Κωνσταντίνος Μπενέκης: "Η διαπαιδαγώγηση και ο προβληματισμός επιτυγχάνονται καλύτερα μέσω της ψυχαγωγίας"

Σήμερα στις Τέχνες φιλοξενούμε τον συγγραφέα Κωνσταντίνο Μπενέκη. Παρότι ένστολος στην επαγγελματική του ζωή, στη συγγραφική του δραστηριότητα δεν σταματά να μας εκπλήσσει παρουσιάζοντάς μας πτυχές του εαυτού του διαφορετικές, που ωστόσο αναδεικνύουν την ευαισθησία του και την ανάγκη του να επικοινωνήσει μέσω της πένας του με άλλους ανθρώπους. Αφορμή γι' αυτή τη συνέντευξη αποτελεί το νέο του βιβλίο με τίτλο «Η περιπέτεια του Λουίτζι» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Φίλντισι».

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

Κύριε Μπενέκη, για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; Ποιο υπήρξε το βασικό ερέθισμα που καθόρισε την λογοτεχνική σας πορεία; 

Αποφάσισα να γράψω διότι είχα (και έχω) μέσα μου πολλές ιδέες, τις οποίες ήθελα (και θέλω) να επικοινωνήσω με άλλους ανθρώπους. Το πρώτο μου βιβλίο αφορούσε την δια βίου σωματική άσκηση και το πώς αυτή επηρεάζει το πνεύμα μας. Είχα συλλέξει λοιπόν, μετά από χρόνια ενασχόλησης ένα τεράστιο αρχείο γνώσεων. Ένιωθα ότι πολλά πράγματα ήταν πολύ σημαντικά και η πλειοψηφία τα αγνοούσε ή δεν τους έδινε την σημασία που έπρεπε. Με την προτροπή λοιπόν ενός φίλου ομοϊδεάτη ξεκίνησα να γράφω. 

Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του δεύτερου βιβλίου σας φαίνεται ξεκάθαρα η αγάπη σας  για το παιδικό βιβλίο. Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε προς αυτή την κατεύθυνση; 

Οι άνθρωποι έχουμε πολλές πλευρές. Είμαστε εργαζόμενοι, γονείς, παιδιά, φίλοι, σύζυγοι, χομπίστες κ.α……. Έτσι λοιπόν την περίοδο αυτή που ο γιος μου είναι σε νηπιακή ηλικία, το ενδιαφέρον μου είναι στραμμένο στην συνεχή ανάγνωση παιδικών βιβλίων και στο παιχνίδι μαζί του. Επιπλέον, από μικρό παιδί είχα την τύχη να ακούω και να διαβάζω συνεχώς παραμύθια και βιβλία. Ήταν επόμενο να ξυπνήσει η παιδική μου φαντασία, που ήταν κάπου μέσα μου βαθιά κρυμμένη και να μου γεννηθούν ιδέες.

Εκτός από το παραμύθι, έχετε κυκλοφορήσει και το βιβλίο «ΑΕΙ ΑΣΚΟΥΜΕΝΟΙ» από τις εκδόσεις «Φίλντισι», που πραγματεύεται την δια βίου άσκηση σώματος και πνεύματος. Γιατί προκύπτει αυτή η συγγραφική μεταπήδηση από μέρους σας; Θεωρείτε πως ένας δημιουργός οφείλει να δοκιμάζεται και σε άλλα είδη του λόγου, εφόσον νιώσει την ανάγκη να εκφραστεί διαφορετικά; 

Όπως είπα και πριν, οι άνθρωποι έχουμε πολλές πλευρές. Κάθε περίοδος της ζωής μας είναι διαφορετική. Την χρονική αυτή περίοδο ένιωσα έμπνευση για παραμύθι και έγραψα παραμύθι.  Αυτό που μου αρέσει είναι το γράψιμο. Φοβερή διαδικασία! Ιδέες στροβιλίζονται μέσα στο κεφάλι και μας βυθίζουν σε έναν «άλλο κόσμο»! Το κατάλαβα ενθυμούμενος ότι και σαν μικρό παιδί σκάρωνα μικρές ιστορίες και προσπαθούσα να τις γράψω στην γραφομηχανή του πατέρα μου.

Τώρα, αν θεωρώ ότι ένας δημιουργός οφείλει να δοκιμάζεται και σε άλλα είδη του λόγου. Θεωρώ ότι πρέπει να κάνει ό,τι του γεμίζει την καρδιά. Να γράφει για να χαίρεται πρώτα αυτός και μετά οι αναγνώστες του. Έτσι πιστεύω ότι δημιουργούνται τα κλασικά αριστουργήματα σε κάθε μορφής τέχνη. 

Θεωρείτε ότι τα παραμύθια έχουν τη δύναμη που απαιτείται για να πλάσουν κατάλληλα τον χαρακτήρα ενός παιδιού και να τον κάνουν καλύτερο άνθρωπο; 

Κατηγορηματικά ΝΑΙ!!! Έχουν χρησιμοποιηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων για να διδάξουν. Μάλιστα θεωρώ ότι μπορούν να αλλάξουν τρόπον τινά τον κόσμο, αλλάζοντας προς το καλύτερο τις ζωές πολλών ανθρώπων. Το καλό εξαπλώνεται γρήγορα!  Έχω ήδη έτοιμη μια ιστορία, που πραγματεύεται αυτό ακριβώς. Βρίσκεται σε διαδικασία «ωρίμανσης». 

Από πού αντλείτε έμπνευση για να πλάσετε τις ιστορίες σας;

Αντλώ κυρίως έμπνευση από τους «μεγάλους δασκάλους», τα μικρά παιδιά. Παρατηρώ τον γιο μου και άλλα παιδιά. Παρατηρώ τον τρόπο που εκφράζουν τις σκέψεις και τις απορίες τους. Παρατηρώ τον τρόπο που κινούνται και παίζουν. Τον τρόπο που αντιδρούν σε ποικίλα ερεθίσματα, καλά ή κακά. Προσπαθώ να φέρω στην μνήμη μου δικές μου συμπεριφορές και σκέψεις όταν ήμουν παιδί. Τι έλεγα, τι σκεφτόμουν, μέρη που επισκέφθηκα. Παρατηρώ γενικώς την ίδια την ζωή. Τους ανθρώπους, τα ζώα, το περιβάλλον. 

Ποιοι είναι οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες; Τα παιδιά, οι έφηβοι ή οι ενήλικες; 

Νομίζω ότι ο καθένας μπορεί να είναι απαιτητικός, αναλόγως το είδος που διαβάζει. Πάντως τα μικρά παιδιά και οι έφηβοι είναι σίγουρα γνήσιοι και ευθείς.  Ό,τι πιστεύουν θα το πούνε. Δεν «χαϊδεύουν αυτιά». 

Φοβάστε την κακή κριτική; Την κριτική γενικότερα; 

Η κακή κριτική μας φέρνει σε άβολη θέση. Δεν πρέπει όμως να την φοβόμαστε. Αν διαβάσετε το πρώτο μου βιβλίο, θα καταλάβετε ότι το «ξεβόλεμα» είναι φίλος στην πραγματικότητα. Μας εξελίσσει. Αν το εμπεδώσουμε αυτό, τότε θα μπούμε σε διαδικασία βελτίωσης. Ναι, νιώθω λίγο άβολα με την κακή κριτική, αλλά μόνο για λίγο. Δεν την φοβάμαι. 

Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας στο χώρο των γραμμάτων, θεωρείτε ότι υπάρχει συγκεκριμένη συνταγή για τη συγγραφή ενός καλού βιβλίου; 

Σίγουρα υπάρχουν πάμπολλες τεχνικές συγγραφής. Καμία όμως από αυτές δεν έχει αξία, αν ο δημιουργός δεν βάζει αγάπη σε αυτό που κάνει. Αν δεν το νιώθει μέσα του. Αυτή είναι η καλύτερη συνταγή. Η αγάπη και το συναίσθημα. Δεν ισχυρίζομαι βέβαια ότι οι διάφορες τεχνικές δεν χρειάζονται. Κάθε άλλο. 

Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς; 

Μου αρέσουν πολλοί συγγραφείς, χωρίς όμως να έχω κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο. Μου αρέσει η ποικιλία στην ανάγνωση. Γενικώς δεν εστιάζω σε συγγραφείς, αλλά σε βιβλία. Έτσι θέλω να γίνει και με τα δικά μου. Δεν θέλω οι αναγνώστες να θυμούνται εμένα, αλλά το βιβλίο. Το χαρήκανε; Προβληματίστηκαν; Μάθανε κάτι; Το αν το έγραψα εγώ ή ο Πέτρος ή η Μαρία, δεν έχει σημασία.

Δεν ακολουθώ λοιπόν στην γραφή μου κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο. Απλώς «μπαίνω μέσα στην ιστορία», «στέκομαι σε μια γωνιά» και παρατηρώ και συναισθάνομαι τους ήρωες της ιστορίας. Επομένως οι αναγνώστες θα βρούνε ή δεν θα βρούνε επιρροές από άλλους συγγραφείς. Αναλόγως την κουλτούρα τους, τα αναγνώσματα και τα βιώματα τους. 

Ας αναφερθούμε περισσότερο στο τελευταίο βιβλίο σας, που κυκλοφόρησε αρκετά πρόσφατα από τις εκδόσεις «Φίλντισι» και έχει τον τίτλο «Η περιπέτεια του Λουίτζι». Μιλήστε μας γι’ αυτό. 

Είναι μια ιστορία με ζωάκια που ζούνε ελεύθερα σε ένα μεγάλο πάρκο. Κεντρικός ήρωας είναι ο παπαγάλος ο Λουίτζι.  Η ιστορία με μια πρώτη επιφανειακή ανάγνωση θα δούμε ότι πραγματεύεται την φιλία και την αλληλεγγύη. Όμως διαβάζοντας πιο προσεκτικά, διαπιστώνουμε ότι περιλαμβάνει πάμπολλα μηνύματα και διδαχές.  Αυτός ήταν και ο σκοπός μου. Ο κάθε αναγνώστης αναλόγως την κουλτούρα του, τις αντιλήψεις και τα βιώματά του εστιάζει σε κάτι διαφορετικό, δεχόμενος παράλληλα και άλλα ερεθίσματα για σκέψη. Μπορεί λοιπόν ο κάθε γονέας να συζητήσει πάμπολλα πράγματα με τα παιδιά του. 

Η ιστορία σας, πράγματι, μιλάει για μια μεγάλη περιπέτεια που βίωσε ο κεντρικός της ήρωας, ο Λουίτζι ο παπαγάλος, στην προσπάθειά του να ανακαλύψει το μακρινό δάσος που ποτέ ξανά δεν είχε επισκεφθεί στο παρελθόν. Τα όσα βιώνει θετικά ή αρνητικά παραπέμπουν στις προσπάθειες των ανθρώπων, οι οποίοι μεγαλώνοντας καλούνται να έρθουν αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις και να τις αντιμετωπίσουν με θάρρος, δύναμη κι επιμονή. Θεωρείτε πως τελικά οι μικροί μας φίλοι θα λάβουν το μήνυμα που θέλετε να περάσετε; 

Είδατε ότι και εσείς βασισμένη στην δική σας ιδιοσυγκρασία και σκέψη, δώσατε μια δική σας ερμηνεία. Όπως προείπα, όλοι θα δώσουν την δική τους. Όλοι θα βρούνε τον δικό τους δρόμο. 

Παρότι οι χαρακτήρες του βιβλίου σας είναι ζώα, θα εντοπίσει ο αναγνώστης σ’ αυτά στοιχεία της δικής σας προσωπικότητας; 

Τα λάθη που έκανε ο Λουίτζι τα έχω κάνει όλα. Επίσης, συνεχώς παλεύω να πράττω τα καλά που αναφέρονται, χωρίς να ισχυρίζομαι ότι τα καταφέρνω πάντα. Νομίζω ότι όλοι θα εντοπίσουν στην ιστορία στοιχεία του δικού τους χαρακτήρα και θα αναγνωρίσουν δικές τους συμπεριφορές. Πιστεύω ότι είναι μια ιστορία και για ενήλικες και για παιδιά. 

Πού ακριβώς στοχεύετε ως συγγραφέας, στην ψυχαγωγία, στον προβληματισμό, στη διαπαιδαγώγηση του αναγνώστη ή σε κάτι άλλο; 

Στοχεύω σε όλα αυτά. Η διαπαιδαγώγηση όμως και ο προβληματισμός επιτυγχάνονται καλύτερα μέσω της ψυχαγωγίας. 

Όμορφες ζωγραφιές με ζωηρά χρώματα συνοδεύουν τις σελίδες του βιβλίου σας, όπως είθισται άλλωστε στα παραμύθια. Η εικονογράφος Κατερίνα Σωτηρίου ταξίδεψε με τη δική της τέχνη ευχάριστα τους μικρούς σας αναγνώστες στην ιστορία σας. Ποια η δική σας γνώμη για τη συνεργάτη σας; Θεωρείτε ότι τα κατάφερε 100%; 

Είμαι πολύ τυχερός που γνώρισα αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο. Είναι από τους λίγους ανθρώπους που είναι «ανοιχτά βιβλία» με αγνότητα σκέψης. Επιπλέον, η  ζωγραφική είναι μέσα στην καρδιά της. Το χάρηκε πολύ που εικονογράφησε την ιστορία. Αφού λοιπόν το χάρηκε, τα κατάφερε. Το αποτέλεσμα είναι πάρα πολύ ωραίο. Όσο το κοιτάω, τόσο με χαροποιεί. Αυτή ήταν και η γνώμη διαφόρων αναγνωστών που επικοινώνησαν μαζί μου.  

Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου σας φιλοξενούνται μια σειρά από δραστηριότητες που οπωσδήποτε είναι αρκετά διασκεδαστικές για τους μικρούς αναγνώστες. Θεωρείτε πως και το κομμάτι αυτό του βιβλίου σας αποτελεί ένα ακόμα ελκυστικό μέσο για να προσελκύσει περισσότερο το ενδιαφέρον τους για την ανάγνωση της ιστορίας που αφηγείστε; 

Όπως ανέφερα και πριν, η διαπαιδαγώγηση επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω της ψυχαγωγίας. Αυτές οι δραστηριότητες συμβάλλουν οπωσδήποτε σε αυτό. 

Πώς σχεδιάζετε να προωθήσετε το βιβλίο σας; Με κάποια παρουσίασή του ίσως; 

Έχει γίνει ήδη μια παρουσίαση και σχεδιάζουμε και άλλες. Φυσικά και αυτή η συζήτηση που κάνουμε συμβάλλει σε αυτό και σας ευχαριστώ πολύ. 

Είστε ευχαριστημένος με το εκδοτικό σας σπίτι; 

Είμαι πολύ ευχαριστημένος. Οι εκδόσεις ΦΙΛΝΤΙΣΙ και ο ιθύνων νους η κυρία Καπλάνη είναι άψογοι. Προσιτός άνθρωπος με το χαμόγελο στα χείλη και καλή επαγγελματίας που σέβεται τους νέους δημιουργούς. Μου επεξηγεί τα πάντα αναλυτικότατα και ό,τι λέει το κάνει.  Εκτός αυτού, τα βιβλία είναι όλη της η ζωή. Τα αγαπάει πραγματικά. 

Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα; 

Έχω ήδη γράψει δύο νέες ιστορίες για μικρά και «μεγάλα παιδιά». Είναι στο «δρύινο βαρέλι τους και ωριμάζουν»!  Ο χρόνος θα δείξει τι θα βγει. 

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας. 

Η ανάγνωση δεν είναι το δυνατό μου στοιχείο. Χαχα. Θα σας παραθέσω  ένα μικρό απόσπασμα από την αρχή του βιβλίου. Παρόλο που βρίσκεται μέσα στο κείμενο, δεν έχει καμία σχέση με την πλοκή της ιστορίας. Είναι όμως πάρα πολύ σημαντικό. Πως γίνεται αυτό, έτσι; 

Λοιπόν, βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα μέσα στο πάρκο. Ένας νεαρός ζωγράφος έχει στήσει το καβαλέτο του και ζωγραφίζοντας  μονολογεί.

«Τι όμορφα χρώματα! Ακόμα και ο χειμώνας έχει όμορφα χρώματα! Αρκεί να τα δει κανείς. Τι όμορφη που είναι η φύση. Τι καλοκαίρι, τι άνοιξη , τι χειμώνας! Όμορφα είναι πάντοτε. Διότι πολλοί κοιτάνε, αλλά λίγοι βλέπουν. Ε, λοιπόν, θα τους κάνω εγώ να δουν, με την τέχνη μου»!

Κυρία Πετρίδου, αυτό ακριβώς κάνουν οι πάσης φύσεως τέχνες. Τραβάνε το πέπλο από τον νου των ανθρώπων, κάνοντάς τους να βλέπουν, να αντιλαμβάνονται δηλαδή. Και τι κάνει όποιος αντιλαμβάνεται; Σκέφτεται, άρα προβληματίζεται και συνεπώς γεννάει ιδέες και εξελίσσεται. Τι τεχνοτροπία ακολουθεί ο ζωγράφος; Ποιος νοιάζεται; Σημασία έχει ότι αυτό που κάνει το αγαπάει. Το νιώθει σε όλο του το μεγαλείο! Νιώθει ότι επιτελεί κάτι πολύ σημαντικό! Και χαίρεται, χαίρεται, χαίρεται! 

Κύριε Μπενέκη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο. 

Σας ευχαριστώ και εγώ. Σας εύχομαι η ζωή σας να είναι όμορφη σαν παραμύθι!

Βιογραφικό: 

Ο Κωνσταντίνος Μπενέκης γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Κατάγεται από χωριά της Καρδίτσας (Μάρκο, Κέδρος), όπου πέρναγε ως παιδί τα καλοκαίρια. Εκεί μέσα σε ένα αγροτικό περιβάλλον με έντονο το λαογραφικό στοιχείο, ευτύχησε να ακούει συνεχώς λαϊκά παραμύθια και ιστορίες "από τα παλιά", ενώ διάβαζε παράλληλα διηγήματα διαφόρων ειδών. Πατέρας πλέον, μέσα από την ανάγνωση παραμυθιών στο δικό του παιδί, ξύπνησε και ανασύρθηκε η παιδική του φαντασία δημιουργώντας το πρώτο δικό του παραμύθι. 

Έχει επίσης συγγράψει το βιβλίο ''ΑΕΙ ΑΣΚΟΥΜΕΝΟΙ''(εκδόσεις ΦΙΛΝΤΙΣΙ 2021), που πραγματεύεται την δια βίου άσκηση σώματος και πνεύματος.  

Υπηρετεί στην Ελληνική Αστυνομία από το 2002, σε μάχιμες υπηρεσίες, πάντα στο πλευρό του πολίτη.