Η Μαρία Μελεμενή αγαπάει πολύ τη συγγραφή, με την οποία καταπιάνεται παράλληλα με τις επαγγελματικές της ενασχολήσεις. Κι όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό της, σταθερό σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσής της είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά και οι διανθρώπινες σχέσεις. Το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο «Η κυρία Ελισσώ αφηγείται …μια ιστορία …μια ζωή» κυκλοφόρησε το 2022 από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Σήμερα μας συστήνεται στις Τέχνες φέρνοντας μαζί της και το πνευματικό της παιδί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Μελεμενή, μετράτε ήδη αρκετά χρόνια στο χώρο του βιβλίου. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από το χώρο αυτόν μέχρι τώρα;
Ο κόσμος του βιβλίου και της συγγραφής είναι μαγευτικός, αλλά και δύσκολος. Τα βιβλία είναι πολλά όπως και οι συγγραφείς, οι αναγνώστες έχουν τις δικές τους απαιτήσεις. Οι ιδέες και τα θέματα των βιβλίων είναι άπειρα. Οπότε μέσα σε όλο αυτό τον κόσμο του βιβλίου χρειάζεται ο συγγραφέας να έχει επιμονή και υπομονή, η συγγραφή χρειάζεται αφοσίωση και να μην ξεχνάμε ότι αγαπάμε την συγγραφή, αγαπάμε τα συγγραφικά μας ταξίδια και αυτό είναι ακριβώς και το σημείο που πιστεύω ότι πρέπει να δίνουμε την ψυχή μας όταν γράφουμε.
Πείτε μας δυο λόγια για τη μέχρι τώρα συγγραφική σας πορεία.
Το πρώτο μου βιβλίο έχει τίτλο «Με τα κλειδιά στην πόρτα», το θέμα ήταν και είναι το πάντα επίκαιρο, η βία ανάμεσα στο ζευγάρι και τις περισσότερες φορές με θύμα την «Γυναίκα». Άκουγα πολλές ιστορίες βίας από γνωστές και φίλες μου και κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να γράψω έστω και αυτή την μικρή νουβέλα για αυτό το θέμα. Θα έλεγα ότι ήταν ψυχοθεραπεία για εμένα . Θέλησα να το προσεγγίσω με σεβασμό χωρίς υπερβολές και αυτό διότι όσες Γυναίκες έχουν βιώσει την βία δεν θα συγχωρούσαν τις υπερβολές. Το δεύτερο βιβλίο μου έχει τον τίτλο Εκδίκηση, αυτή η ιδέα ξεκίνησε πως βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας στο καθρέφτη, ο οποίος συμβολίζει την συνείδηση μας και σε αυτή την ιστορία θα είναι μέρος μίας ιδιαίτερης θα έλεγα εκδίκησης σε μία ερωτική ιστορία. Τέλος το τρίτο μου βιβλίο είναι « Η κυρία Ελισσώ αφηγείται …μία ιστορία, μία ζωή και το θέμα είναι η Μικρασιατική καταστροφή. Η ιστορία βασίζεται στην αφήγηση μίας γιαγιάς από τα Βουρλά.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;
Ο πατέρας μου με παρακίνησε με τον δικό του τρόπο, τότε δεν το είχα πιστέψει και πολύ αργότερα γράφοντας κάποιο κείμενο, τον θυμήθηκα και από τότε συνέχεια όλο και κάτι έγραφα και ανακάλυψα την ελευθερία της έκφρασης μέσω του γραπτού λόγου.
Πώς συνδυάστηκε η συγγραφική σας δραστηριότητα με το αντικείμενο των σπουδών σας, αλλά και με την επαγγελματική σας ενασχόληση;
Δε θα έλεγα ότι τα συνδύασα. Το αντικείμενο το σπουδών μου όπως και το αντικείμενο της εργασίας μου τότε, επιλέχτηκε όταν ήμουν πολύ νεότερη και σε μία άλλη εποχή με διαφορετικά δεδομένα. Η συγγραφή ήρθε στην ζωή μου τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια περίπου και από τότε αυτό ακολουθώ. Αν σήμερα μου δινόταν και πάλι η ευκαιρία να επιλέξω αντικείμενο σπουδών, δεν θα επέλεγα την διοίκηση επιχειρήσεων, μάλλον δεν μου ταίριαζε. Το λέω τώρα που έχω ανακαλύψει την μαγεία της συγγραφής.
Από πού αντλείτε γενικότερα έμπνευση για να πλάσετε τις ιστορίες σας;
Η ίδια η ζωή μου δίνει έμπνευση. Κρατάω την ουσία από την κάθε ημέρα, τους ανθρώπου και την συμπεριφορά τους, τα βιώματα, το κάθε τι το σκέφτομαι το αναλύω και το μοιράζομαι μέσα από τις ιστορίες των βιβλίων μου.
Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένας τρόπος να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία του τόπου του; Τι πιστεύετε;
Πιστεύω ότι για να μάθεις την ιστορία του τόπου σου, οφείλεις να την μελετήσεις. Από ένα ιστορικό μυθιστόρημα ο αναγνώστης μπορεί να αποκομίσει ορισμένα ιστορικά στοιχεία ανάλογα και με την ιστορία που παρουσιάζει ο συγγραφέας, αλλά αυτό δεν νομίζω ότι είναι αρκετό, μπορεί όμως να δώσει κίνητρο για έρευνα.
Κινδυνεύει ο συγγραφέας να παραποιήσει την ιστορική αλήθεια και να κατηγορηθεί σκληρά γι’ αυτό του το εγχείρημα; Είναι σε θέση να αναλάβει ένα τέτοιο ρίσκο και να επωμιστεί τις ευθύνες που του αναλογούν στη σημερινή εποχή; Ή η εποχή μας δεν ενδιαφέρεται πλέον για την ορθότητα των πληροφοριών που εμμέσως διαρρέουν μέσα από το λογοτεχνικό λόγο;
Ο συγγραφέας οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στα ιστορικά στοιχεία που θα χρησιμοποιήσει , τα οποία θα πρέπει να αποτελούν το ιστορικό πλαίσιο. Θα πρέπει η μυθοπλασία να προσαρμοστεί στην ιστορία και όχι το αντίστροφο. Υποθέτω ότι αν δεν υπάρχει πρόθεση για παραποίηση της ιστορίας, μειώνεται και η πιθανότητα για ρίσκο. Ακόμα και στην περίπτωση του λάθους, το οποίο δεν θα είναι από πρόθεση, ο συγγραφέας θα είναι σε θέση να αναλάβει την ευθύνη.
Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες των συγγραφέων που επιθυμούν να διατηρήσουν ζωντανή την ιστορία του τόπου τους; Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ικανοποιητική «εμπορική κίνηση», ώστε να ενθαρρύνονται με τη σειρά τους και οι εκδοτικοί οίκοι για την έκδοση μυθιστορημάτων ιστορικού περιεχομένου;
Πιστεύω ότι όντως το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες συγγραφέων που επιθυμούν να γράψουν για την ιστορία του τόπου τους. Επίσης έχω την εντύπωση ότι είναι αυστηρό και ελέγχει αυτά που θα διαβάσει και συμφωνώ με αυτό. Έχω παρατηρήσει ότι και εκδοτικοί οίκοι εκδίδουν αυτά τα βιβλία με την ανάλογη προσοχή ως προς το περιεχόμενο. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς αυτά που επιλέγουμε να διαβάσουμε.
Το 2022 κυκλοφόρησε το τελευταίο σας βιβλίο, με τίτλο «Η κυρία Ελισσώ αφηγείται …μια ιστορία …μια ζωή» από τις εκδόσεις «Ελκυστής». Πρόκειται για ένα βιβλίο που μας ταξιδεύει πίσω στο χρόνο, στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1912, στη Σμύρνη, στον Πειραιά μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, στον Πόλεμο του 1940 κτλ., αλλά ταυτόχρονα μας ταξιδεύει και στα μουσικά μονοπάτια της ρεμπέτικης μουσικής. Πείτε μας δυο λόγια για το περιεχόμενό του. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας στα χέρια του;
Ανοίγοντας το βιβλίο ο αναγνώστης θα βρει μία γιαγιά φιλόξενη να ανοίγει την πόρτα του σπιτιού της και να κερνάει καφέ και κουλουράκια με συνταγή της γιαγιάς της. Πρόκειται για μία γλυκομίλητη γιαγιά που θα μας πάρει από το χέρι και θα μας ταξιδέψει με την μηχανή του χρόνου στον τόπο της, στα Βουρλά- όπου είναι και δική μου καταγωγή και θα μιλήσει για τα παιδικά της χρόνια, τα ήθη και έθιμα τους, την εκπαίδευση τους στην Σμύρνη. Αναφέρεται στον πολιτισμό και στην ιστορία της μουσικής. Σταδιακά η αφήγηση της φτάνει στην Μικρασιατική καταστροφή στον χαμό της οικογένειας της. Έφτασε στον Πειραιά όπου εκεί θα μας μιλήσει για τον αγώνα της για επιβίωση της, την δική οικογένεια και όσα γεγονότα σημάδεψαν την ζωή της μέχρι την τελευταία μέρα που αποφάσισε να μιλήσει για όλα αυτά
Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
Το ερέθισμα είναι η ίδια η καταγωγή μου. ο παππούς μου και η γιαγιά μου ήταν πρόσφυγες. Η ιδέα για την συγγραφή αυτού βιβλίου υπήρχε στην καρδιά μου, πριν την ύπαρξη του πρώτου. Είχε φωλιάσει στην καρδιά μου μέχρι να ωριμάσω ηλικιακά και σιγά σιγά να υλοποιήσω αυτή την ιδέα.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο σας;
Η εικόνα που είχα στο μυαλό μου αρχικά ήταν μία γιαγιά να αφηγείται την ιστορία της σε μία σημαντική περίοδο της ιστορίας .Το όνομα Ελισσώ μου αρέσει πολύ και το επέλεξα ώστε να εκφράσει έμμεσα την εποχή.
Τι θα αποκομίσει ο αναγνώστης από το βιβλίο σας; Υπάρχουν κάποια μηνύματα τα οποία επιθυμείτε να του περάσετε;
Θα αναφέρω ίσως το πιο σημαντικό, τον αγώνα για την επιβίωση την ώρα του διωγμού με όλα τα συναισθήματα που είχαν, αλλά και μετά τον ξεριζωμό το πως πάλεψαν να επιβιώσουν και ποτέ δεν ξέχασαν την καταγωγή τους και όλα όσα είχαν μάθει, τα ήθη, τα έθιμα τους και τον πολιτισμό τους.
Μετά το τέλος της ιστορίας σας ακολουθεί το Γλωσσάριο, το οποίο αποτελεί πολύτιμο οδηγό για τον αναγνώστη που δυσκολεύεται να κατανοήσει κάποιες λέξεις. Θεωρείτε απαραίτητη αυτή την πρόσθετη πληροφόρηση από μέρους σας και γιατί;
Η Αλήθεια είναι ότι σκέφτηκα ότι δεν είναι απαραίτητο όλοι να γνωρίζουν την γλώσσα που χρησιμοποιούσαν και το πως, επίσης από την στιγμή που θέλησα να χρησιμοποιήσω κάποιες λέξεις και εκφράσεις τους, γιατί να μην υπάρχει ενδεικτικά και το γλωσσάρι. Κατά την έρευνα μου παρατήρησα και σε άλλα βιβλία υπάρχει και κατέληξα ότι θα ήταν απαραίτητο.
Μετά το Γλωσσάριο ακολουθεί και μια αρκετά πλούσια βιβλιογραφία, την οποία και συμβουλευτήκατε για να συγγράψετε την δική σας ιστορία στο βιβλίο. Θεωρείτε κι αυτό το κομμάτι της βιβλιογραφίας απαραίτητη αναφορά στο βιβλίο σας;
Οπωσδήποτε θεώρησα απαραίτητη την βιβλιογραφία. Ήταν μέρος της έρευνας μου, επέλεξα τι θα χρησιμοποιήσω και όφειλα να προσέξω πως θα το χρησιμοποιήσω ώστε να μην αλλοιωθεί η ιστορία. Δεν σας κρύβω ότι ένιωσα την ευθύνη που είχα και ελπίζω να τα έχω καταφέρει. Σέβομαι την ιστορία και δεν ήθελα να σε καμία περίπτωση να κάνω λάθος εκτίμηση.
Τελικά, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν συγγραφέα να γράψει ένα μυθιστόρημα εμπνεόμενο από ιστορικά στοιχεία; Εσείς στην προκειμένη περίπτωση πόσο χρόνο χρειαστήκατε για να γράψετε το βιβλίο σας;
Θα παραδεχτώ ότι ήταν δύσκολο έχοντας το αίσθημα της ευθύνης. Σε αυτό το σημείο θέλω να προσθέσω ότι συνειδητά προτίμησα να αποφύγω πολιτικές αναφορές, βασίστηκα μόνο στην ανθρώπινη πλευρά και όπως και να καταγράφηκαν τότε τα πολιτικά γεγονότα, ο ξεριζωμός ήταν ξεριζωμός και ο ανθρώπινος πόνος για τον ξεριζωμό δεν αλλάζει. Το βιβλίο αυτό το ξεκίνησα τον Ιανουάριο του 2019 και παραδόθηκε προς έκδοση την άνοιξη (αν θυμάμαι σωστά) του 2022, δηλαδή, ακριβώς στα 100 χρόνια.
Κάλλιστα μπορεί να διαβαστεί και από το εφηβικό κοινό. Ο ομιλητής που έκανε την παρουσίαση εκτίμησε ότι έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ιδιαίτερα τα σημεία στα οποία αναφέρονται στον πολιτισμό.
Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Ελκυστής»;
Ο ι Εκδόσεις Ελκυστής μου έδωσαν την ευκαιρία να ξεκινήσω την πορεία μου στο χώρο των εκδόσεων και να μάθω ακόμα περισσότερα πράγματα και να αποκτήσω νέες εμπειρίες, είμαι ευγνώμων και οφείλω ένα μεγάλο Ευχαριστώ!
Επόμενα συγγραφικά βήματα κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Μου αρέσει πολύ να βρίσκω ιστορίες, να γίνονται εικόνες στο μυαλό μου και στην συνέχεια λέξεις, για αυτό και βρίσκομαι στο τέταρτο συγγραφικό μου ταξίδι.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας. (Αν θέλετε μπορείτε να μας το διαβάσετε και να μας στείλετε το απόσπασμα σε μορφή mp3 για να το αναρτήσουμε παράλληλα και στο κανάλι μας στο youtube)
Η κυρία Ελισσώ σταμάτησε για άλλη μια φορά και προσπάθησε να συγκρατήσει τα δάκρυά της. Μα δεν το έβαλε κάτω, συνέχισε… »Οι Τσέτες τρεις μέρες αλώνιζαν και παίρνανε ζωές, παίρνανε αδελφούς, πατέρες, ληστεύαν σπίτια, ατίμαζαν κόρες… Τρεις ημέρες ήταν ελεύθεροι και ρήμαζαν ψυχές. Εκείνην την ημέρα, λοιπόν, παίρνανε αιχμαλώτους πατέρες, γιούς και παππούδες. Τους είχανε όλους σε μια μεριά και όταν ένας στρατιώτης με πλησίασε και με ακούμπησε, ο Μιχαλιός ήρθε και τον έσπρωξε, για να τον εμποδίσει. Τότε ο Τούρκος στρατιώτης με μία μόνο κίνηση του έχωσε το σπαθί στην καρδιά. Το ίδιο έκανε και ένας άλλος στρατιώτης στον πατέρα μου, όταν πήγε να πλησιάσει το παιδί του… »
Ήμασταν ‘τυχερές’ η μητέρα μου κι εγώ, μας παράτησαν κι έφυγαν με τους υπόλοιπους αιχμαλώτους. Είχανε να πάνε και σε άλλα χωριά να ρημάξουνε ζωές. Αυτό ήταν ‘τύχη’ για εμάς.
(Απόσπασμα από "Η κυρία Ελισσώ αφηγείται")
Κυρία Μελεμενή, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συνέντευξη. Καλοτάξιδο το βιβλίο σας και να αγαπηθεί.
Κυρία Πετρίδου, Θα ήθελα για άλλη μία φορά να σας ευχαριστήσω για την τόσο όμορφή συνέντευξη. Μου δώσατε τη ευκαιρία να μοιραστώ πολλά πράγματα από τις σκέψεις τόσο για την συγγραφή , αλλά πολύ περισσότερο για το βιβλίο μου.
Εύχομαι ολόψυχα κάθε επιτυχία στην επαγγελματική σας πορεία.
Βιογραφικό:
Η Μαρία Μελεμενή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Φιλαδέλφεια. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και παράλληλα εργάστηκε ως γραμματέας λογιστηρίου. Το 1992 παντρεύτηκε και απέκτησε τη δική της οικογένεια. Το 2014-2015 παρακολούθησε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών σεμινάρια Ιστορικής Μνήμης, ενώ το 2016 σειρά διαλέξεων στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Παράλληλη και διαρκής ενασχόλησή της η συγγραφή. Σταθερό σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσής της η ανθρώπινη συμπεριφορά και οι διανθρώπινες σχέσεις
0 Σχόλια