορετική διάσταση στα πράγματα και να θεωρώ ως δώρο το υπόλοιπο της ζωής που μου χαρίστηκε.

Θεωρείτε ότι υπάρχει συνταγή για τη συγγραφή ενός καλού βιβλίου;

Όπως για την πετυχημένη μαγειρική, έτσι και για τη συγγραφή ενός βιβλίου, δεν αρκούν μόνο οι καλές συνταγές. Χρειάζεται και μια καρδιά που φλέγεται να γράψει. Είναι σαν ένα εσωτερικό σαράκι, ένας καημός, που χωρίς τη συγγραφή δεν ημερεύει. Η ψυχή οδηγεί την πένα του συγγραφέα και όχι η λογική.

Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τους Έλληνες συγγραφείς; Τι πιστεύετε;

Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα, δυστυχώς, είναι αρκετά μικρό για να στηρίξει όλους τους Έλληνες συγγραφείς. Κι αυτό είναι ζήτημα γενικότερης παιδείας και πολιτικής.

Έχετε ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιο από τα βιβλία σας; Υπάρχει κάποιο, το οποίο θα προτείνατε οπωσδήποτε να διαβάσουν οι αναγνώστες;

Σε όλα τα βιβλία μου πίσω από τις λέξεις υπάρχει η δική μου ψυχή και όσα μηνύματα ήθελα να μεταδώσω. Το καθένα έχει γράψει τη δική του ξεχωριστή ιστορία στη συγγραφική μου πορεία. Ιδιαίτερα η «Κάθετη έξοδος», που για μένα ήταν ένα μεγάλο στοίχημα. «Ο ταξιδευτής του Βοσπόρου», γιατί εκεί θα χτυπάει για πάντα η καρδιά μου. «Οι φύλακες της Ανατολίας», για την επικινδυνότητα των αναζητήσεων μου στην Εγγύς Ανατολή, αλλά και η «Πρόβα ζωής», που γράφτηκε στα δυο χρόνια της πανδημίας.
Ας αναφερθούμε στο τελευταίο σας βιβλίο. Πρόκειται, για ένα μυθιστόρημα, που φέρει τον τίτλο «Πρόβα ζωής» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός». Ποιο υπήρξε το βασικό σας ερέθισμα για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;

Συνήθως, πριν ξεκινήσω να γράφω κάποιο βιβλίο, οι ήρωές του έρχονται και με βρίσκουν εκείνοι. Έτσι κι εδώ, αν και ασχολούμουν με τη συγγραφή κάποιου άλλου βιβλίου, έκανε την εμφάνισή του στη σκέψη μου ο ήρωας από το «Πρόβα ζωής» και μου ζητούσε την διέξοδο από τις παιδικές του φυλακές.

Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο αυτό στα χέρια του;

Έγραψα ένα βιβλίο για τις φυλακές της παιδικής μας ηλικίας. Για όλες εκείνες τις καταβολές που έχουμε κληρονομήσει από πολύ νωρίς στη ζωή μας και παγιδευόμαστε ασύνειδα μέσα σ’ αυτές. Για όλες τις πληγές του παρελθόντος που συνεχίζουν να αιμορραγούν και αναλωνόμαστε στον πόνο τους. Ένα σύνηθες φαινόμενο, που μας καθηλώνει σε συμπεριφορές που αλλοτριώνουν τον εαυτό μας και μας καθορίζουν για μια ολόκληρη ζωή. Η «Πρόβα ζωής» έρχεται για να μας δείξει τον δρόμο ώστε να απεγκλωβιστούμε απ’ αυτές τις φυλακές.

Τι ρόλο παίζει στο βιβλίο σας η στροφή προς την εσωτερική αναζήτηση του εαυτού;

Ο ρόλος της είναι να φωτίσει όλες εκείνες τις καταστάσεις και τους οξύμωρους τρόπους που κατευθύνουν τον άνθρωπο να χάσει την επαφή με τον εαυτό του, αλλά και να δείξει τα βήματα που χρειάζονται ώστε να δει την αλήθεια της ύπαρξής του. Σκεφτείτε πόσοι άνθρωποι μπορεί να ζήσουν σαν ξένοι τη ζωή τους ακολουθώντας ασυνείδητα τον προγραμματισμό που όρισαν άλλοι για εκείνους από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.

Πιστεύετε πως ο άνθρωπος αγαπάει τον εαυτό του; Κι αν το κάνει, δεν υπάρχει ο κίνδυνος να χαρακτηριστεί εγωκεντρικός;

Έχει αποδειχθεί πως η πλειονότητα των ανθρώπων δεν αγαπά αληθινά τον εαυτό της. Αυτό είναι η πηγή των προβλημάτων του ανθρώπου. Αν τον αγαπούσε δε θα τυραννιόταν, ούτε θα μεμψιμοιρούσε. Βέβαια, είναι παρεξηγημένη η έννοια της αγάπης προς τον εαυτό και δεν έχει καμιά σχέση με την εγωκεντρική συμπεριφορά. Αντίθετα, εκείνος που αγαπάει πραγματικά τον εαυτό του και όχι αρρωστημένα, μπορεί να αγαπήσει πραγματικά και τους άλλους.


Είναι εύκολο, θεωρείτε, να γνωρίσει κάποιος τον εαυτό του, να τον αποδεχτεί και να τον αγαπήσει όπως πραγματικά είναι; Η ψυχολογία πόσο μπορεί να συνδράμει σ’ αυτή την προσπάθεια; Κι αν είναι τόσο σημαντική η συμβολή της, γιατί όλοι εμείς επιμένουμε να την βλέπουμε με τόση καχυποψία;

Δεν είναι εύκολο να προσεγγίσει κανείς τον εαυτό του. Χρειάζεται θάρρος για να δει κάποιος κατάματα την αλήθεια του. Άλλοι θα τα καταφέρουν κι άλλοι όχι. Υπάρχουν οι πληγές του παρελθόντος και οι ανελαστικές πεποιθήσεις που αμαυρώνουν την ύπαρξή μας. Αυτές η ψυχολογία έρχεται να τις μεταβάλει, ώστε να αντιληφθούμε τι δεν πάει καλά στη ζωή μας κι αρχίσουμε να διορθώνουμε. Τώρα όσοι παραμένουν καχύποπτοι απέναντί της, σαφώς από πίσω κρύβονται ταμπού, δυσπιστία και ισχυρές αντιστάσεις στη διαδικασία αλλαγής. Οι φυλακές της παιδικής ηλικίας αποτελούν τη μόνη αλήθεια τους.

Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα τελικά, που θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη μέσα από το βιβλίο σας;

Να μην αφήσει τα τραύματα και τις περιοριστικές καταχωρήσεις του να καθορίσουν τη ζωή του. Να συνειδητοποιήσει τις προσωπικές φυλακές του και να βγει όσο νωρίτερα γίνεται απ’ αυτές, γιατί το θαύμα της ζωής είναι κάπου στον δρόμο και τον περιμένει. Κι όπως αναφέρω μέσα στο βιβλίο «και τα νούφαρα μέσα στο βούρκο βρίσκουν τον τρόπο να ανθίσουν».

Είναι λογικό και επόμενο να αντιμετωπίζετε καθημερινά στον εργασιακό σας χώρο πολλές και παράξενες ιστορίες ανθρώπων που έρχονται να σας εμπιστευτούν το πρόβλημά τους και να σας ζητήσουν βοήθεια. Να αναμένουμε πως και στο μέλλον θα προκύψει ένα νέο βιβλίο, που η ιστορία του θα είναι εμπνευσμένη από μία ανάλογη ιστορία που αντιμετωπίσατε εσείς ως ψυχολόγος;

Το νέο μου βιβλίο δεν αποτελεί μεταφορά μιας ιστορίας που είχα να αντιμετωπίσω στον εργασιακό μου χώρο, αλλά είναι το επιστέγασμα της προσπάθειας απεγκλωβισμού του σύγχρονου ανθρώπου από τα αδιέξοδά του. Στα μελλοντικά σχέδιά μου, όμως, πάντα υπάρχει η σκέψη να μετουσιώσω σε λογοτεχνία κάποιες συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων που τις ξεχωρίζω για τη δυναμική τους και την ικανότητα να μας εμπνεύσουν στον αγώνα της ζωής μας. Για μένα, κάθε άνθρωπος είναι ένας εν δυνάμει ήρωας της δικής του ιστορίας.

Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Αρμός»;

Πρόκειται για ένα νέο εκδοτικό σπίτι, φιλόξενο και ζεστό. Οι παράγοντες των εκδόσεων «Αρμός» είναι άνθρωποι αυθεντικοί, γνώστες του αντικειμένου και τους νιώθω δίπλα μου στα βήματα που απαιτεί η έκδοση ενός βιβλίου.

Σχεδιάζετε κάποια παρουσίαση του βιβλίου σας το προσεχές διάστημα;

Ήδη έχουν δρομολογηθεί αρκετές παρουσιάσεις μέχρι τις γιορτές των Χριστουγέννων, ενώ έπεται συνέχεια και για το νέο έτος. Έτσι έχω την ευκαιρία να έρθω πιο κοντά στο αναγνωστικό κοινό και να μοιραστώ μαζί του απόψεις και εμπειρίες. Αυτά συντελούν στην ανατροφοδότησή μου.

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας.

«Τίποτα δεν χάνεται, αν εμείς δε θέλουμε! Ο φόβος υπάρχει ελλείψει της πίστης. Οπότε, ενίσχυσε την πίστη σου και πες: “Εγώ θα καταφέρω να γίνω κάποιος σ’ αυτήν τη ζωή ο κόσμος να χαλάσει! Δε θα μείνω απαρατήρητος ούτε με σταυρωμένα χέρια. Θα βάλω τη δική μου σφραγίδα και θα γυρίσω κάθε πέτρα αν χρειαστεί μέχρι να το πετύχω!’’ Ό,τι είναι να κάνεις, να το κάνεις για σένα και για κανέναν άλλον. Κι ανάμεσα στις δυο φωνές, άκου μόνο αυτή που σε προάγει ως άνθρωπο, γιατί οποιαδήποτε άλλη σου λέει ψέματα».

Κύριε Λαμπαρδή, σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτησή μας. Να είστε καλά και κάθε προσδοκία σας να γίνει πραγματικότητα.

Κι εγώ σας ευχαριστώ για την ωραία και εις βάθος συνέντευξη κατά την οποία είχα την ευκαιρία να εκφράσω τις απόψεις μου, αλλά και που μου δώσατε τροφή για περαιτέρω σκέψεις.


Βιογραφικό

Ο Πασχάλης Λαμπαρδής ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει ψυχολογία, με μεταπτυχιακές σπουδές στην κλινική και κοινοτική ψυχολογία. Ασχολείται με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Τόσο ερευνητικά όσο και με τη θεραπεία ψυχικών διαταραχών και με την αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων που προβληματίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Καθώς και με τη συγγραφή βιβλίων. Πιστεύει ότι η τέχνη του λόγου έχει λυτρωτική δύναμη και ότι η πίστη μπορεί να κάνει μικρά και μεγάλα θαύματα στη ζωή μας.

Έχει γράψει τα βιβλία: «Υπόθεση ζωής» (Μαλλιάρης παιδεία, 1997), «Ο ταξιδευτής του Βοσπόρου» (Ιωλκός, 2002· β΄ έκδοση, Πατάκης 2010), Βραβείο λογοτεχνίας και πνευματικών αξιών 2002 από την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων, «Οι φύλακες της Ανατολίας» (Πατάκης, 2005), «Η κοιλάδα των σπαθιών» (Πατάκης, 2008), «Κάθετη έξοδος» (Πατάκης, 2011), Βραβείο Αναγνωστών 2012, «Ένα» (Πατάκης, 2014), «Ξαναγράφω τη ζωή μου απ’ την αρχή» (Πατάκης, 2018), καθώς και αρκετά διηγήματα.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια