Ό,τι έχουμε είναι η Τέχνη και ο Πολιτισμός, παραδέχεται ο συγγραφέας Μηνάς Στραβοπόδης, ο σημερινός καλεσμένος των Τεχνών, που με αφορμή το νέο του βιβλίο ξεδιπλώνει κομμάτια του εαυτού του κι αποκαλύπτεται. Πρόκειται για το δεύτερο εκδοθέν μυθιστόρημά του με τίτλο «Συμπληγάδες Αξιών» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αρμός».
Συνέντευξη στη Στέλλα Πετρίδου
Κύριε Στραβοπόδη, πείτε μας δυο λόγια για εσάς; Πώς θα συστήνατε τον εαυτό σας στο αναγνωστικό κοινό;
Αυθεντικός και, γιατί όχι, αιρετικός. Με ενδιαφέρει να αναδείξω μια εναλλακτική θέαση της πραγματικότητας και έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής για τους ανθρώπους, διότι δεν με εκφράζει αυτό που βλέπω γύρω μου ως «κανονικότητα». Παρατηρώ πως ζούμε ακραία και πως απλά έχουμε κανονικοποιήσει την ακρότητα με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να την ανιχνεύσουμε. Σκοπός μου, λοιπόν, είναι να αναδείξω την κανονικοποιημένη ακρότητα σε όσους δεν τη βλέπουν και θέλουν να διαφοροποιηθούν από αυτήν.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να εκφραστείτε μέσω του γραπτού λόγου; Είναι, θεωρείτε, η συγγραφή μια λυτρωτική διαδικασία, κατά την οποία επιτυγχάνεται η απελευθέρωση των όσων κατακλύζουν τη σκέψη του δημιουργού;
Η συγγραφή για μένα είναι οξυγόνο. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτήν. Είναι ανάγκη δεν είναι επιλογή. Υπάρχει μια μαγεία, όταν εκφράζομαι μέσω του γραπτού λόγου, όλες οι σκέψεις μου μπαίνουν σε σειρά και σταδιακά, βήμα-βήμα, δημιουργείται μια ολοκληρωμένη ιστορία την οποία δεν γνωρίζω a priori. Είναι μοναδική η διαδικασία, διότι είναι σαν να αφηγούμαι αυτό που μου ψιθυρίζει η ψυχή μου.
Τι μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για εσάς;
Έμπνευση για εμένα αποτελεί, πρώτα και κύρια, το να παρατηρώ την καθημερινότητα, τους ανθρώπους γύρω μου. Νιώθω πως όλοι είμαστε εγκλωβισμένοι μέσα σε μια καθημερινότητα που κανείς δεν θέλει και όλοι επιλέγουμε. Νιώθω πως όλοι συμβιβάζουμε τη ζωή μας στο όνομα μιας καλύτερης ζωής.
Μεγάλη έμπνευση για εμένα είναι επίσης ένα καλό βιβλίο, μια παράσταση, μια ταινία και ένα ταξίδι. Έμπνευση για εμένα αποτελούν επίσης οι πολιτικές εξελίξεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, καθώς επίσης και η ιστορία.
Τέλος, πηγή έμπνευσης είναι η Αγάπη και η Φύση. Όπως έχω ξαναπεί σε προηγούμενη συνέντευξη, είναι αυτά τα δύο στοιχεία που μας κάνουν να ισορροπούμε μέσα μας και γύρω μας.
Υπήρξε κάποιο γεγονός στη ζωή σας που νιώσατε την ανάγκη να το μεταφέρετε στο χαρτί;
Πάρα πολλά, μα αυτό είναι προτιμότερο να σας αφήσω να το ανακαλύψετε διαβάζοντας το βιβλίο -αν φυσικά καταφέρετε να το ανιχνεύσετε.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι με την ολοένα και αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου διαβάζουν βιβλία στις μέρες μας;
Αν κανείς παρατηρήσει την εξέλιξη της τεχνολογίας και μέσα σε αυτήν δει κανείς την πορεία του βιβλίου, θα αντιληφθεί πως το βιβλίο είναι από τα ελάχιστα πράγματα που έχουν επιδείξει τρομερή αντοχή. Για παράδειγμα, τα CDs υπήρξαν για ένα διάστημα και μετά αντικαταστάθηκαν. Το βιβλίο αντέχει και πιστεύω πως ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί το βιβλίο δεν είναι απλή ύλη, είναι αποκρυστάλλωση ψυχής.
Το γεγονός πως οι άνθρωποι, ενδεχομένως, να μην διαβάζουν το ίδιο, όπως παλαιότερα οφείλεται στους ξέφρενους ρυθμούς της καθημερινότητας, οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας και σίγουρα το διαδίκτυο παίζει και αυτό τον ρόλο του.
Για όλους αυτούς που δεν προλαβαίνουν μου έρχεται ο στίχος από το τραγούδι «Τρελός»:
«Γυρνάει ο κόσμος γρήγορα και γίναμε όλοι σκλάβοι / Κι ένας τρελός φρένο πατά, τον κόσμο να προλάβει».
Η κρίση αναμφίβολα έχει επηρεάσει σημαντικά την τέχνη και φυσικά τη λογοτεχνία. Μπορεί σήμερα ένας συγγραφέας να βιοποριστεί αποκλειστικά από τα έργα του; Ποια είναι η προσωπική σας άποψη
και εκτίμηση;
Η λογοτεχνία δεν θα έπρεπε να σχετίζεται ούτε με εμπορικούς, ούτε με οικονομικούς όρους. Δυστυχώς, βέβαια, αυτό γίνεται. Απλά στα αυτιά μου αυτή η ερώτηση είναι ίδια με την ερώτηση: «Μπορεί ένας άνθρωπος να βιοποριστεί αποκλειστικά με οξυγόνο;». Όπως σας είπα, για εμένα η λογοτεχνία -και η συγγραφή- είναι ανάγκη.
Έχετε πρότυπα ως συγγραφέας; Στα γραπτά σας θα διαπιστώσει ο αναγνώστης επιρροές από άλλους αγαπημένους σας συγγραφείς;
Ναι, βεβαίως και έχω. Στο προηγούμενο βιβλίο, τον «Επαναστάτη της Αβύσσου», νομίζω θα βρείτε περισσότερες επιρροές από Καζαντζάκη. Στις «Συμπληγάδες Αξιών» νομίζω πως είμαι περισσότερο επηρεασμένος από τον Καμύ.
Δείχνετε ιδιαίτερη προτίμηση στο μυθιστόρημα. Είναι αυτό το λογοτεχνικό είδος που σας συναρπάζει περισσότερο και γιατί;
Ναι, το μυθιστόρημα, πράγματι, με συναρπάζει περισσότερο. Η πρόκληση είναι μεγαλύτερη, διότι μέσα από το μυθιστόρημα, αφενός θέλω να περάσω συγκεκριμένα μηνύματα, αφετέρου θέλω η πλοκή να ταυτίζεται στην ουσία της με τα συγκεκριμένα μηνύματα. Αυτό για μένα είναι μια μεγάλη πρόκληση και ένα πολύ ωραίο παιχνίδι του μυαλού.
Ας μιλήσουμε για το βιβλίο σας, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αρμός» και φέρει τον τίτλο «Συμπληγάδες Αξιών». Πώς ξεκίνησε η συγγραφή του συγκεκριμένου έργου; Ποια η πηγή της έμπνευσής του;
Η πηγή έμπνευσης του βιβλίου μου είναι η παρατήρηση μιας δυσβάσταχτης και εγκλωβιστικής καθημερινότητας. Ο κόσμος πιέζεται. Πιέζεται και από εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό ήταν η αφετηρία για τις «Συμπληγάδες Αξιών».
Η φράση του Αλμπέρ Καμύ: «Συνηθίζουμε στη ζωή, πριν να συνηθίσουμε στην σκέψη» θα μπορούσε σαν λογική να αποτελέσει τον πυρήνα του βιβλίου. Οι «Συμπληγάδες Αξιών» καλούν τον αναγνώστη να συνηθίσει στη σκέψη και μετά να διαμορφώσει με αυτήν τη ζωή. Το λέτε και αιρετικό αυτό…τι λέτε; Σε μια κοινωνία που επιχειρείται με μανία η νέκρωση της σκέψης, το να καλεί κάποιος τους ανθρώπους να σκεφτούν πριν κάνουν το οτιδήποτε άλλο, ίσως, να είναι και επανάσταση.
Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου
σας; Ποιες είναι οι «Συμπληγάδες Αξιών» για τις οποίες κάνετε λόγο;
Κάποια στιγμή αντιλήφθηκα πως όλοι μας, άνθρωποι και κοινωνίες, έχουμε θεμελιώσει τις ζωές μας πάνω σε στρεβλές αξίες. Αυτές οι στρεβλές αξίες είναι που μας συνθλίβουν. Για παράδειγμα στο όνομα της Ελευθερίας, υιοθετούμε τις πιο ανελεύθερες πρακτικές, όπως το Ισραήλ που δολοφονεί παιδιά στη Γάζα στο όνομα της «Ελευθερίας» του. Αυτό συμβαίνει και σε πιο απλά καθημερινά πράγματα. Στο όνομα της Αγάπης γίνονται οι γυναικοκτονίες και πολλά ακόμη παραδείγματα, πολύ ακραία μα μέρος της καθημερινότητάς μας.
Σκεφτείτε, λοιπόν, πως αυτές οι στρεβλές αξίες είναι σαν τις Συμπληγάδες Πέτρες, οι οποίες ανοιγοκλείνουν και συνθλίβουν οτιδήποτε επιχειρήσει να περάσει ανάμεσά τους…υπάρχει κανείς άραγε που θα καταφέρει να περάσει αλώβητος;
Στο βιβλίο, ενδεχομένως, να δίνεται μια απάντηση, όπως επίσης γίνεται λόγος για το πώς οικοδομούνται αυτές οι στρεβλές αξίες, οι οποίες είναι επίτηδες κατασκευασμένες να αυτοαναιρούνται στην πράξη.
Πείτε μας δυο λόγια για το
περιεχόμενο της ιστορίας σας. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης πιάνοντας το βιβλίο σας
στα χέρια του;
Βασικός χαρακτήρας είναι ο Κίμωνας Ζερβός, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας σε πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ο οποίος μπλέκεται σε μια αναζήτηση ενός χαμένου για οχτώ δεκαετίες γράμματος που μέσα του είναι γραμμένη η «Αλήθεια» του κόσμου.
Το γράμμα αυτό φημολογείται πως το έγραψε ο Τσόρτσιλ τον Απρίλη του ’45 και μέσα περιγράφει έναν εναλλακτικά θεμελιωμένο μεταπολεμικό κόσμο και όχι τον κόσμο όπως τον διαμόρφωσαν τότε και που τώρα τον θεωρούμε σαν την απόλυτη αλήθεια.
Το γεγονός αυτό δείχνει στον Κίμωνα τη σχετικότητα και την αυθαιρεσία των πραγμάτων. Έτσι, λοιπόν, ο Κίμωνας μπλέκεται σε ένα παιχνίδι, όπου προσπαθεί μέσα από γρίφους και άλλες δοκιμασίες να βρει το γράμμα αυτό. Και όταν τελικά το βρίσκει…έρχεται αντιμέτωπος με το δίλημμα να ξεβολευτεί και να ξεβολέψει ή να μην κάνει τίποτα; Μαντέψτε τι επιλέγει…
Υπάρχουν μηνύματα που οπωσδήποτε
θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη μέσα από την ιστορία που αφηγείστε; Ποια είναι αυτά αν μπορείτε να τα προσδιορίσετε με λίγες
λέξεις;
Ναι, υπάρχουν, πολλά! Όπως έχω αναφέρει και παλαιότερα, για εμένα η πλοκή σε ένα μυθιστόρημα είναι το μέσο για να μπορέσω να περάσω τα μηνύματα που θέλω, τα οποία είναι κυρίως κοινωνικά και πολιτικά, που αγγίζουν, όμως, όλες τις πτυχές της καθημερινότητάς μας.
Ένα βιβλίο για να ολοκληρωθεί
προϋποθέτει αρκετό χρόνο προετοιμασίας. Δεδομένου ότι στη δική σας περίπτωση
μιλάμε για μυθιστόρημα, επομένως πολυσέλιδο, πόσο χρόνο χρειαστήκατε για την
ολοκλήρωση της συγγραφής του;
Ουσιαστικά χρειάστηκα όλη μου τη ζωή, υπό την έννοια πως ό,τι έχω ζήσει και ό,τι έχω διαβάσει με έχει διαμορφώσει και μαζί με εμένα και τις ιδέες που επεξεργάζομαι στο βιβλίο.
Στο καθαρά πρακτικό κομμάτι το βιβλίο το έγραψα σε 2,5 μήνες.
Το βιβλίο σας απευθύνεται
αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό
κοινό; Ως δημιουργός του και έχοντας διεισδύσει εις
βάθος στο περιεχόμενό του σε ποιο ηλικιακό πλαίσιο το εντάσσετε;
Το βιβλίο μου απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο, ανεξαιρέτως, ο οποίος είναι έτοιμος να αμφισβητήσει και να αναθεωρήσει ό,τι βλέπει γύρω του, αλλά και ό,τι είναι μέσα του. Αν κάποιος είναι έτοιμος να προκαλέσει μόνος του την κατάρρευση και ανοικοδόμηση του εαυτού του και του κόσμου γύρω του, τότε σίγουρα οι «Συμπληγάδες Αξιών» είναι το βιβλίο που απευθύνεται σε αυτόν.
Ποιες οι κριτικές που έχετε λάβει ως τώρα για το βιβλίο σας; Τις λαμβάνετε υπόψη;
Οι κριτικές που έχουν φτάσει σε εμένα είναι πολύ ενθαρρυντικές και χαίρομαι πολύ, αν έστω και ένας άνθρωπος ταυτίστηκε με κάποιο μέρος του βιβλίου. Βέβαια, οι αρνητικές κριτικές δεν φτάνουν εύκολα στα αυτιά σου και είμαι σίγουρος πως υπάρχουν και αυτές και είναι καλοδεχούμενες. Μάλιστα, αυτές είναι που σε κάνουν, τελικά, καλύτερο.
Από εκεί και πέρα καμία άποψη και καμία κριτική δεν είναι για εμένα πανάκεια. Όλες έχουν τη βαρύτητα που τους αναλογεί και οι θετικές και οι αρνητικές.
Και μιας και μου δίνεται η ευκαιρία θα ήθελα να παρακαλέσω τους κριτικούς λογοτεχνίας, σε έναν κόσμο που όλα είναι μετρήσιμα, ας μην ποσοτικοποιούμε και τη λογοτεχνία. Ας μην βάζουμε ένα, δύο τρία ή πέντε αστεράκια για να μετρήσουμε τα συναισθήματα που νιώσαμε για ένα βιβλίο ή για να μετρήσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του συγγραφέα.
Σ’ αυτό το βιβλίο σας όπως και στο προηγούμενο συνεργάζεστε με τις εκδόσεις «Αρμός». Είστε ευχαριστημένος από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας;
Ναι είμαι! Νιώθω πως είναι ένας εκδοτικός οίκος που έχει το βλέμμα στραμμένο στην ποιότητα σε έναν κόσμο που ενδιαφέρεται για την ποσότητα και αυτό με ευχαριστεί πολύ.
Επόμενα συγγραφικά βήματα κάνετε ή
είναι νωρίς ακόμα για κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι πρέπει να
αφιερώσετε χρόνο στο νέο σας βιβλίο, το μυθιστόρημά σας «Συμπληγάδες Αξιών» που κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα, προκειμένου να προωθηθεί στο
αναγνωστικό κοινό, να διαφημιστεί περισσότερο, να διαβαστεί και να αγαπηθεί;
Όπως σας είπα στην αρχή, η συγγραφή για μένα είναι οξυγόνο, άρα πάντα κάνω. Έχω στο μυαλό μου αρκετές ιδέες και για μυθιστορήματα και για πολιτικά δοκίμια. Θα δείξει.
Επίσης, έχω ιδρύσει το CultArt Zone, ένα εγχείρημα, το οποίο αντλεί έμπνευση από την Τέχνη και τον Πολιτισμό για να αναδείξει κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα μέσα από κείμενα κυρίως. Νομίζω πως είναι κάτι πολύ ξεχωριστό και κάτι που αφορά τον κόσμο.
Μια ευχή σας για το μέλλον είτε στο άμεσο είτε και στο πιο μακρινό ακόμα
που θα θέλατε οπωσδήποτε να πραγματοποιηθεί ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
Εύχομαι ο κάθε άνθρωπος να παραμερίσει το «Αόρατο πρέπει» και να φέρει στο προσκήνιο το «Ορατό θέλω». Εύχομαι μια κοινωνία με λιγότερη καταπίεση και περισσότερη ανθρωπιά και όπως είπε και ο Καμύ στην τελευταία του συνέντευξη: «Να προσφέρουμε, όταν μπορούμε. Και να μη μισούμε, όσο μπορούμε».
Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας.
«Ο φρουρός περνάει τις χειροπέδες γύρω από τον καρπό μου και τον καρπό του -μα δεν καταλαβαίνει πως είναι άβολο αυτό; Δεν καταλαβαίνει πως δεν έχω σκοπό να πάω κάπου; Εγώ είμαι ήδη ελεύθερος, δεν χρειάζεται να αποδράσω από ένα κελί, για να φαίνομαι ελεύθερος. Εδώ είναι και το παράδοξο άλλωστε: Εγώ, όντας φυλακισμένος, είμαι ελεύθερος, ενώ εκατομμύρια κόσμος που ζει έξω από κελί, έχει κάνει κελί του τη ρουτίνα του, τη συνήθειά του. Αυτό, όχι, δεν είναι ελευθερία. Αλλά είδες πόσο εύκολο είναι να μπερδευτεί κανείς! Μόνο και μόνο επειδή είμαι σε κελί, μπερδεύτηκε ο φρουρός και φοβήθηκε μην το σκάσω σε μια προσπάθεια να βρω την ελευθερία μου. Μα εγώ την έχω βρει την ελευθερία μου. Το εξωτερικό περιβάλλον δεν μπορεί να καθορίσει την πηγή ελευθερίας που αναβλύζει από την καρδιά και τον νου μου. Εύκολα μπερδεύεται ο φρουρός, εύκολα μπερδεύεται ο κόσμος...παρακολουθεί μόνο τα φαινόμενα, τα οποία, όμως, απατούν».
Κύριε Στραβοπόδη, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι κάθε επιτυχία προσωπική και συγγραφική.
Κυρία Πετρίδου, και εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την ενδιαφέρουσα συζήτηση και που μου δώσατε την ευκαιρία να ξεδιπλώσω με καθαρότητα τις σκέψεις μου.
Βιογραφικό:
Ο Μηνάς Στραβοπόδης γεννήθηκε το 1997 στη Ζάκυνθο. Από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να ασχολείται με τη Λογοτεχνία, την Τέχνη και τον Πολιτισμό γενικότερα, ενώ παράλληλα του κίνησαν το ενδιαφέρον οι κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και το King’s College London, ενώ εκπονεί τη Διδακτορική του Διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Πέρα από την έντονη δραστηριότητά του στον ακαδημαϊκό χώρο, αποφάσισε πρόσφατα την ίδρυση του CultArt Zone, που έχει ως σκοπό την ανάδειξη κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων αντλώντας έμπνευση από την Τέχνη και τον Πολιτισμό, καθώς αντιλήφθηκε πως ήθελε να εκφράσει με έναν δικό του μοναδικό τρόπο όλα όσα συμβαίνουν μέσα μας και γύρω μας. Όπως συνήθως αναφέρει: «Ό,τι έχουμε είναι η Τέχνη και ο Πολιτισμός. Αυτά αποτελούν το καταφύγιό μας σε έναν κόσμο σκληρό και δύσκολο. Εκεί η ψυχή του ανθρώπου γαληνεύει και τα πράγματα βρίσκουν ξανά το νόημά τους».Οι «Συμπληγάδες Αξιών» είναι το δεύτερό του μυθιστόρημα, ενώ από τις εκδόσεις Αρμός κυκλοφορεί και «Ο Επαναστάτης της Αβύσσου» (2021).
0 Σχόλια