Η Νίκη Σκουτέρη είναι εκπαιδευτικός, πεζογράφος και ποιήτρια με αρκετά βιβλία, βραβεία, επαίνους και τιμητικές διακρίσεις στο βιογραφικό της. Έργα της επίσης φιλοξενούνται σε ανθολογίες και σε συλλογικά έργα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σήμερα φιλοξενείται για δεύτερη φορά στις Τέχνες με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο «Φυλλοβόλοι Πλάτανοι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέφαλος».
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Σκουτέρη, καλώς ήρθατε για μια ακόμα φορά στις Τέχνες. Με νέο βιβλίο αυτή τη φορά. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;
Kαλώς σας βρίσκω. Νιώθω πολύ όμορφα, κάθε νέο βιβλίο είναι ζωή, χαρά και πνοή, είναι μια μεγάλη αγκαλιά.
Δεδομένου ότι έχετε καταπιαστεί με πολλά και διαφορετικά είδη του λόγου, δοκίμιο, ποίηση, διήγημα, παραμύθι, πώς θα συστήνατε η ίδια τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Πάνω από όλα είμαι εκπαιδευτικός. Τυγχάνει να αγαπώ την λογοτεχνία και να την υπηρετώ με όποιον τρόπο μπορώ.
Πώς προέκυψε στη ζωή σας η συγγραφή;
Από μικρό παιδί μου άρεσε η επαφή με το βιβλίο. Διάβασα και ως έφηβη αρκετούς κλασικούς λογοτέχνες, Έλληνες και ξένους. Ταυτοχρόνως έγραφα ποιήματα, ενώ με την φαντασία μου «ταξίδευα» αρκετά. H ουσιαστική μου όμως επαφή με το χώρο της συγγραφής προέκυψε τα τελευταία χρόνια καθώς αυξήθηκε ο ελεύθερος χρόνος μου, μιας και τα παιδιά μου μεγάλωσαν και αυτονομήθηκαν.
Η επαγγελματική σας ενασχόληση ως εκπαιδευτικός έχει επηρεάσει, θεωρείτε, τον τρόπο σκέψης και γραφής σας;
Ασφαλώς. Η επαγγελματική μου ιδιότητα με βοήθησε στο να εξοικειωθώ με τη συγγραφή επιστημονικών εργασιών, δημοσιεύσεων σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, σε συνέδρια. Μαθαίνουμε τη σημασιολογική, συντακτική και μορφολογική χρήση της γλώσσας. Για παράδειγμα, τα δοκίμια είναι ένας κοινός τύπος ακαδημαϊκής γραφής, που από τα φοιτητικά μας χρόνια εξοικειωνόμαστε στον τρόπο γραφής τους για να μπορέσουμε να επιτύχουμε στις σπουδές μας. Το ίδιο και τα παραμύθια, καθώς τα χρησιμοποιούμε συχνά στην τάξη μας, βοηθώντας (προσωπικά) τους μαθητές/τριές μου στην ανάπτυξη δημιουργικής γραφής.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Τα πάντα. Το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον γύρω μου. Κυρίως παρατηρώ ανθρώπινες συμπεριφορές, πού τις καταγράφω ή στη μνήμη μου ή γραπτώς, ώστε να τις αποδώσω σε ένα λογοτεχνικό μου έργο.
Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή σας που νιώσατε την ανάγκη να το μεταφέρετε αυτούσιο στο χαρτί;
Πολλά γεγονότα έχω μεταφέρει αυτούσια στο έργο μου. Κυρίως ήρωες και συμπεριφορές τους.
Ποιος θεωρείτε ότι, τελικά, είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας; Τι έχει να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο;
Είναι πολύ δύσκολη η απάντηση αυτή καθώς θεωρώ ότι δύσκολα μπορεί να προσδιοριστεί και ο σκοπός της λογοτεχνίας. Θα σταθώ σε δύο γνωμικά που με αντιπροσωπεύουν. Το ένα είναι του Ρωμαίου ρήτορα και πολιτικού Κικέρων «Αν έχεις έναν κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται» και το δεύτερο του Αργεντινού συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες «Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης». Άρα θεωρώ ότι είναι ένα είδος επικοινωνίας μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη. Μια επικοινωνία που προσφέρει γνώσεις, σκέψη, ευχαρίστηση, πειραματισμό, έκφραση συναισθημάτων, ενσυναίσθηση. Η λογοτεχνία είναι παράδεισος και ολάνθιστος κήπος, εξίσου σημαντική τόσο για τον συγγραφέα, όσο και για τον αναγνώστη.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;
Θεωρώ ότι πάντα θα διαβάζουν βιβλία ή θα ακούν ιστορίες, ενδεχομένως πια περισσότερο ebookς και audiobooks λόγω της συνεχούς αναπτυσσόμενης και ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Έχω αδυναμία στην κλασική λογοτεχνία. Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Έρνεστ Χεμινγουέι, Ουμπέρτο Έκο, Τζον Στάιμπεκ, Ιούλιος Βερν, Μενέλαος Λουντέμης, Νίκος Καζαντζάκης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Διδώ Σωτηρίου, Γιάννης Ρίτσος, Οδυσσέας Ελύτης, Κώστας Καρυωτάκης και άλλοι νεότεροι και σύγχρονοι, όπως: Κική Δημουλά, Αύγουστος Κορτώ, Τάσος Λειβαδίτης, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Το αν υπάρχουν επιρροές από τους αγαπημένους μου συγγραφείς ή ποιητές, θεωρώ ότι οι αναγνώστες θα το διαπιστώσουν.
Τον Δεκέμβριο του 2022 κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων σας με τίτλο «Φυλλοβόλοι Πλάτανοι», από τις εκδόσεις «Κέφαλος». Μιλήστε μας γι’ αυτήν.
Είναι μια συλλογή που περιλαμβάνει δώδεκα (12) διηγήματα. Κάποια από αυτά αναφέρονται σε αληθινά γεγονότα και κάποια σε φανταστικά γεγονότα, διανθισμένα με τις αξίες και τις αρχές που θέλω να προάγω και τα μηνύματα που επιθυμώ να ανιχνεύσει ο αναγνώστης. Ο ιστορίες αυτές απλώνονται μέσα στο χρόνο, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι και τη δεκαετία του 2020. Οι ήρωες προσπαθούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο ηθικής κατάπτωσης, έλλειψης σεβασμού, να ισορροπήσουν σε αλλαγές στη ζωή τους, να μείνουν πιστοί σε αξίες και αρχές τους. Οι αξίες είναι που προσανατολίζουν τη ζωή των ανθρώπων, κατευθύνουν τη δράση τους, αποτελούν αντίβαρο στις δυσκολίες της ζωής, καλλιεργούν πνεύμα αγωνιστικότητας, είναι πηγή προόδου και πολιτισμού, ανθρωπιάς και συνεργασίας. Τέσσερα από αυτά τα διηγήματα είναι βραβευμένα από διάφορους πανελλήνιους και παγκόσμιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, όπως «Η Πηνελόπη» Εύφημος μνεία στον Γ΄ Πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό Πνευματικοί Ορίζοντες Λεμεσού, «Εσείς οι άνθρωποι» Ά έπαινος στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πεζογραφίας Κέφαλος, «Κρυφές ελπίδες, στις αλυκές» Έπαινος στον Β’ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πεζογραφίας Κέφαλος, «Το πατρικό» με βραβείο στο ΛΕ Λογοτεχνικό Διαγωνισμό Πεζογραφίας Ποίησης και Δοκιμίου 2018 του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας;
Από μια αυθόρμητη παρατήρηση της θείας μου, ένα καλοκαίρι, στην πλατεία της Καρυάς Λευκάδας, τόπος καταγωγής μου. Δεν μπορούσε να διακρίνει τι ήταν πεσμένο πίσω μου και πάνω στο μάρμαρο. Φυσικά ήταν ένα πλατανόφυλλο. Η αποκοπή του από το δέντρο σηματοδοτούσε και το θάνατό του. Ένας κύκλος ζωής με αρχή, μέση και τέλος. Όπως και το κάθε διήγημά μου, όπως και η ζωή όλων των έμψυχων όντων πάνω στον πλανήτη μας.
Πρόκειται για μικροδιηγήματα στην ουσία, αρκετά από τα οποία είναι εμπνευσμένα από αληθινά γεγονότα. Γιατί επιλέξατε να εκφραστείτε μέσω αυτού του είδους γραφής; Τι σας συνάρπασε σ’ αυτό περισσότερο;
Τα πεζογραφήματα μου αρέσουν πολύ, καθώς μέσω αυτών ένας συγγραφέας δίνει την ευκαιρία στον κάθε αναγνώστη να ταυτιστεί με τους ήρωες, να ζήσει τις περιπέτειες των ηρώων, να σκεφθεί, να αισθανθεί, να προβληματιστεί, να ευχαριστηθεί. Να συνταξιδέψει με τους ήρωες και να αναλογιστεί πάνω σε κοινωνικά ζητήματα που προβάλλονται.
Υπάρχει κάποια ιστορία του βιβλίου, της οποίας πρωταγωνίστρια υπήρξατε κατά κάποιον τρόπο εσείς η ίδια;
Ασφαλώς και υπάρχει! Μπορώ να σας πω ότι στα περισσότερα βρίσκομαι είτε ως πρωταγωνίστρια είτε ως δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο.
Υπάρχουν μηνύματα ή και ηθικά διδάγματα που επιθυμείτε να περάσετε στον αναγνώστη μέσω του βιβλίου σας αυτού;
Συγγράφοντας αυτό το έργο με ενδιέφερε να αποδοθούν οι αξίες και οι αρχές των ηρώων μου. Οι ήρωες άλλοτε είναι αληθινά πρόσωπα, οπότε και προβάλλονται τα γεγονότα όπως ακριβώς συνέβηκαν, άλλοτε όμως είναι φανταστικά, διανθισμένα με σκόρπιες αναμνήσεις και γεγονότα από την παρατήρηση και το άκουσμα γύρω μου. Τα θέματα έχουν σχέση με την κοινωνία μας και την γύρω πραγματικότητά μας, από τις καθημερινές εμπειρίες της ζωής μας. Επιθυμώ να επιδείξω μια κριτική διάθεση γύρω από όλα αυτά που συμβαίνουν. Γι’ αυτό και οι ήρωές μου είναι καθημερινοί άνθρωποι, άνθρωποι της διπλανής πόρτας, συνηθισμένοι, χωρίς κάτι το ηρωικό, άνθρωποι σαν και μας. Δίνω σημασία στον χαρακτήρα και στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου και προσπαθώ να ερμηνεύσω την συμπεριφορά του. Με τον τρόπο αυτό ήθελα ο αναγνώστης να οικειοποιηθεί τους ήρωες των διηγημάτων μου, να ταυτιστεί μαζί τους, να ανασύρει δικές του εμπειρίες και συμπεριφορές, να κρίνει, να προβληματιστεί και κυρίως να αναλογιστεί τι άλλο θα μπορούσε να είχε γίνει και πώς αλλιώς μπορούσε να ήταν διαφορετική η ζωή και η πορεία του ήρωα αν δεν έκανε τις συγκεκριμένες επιλογές του!
Το βιβλίο σας απευθύνεται μόνο σε ενήλικες ή και σε έφηβους;
Απευθύνεται σε ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό. Ακριβώς επειδή προβάλλει κοινωνικά ζητήματα και διλήμματα μπορεί να διαβαστεί άνετα και από εφήβους. Η γραφή διακρίνεται από ευαισθησία κι ενσυναίσθηση, τρυφερότητα και κατανόηση των προβλημάτων και αδιεξόδων των πρωταγωνιστών. Όλα σχεδόν τα διηγήματα «ακουμπούν» και την ηλικιακή ομάδα των εφήβων.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Κέφαλος»;
Οι εκδόσεις Κέφαλος από την αρχή πίστεψαν σε μένα και στην γραφίδα μου. Με εμπιστοσύνη με πήραν από το χέρι και με πρότειναν στο αναγνωστικό κοινό. Είναι το εκδοτικό σπίτι που μου προσφέρει όνειρα κι ελπίδα.
Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Έχω συγγραφικά όνειρα και περιμένω την κατάλληλη στιγμή να ευοδωθούν. Μια ποιητική συλλογή ετοιμάζεται αυτή την περίοδο. Αρκετά παραμύθια βρίσκονται στο συρτάρι μου.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να είμαι ταπεινή, με υγεία και αγάπη στην οικογένειά μου. Ευχή μου και για όλο τον κόσμο.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Απόσπασμα από το διήγημα «Τα καθαρά παπούτσια»: Έχω μια λατρεία. Μου αρέσουν τα παπούτσια, λογιών λογιών και σε διάφορα χρώματα. Οι γονείς μου, με στέρηση μεγάλη μου αγόρασαν όμορφα κόκκινα αθλητικά παπούτσια και σήμερα τα φόρεσα με μεγάλη χαρά. Θα πηγαίναμε στη λαϊκή και πάντα συνοδεύω την μαμά μου και την βοηθώ. Η λαϊκή είναι ένα χιλιόμετρο πιο κάτω από το camp μας και συνήθως παίρνουμε το λεωφορείο της γραμμής. Φορέσαμε τα γάντια μας και τις μάσκες μας παρόλη τη ζέστη διότι ήταν Ιούνιος μήνας κι ο ήλιος καυτός. Για να πάμε στη στάση πρέπει να διασχίσουμε κάποια απόσταση μέχρι να βγούμε έξω από τη δομή φιλοξενίας μας. Θυμάμαι ότι απογοητεύτηκα πολύ και η χαρά μου μετατράπηκε σε θλίψη, θυμό και αγανάκτηση. Τα κόκκινα παπούτσια μου γέμισαν σκόνες, αλλά αυτό ήταν το λιγότερο. Όταν ήρθε το λεωφορείο ο οδηγός φώναξε ότι μπορούν να μπουν μόνο δέκα άτομα. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι όλοι θεωρούν ότι μπορούν να μπουν σε ένα λεωφορείο και να είναι όλοι οι δέκατοι. Με πάτησαν. Αισθάνθηκα πέρα από τον πόνο, να φουντώνει ο θυμός μου και η απογοήτευσή μου. Αισθάνθηκα να μου καταπατούν πάλι την ελευθερία μου, την αξιοπρέπειά μου, τον σεβασμό μου. Την ορμή της νιότης μου, να μη νοιάζεται κανένας για μένα παρά, συγχωρείστε με, μόνο για το τομάρι τους. Ευτυχώς η μάσκα κρύβει τις άσχημες διαθέσεις μου, τις σκέψεις μου. Τι να κάνω; Μισώ τα βρώμικα παπούτσια, τα θέλω καθαρά, διότι καθαρή είναι και η ψυχή μου. Όταν επιστρέψω σπίτι η πρώτη μου δουλειά θα είναι να τα πλύνω. Δεν έφτανε μόνο αυτό. Παρατηρώντας τους άλλους γύρω μου και τον οδηγό ασφαλώς, είδα ότι όλοι μας έριχναν περίεργες ματιές. Ο οδηγός μουρμούραγε, νομίζω τα είχε με τον κόσμο και με τον κορωνοϊό. Μάλλον θα φοβόταν, αλλά τι άλλο να κάναμε; Εμείς δε φοβόμαστε; Δεν ήμασταν προσεχτικοί; Φορούσαμε την μάσκα μας και τα γάντια μας. Μάλλον φταίει που δεν είμαστε Έλληνες. Έτσι νιώθω! Ευτυχώς φτάσαμε στον προορισμό μας κι έτσι καταλάγιασε ο θυμός μου.
Απόσπασμα από το διήγημα «Το πατρικό»: Ξεκλειδώνω και μπαίνω μέσα στο αραχνιασμένο και σκονισμένο σπιτικό. Κάθομαι με βαριά πλέον πόδια σε μια καρέκλα. Και με πιάνει ένα κλάμα, ένα παράπονο, ένα σιγανό βογκητό για πολλή ώρα. Αναπολώ ευχάριστες στιγμές , ευτυχισμένες, κι όμως αυτές οι στιγμές με γεμίζουν με μία πίκρα αλλά και με ένα πείσμα. Το παρελθόν δεν πεθαίνει ποτέ, όσο και να φεύγουν από κοντά μας άνθρωποι και ζώα. Όσο και να απομακρυνόμαστε από συνήθειές μας. Το παρελθόν είμαστε εμείς και πάνω σε αυτό έχουμε χτίσει την ύπαρξή μας.
Το τηλέφωνο χτυπά. Η αδερφή μου με ρωτά αν έφθασα, αν όλα είναι καλά, πότε θα δω τον αγοραστή. Κι εγώ της απαντώ για πρώτη φορά στη ζωή μου αποφασιστικά «Ποτέ». Δε πουλώ τις αναμνήσεις μου, δεν πουλώ το παρελθόν μου, δεν πουλώ τους ανθρώπους που χάρη σε αυτούς μεγάλωσα, δεν πουλώ όλα όσα έζησα. Δεν πουλώ τίποτα. Τα χρειάζομαι όλα!
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Κυρία Σκουτέρη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.
Κι εγώ σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνατε.
Βιογραφικό:
Η Νίκη Σκουτέρη σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Έχει μετεκπαιδευτεί στις Επιστήμες της Αγωγής (Μαράσλειο Διδασκαλείο) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος master of Science in Management of Educational Organisations του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων της Μη Τυπικής Εκπαίδευσης του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. και σε δημόσιους φορείς του ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη δημόσια Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση από το 2003 και είναι εξειδικευμένη στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις και βιωματικά εργαστήρια σε πανελλήνια εκπαιδευτικά και λογοτεχνικά πολιτιστικά συνέδρια, καθώς και σε σεμινάρια και ημερίδες διαφόρων φορέων (όπως επιμορφωτικά προγράμματα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σεμινάρια/ημερίδες Συντονιστών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης, σεμινάρια/ημερίδες Υπευθύνων Σχολικών Δραστηριοτήτων Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης). Εκπαιδευτικό της υλικό είναι αναρτημένο στα εργαστήρια δεξιοτήτων του ΙΕΠ στον Θεματικό Άξονα Ζω καλύτερα- Ευ ζην με το παραμύθι της «Οι δύο φίλοι» και με εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Έχει συγγράψει άρθρα δημοσιευμένα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Διδάσκει και ως Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων σε Δ.ΙΕΚ. Θήτευσε ως Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄ Αθήνας από το 2020 έως το 2022.
Η ίδια είναι λογοτέχνιδα με αρκετά βραβεία, επαίνους και τιμητικές διακρίσεις από παγκόσμιους, πανελλήνιους και λογοτεχνικούς διαγωνισμούς τόσο στην ποίηση όσο και στην πεζογραφία. Έχει συμμετάσχει σε ανθολογίες και σε συλλογικά έργα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έχει διατελέσει κριτής σε ποιητικούς διαγωνισμούς των εκδόσεων Κέφαλος και της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Πρώην Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Ελληνικού Πολιτιστικού Ομίλου Κυπρίων (Ε.Π.Ο.Κ). Είναι μέλος του Φιλολογικού Ομίλου Ελλάδος, της Ε.Τ.Ε.Π.Κ (Εταιρεία Τεχνών Επιστήμης και Πολιτισμού Κερατσινίου), της Ζακυνθινής Εστίας Ελληνισμού, του Writers Capital Foundation, της Πολιτιστικής Κίνησης Εκπαιδευτικών Π.Ε. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αραβικά, Ισπανικά, Καταλανικά, Σερβικά, Αγγλικά ενώ ποιήματα και κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στον ηλεκτρονικό κι έντυπο τύπο.
Έργα της είναι:
· «Οι βοηθοί του Συρτούλη» (2020), Θεσσαλονίκη: εκδόσεις Ωρίωνας, παιδική λογοτεχνία
· «150 Χαϊκού της καρδιάς και του μυαλού» (2020), Αθήνα: εκδόσεις Κέφαλος
· «Φυλλοβόλοι Πλάτανοι» (2021), Αθήνα: εκδόσεις Κέφαλος, συλλογή διηγημάτων.
Η εργογραφία της περιλαμβάνει ακόμη βιβλία παιδικής λογοτεχνίας ebook στο easy writer.
0 Σχόλια