Η Έφη Βατανίδου είναι εκπαιδευτικός. Παράλληλα ασχολείται με τη συγγραφή και συγκεκριμένα με την πεζογραφία. Έχει εκδώσει πέντε μυθιστορήματα μέχρι και σήμερα, εκ των οποίων το τελευταίο της κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αρμός» και φέρει τον τίτλο «Αγάπη συν πλην». Σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες για να μας μιλήσει γι' αυτό, αλλά και για να τη γνωρίσουμε καλύτερα.
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κυρία Βατανίδου, τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω της συγγραφής;
Ήταν μια εσωτερική φωνή, μια ανάγκη, να μιλήσω για τον δικό μου τρόπο που αντιλαμβάνομαι τα πράγματα γύρω μου, να επεξεργαστώ μνήμες και εμπειρίες, να διορθώσω καταστάσεις μέσα από τον μύθο, όταν αυτό δεν είναι εφικτό στην πραγματικότητα.
Πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Είμαι η Έφη Βατανίδου, είμαι εκπαιδευτικός στο επάγγελμα και ζω κατ΄ουσία γράφοντας μυθιστορήματα με ιστορική βάση, πλέκοντας μύθους όπου κυριαρχούν δυνατοί χαρακτήρες, εφάμιλλοι της πραγματικότητας.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Έμπνευση είναι το οτιδήποτε τραβάει σαν μαγνήτης την προσοχή μου. Μπορεί να είναι ένα αντικείμενο, ένα κείμενο, ο τρόπος που βαδίζει κάποιος, ένα γέλιο, ένας μορφασμός, μια τυχαία σιωπή.
Ποια τα συναισθήματά σας όταν βλέπετε αποτυπωμένες τις σκέψεις σας;
Απορία, πώς κατάφερα να γράψω όλα αυτά τα λόγια, να γεμίσω σελίδες, οι σελίδες να γίνουν βιβλία. Μερικές φορές δεν τα αναγνωρίζω, όταν ο δαίμονας της έμπνευσης με επισκέπτεται μάλλον προτιμά το χέρι μου πολύ περισσότερο από τη σκέψη μου. Τις περισσότερες φορές ξαφνιάζομαι ευχάριστα, άλλες φορές καινούργιες ιδέες έρχονται να ταράξουν το έτοιμο κείμενο. Ίσως ο γραπτός λόγος να μην παίρνει τελεία.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Θαυμάζω πολλούς σύγχρονους Έλληνες και Ευρωπαίους συγγραφείς, αλλά πιστεύω πως η αλήθεια στο κείμενο πρέπει να είναι προσωπική υπόθεση. Πηγές υπάρχουν, παρθενογένεση δε μπορεί να συμβεί, αλλά το προσωπικό στίγμα είναι αυτό που θα σε διαχωρίσει.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και ποιο το αγαπημένο σας βιβλίο;
Θα αδικήσω τα διαβάσματά μου και τις προτιμήσεις μου αν αναφέρω έναν μόνο. Η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Ισίδωρος Ζουργός, James Joyce, Doris Lessing, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι για να αναφέρω κάποιους.
Υπάρχει συνταγή για τη συγγραφή ενός καλού βιβλίου;
Δε νομίζω, αλλιώς ακολουθώντας την θα μπορούσαν όλοι να γράφουν υπέροχα. Το καλό βιβλίο αποτελεί το ζητούμενο, μπορεί να είναι ένα από τα βιβλία που έχεις γράψει, μπορεί και ποτέ να μην τα καταφέρεις.
Πότε χαρακτηρίζεται ένα βιβλίο καλό;
Όταν νοιώθεις μοναξιά αφήνοντάς το, όταν αναζητάς λίγο χρόνο μες στη μέρα για να το συνεχίσεις, όταν το σκέφτεσαι συνέχεια, όταν κλαις και γελάς, προβληματίζεσαι, φοβάσαι ή ανακουφίζεσαι διαβάζοντάς το. Όταν αφού το τελειώσεις, το κρατάς αγκαλιά και δε μπορείς να το αποχωριστείς.
Ποιο δικό σας βιβλίο είναι το αγαπημένο σας και ποιο θα προτείνατε να το διαβάσουν οπωσδήποτε οι αναγνώστες;
Δε μπορώ να ξεχωρίσω ένα από τα πέντε που έχω γράψει, είναι όλα παιδιά κάποιας συγκεκριμένης εποχής με τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Κάθε ένα είχε τη δική του ιστορία, τους δικούς του ήρωες και έναν ξεχωριστό λόγο/ανάγκη που δημιουργήθηκε. Το Χαλάλι σου-Helal Olsun μίλησε για τους πρόσφυγες του ’24, η Ζωή χωρίς μπούσουλα για τα καράβια, το Ταξείδιον Απαράμιλλον για τα ήθη των αρχών του 20ου αιώνα, το μινόρε της σιωπής για την Τρούμπα. Τι να ξεχωρίσω λοιπόν, είναι όλα τους παιδιά μου.
Τον Απρίλιο του 2024 κυκλοφόρησε το πέμπτο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Αγάπη συν πλην» από τις εκδόσεις «Αρμός». Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα με αφορμή ένα ζευγάρι σομόν γόβες που θα φορεθούν από σημαντικές γυναίκες της ιστορίας μου. Μαζί τους θα παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις στο θέατρο αλλά και τη δημοσιογραφία μέχρι τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Είναι ταυτόχρονα μια ιστορία με έντονες ψυχικές μεταπτώσεις, με δοκιμασίες, με εγκατάλειψη, αλλά και πίστη στην ηθική πλευρά του βίου.
Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για το βιβλίο σας;
Έχει σχέση με την ιστορία που γράφω, η αγάπη δεν έχει πάντα ζωηρά και χαρούμενα χρώματα, μπορεί να είναι μουντή, ζοφερή, ενίοτε και καταστρεπτική. Ακριβώς όπως συμβαίνει και στη δική μου ιστορία.
Τι σας ενέπνευσε για να προβείτε στη συγγραφή της ιστορίας που αφηγείστε;
Ένα ζευγάρι γόβες που φορούσε μια γιατρός που με φρόντιζε σε μια δύσκολη εποχή, έκανα την αγωνία μου έμπνευση, ήταν ό,τι καλύτερο για τον ψυχισμό μου. Ίσως να είναι και ένα θετικό δείγμα στάσης ζωής για τους αναγνώστες του βιβλίου.
Έχοντας ήδη διαβάσει και το προηγούμενο βιβλίο σας, διαπιστώνω ότι οι ιστορίες σας αποπνέουν ένα συναίσθημα μελαγχολίας στον αναγνώστη, καθώς οι περισσότερες αναδρομές στο παρελθόν, όπως και οι δικές σας ξεχωριστές ιστορίες που το αφηγούνται, την ίδια τάση έχουν συνήθως. Τι σας συναρπάζει περισσότερο σ’ αυτό κι επιμένετε να αποτελεί πρωταγωνιστή στα βιβλία σας;
Όντως τα βιβλία μου αφήνουν μια πίκρα καθώς τα ξεφυλλίζεις, μα πάντα στοχεύω και στην αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Πιστεύω πως οι περισσότεροι ήρωες και ηρωίδες διατηρούν μια ισορροπία, παρά τις κακοτοπιές και τα αδιέξοδα της ζωής, αφού τα καταφέρνουν να βρουν τον βηματισμό τους και να συνεχίσουν τη ζωή τους. Πιστεύω πως πρωταγωνιστής στα βιβλία μου δεν είναι η μελαγχολία αλλά ο αγώνας, που κάνει την ίδια τη ζωή να δανείζεται αξία και νόημα μέσα από τον μόχθο. Είναι μια διαρκής πάλη με τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας.
Έχει happyend το βιβλίο σας; Εσείς πιστεύετε στο happyend ως άνθρωπος;
Είμαι αισιόδοξη σαν άνθρωπος αλλά και φοβική με το τέλος της ανθρώπινης διαδρομής. Δεν πιστεύω πως το happy end με χαρακτηρίζει, αφού δεν χαρακτηρίζει και την ίδια τη ζωή. Προσπαθώ να γράφω χωρίς να ωραιοποιώ χαρακτήρες και καταστάσεις. Φέρομαι με ευγένεια στους ήρωες και τις ηρωίδες, εστιάζω συχνά στα θετικά τους σημεία, αλλά δεν είναι δυνατόν να μην αναδείξω την αδικία, την καταστροφή και τον θάνατο που καραδοκούν σε κάθε μας βήμα. Νοιώθω πως ζούμε σαν ένα εκκρεμές που ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει θρύψαλα. Happy end λοιπόν, μάλλον όχι.
Περνάτε μηνύματα μέσα από την ιστορία που αφηγείστε;
Βέβαια, χωρίς να θέλω να έχει διδακτικό χαρακτήρα ο μύθος μου, η ίδια η καθημερινότητα σκορπά αμέτρητα μηνύματα. Πιστεύω πως ένας συγγραφέας διαθέτει λεπτές κεραίες και πιάνει δονήσεις και τριγμούς που τροφοδοτούν το έργο του. Ο ρόλος μου δεν είναι η διδαχή, αλλά η απεικόνιση της πραγματικότητας όπως την ερμηνεύει το αξιακό μου οπλοστάσιο.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου σας είναι όλοι φανταστικοί ή και υπαρκτά πρόσωπα;
Είναι κυρίως φανταστικά πρόσωπα με ιδιότητες και συνήθειες υπαρκτών προσώπων που συναντώ καθημερινά στη δουλειά, στη μετακίνησή μου, στις ανθρώπινες επαφές μου. Βέβαια κάποιοι υπήρξαν αληθινά πρόσωπα, αλλά ντύθηκαν χαρακτηριστικά και ρόλους που ήταν απίθανο να έχει συμβεί στην πραγματικότητα. Διόρθωσα με την πένα μου και κάποια κακώς κείμενα της ζωής τους, δεν μπορούσα να τους βλέπω να υποφέρουν, έστω κι αν ζουν μόνο στη μνήμη μου.
Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Δε νομίζω πως δε μπορεί να διαβαστεί και από κάποιον έφηβο, αλλά πιστεύω πως ένας μεγαλύτερος σε ηλικία αναγνώστης θα βρει το ιστορικό πλαίσιο πιο οικείο μιας και οι ιστορίες μου ανήκουν σε περασμένες εποχές.
Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Αρμός»;
Ναι, σαφέστατα. Είμαι απόλυτα ελεύθερη στη συγγραφή και τα θέματα που θα διαλέξω, και οι άνθρωποι του “Αρμού” είναι πάντα πρόθυμοι να συνεργαστούν μαζί μου με ευγένεια, ταχύτητα και εμπιστοσύνη. Νοιώθω πως ο “Αρμός” είναι το εκδοτικό σπίτι μου και δεν υπερβάλλω.
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
Κυρία Βατανίδου, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο συγγραφικό σας έργο.
Βιογραφικό:
Η Έφη Βατανίδου γεννήθηκε στην Αθήνα όπου και ζει. Σπούδασε Νομικά και Αγγλική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Είναι εκπαιδευτικός στη Δημόσια Εκπαίδευση. Μιλάει Αγγλικά και Γαλλικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο γιους. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα Χαλάλι σου Helal Olsun (Novel Books-Ι.Σιδέρης 2013), Ζωή χωρίς Μπούσουλα (Novel Books-Ι.Σιδέρης 2015), Ταξείδιον Απαράμιλλον (Εκδόσεις Αρμός, 2017) και Το μινόρε της σιωπής (Εκδόσεις Αρμός, 2020)
0 Σχόλια