Λούλα Σιγάλα: "Η ποίηση με επισκέφθηκε, δεν την επέλεξα συνειδητά"

Μετά από μια άκρως επιτυχημένη επαγγελματική πορεία με βραβεύσεις και εκπροσωπήσεις της χώρας μας στο εξωτερικό η Λούλα Σιγάλα επιλέγει πλέον σημερινή κυρίως ασχολία της το «ποιείν ποίησιν» και τη συγγραφή βιβλίων. Σήμερα φιλοξενείται στις Τέχνες με αφορμή το βιβλίο της με τίτλο «Δρομολόγια μνήμης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν».

Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου

Κυρία Σιγαλά, πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;

Ως μία γυναίκα που έζησε και ζει την ζωή, πιστεύει στην ζωή, τιμά την ζωή. "Την ζωή πρέπει να την θες για να σε θέλει", έλεγε η γιαγιά μου, από 28 χρόνων χήρα, με το τρίτο της παιδί να το χάνει στα 18 του. Δεν γνώρισα πιο γλυκό, γενναίο, δοτικό άνθρωπο, γυναίκα, στη ζωή μου. Θα' λεγα ότι θα με σύστηνα ως μια εργαζόμενη σκληρά, επαγγελματία και ταυτόχρονα σύζυγο, μητέρα, γιαγιά που πολύ πρόσφατα την επισκέφθηκε η ποίηση.

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Γιατί αισθάνθηκα την έντονη ανάγκη να επισκεφθώ τον εαυτό μου, αυτό το κομμάτι του με το οποίο δεν είχα επικοινωνήσει πριν στη ζωή μου.

Γιατί επιλέξατε την ποίηση ως τρόπο έκφρασης της εσωτερικής σας σκέψης;

Δεν έχω σαφή, μονοσήμαντη απάντηση σ’ αυτό, ή μάλλον, δεν επέλεξα καν. Πάντα έγραφα αλλά στη συγκεκριμένη συγκυρία η ποίηση με επισκέφθηκε, δεν την επέλεξα συνειδητά.

Υπάρχουν κάποιοι ποιητές που αποτέλεσαν πρότυπο για εσάς μέχρι τώρα κι αν ναι, μπορεί ο αναγνώστης να εντοπίσει στοιχεία τους στα δικά σας ποιήματα;

Φυσικά υπάρχουν, πάντα διάβαζα ποίηση. Σε όλες τις γλώσσες που γνώριζα. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με γλώσσες και όλες τις μορφές του γραπτού λογού και της μουσικής. Αν είναι να αναφέρω κάποιο όνομα από την ποίηση που με ώθησε, μονολεκτικά σχεδόν, με το "έχεις ζουμί", είναι η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Ερωτευμένη με τη ζωή κι αυτή και με τη δημιουργία.

Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;

Ο, τιδήποτε. Θα βρείτε το ποίημα μου για την ακρίδα (grasshoper) που συγκατοικήσαμε για λίγο, τις πεταλούδες, το ξύπνημα της φύσης τα χαράματα, τις πνευματικές ανησυχίες μου, ή τις νωπές ερωτικές μνήμες μου, ή την σχέση μου με τα παιδιά μου και την εγγονή μου και πολλά αλλά. Ο, τι μου βγαινε ως ανάγκη για να το επικοινωνήσω.

Θεωρείτε χρέος του κάθε δημιουργού να μοιράζεται το έργο του όταν το ολοκληρώσει; Εσείς στη προκειμένη περίπτωση, γιατί πήρατε την απόφαση να εκδώσετε την πρώτη σας ποιητική συλλογή;

Ναι, ο, τι κάνουμε είναι προς απόδοση. Αυτό το πιστεύω βαθύτατα. Μ’ άρεσε πάντα να δουλεύω σε ομάδα, να μοιράζομαι και να αποδίδω έργο. Ο άντρας της ζωής μου, σε ερωτική εξομολόγηση ανέφερε πολλά που δεν θα άρεσαν σε ερωτευμένη γυναίκα, πλην όμως, τελείωσε με το "τελειώνεις όμορφα τις δουλειές σου". Ολοκλήρωση και Απόδοση.

Ποια ανάμεικτα συναισθήματα σας κατέκλυσαν πιάνοντας για πρώτη φορά το βιβλίο στα χέρια σας; Είναι πράγματι η χαρά του δημιουργού τόσο απερίγραπτα μεγάλη, όπως όλοι οι δημιουργοί συνηθίζουν να λένε;

Νομίζω, αν τα πιο πάνω ισχύουν για τους άλλους δημιουργούς, για μένα ήταν απλά, όπως το αποτέλεσμα μιας γέννας. Άρα, ανακούφιση, ολοκλήρωση, χαρά που καλοτέλειωσε μια δημιουργική διαδικασία που δεν την έζησα μονή μου, αλλά με καλή παρέα. Τον επιμελητή μου πρώτα απ’ όλα, τα πρόσωπα και τις καταστάσεις, εσωτερικές και εξωτερικές που με ενέπνευσαν, όλη την ομάδα του φιλόξενου σπιτιού, του εκδοτικού οίκου που ανέλαβε την έκδοση, δηλαδή, και την διάθεσή της στο κοινό. Δεν έζησα την εμπειρία του δημιουργού στη μοναξιά του. Είχα και έχω καλή παρέα.

Ας αναφερθούμε σ' αυτό. Είναι, όπως είπαμε, ποιητική συλλογή και φέρει τον τίτλο «Δρομολόγια μνήμης». Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Γιατί επιλέξατε να δώσετε αυτόν τον τίτλο στο έργο σας;

Δεν τον επέλεξα εγώ αλλά η 12χρονη εγγονή μου, ανάμεσα σε πολλές δυνατές επιλογές. "Δρομολόγια μνήμης" άρα κάθε δρομολόγιο, μια διαδρομή, με αρχή, ενδιάμεσες στάσεις και τέλος.

Μιλήστε μας για το περιεχόμενο των πενήντα ποιημάτων που απαρτίζουν τη συλλογή σας.

Αγάπη για την Ζωή. Ανάγκη ως αυτό που κινεί τα πάντα για μένα. Το κινούν, "όταν κινάμε σε πορεία εκεί έξω". Σωστά το είπε ο "πάππους Ηράκλειτος"! Οι σκοποί πολλοί και διάφοροι, η Ανάγκη, "ισχυρότατον, κρατεί γαρ πάντων". Και φυσικά Απόδοση, που συνηθέστατα την ξεχνάμε..

Γιατί επιλέξατε να υπηρετήσετε την ελεύθερη ποίηση και όχι την έμμετρη;

Δεν επέλεξα. Το επαναλαμβάνω: η ποίηση με επισκέφθηκε: η Ανάγκη το "κινούν". Όλα τ’ αλλά, "μέσα" που διατάχθηκαν σχεδόν, ερήμην μου, αδιαμεσολάβητα. Πηγαία δηλαδή.

Υπάρχουν ποιήματα τα οποία είναι γραμμένα στην αγγλική και στη γαλλική γλώσσα. Πώς προέκυψε αυτή η επιλογή και πώς συμπορεύονται τα συγκεκριμένα με τα υπόλοιπα ποιήματα της συλλογής που είναι γραμμένα στην ελληνική γλώσσα;

Και πάλι, ισχύουν τα πιο πάνω. Δεν επέλεξα γλώσσα. Εκφράστηκα σε οποία γλώσσα εξυπηρετούσε την Ανάγκη μου να εκφραστώ σ’ αυτήν τη γλώσσα και μόνο.

Τα ποιήματά σας είναι γεννήματα ανάγκης, γράφετε. Σε ποια ανάγκη αναφέρεστε;

Ανάγκη να συνομιλήσω, κατ αρχήν, με τον εαυτό μου. Αυτό το κομμάτι του που δεν γνώριζα και βγήκε, ανέβλυσε μετά τον θάνατο του άντρα της ζωής μου. Τα γράφω αυτά στο "σημείωμα για τον αναγνώστη" στο τέλος της συλλογής. Στη συνέχεια ήρθε η Ανάγκη για Απόδοση. Μεγάλο πράγμα η απόδοση ως διαδικασία. Παίρνουμε από την Ζωή λογιών λογιών μαθήματα για την ζωή. Αποδίδουμε;;; Δεν ζούμε μονοί μας σ’ αυτόν τον κόσμο.

Γιατί νιώσατε τώρα αυτή την ανάγκη να γράψετε και να κοινωνήσετε το έργο σας στο κοινό και όχι νωρίτερα; Δεν σας επισκέφθηκε στο παρελθόν μια παρόμοια ανάγκη;

Σε ώριμη ηλικία, μετά από πολλά συναπαντήματα και ώρες δουλειάς ατελείωτες, για πρώτη φορά βρέθηκα μόνη: εγώ με εμένα, να σκάψω τα μέσα μου σε "μυστικό διάλογο". Μέγα δώρο απ’ τη Ζωή που τη μία σου δίνει, την άλλη σου παίρνει... Όμως Ζωή! Αυτό κι αν χρειάζεται "Απόδοση".

Ποιος ο ρόλος των έγχρωμων φωτογραφιών που φιλοξενούνται στη συλλογή;

Αναφέρονται ευθέως και κατ’ ουσίαν στο αντίστοιχο ποίημα. Αποτελούν οργανικό στοιχείο του ποιήματος.

Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό; Εσείς ως δημιουργός αυτού του βιβλίου σε ποιο ηλικιακό πλαίσιο θα το εντάσσατε;

Αν η εγγονή μου Εύα με ενέπνευσε στο ποίημα που της αφιέρωσα, αν φιλοτέχνησε το εξώφυλλο μπαίνοντας στην ουσία της συλλογής μου, τότε γιατί όχι ανάγνωσμα και για εφηβικό κοινό.

Είστε ευχαριστημένη από τη συνεργασία σας με το εκδοτικό σας σπίτι, τις εκδόσεις «Βακχικόν»; Ποια είναι η μέχρι τώρα εμπειρία σας και ποια η εντύπωσή σας για το έργο που σας προσφέρει; Θεωρείτε πως ένας καλός εκδοτικός οίκος συμβάλει σημαντικά για την καλύτερη και επιτυχέστερη προώθηση ενός βιβλίου;

Απόλυτα! Όχι απλά ευχαριστημένη, αλλά, ενθουσιασμένη, συνεπαρμένη, ένιωσα "σπίτι μου" απ’ την πρώτη στιγμή ως τώρα που απαντώ στις ερωτήσεις σας.

Επόμενα συγγραφικά σχέδια κάνετε ή είναι πολύ νωρίς ακόμα, δεδομένου ότι η ποιητική σας συλλογή «Δρομολόγια μνήμης» εκδόθηκε αρκετά πρόσφατα, μόλις τον Μάιο του 2024 και οφείλετε ως δημιουργός της να αφιερώσετε χρόνο για την περαιτέρω προώθησή της και γνωριμία της με το αναγνωστικό κοινό;

Ήδη γράφω βιβλίο για το επαγγελματικό αντικείμενο μου υπό άλλες ιδιότητες φυσικά. Υπηρέτησα στον Τομέα της Επιστημονικής Έρευνας ως δικηγόρος 32 χρόνια και καταγράφω τις εμπειρίες μου, τις απόψεις, τις διαπιστώσεις και τις συστάσεις μου, στην ταπεινότητα μου, βέβαια.

Μια ευχή σας για το μέλλον, είτε το κοντινό είτε ακόμα και το πιο μακρινό, που θα θέλατε να πραγματοποιηθεί ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;

Να' ναι η κάθε επόμενη μέρα μια καλλίτερη μέρα για καθένα, καθεμιά από μας, με την ελπίδα και την πίστη ότι μπορεί αυτό να συμβεί. Το έχουμε όλοι Ανάγκη!

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα ποίημα από το βιβλίο σας.

Κυρία Σιγάλα, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια σε ό,τι κι αν κάνετε. Καλοτάξιδο το βιβλίο σας και να αγαπηθεί!

Βιογραφικό:

Η Αργυρούλα (Λούλα) Σιγάλα έχει σπουδάσει Νομικά, Πολιτικές Επιστήμες και Εγκληματολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Paris II, Panthéon.

Έχει υπηρετήσει ως Νομική Σύμβουλος στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών επί 32 χρόνια, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο επί 10 χρόνια και προσέφερε τις υπηρεσίες της αμισθί στην πολιτική ηγεσία, ενώ εκπροσώπησε τη χώρα στην ΕΕ (H.R.M. Steering Group), σε διεθνείς οργανισμούς και δίκτυα υποστήριξης του ερευνητικού ιστού (Eramore, Euraxess) ως πρόσφατα.

Έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Δημοκρατία με το μετάλλιο του Ακαδημαϊκού Φοίνικα και συνέβαλε στη γαλλοφωνία, κυρίως μέσω των διμερών σχέσεων και συμβάσεων του ΕΙΕ με το CNRS.

Είναι μητέρα τριών παιδιών και γιαγιά μιας εγγονής.

Το «ποιείν ποίησιν» και η συγγραφή βιβλίων είναι η σημερινή κυρίως ασχολία της.

Το Δρομολόγια μνήμης είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της.