Ο συγγραφέας Μιχάλης Σπέγγος διαγράφει εδώ και χρόνια μια πολύ αξιόλογη πορεία στον χώρο των γραμμάτων. Πολυγραφότατος και πολυδραστήριος καθώς είναι, δε σταματά να μας εκπλήσσει και να μας εντυπωσιάζει. Το τελευταίο του βιβλίο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Επίμετρο» και φέρει τον τίτλο «Τρωική ραψωδία». Σήμερα θα μας μιλήσει γι' αυτό στις Τέχνες στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Σπέγγο, ασχολείστε αρκετά χρόνια με τη συγγραφή. Τι σας γοητεύει σ’ αυτή;
Είναι το μέσο μου να μιλήσω στον κόσμο. Δημιουργώντας πλοκή και χαρακτήρες βεβαίως, δεν είμαι δοκιμιογράφος. Η συμπαντοπλασία δίνει αρχικά απόλαυση και μια ψευδαίσθηση δύναμης θα έλεγα αλλά όταν επιτυγχάνεται ο σκοπός τότε μόνο μια αίσθηση πληρότητας. Αυτό το τελευταίο προσπαθώ κάθε φορά.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Ένα γεγονός, μια εικόνα, πολλές εικόνες μαζί. Μια διήγηση, μια εμμονή, ένα έργο, ένα βιβλίο, μια μουσική. Ακόμη και ένα όνειρο.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους συγγραφείς;
Πολλούς. Τους αρχαίους δικούς μας, τη γενιά του 30, τον Κ.Π. Καβάφη, τον Νίκο Καζαντζάκη, τον Αντώνη Σαμαράκη, τους Ρώσους κλασσικούς, τον Βίκτορα Ουγκό, τον Αύγουστο Στρίνμπεργκ, τον Έντουαρντ Άλμπυ, τη Μάργκαρετ Άτγουντ, τον Ζοσέ Σαραμάγκου, τον Τζόναθαν Φράνζεν, τον Μισέλ Ουελμπέκ, τον Ουμπέρτο Έκο, τον Τένεσι Γουίλιαμς, τον Μπόρις Πάστερνακ, την Ισαμπέλ Αλλιέντε, τον Γιάν Μαρτέλ, τον Τζών Λε Καρέ, τον Στέφεν Πρέσφιλντ, τον Τζώρτζ Μάρτιν και πολλούς, πολλούς άλλους. Ο μόνος λόγος που δεν αναφέρω σύγχρονους ‘Ελληνες είναι για να μην παρεξηγηθώ με όσους ξεχάσω. Πιστεύω ότι από όλους κάτι έχουν πάρει οι ιστορίες μου.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και ποιο το αγαπημένο σας βιβλίο;
Αν έχω να διαλέξω έναν και ένα, θα πω ο Όμηρος και η Ιλιάδα.
Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας στις μέρες μας; Τι έχει να προσφέρει στον άνθρωπο;
Η λογοτεχνία μπορεί να μας μεταφέρει σε τόπους, χρόνους αλλά κυρίως στο να ζήσουμε ζωές και τα περιβάλλοντα άλλων ανθρώπων. Αυτό, μαζί με το θέατρο και το σινεμά βεβαίως, είναι ανεκτίμητο.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία;
Όλο και λιγότερο φοβάμαι. Όχι απλώς φοβάμαι αλλά τα στοιχεία το επιβεβαιώνουν.
Η κρίση αναμφίβολα έχει επηρεάσει σημαντικά την τέχνη και φυσικά τη λογοτεχνία. Μπορεί σήμερα ένας συγγραφέας να βιοποριστεί αποκλειστικά από τα έργα του;
Λίγοι. Στην Ελλάδα πολλοί λίγοι. Εφόσον όμως υπάρχουν έστω και λίγοι δείχνουν το δύσκολο αλλά όχι το αδύνατο.
Μπορεί να υπάρξει δημιουργία χωρίς έμπνευση; Εσείς ως δημιουργός, που έχετε διανύσει μια αξιόλογη πορεία στο χώρο των γραμμάτων, πιέσατε ποτέ τον εαυτό σας να δημιουργήσει κατά παραγγελία;
Εγώ όχι, σχεδόν ποτέ. Μόνον ένα από τα βιβλία μου γράφτηκε κατόπιν προτροπής. Έχουμε όμως παραδείγματα αριστουργημάτων. Να σημειώσω χαρακτηριστικά την AIDA του Βέρντι και ας είναι από το χώρο τη όπερας, απλά για να δώσω το μέγεθος. Αυτό όμως δεν σημαίνει χωρίς έμπνευση. Αφήγηση δημιουργική χωρίς έμπνευση δεν μπορεί να υπάρξει.
Τρέφετε ιδιαίτερη αδυναμία σε κάποιο από τα βιβλία σας; Ποιο είναι αυτό;
Πάντα το τελευταίο, έτσι δεν είναι; Η Τρωική Ραψωδία, λοιπόν.
Το τελευταίο σας βιβλίο, κυκλοφόρησε το 2023 από τις εκδόσεις «Επίμετρο». Είναι το ένατο κατά σειρά και φέρει τον τίτλο «Τρωική ραψωδία». Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλό του «επιχειρεί να αφηγηθεί την ιστορία του Τρωικού πολέμου στο σύνολό της, πέρα από τον μύθο, όπως δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι τώρα.» Τι εννοείτε μ’ αυτό;
Πρώτον, χωρίς τις παρεμβάσεις των Θεών και χωρίς παραμυθένιες εκδοχές που δεν θα άντεχαν την αληθοφάνεια του σήμερα. Το δεύτερο είναι ότι προσπάθησα να μιλήσω για το σύνολο του Τρωικού πολέμου. Θυμίζω ότι το αριστούργημα των αριστουργημάτων η Ιλιάδα αναφέρεται μόνο σε έντεκα νομίζω μέρες στο δέκατο χρόνο του πολέμου.
Παρότι προϊόν μυθοπλασίας το βιβλίο σας, επιχειρεί τη λογική εξήγηση των γεγονότων. Πως συνδυάζονται μυθοπλασία και λογική μεταξύ τους;
Θα δώσω παραδείγματα. Ο Δόκτωρ Ζιβάγκο, το όνομα του Ρόδου, το Ζ, το Λάθος, οι Καραμαζώφ, ο Χριστός ξανασταυρώνεται και πολλά άλλα. Το είδος της λογοτεχνίας που προτιμώ στηρίζεται στην αληθοφάνεια, άρα στη λογική, ακόμη και ο μαγικός ρεαλισμός τη λογική έχει ως βάση την οποία σε σημεία ανατρέπει. Α να και άλλο που μου ήρθε. Η χαμένη άνοιξη του Τσίρκα. Προσοχή όμως. Ο λογοτέχνης δεν είναι ιστορικός. Μπορεί να είναι έτσι μπορεί και όχι. Προσοχή επίσης και στα δεύτερα και τρίτα επίπεδα.
Πείτε μας περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενο της ιστορίας σας.
Είναι ολόκληρη η ιστορία του Τρωικού πολέμου. Αφηγητής ένας Τρώας ο Έλενος, γιός του Πρίαμου και της Εκάβης, αδελφός του Έκτορα και του Πάρη και δίδυμος αδελφός της Κασσάνδρας. Σημειώστε ότι κανένας χαρακτήρας δεν είναι φανταστικός, η δράση τους ενίοτε είναι.
Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
ΟΙ αναγνώσεις του Δ. Μαρωνίτη στο θέατρο Χυτήριο πριν πολλά χρόνια.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για να κοσμήσει το εξώφυλλό του βιβλίου σας και γιατί η γραφή σας δεν παραπέμπει σε επικό ποίημα;
Δεν είναι επικό ποίημα. Τι να αγγίξεις εκεί; Εκεί μόνο να υποκλιθείς και να απολαύσεις μπορείς. Είναι κάτι που νομίζω μπορώ να κάνω, αν μπορώ. Να αφηγηθώ με «ρεαλισμό», μέσα από τα μάτια κάποιου σημερινού αφηγητή που έχει ακούσει μια παλιά ιστορία και την έχει προσαρμόσει ασχέτως αν δεν το μαρτυρά. Όλα τα άλλα αισθάνομαι ότι με ξεπερνάν. Ραψωδίες ονομάζονται τα «κεφάλαια», του Ομήρου. Ως φόρο τιμής λοιπόν. Ο συνδυασμός Τρωική Ραψωδία μπήκε να τονίζει την άλλη ματιά.
Υπάρχουν μηνύματα που θέλετε οπωσδήποτε να περάσετε μέσω του βιβλίου σας αυτού και γιατί επιλέξατε να το πράξετε μέσω της μυθοπλασίας;
Πόσα έχουν αλλάξει από τότε; Στον Άρη βεβαίως δεν πιστεύουμε, στον πόλεμο όμως. Σας καλώ να ρίξετε μια ματιά στο χάρτη και να αναλογιστείτε για τη θέση της Τροίας. Πόσο διαφορετικός είναι ο άνθρωπος της εποχής του χαλκού από τον σημερινό; Και αν δεν είναι γιατί που να πάρει η ευχή επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη; Η μυθοπλασία είναι ο μόνος τρόπος μου. Δεν έχω άλλον. Μια φορά, επιχείρησα να ανακατευτώ με τα κοινά. Ευτυχώς που ο κόσμος με «απέτυχε» .
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Θα έλεγα γιατί όχι. Με ένα ανοιχτό μυαλό όμως. Το βιβλίο για παράδειγμα δεν μιλά για φιλία Αχιλλέα-Πατρόκλου αλλά για έρωτα.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Επίμετρο»;
Απόλυτα θα έλεγα. Η δε Κατερίνα Μάρκου φίλη ήταν μου και πριν συνεργαστούμε.
Μια ευχή σας για το μέλλον;
Για μένα να συνεχίσω να θέλω και να μπορώ να φτιάχνω ιστορίες. Για την Ελλάδα να θάψει την διχόνοια, για τη λογοτεχνία να συνεχίσει να βάζει χρώμα στις ζωές μας.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Με χαρά. Διαβάζει η ηθοποιός Έλενα Παπαβασιλείου.
Κύριε Σπέγγο, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο.
Εγώ σας ευχαριστώ. Το απόλαυσα.
Βιογραφικό:
Ο Μιχάλης Σπέγγος γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1963. Κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στην Πειραματική Πυρηνική Φυσική. Έχει ασχοληθεί με την πρόζα αλλά και το θέατρο. Μέχρι στιγμής έχουν εκδοθεί εννιά μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων/νουβέλες και έχουν ανεβεί εννιά θεατρικά έργα του. Από καιρού εις καιρόν συμμετέχει σε ασκήσεις δημιουργικής γραφής.
0 Σχόλια